Załącznik nr 1 do uchwały nr 109/258/17 Zarządu Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego z dnia 8 listopada 2017 r. P R O J E K T PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO NA LATA 2017-2022 DLA POWIATU GOLUBSKO-DOBRZYŃSKIEGO Golub-Dobrzyń, listopad 2017 rok 1
Spis treści I. Wstęp...3 II. Podstawa prawna Programu...3 III. Diagnoza obszaru objętego Programem.....4 IV. Cele główne i szczegółowe Programu...8 1. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej opieki adekwatnej do ich potrzeb...9 1.1. Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej...9 1.2. Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego... 10 1.3. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi...11 1.4. Skoordynowanie dostępnych form opieki i pomocy...16 1.5. Udzielanie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego uczniom, rodzicom i nauczycielom- 16 2. Prowadzenie działań na rzecz zapobiegania stygmatyzacji i dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi...18 2.1. Opracowanie ogólnych zasad postępowania dotyczących przedstawiania wizerunku osób z zaburzeniami psychicznymi w mediach...18 2.2. Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych dotyczących konieczności respektowania praw osób z zaburzeniami psychicznymi...19 3. Monitorowanie i ocena skuteczności działań realizowanych w ramach Programu.....19 V. Źródła finansowania.. 19 VI. Okres i sposób realizacji Programu...... 19 VII. Sprawozdawczość........... 19 2
I. WSTĘP Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdrowie jest pełnym dobrostanem fizycznym, psychicznym i społecznym, a nie tylko brakiem choroby lub niedomagania. Zgodnie z powyższą definicją zdrowie psychiczne jest jednym z nieodłącznych elementów prawidłowego funkcjonowania każdego człowieka. Jak wynika z danych zawartych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 lutego 2017 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022 (Dz. U. z 2017 r. poz. 458) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej systematycznie wzrasta liczba osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych. Jednak wiedza na temat osób z tymi zaburzeniami nie jest wystarczająca, ponieważ wciąż osoby chore są stygmatyzowane i wykluczane ze społeczeństwa. Niezrozumienie ich potrzeb oraz piętnowanie powoduje większą niechęć do uczestnictwa w życiu społecznym, a to z kolei prowadzi do powstawania poczucia izolacji i odrzucenia. Powyższy Program powstał w celu przeciwdziałania sytuacji epidemiologicznej, która jest niepokojąca dla społeczeństwa. Prognozuje się, że statystycznie co czwarta osoba będzie miała problemy ze zdrowiem psychicznym. W związku z tym, konieczne jest, aby zapewnić obywatelom dostęp do różnorodnych form opieki zdrowotnej. Może to poprawić ogólny stan zdrowia osób dotkniętych już problemem związanym z zaburzeniami psychicznymi oraz poprawić w sposób znaczący efektywność leczenia. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022 zakłada trzy główne cele. Pierwszy z nich to zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej opieki dostosowanej do ich potrzeb, kolejny prowadzenie działań na rzecz zapobiegania stygmatyzacji i dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi. Trzecim celem jest monitorowanie oraz ocena skuteczności działań realizowanych w ramach Programu. Niniejszy Program zakłada osiągnięcie celów określonych przez Radę Ministrów w rozporządzeniu z dnia 8 lutego 2017 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022 oraz podnoszenie świadomości wśród społeczności lokalnej na temat zaburzeń psychicznych oraz postrzegania osób dotkniętych tym problemem. Ma on również za zadanie zbudować lokalny system wsparcia, podjęcie konkretnych działań oraz wyznaczenie celów na kolejne lata. II. Podstawa prawna Programu Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 lutego 2017 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022 (Dz. U. z 2017 r. poz. 458). 3
III. Diagnoza obszaru objętego Programem Jak stanowi art. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 882) określenie osoba z zaburzeniami psychicznymi odnosi się do osoby: 1) chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia psychotyczne), 2) upośledzonej umysłowo, 3) wykazującej inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym. Powiat Golubsko-Dobrzyński graniczy od zachodu z powiatem toruńskim i lipnowskim, od północy z wąbrzeskim, od wschodu z brodnickim i rypińskim. Zamieszkuje go ponad 45 tys. mieszkańców. Na terenie Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego funkcjonuje: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, która służy dzieciom i młodzieży powiatu. Udzielane są im nieodpłatne porady w zakresie: - nieprawidłowości i zaburzeń w rozwoju, - trudności i niepowodzeń w nauce - trudności wychowawczych, - nieprawidłowości wymowy, - określania poziomu dojrzałości szkolnej w wieku 6-7 lat, - orientacji i poradnictwa zawodowego. Ponadto specjaliści z poradni prowadzą też zajęcia w placówkach oświatowych, realizują programy profilaktyczne, prowadzą przesiewowe badania mowy, słuchu, wzroku, warsztaty dla uczniów, nauczycieli oraz spotkania z rodzicami. Dom Pomocy Społecznej dla niepełnosprawnych intelektualnie mężczyzn w Golubiu-Dobrzyniu. Prowadzona jest tu specyficzna działalność terapeutyczna oparta w znacznej mierze o relacje charakterystyczne dla domu rodzinnego, przez co każdy, niezależnie od stopnia niepełnosprawności, pełni określoną, dostosowaną do jego możliwości i potrzeb funkcję. Głównym celem funkcjonowania Domu jest zapewnienie opieki i godnego życia oraz samodzielności mieszkańca, na miarę indywidualnych możliwości każdego z mieszkańców. Te zadania wyznaczają główne kierunki działania pracowników placówki. Powiatowy Środowiskowy Dom Samopomocy w Golubiu-Dobrzyniu został utworzony w celu wykonywania zadania zleconego z zakresu administracji rządowej, określonego w ustawie o pomocy społecznej i ustawie o ochronie zdrowia psychicznego, polegającego na prowadzeniu ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Podstawowe zadania Domu to świadczenie na rzecz uczestników usług, w szczególności takich jak: 4
1) organizacja zajęć terapeutycznych i treningowych; 2) poradnictwo psychologiczne; 3) pomoc w załatwianiu spraw urzędowych; 4) pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych; 5) niezbędna opieka; 6) terapia ruchowa; 7) inne formy postępowania przygotowujące do podjęcia zatrudnienia oraz sprzyjające realizacji indywidualnych planów wspierająco-aktywizujących. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Golubiu - Dobrzyniu - to samodzielna jednostka organizacyjna powiatu, która realizuje zadania z zakresu wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej, pomocy społecznej i rehabilitacji społecznej osób z niepełnosprawnością, jak również inne zadania wynikające z rozeznanych potrzeb m. in. w postaci programów celowych i projektów finansowanych ze środków krajowych i UE. W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie osoby wymagające wsparcia specjalisty mają możliwość skorzystania z poradnictwa psychologicznego. Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Wielgiem - podstawowym celem działalności ośrodka jest przygotowanie do życia w integracji ze społeczeństwem poprzez: osiągnięcie możliwie wszechstronnego, społeczno-moralnego rozwoju w dostępnym zakresie, za pomocą specjalnych metod oraz przygotowanie uczniów -wychowanków do podjęcia dalszej nauki. Zespół Szkół Nr 3 w Golubiu-Dobrzyniu przeznaczony jest dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, znacznym, umiarkowanym oraz głębokim. W Szkole może uczyć się każde dziecko, które posiada aktualne orzeczenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o potrzebie kształcenia specjalnego. Dzieci z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i znacznym uczęszczają do zespołów edukacyjno terapeutycznych. Wszyscy uczniowie posiadają indywidualne programy nauczania. Powiatowy Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Golubiu-Dobrzyniu jest jednostką realizującą zadania z zakresu administracji rządowej, bezpośrednio podporządkowaną Staroście Golubsko-Dobrzyńskiemu. Zespół ten realizuje zadania w zakresie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Stowarzyszenie Szansa na zdrowie realizuje zadanie z zakresu administracji rządowej zlecone przez Powiat Golub-Dobrzyń prowadzenie Środowiskowego Domu Samopomocy typu A,B,C. Celem Stowarzyszenia jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony, promocji i profilaktyki zdrowia fizycznego i psychicznego oraz wszechstronna pomoc społeczna świadczona na rzecz osób i grup zagrożonych problemami zdrowotnymi niepełnosprawnych, samotnych, z naciskiem 5
na dobro osób najbardziej bezradnych i potrzebujących pomocy. Dom przeznaczony jest dla 45 osób z terenu Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego w wieku powyżej 18 roku życia. Powiatowy Urząd Pracy w Golubiu-Dobrzyniu Bezrobocie jest jednym z wielu czynników, które są powodem zaburzeń psychicznych i mogą prowadzić do depresji, nerwicy oraz wzrostu liczby osób zmagających się z uzależnieniem alkoholowym. Z kolei osoby cierpiące na zaburzania psychiczne mogą mieć problemy z zatrudnieniem, wydajność ich pracy jest obniżona, a to wiązać się może z niższym wynagrodzeniem. Poniższa tabela przedstawia jak kształtowała się wysokość bezrobocia w Powiecie Golubsko-Dobrzyńskim w roku 2016: Zarejestrowani bezrobotni według miast i gmin (stan na koniec miesiąca grudzień 2016 roku). Lp. Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych Bezrobotni z prawem do zasiłku Ogółem Kobiety Razem Kobiety 1. Miasto Golub-Dobrzyń 831 509 113 56 2. Miasto Kowalewo 193 122 42 25 obszar wiejski Pomorskie 332 208 48 25 3. Gmina Ciechocin 181 113 29 19 4. Gmina Golub-Dobrzyń 449 295 56 31 5. Gmina Radomin 207 118 32 14 6. Gmina Zbójno 300 164 43 22 Ogółem PUP 2493 1529 363 192 Zamieszkali na wsi w PUP 1469 898 208 111 Powiatowy Urząd Pracy w Golubiu-Dobrzyniu W Powiatowym Urzędzie Pracy w Golubiu-Dobrzyniu na koniec sierpnia 2017 roku zarejestrowanych było 2150 osób, w tym 111 osób niepełnosprawnych. Jeśli chodzi o płeć to połowę osób niepełnosprawnych zwykle stanowią kobiety. Mniej więcej połowa osób niepełnosprawnych zwykle należy do II profilu pomocy, a zatem wymaga intensywnego wsparcia ze strony urzędu w celu znalezienia zatrudnienia. Druga połowa do profilu III. Są to osoby bardzo oddalone od rynku racy i wymagają szczególnego wsparcia ze strony urzędu w celu przywrócenia ich na rynek pracy. Sporadycznie osoby niepełnosprawne mają określony I profil 6
pomocy. (Profil pomocy oznacza właściwy ze względu na potrzeby bezrobotnego zakres form pomocy określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, którymi może objąć go urząd pracy w ramach realizacji indywidualnego planu działania, m.in. pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń, finansowania i dotowania różnego rodzaju działań realizowanych na rzecz bezrobotnych). Ponad 40 procent osób niepełnosprawnych jest po 50 roku życia. Jeśli chodzi o kwalifikacje osób niepełnosprawnych to dominują osoby z wykształcenie podstawowym i zasadniczym zawodowym. Najwięcej spośród zarejestrowanych osób niepełnosprawnych cierpi na schorzenia narządu ruchu 45 osób, neurologiczne - 18 osób. Wśród osób z orzeczoną niepełnosprawnością 16 osób cierpi na schorzenia psychiczne, w tym: 6 osób ma orzeczoną niepełnosprawność ze wskazaniem na choroby psychiczne w stopniu umiarkowanym, 10 osób ma orzeczoną niepełnosprawność ze wskazaniem na choroby psychiczne w stopniu lekkim, 9 osób - kobiety, 7 osób mężczyźni, 9 osób ma określony 3 profil pomocy, 7 osób ma określony 2 profil pomocy, 4 osoby mają wykształcenie podstawowe, 6 osób ma wykształcenie zasadnicze zawodowe, 3 osoby mają wykształcenie średnie zawodowe, 3 osoby mają wykształcenie wyższe, 2 osoby są zarejestrowane w PUP z prawem do pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych, 1 osoba jest w trakcie odbywania stażu, 3 osoby zostały skierowane do wykonywania prac społecznie użytecznych. Większość osób niepełnosprawnych z określonym II profilem pomocy została zaktywizowana w bieżącym roku. Urząd w 2017 roku nie dysponował środkami na programy specjalne oraz na Program Aktywizacja i Integracja, a zatem nie ma w bieżącym roku możliwości aktywizowania osób z ustalonym III profilem pomocy. Szpital Powiatowy Spółka z o. o. w Golubiu-Dobrzyniu - realizacja niniejszego Programu będzie odbywać się poprzez Poradnię Terapii Uzależnień i Poradnię Zdrowia Psychicznego. Zadania Poradni to m. in.: 1) nawiązanie i utrzymanie współpracy z pacjentami i jego rodziną, 7
2) zapewnienie kompleksowej, specjalistycznej opieki adekwatnej do stanu zdrowia i poziomu funkcjonowania społecznego poprzez: a) lekarskie konsultacje psychiatryczne, b) diagnostykę i leczenie, c) porady i badania psychologiczne, d) świadczenia terapeutyczne, e) niezbędne badania diagnostyczne, f) opiekę lekarską, g) zabiegi pielęgniarskie w gabinecie zabiegowym, h) podanie w stanach nagłych niezbędnych leków, i) działania edukacyjno-konsultacyjne dla rodzin, j) promocję zdrowia, k) kierowanie do innych zakładów opieki zdrowotnej. 3) poprawa stanu psychicznego pacjenta, 4) zmiana postawy pacjenta wobec leczenia, zbudowanie motywacji do leczenia i zaangażowania w ten proces, 5) poprawa funkcjonowania psychospołecznego lub jego utrzymanie na dobrym poziomie, 6) uzyskanie satysfakcjonujących dla pacjenta relacji z bliskimi i otoczeniem społecznym, 7) utrzymanie funkcjonowania pacjenta w jego naturalnym środowisku rodzinnym i społecznym, 8) współpraca z gminnymi komisjami ds. rozwiązywania problemów alkoholowych i zespołami interdyscyplinarnymi ds. Przeciwdziałania przemocy w rodzinie. IV. Cele główne i szczegółowe programu Podstawowym zadaniem niniejszego Programu jest to, aby ochrona zdrowia psychicznego stała się czynnikiem, który integruje wszystkie środowiska lokalne. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego ma za zdanie podniesienie efektywności i organizacji obecnego systemu ochrony zdrowia psychicznego, a w szczególności wyrównanie dostępu do różnych form opieki psychiatrycznej i poszerzenie oferty terapeutycznej dla pacjentów. 1. Pierwszym głównym celem Programu jest zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej opieki adekwatnej do ich potrzeb. Wyszczególnione tu zostały następujące cele i zadania szczegółowe: 1) upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej, 2) upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego, 3) aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi, 4) skoordynowanie dostępnych form opieki i pomocy, 8
5) udzielanie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego uczniom, rodzicom i nauczycielom. 2. Kolejnym głównym celem jest prowadzenie działań na rzecz zapobiegania stygmatyzacji i dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi. W tym zakresie cele i zadania szczegółowe to: 1) opracowanie ogólnych zasad postępowania dotyczących przedstawiania wizerunku osób z zaburzeniami psychicznymi w mediach, 2) prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych dotyczących konieczności respektowania praw osób z zaburzeniami psychicznymi. 3. Trzecim i ostatnim z celów głównych Programu jest monitorowanie i ocena skuteczności działań realizowanych w ramach Programu. Rozumie się przez to gromadzenie i analizowanie sprawozdań zawierających informacje dotyczące realizacji zadań wynikających z Programu, przekazywanych przez podmioty wskazane w Programie 1. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej opieki adekwatnej do ich potrzeb. 1.1. Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Środowiskowy model psychiatrycznej opieki zdrowotnej, jak wynika to z założeń Ministerstwa Zdrowia, ma być wdrażany w sposób stopniowy. Należy skupić się na tym, aby osoby chore, dotąd izolowane w szpitalach, zostały objęte modelem środowiskowym leczenia. Zadania przewidziane do wykonania w tym zakresie to: 1) zapewnienie dostępu do kadr o zróżnicowanych kompetencjach odpowiadającym potrzebom opieki środowiskowej, a w szczególności psychiatrów, psychologów, pielęgniarek, specjalistów i terapeutów, 2) zmniejszenie nierówności w dostępie do różnych form środowiskowej opieki zdrowotnej oraz opracowanie lokalnego programu zwiększania do niej dostępności. 3) rozwój placówek psychiatrycznej opieki zdrowotnej dla dzieci i młodzieży. Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb. Wskaźnik monitorujący: ilość udzielonych porad 9
1.2. Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego. Rozwój wsparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi i niepełnosprawnych intelektualnie w zakresie pomocy bytowej, mieszkaniowej oraz samopomocy środowiskowej, jako skutecznej metody służącej podnoszeniu zaradności życiowej i integracji ze środowiskiem odbywać się będzie przez: 1) Zapewnienie niezbędnych potrzeb bytowych, mieszkaniowych, samopomocy środowiskowej poprzez: a) prowadzenie domu pomocy społecznej dla osób upośledzonych intelektualnie, b) prowadzenie ośrodków wsparcia, c) zapewnienie usług psychiatry, neurologa, psychologa, terapeutów zajęciowych, fizjoterapeutów, d) prowadzenie pogadanek profilaktyczno- edukacyjnych. 2) Integracja ze środowiskiem lokalnym (imprezy kulturalne, sportowe, wernisaże wystawy wieczorki poetyckie, zajęcia klubowe). 3) Zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego. 4) Wolontariat wsparcie wolontariuszy. Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb. Wskaźnik monitorujący: liczba osób objętych wsparciem udzielonym przez placówki i instytucje pomocy świadczące pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi, liczba funkcjonujących ośrodków wsparcia, liczba miejsc w ośrodkach wsparcia. Upowszechnianie informacji o dostępnych formach opieki zdrowotnej oraz o miejscach świadczenia pomocy psychologicznej i psychiatrycznej, a w szczególności zwiększenie udziału działalności powiatowych centrów pomocy rodzinie poprzez: 1) dofinansowanie ze środków PFRON oraz ze środków własnych Powiatu kosztów działalności Warsztatów Terapii Zajęciowej w Kowalewie Pomorskim, 2) dofinasowanie do turnusów rehabilitacyjnych, przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego, 3) dofinansowanie ze środków PFRON w ramach realizacji pilotażowego programu pn. Aktywny samorząd - Moduł I, Obszar D pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej, 4) dofinansowanie ze środków PFRON w ramach realizacji pilotażowego programu pn. Aktywny samorząd - Moduł II pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym, 10
5) realizacja projektu partnerskiego Rodzina w Centrum realizowanego w ramach Osi Priorytetowej 9 Solidarne społeczeństwo, Działanie 9.3 Rozwój usług zdrowotnych i społecznych, Poddziałania 9.3.2 Rozwój usług społecznych w ramach części RPO WKP 2014 2020 współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego (w tym: poradnictwo prawne, psychiatryczne psychologiczne, pedagogiczne, wyjazdy edukacyjne, warsztaty wzmacniające kompetencje, super wizja, mediacje, szkolenia dla rodzin zastępczych, zajęcia animacyjne dla wychowanków, szkolenia i spotkania), 6) realizacja programów celowych PFRON dedykowanych do tej grupy społecznej, 7) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach, 8) podejmowanie działań w celu uruchomienia placówki specjalistyczno terapeutycznej, 9) rozwój ośrodków wsparcia poprzez zwiększenie liczby miejsc oraz kierowanie uczestników do Środowiskowych Domów Samopomocy, 10) organizacja szkoleń, spotkań, konferencji dla pracowników służb pomocy społecznej, 11) orzecznictwo osób z niepełnosprawnością z zaburzeniami psychicznymi, 12) podejmowanie innych działań zgodnie z potrzebami środowiska lokalnego, 13) propagowanie i promocja zawodowych rodzinnych form zawodowej specjalistycznej opieki zastępczej, 14) współpraca z instytucjami pomocy społecznej, sądami, policją, prokuraturą, podmiotami leczniczymi i innymi instytucjami w sytuacjach kryzysowych. Termin realizacji: praca ciągła w zależności od środków. Wskaźniki monitorujące: wysokości środków na pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi w ogólnych wydatkach PCPR, liczba osób objętych wsparciem. 1.3. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi. Zadanie 1 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób niepełnosprawnych, w tym z zaburzeniami psychicznymi; Pomoc w rozwiązywaniu problemu zawodowego przez pracowników urzędu pracy pełniących funkcje doradców klienta dla osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi. Problem zawodowy może dotyczyć trudności z wyborem lub zmianą zawodu, wyborem miejsca pracy, planowaniem rozwoju zawodowego, wyborem kierunku kształcenia lub szkolenia, a także braku umiejętności poszukiwania pracy oraz obniżonej motywacji w zakresie aktywności zawodowej. Pomoc będzie realizowana w niżej wymienionych formach: 11
1) porada indywidualna realizowana w formie rozmowy doradczej, polegająca na bezpośrednim kontakcie pracownika urzędu pracy z osobą zgłaszającą potrzebę pomocy w celu rozwiązania jej problemu zawodowego; Termin realizacji: osoby posiadające w chwili obecnej status bezrobotnego niepełnosprawnego z zaburzeniami psychicznymi - w terminie do 3 miesięcy od wejścia w życie programu, każda nowo rejestrująca się osoba sukcesywnie - w terminie do 3 miesięcy od daty rejestracji. Wskaźniki monitorujące: liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi objętych poradami indywidualnymi; liczba udzielonych porad indywidualnych osobom niepełnosprawnym z zaburzeniami psychicznymi. 2) porada grupowa prowadzona w formie zajęć warsztatowych, polegająca na bezpośrednim kontakcie pracownika urzędu pracy z osobami, które potrzebują pomocy w celu rozwiązania swoich problemów zawodowych lub nabycia umiejętności w zakresie poszukiwania pracy; Termin realizacji: w zależności od potrzeb, w przypadku powiązania tematyki porad grupowych z oczekiwaniami, potrzebami i chęciami osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi. Wskaźniki monitorujące: liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi objętych poradami grupowymi; liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi, które w okresie do 3 miesięcy od zakończenia udziału w poradzie grupowej podjęły pracę lub inną formę aktywizacji. 3) szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy realizowanego przez powiatowe urzędy pracy dla osób, które: nie posiadają doświadczenia w poszukiwaniu pracy; utraciły motywację do poszukiwania pracy w związku z długotrwałym niepowodzeniem w jej poszukiwaniu; chcą powrócić na rynek pracy po długim okresie braku aktywności zawodowej; Termin realizacji: sukcesywnie, do czasu przeszkolenia wszystkich bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi, którzy wyrażą zgodę na udział w szkoleniu. W pierwszej kolejności aktywizacja osób już zarejestrowanych. Maksymalnie 1-2 osoby niepełnosprawne z zaburzeniami psychicznymi na szkoleniu. 12
Wskaźniki monitorujące: liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi skierowanych do udziału w szkoleniu; liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi które zakończyły udział w szkoleniu; liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi, które w okresie do 3 miesięcy od zakończenia szkolenia podjęły pracę lub inną formę aktywizacji. 4) informacja indywidualna polegająca na bezpośrednim kontakcie pracownika urzędu pracy z osobą zgłaszającą potrzebę uzyskania informacji zawodowej; Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb. Wskaźniki monitorujące: liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi objętych informacją zawodową; liczba wizyt w celu otrzymania indywidualnej informacji zawodowej przez osoby niepełnosprawne z zaburzeniami psychicznymi. 5) informacja grupowa polegająca na bezpośrednim kontakcie pracownika urzędu pracy z zainteresowanymi osobami w ramach spotkania informacyjnego, które ma na celu przedstawienie informacji zawodowych; Termin realizacji: w zależności od potrzeb Wskaźnik monitorujący: liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi objętych informacją grupową. 6) udostępnianie zasobów informacji zawodowych w siedzibie powiatowego urzędu pracy do samodzielnego wykorzystania przez osoby niepełnosprawne, ze szczególnym uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi; Zasoby informacji zawodowych obejmują w szczególności informacje o: a) zawodach i specjalnościach; b) rynku pracy, w tym o pracodawcach i profilach prowadzonej przez nich działalności; c) zakresie i formach działania instytucji publicznych i niepublicznych, które mogą być przydatne w rozwiązywaniu problemów zawodowych, poszukiwaniu pracy lub podejmowaniu działalności gospodarczej; 13
d) szkołach i instytucjach szkoleniowych; e) metodach i sposobach poszukiwania pracy w kraju i za granicą, w tym przez sieć EURES; f) sposobach i metodach rekrutacji oraz prowadzenia rozmów kwalifikacyjnych; g) zasadach przygotowywania, rodzajach i wzorach dokumentów aplikacyjnych; h) stronach internetowych, na których znajdują się informacje przydatne w rozwiązywaniu problemów zawodowych lub w poszukiwaniu pracy; i) warunkach świadczenia pracy; j) warunkach podejmowania działalności gospodarczej, w tym o przepisach prawnych, procedurach postępowania i wzorach dokumentów. Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb. Wskaźnik monitorujący: liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi korzystających z zasobów informacji zawodowych. 7) nawiązanie współpracy przez Powiatowy Urząd Pracy z Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu w zakresie kierowania osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi na badania psychologiczne, jeśli osoba bezrobotna zobowiąże się do przedłożenia opinii dotyczącej przydatności zawodowej do pracy i zawodu albo kierunku szkolenia sporządzonej na podstawie przeprowadzonego badania. Termin realizacji: w zależności od potrzeb i oczekiwań osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi i od terminów dostępnych w CIiPKZ. Wskaźnik monitorujący: liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi skierowanych na badania. Zadanie 2 Prowadzenie kampanii szkoleniowo-informacyjnej adresowanej do pracodawców promującej zatrudnianie osób niepełnosprawnych, w tym z zaburzeniami psychicznymi; 1) pomoc pracodawcom w doborze kandydatów na stanowisko zgłoszone w krajowej ofercie pracy spośród osób niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi. 14
Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb. Wskaźnik monitorujący: liczba pracodawców którym udzielono pomocy w doborze kandydatów do pracy 2) wystosowanie akcji informacyjnej skierowanej bezpośrednio do pracodawców w formie (do wyboru) zorganizowanych spotkań bądź poprzez wysyłanie raz na kwartał do 15-20 pracodawców pisemnych informacji na temat korzyści płynących z zatrudniania osób niepełnosprawnych. Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb. Wskaźnik monitorujący: liczba pracodawców do których została skierowana kampania informacyjna. Zadanie 3 Zwiększenie udziału zatrudnienia osób z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędów pracy (PUP). 1) Kierowanie osób bezrobotnych niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi: a) na zgłoszenie wolnego miejsca pracy, b) do odbycia stażu, c) do odbycia prac społecznie użytecznych, d) do wykonywania prac interwencyjnych, e) do zatrudnienia w ramach robót publicznych, f) otrzymania jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, g) do zatrudnienia w ramach refundacji kosztów wyposażenia/doposażenia stanowiska pracy. Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb Wskaźniki monitorujące: liczba osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi, którym wydano skierowanie: na zgłoszenie wolnego miejsca pracy, do odbycia stażu, do odbycia prac społecznie użytecznych, do wykonywania prac interwencyjnych do zatrudnienia w ramach robót publicznych, 15
do zatrudnienia w ramach refundacji kosztów wyposażenia/doposażenia stanowiska pracy, które złożyły wniosek o przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, liczba osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi, które: podjęły pracę za skierowaniem urzędu bądź samodzielnie, podjęły staż, podjęły prace społecznie użyteczne, podjęły zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych, podjęły zatrudnienie w ramach robót publicznych, podjęły zatrudnienie w ramach refundacji kosztów wyposażenia/doposażenia stanowiska pracy, które rozpoczęły działalność gospodarczą w wyniku otrzymania jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, bądź samodzielnie. 1.4. Skoordynowanie dostępnych form opieki i pomocy. 1. Opracowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego, uwzględniający w szczególności określenie dostępu mieszkańców do medycznych i społecznych świadczeń Centrum Zdrowia Psychicznego. 1. Powołanie lokalnego zespołu koordynującego realizację programu. 2. Opracowanie i udostępnienie przewodnika o lokalnych formach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 1.5. Udzielanie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego uczniom, rodzicom i nauczycielom. 1. Porady i konsultacje dla rodziców dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi na temat opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. 2. Udzielanie pomocy pedagogiczno-psychologicznej dzieciom i młodzieży w szkołach. 3. Współpraca ze służbami opieki psychiatrycznej oraz z lekarzami rodzinnymi. Zadanie 1 Wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży poprzez udzielanie im oraz rodzicom pomocy psychologiczno pedagogicznej: 16
1. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym: 1) diagnoza przyczyn niepowodzeń szkolnych oraz trudności wychowawczych, 2) zastosowanie odpowiednich form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, 3) terapia, 4) poradnictwo, 5) prelekcje dla rodziców (tematyka spotkań zaburzenia zachowania, potrzeby dziecka, zachowania niepożądane u dzieci jak sobie z nimi radzić, współczesne zagrożenia młodzieży, postawy rodzicielskie, praca z dzieckiem trudnym, 6) spotkania z Radami Pedagogicznymi szkół i placówek. 2. Zajęcia warsztatowe dla uczniów i nauczycieli: 1) zajęcia warsztatowe dla rodziców szkoła dla rodziców wg Gordona, 2) realizacja programów profilaktycznych ART, Cukierk, Sieciaki, Stop uzależnieniom, Program antynikotynowy, Energy-drink, Cyberprzestępczość, Stop cyberprzemocy, Uzależnienie od komputera i internetu. Zadanie 2 Wspierania rozwoju dzieci i młodzieży poprzez działania psychologiczno - rehabilitacyjne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym. 1. Realizacja programów psychoedukacyjnych Komputer dla najmłodszych, Zagrożenia płynące z korzystania z portali społecznościowych, wiem co mówię, wiem co robię, Sobą być dobrze żyć, trening inteligencji emocjonalnej, Saper czyli jak rozminować agresję, Złość i jej wyrażanie, Jestem asertywny szanuję siebie i innych, bezpieczny internet. 2. Terapia psychologiczna. 3. Terapia pedagogiczna. 4. Terapia logopedyczna. 5. Porady i konsultacje bez badań (uczniowie, rodzice i nauczyciele). 6. Diagnoza psychologiczno pedagogiczno logopedyczna. 7. Diagnoza i terapia dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (dzieci i młodzież niepełnosprawna). 8. Wspomaganie rozwoju małego dziecka (diagnoza i terapia). 9. Wspomaganie dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi, nadpobudliwymi i zahamowanymi psychoruchowo. 10. Konsultacje i porady dla uczniów i ich rodziców zagrożonych patologią społeczną i niedostosowaniem. 11. Pomoc rodzinom niewydolnym wychowawczo. 17
12. Działalność postdiagnostyczna. 13. Rozmowy terapeutyczne dla uczniów i ich rodziców. 14. Prelekcje i warsztaty dla Rad Pedagogicznych szkół i placówek. 15. Warsztaty dla uczniów profilaktyka uzależnień, zajęcia psychoedukacyjne. 16. Badanie przesiewowe słuchu, wzroku i mowy. Termin realizacji: praca ciągła w zależności od potrzeb. Wskaźniki monitorujące: ilość osób objętych badaniami, czy w opinii osób, szkół, placówek i instytucji korzystających z oferty poradni wsparcie otrzymywane w placówce w zakresie zdrowia psychicznego jest odpowiednie do ich potrzeb (ankieta ewaluacyjna), jakie są efekty udzielanej, przez poradnię, dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej (ankieta ewaluacyjna), czy udzielane rodzicom wsparcie i pomoc w zakresie zdrowia psychicznego są wystarczające. 2. Prowadzenie działań na rzecz zapobiegania stygmatyzacji i dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi. 1. Współpraca z organizacjami pozarządowymi realizującymi różnorodne formy oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi i upośledzonych intelektualnie poprzez: 1) integrację, 2) pogadanki uświadamianie społeczeństwa, 3) minimalizowanie izolacji społecznej, 4) zajęcia psychoedukacyjne dla uczniów z zakresu zdrowia psychicznego, 5) prelekcje dla rodziców i nauczycieli, 6) warsztaty dla rodziców, 7) zajęcia o charakterze terapeutycznym dla uczniów i ich rodziców. 2.1. Opracowanie ogólnych zasad postępowania dotyczących przedstawiania wizerunku osób z zaburzeniami psychicznymi w mediach. 1. Organizowanie pogadanek oraz zajęć z udziałem specjalisty z zakresu zdrowia psychicznego. 2. Opracowanie materiałów informacyjno-edukacyjnych na temat wizerunku osób z zaburzeniami psychicznymi. 18
2.2 Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych dotyczących konieczności respektowania praw osób z zaburzeniami psychicznymi. 1. Działania informacyjno-edukacyjne w zakresie promocji zdrowia psychicznego, różnych aspektów zaburzeń psychicznych i redukcji czynnika ryzyka zagrażających zdrowiu psychicznemu. 2. Rozwijanie postaw tolerancji wobec osób cierpiących na zaburzenia psychiczne, m. in. poprzez kampanie edukacyjne, warsztaty, szkolenia, pogadanki, 3. Podniesienie świadomości środowiska lokalnego na temat zdrowia psychicznego poprzez umieszczenie plakatów oraz ulotek w miejscach ogólnie dostępnych. 3. Monitorowanie i ocena skuteczności działań realizowanych w ramach programu. 1. Gromadzenie sprawozdań zawierających informacje dotyczące realizacji programu. 2. Analiza sprawozdań przekazywanych przez podmioty zobowiązane. V. Źródła finansowania: Fundusz Pracy, Europejski Fundusz Społeczny, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Budżet Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego. VI. Okres i sposób realizacji Programu Program Ochrony Zdrowia Psychicznego a terenie Powiatu Golubsko Dobrzyńskiego będzie realizowany w latach 2017-2022. W celu realizacji wskazanych wyżej zadań powołany został Lokalny Zespół Koordynujący. VII. Sprawozdawczość Corocznie będą przygotowywane informacje o realizacji zadań za rok poprzedni, które przesyłane będą do ministra właściwego do spraw zdrowia w terminie do 15 maja każdego roku. 19