.pl https://www..pl Najważniejsze zasady integrowanej ochrony roślin Autor: dr hab. Ewa Matyjaszczyk Data: 10 lutego 2016 W związku z wprowadzeniem obowiązku stosowania integrowanej ochrony roślin w państwach Unii Europejskiej warto przypomnieć jej najważniejsze zasady. Pojęcie integrowana ochrona roślin nie jest nowe. Wielu rolników poznało je w trakcie nauki w szkole. Pojawia się zatem pytanie: czy to, czego nauczyli się przed laty, nadal jest aktualne i w jakich przepisach można znaleźć obowiązujące zasady integrowanej ochrony roślin? Przedstawiono je m.in. w Dyrektywie 2009/128 ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów. Tekst dyrektywy w języku polskim można łatwo odszukać w Internecie, wpisując jej numer i tytuł w wyszukiwarkę. 1 / 5
.pl https://www..pl Bardzo ważne w zapobieganiu występowania szkodników jest zrównoważone nawożenie, wapnowanie i irygacja. Podstawowe zasady integrowanej ochrony roślin wymienione w przepisach to: 1. Zapobieganie występowaniu organizmów szkodliwych. W tym celu stosujemy m.in.: płodozmian, dobór terminu siewu lub sadzenia oraz normy wysiewu ograniczające występowanie organizmów szkodliwych, zabiegi agrotechniczne, wykorzystanie odmian odpornych lub tolerancyjnych, zrównoważone nawożenie, wapnowanie i irygację, regularne czyszczenie maszyn i sprzętu, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych, ochronę organizmów pożytecznych (w tym głównie owadów zapylających i naturalnych wrogów organizmów szkodliwych) oraz stwarzanie warunków sprzyjających ich występowaniu. 2. Monitorowanie pojawu organizmów szkodliwych, czyli sprawdzanie, czy występują one na polu. Może to obejmować oględziny pól, korzystanie z różnego rodzaju systemów sygnalizacji, jak również doradztwo. 2 / 5
.pl https://www..pl W zapobieganiu występowania szkodników pomaga regularne czyszczenie maszyn i sprzętu. 3. Wykonanie zabiegów chemicznych tylko wtedy, kiedy jest to potrzebne. Ogólna zasada jest taka, że zabieg chemiczny wykonujemy, kiedy lustracja (albo sygnalizacja) pokazuje, że zaczęły się pojawiać organizmy szkodliwe, a ich liczba może powodować straty ekonomiczne. W uzasadnionych sytuacjach wskazane jest jednak zapobiegawcze wykonanie zabiegu np. zaprawianie materiału siewnego wykonuje się z samej swojej natury przed wystąpieniem zagrożenia. Integrowana ochrona nie nakazuje stosowania metod drogich i nieopłacalnych, ale podkreśla potrzebę stosowania środków ochrony roślin na ekonomicznie i ekologicznie uzasadnionym poziomie. Uzasadnieniem dla wykonania zaprawiania nasion jest wiedza, że na tym polu albo w okolicy dany organizm szkodliwy występuje często i powoduje straty ekonomiczne. Zabieg wykonujemy także, gdy organizmów szkodliwych nie obserwujemy, ale pogoda jest taka, że prawdopodobieństwo ich wystąpienia w najbliższym czasie jest bardzo wysokie (np. ochrona przed niektórymi chorobami w sytuacji wysokiej wilgotności powietrza). Jeżeli na podstawie historii pola wiemy, że istnieje problem ze zwalczaniem określonych chwastów albo w płodozmianie występuje rzepak i w związku z tym spodziewane jest wystąpienie samosiewów rzepaku, to prewencyjnie można wykonać zabieg herbicydem. Jeżeli wskazań do wykonania zabiegu prewencyjnego nie ma, kluczowe są dane z obserwacji pola. Jeżeli organizm szkodliwy nie występuje zabiegu oczywiście nie wykonujemy. Jeśli organizm szkodliwy występuje, ale w niewielkim nasileniu i przewidujemy, że straty będą niższe lub równe kosztowi zastosowania środka ochrony roślin, to zabiegu chemicznego wykonywać także nie należy. 3 / 5
.pl https://www..pl 4. Wykorzystanie niechemicznych metod ochrony roślin jeśli istnieją i są skuteczne. Podstawową metodą niechemiczną stosowaną w ochronie upraw rolniczych jest mechaniczne odchwaszczanie. Poza odchwaszczaniem w ochronie upraw rolniczych nie mamy zbyt licznych możliwości stosowania metod niechemicznych, ponieważ biologicznych środków ochrony roślin jest zarejestrowanych bardzo niewiele. Ograniczanie ilości stosowanych środków do niezbędnego minimum to zastosowanie takiej liczby zabiegów lub takiej dawki, przy której uzyskujemy odpowiedni efekt ochrony. 5. Stosowanie środków selektywnych. Środki chemiczne i sposób ich stosowania należy dobierać tak, aby powodowały jak najmniej skutków ubocznych dla zdrowia ludzi, dla organizmów niebędących celem zwalczania oraz dla środowiska. 6. Ograniczanie ilości stosowanych środków do niezbędnego minimum. Dokonujemy tego np. poprzez ograniczanie liczby zabiegów, dzielenie dawek lub stosowanie dawek obniżonych. Czym jest niezbędne minimum? Jest to taka liczba zabiegów lub taka dawka, przy której uzyskujemy odpowiedni efekt ochrony. 7. Przeciwdziałanie powstawaniu odporności. Powstawaniu odporności przeciwdziałamy głównie przez właściwy dobór i przemienne stosowanie środków zawierających substancje czynne z różnych grup chemicznych, o odmiennym mechanizmie działania. Obniżając dawkę, należy robić to w taki sposób, aby nie zwiększać zagrożenia odpornością. 8. Sprawdzanie skuteczności zabiegów. Po użyciu środka chemicznego należy sprawdzić, czy zabieg rzeczywiście ograniczył nasilenie organizmów szkodliwych. Jest to działanie w najlepiej pojętym interesie rolnika, ponieważ brak skuteczności środka zastosowanego w dawce zalecanej przez producenta stanowi podstawę do reklamacji. 4 / 5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org).pl https://www..pl Jak widać, integrowanej ochrony roślin nie należy się obawiać, ponieważ jej zasady są zdroworozsądkowe i rolnicy większość z nich od pokoleń stosują w praktyce. Należy także podkreślić, że integrowana ochrona nie nakazuje stosowania metod drogich i nieopłacalnych, ale podkreśla potrzebę stosowania środków ochrony roślin na ekonomicznie i ekologicznie uzasadnionym poziomie. 5 / 5