INTEGRACJA BAZ DANYCH PRZESTRZENNYCH DOSTĘPNYCH W ZASOBIE GEODEZYJNYM I KARTOGRAFICZNYM

Joanna Bac-Bronowicz Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Instytut Geodezji i Geoinformatyki INTEGRACJA BAZ DANYCH PRZESTRZENNYCH DOSTĘPNYCH W ZASOBIE GEODEZYJNYM I KARTOGRAFICZNYM Projekt celowy Nr 6 T 12 2005C/06552 Metodyka i procedury integracji, wizualizacji, generalizacji i standaryzacji baz danych referencyjnych dostępnych w zasobie geodezyjnym i kartograficznym oraz ich wykorzystania do budowy baz danych tematycznych finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, realizowany przez Akademię Rolniczą we Wrocławiu pod kierownictwem J. Bac-Bronowicz ZARYS TREŚCI: Celem projektu jest najszybsze z możliwych opracowanie metod i procedur pozwalających na prowadzenie spójnego i kompletnego w skali kraju zbioru danych referencyjnych dostępnych w zasobie geodezyjnym i kartograficznym wykorzystywanych do zasilania systemów informacji geograficznej, systemów produkcji map, a także cyfrowych opracowań tematycznych. W ramach projektu zaproponowana zostanie koncepcja baz danych wielorozdzielczych i wieloreprezentacyjnych. Na podstawie wcześniej przeprowadzonej analizy, wprowadzone zostaną uzupełnienia i modyfikacje w zakresie klasyfikacji i definicji obiektów, zasad identyfikacji obiektów oraz struktur baz danych pozwalające na spójne operowanie danymi przechowywanymi w bazach danych topograficznych VMAP L2 ( 1: 50 000), BDT (1: 10 000), jak również elementami z wybranych baz ewidencji gruntów i budynków oraz bazami danych tematycznych SOZO i HYDRO. W opracowaniu będzie przedstawiona realizacja projektu w odniesieniu do obiektów pilotażowych. Dane po integracji będzie cechować zarówno duża wiarygodność geometryczna, jak i aktualność (opracowanie na podstawie nowej ortofotomapy, aktualizacji terenowej i opracowań wielkoskalowych). Przyjęcie koncepcji wielorozdzielczych i wieloreprezentacyjnych baz danych jako najkorzystniejszego rozwiązania wynika z prac pilotażowych oraz ekspertyz realizowanych w Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii oraz wielu projektów badawczych finansowanych przez Komitet Badań Naukowych. 1. WSTĘP W Polsce w ciągu ostatnich kilku lat wykonano różne urzędowe systemy gromadzące dane referencyjne i przetwarzające te dane do postaci map cyfrowych Bazę Danych Ogólnogeograficznych (BDO) o stopniu szczegółowości odpowiadającemu skali 1:250 000 (zleconą przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii - GUGiK), VMapę L2 dla całego kraju o dokładności odpowiadającej mapie w skali 1:50 000 (realizowaną przez Zarząd Geografii Wojskowej w standardach NATO, w porozumieniu z GUGiK), Bazę Danych

Topograficznych (TBD) o zasięgu odpowiadającym kilkuset arkuszom map 1:10 000 (zlecaną przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii oraz Urzędy Marszałkowskie) oraz częściowo - mapę zasadniczą i ewidencję gruntów i budynków w formie elektronicznej. Wymienione bazy są oddzielnymi opracowaniami, o czterech poziomach dokładnościowych, różnym zakresie treści, i jak dotąd, współdziałające ze sobą w niewielkim zakresie. Z założenia bazy tych systemów zostały opracowane na podstawie różnych źródeł danych, w różnym czasie. Były one przewidziane do innych zastosowań, tworzone - w różnych uwarunkowaniach organizacyjno-technologicznych i przeznaczone dla różnych grup użytkowników. Dla prawidłowego funkcjonowania Krajowego Systemu Informacji Geograficznej konieczne jest możliwie jak najszybsze opracowanie metod i procedur pozwalających na prowadzenie spójnego i kompletnego w skali kraju zbioru referencyjnych baz danych, dostępnych w zasobie geodezyjnym i kartograficznym, z przeznaczeniem dla zasilania systemów informacji geograficznej, systemów produkcji map, a także cyfrowych opracowań tematycznych. Służba geodezyjna i kartograficzna jest obecnie na etapie definiowania SDI (infrastruktury danych przestrzennych) w Polsce. W tym kontekście należy spojrzeć na wszystkie wymienione bazy jako na dane referencyjne, które powinny współpracować w możliwie szerokim zakresie i stanowić osnowę dla specjalistycznych opracowań tematycznych. W pierwszej kolejności wydaje się celowe zapewnienie spójności prac w zakresie tworzenia TBD i VMapy L2+ (drugiej edycji). Wstępne koncepcje harmonizacji i integracji baz w oparciu o dane EGiB, TBD, VMap L2 i bazy SOZO i HYDRO przedstawiały w ostatnich dwóch latach niektóre urzędy marszałkowskie i powiatowe. Założenia teoretyczne wielorozdzielczej Bazy Danych Topograficznych były przedstawiane między innymi w publikacjach i czasopismach branżowych, (Gotlib i in. 2005, 2006, 2006a; System informacji...2005). W tym projekcie zostaną uwzględnione zebrane w GUGiK, CODGiK, WODGiK itd. dotychczasowe opracowania i koncepcje na temat TBD, VMAP2, VMAP2+, BDO, SOZO, HYDRO, Systemu Zarządzania TBD, Systemu Kontroli Danych, Geoserwera ZGW, Geoportalu, Banku Nazw Geograficznych, EGiB, prac KT nr 297 do spraw informacji geograficznej oraz innych opracowań dotyczących integracji, wizualizacji, generalizacji i standaryzacji baz danych (Bac- Bronowicz i in. 2003, 2003a, 2004, 2004a, Christoffers F. i in.2005,gotlib i in. 2004b, 2004c, 2004d, 2005b)). Przed przystąpieniem do opracowania projektu zapoznano się z wdrożeniami INSPIRE - (obecnie głównie z pracami zespołu ds. specyfikacji i harmonizacji danych). Zebrano też wnioski z projektów badawczych m. in. finansowanych przez Komitet Badań Naukowych i realizowanych przez m.in. przez: Politechnikę Warszawską, AGH, IGiK, Uniwersytet Warszawski i Wrocławski, ESRI, AR Wrocław oraz przeprowadzono konsultacje w różnych firmach: ESRI, GEOINVENT, GRID, INTER- GRAPH, OPGK Kr., PPGK, PPWK WPG - na temat już opracowanych aplikacji użytecznych przy produkcji TBD, VMAP i opracowań tematycznych.

Wielokrotnie przeprowadzano dyskusje w Departamentach Geodezji i Kartografii Urzędów Marszałkowskich: Dolnośląskim, Lubuskim, Łódzkim, Małopolskim, Mazowieckim, Śląskim. Urzędy te ze względu na zróżnicowanie warunków i wprowadzanych rozwiązań a przede wszystkim dobór danych uznano jako reprezentatywne dla opracowania podstaw zamierzonej realizacji wielopoziomowej bazy danych topograficznych. Zebrano tam informacji o potrzebach użytkowników oraz dotychczasowym stanie prac nad harmonizacją danych w zasobie geodezyjnym i kartograficznym. Zagadnienie harmonizacji danych w Polsce przeanalizowano w kontekście rozwiązań europejskich. Szczegółowo analizowano osiągnięcia dotyczące budowy wielorozdzielczych baz w innych krajach (umowa twinningowa- PL 2003/IB-JH/01, ATKIS, ZABAGED...). Jako szczególnie znaczącą uznano potrzebę współpracy z Państwowym Instytutem Geologicznym w zakresie Mapy geologicznogospodarczej Polski. 2. OPRACOWANIE KONCEPCJI WIELOROZDZIELCZEJ BAZY REFERENCYJNEJ 2.1. Główne założenia Projekt celowy pt. Metodyka i procedury integracji, wizualizacji, generalizacji i standaryzacji baz danych referencyjnych dostępnych w zasobie geodezyjnym i kartograficznym oraz ich wykorzystania do budowy baz danych tematycznych dotyczy opracowania takich zasad współdziałania urzędowych baz referencyjnych, aby w konsekwencji została zbudowana jedna wielorozdzielcza baza georeferencyjna, której elementy będą miały możliwie największą aktualność i dokładność dostosowaną do realnych warunków ich pozyskania. Z kartograficznego punktu widzenia, baza będzie umożliwiała aktualizację przez wprowadzenie nowego obiektu lub modyfikację obiektu już istniejącego. Będzie to skutkowało między innymi zaktualizowniem lub dodaniem obiektu w każdym nowym produkcie kartograficznym. Jeżeli rzeka, dla przykładu, zmieniła swój bieg po wiosennych roztopach i zostało to zmierzone i wprowadzone do bazy, to bez względu na skalę i rodzaj nowego opracowania kartograficznego, rzeka na mapach: topograficznej, sozologicznej, geologicznej itp. będzie miała ten sam przebieg, z ewentualnymi zmianami wynikającymi z generalizacji - ale tylko na etapie obrazowania. Po nałożeniu informacji przestrzennych z innych baz wspólne elementy georeferencyjne będą zgodne z innymi elementami treści. W pierwszym etapie na podstawie wcześniej przeprowadzonej analizy, wprowadzone zostaną uzupełnienia i modyfikacje w zakresie klasyfikacji i definicji obiektów, zasad identyfikacji obiektów oraz struktur baz danych, pozwalające na spójne operowanie danymi z bazy topograficznej VMap L2 (1:50 000), TBD (1:10 000) i wybranymi elementami z baz ewidencji gruntów i budynków oraz bazami danych tematycznych SOZO i HYDRO. Przy

opracowaniu Wielopoziomowej Bazy Danych Topograficznych (WBDT) naturalny jest wybór koncepcji wielorozdzielczych i wieloreprezentacyjnych baz danych przestrzennych (ang. MRDB). Idea budowy WBDT jest rozwinięciem istniejącej koncepcji TBD o drugi poziom skalowy (TBD2) wykorzystujący dane pozyskane z drugiej edycji VMap L2. Tak utworzona baza będzie w założeniach pokrywała obszar całego kraju, a Urzędy Marszałkowskie będą dysponować jednym spójnym systemem danych topograficznych, (zamiast TBD na poziomie szczegółowości odpowiadającemu skali 1:10 000 i VMapL2 1:50 000). Podobne założenia są podstawą rozwiązań przyjętych w Niemczech i innych krajach. Przykład dotychczasowej harmonizacji danych w Polsce przedstawiono na rys.1. Rys.1. Złożenie warstw z elementami związanymi tematycznie z lasami z Bazy Danych Topograficznych, VMapy L2 obu edycji i Bazy Danych Ogólnogeograficznych na tle ortofotomapy. Fragment arkusza M-33-34-A-b-1 2.2. Prace eksperymentalne Pierwsze prace eksperymentalne w ramach projektu zostały wykonane przez firmy geodezyjne i kartograficzne: GeoInvent, WPG, OPGK Kraków i PPGK. Dla wybranego obszaru województwa dolnośląskiego, po uzgodnieniu zakresu w WODGiK, została wykonana Baza Danych Topograficznych na drugim poziomie uogólnienia treści (nazwana TBD2), która posłuży jako materiał doświadczalny do opracowania koncepcji wielorozdzielczej bazy referencyjnej Polski. W TBD2 został

zmniejszony zakres treści komponentu TOPO, zrezygnowano bowiem z wydzielania obiektów należacych do klas: Budynki BB BD, Ogrodzenia BB OG 01 oraz Obiekty inne. Nie uwzględniono także komponentu KARTO, NMT i ORTOFOTO. Równolegle, dla tego samego obszaru, wykonano VMapę L2 drugiej edycji, w wersji zharmonizowanej z TBD. Dane sprawdzono pod względem aktualności i kompletności. Porównano także dokładność wektoryzacji danych w bazach TBD2 oraz VMapL2. Osiągnięte wyniki pokazały, że w obu przypadkach dokładnośc geometrycznej lokalizacji obiektów jest porównywalna. Na rys.2. przedstawiono niewielki fragment porównania wyników wektoryzacji. Niezbędne okazało się opracowanie uzupełnień i modyfikacji w zakresie klasyfikacji i definicji obiektów, zasad identyfikacji obiektów oraz struktury baz danych. Uspójnienie prac w zakresie tworzenia TBD i VMapy L2 edycji II wymaga wielu działań, począwszy od modyfikacji elementów modelu pojęciowego VMap po decyzję o możliwości opracowania TBD na dwóch poziomach szczegółowości. Należy zaznaczyć, iż przyjęcie tego rozwiązania oznacza nie tylko przyspieszenie opracowania obu produktów, uniknięcie podwójnego gromadzenia danych i podwójnych kosztów, ale także Rys.2. Złożenie warstw dróg i hydrografii z TBD2 i VMapy L2 na tle ortofotomapy. Fragment arkusza M-33-34-A-b-1 otwiera nowe możliwości w zakresie wykorzystania danych i zgodności z najnowszymi światowymi trendami w budowaniu wieloreprezentacyjnych baz

danych przestrzennych (MRDB Mulitiresoluition / Multirepresentation Data Base). 3. HARMONIZACJA BAZ DANYCH TEMATYCZNYCH I OPRACOWANIE KONCEPCJI WYKORZYSTANIA WBDT JAKO MODELU REFERENCYJNEGO DLA OPRACOWAŃ TEMATYCZ- NYCH Z punktu widzenia użytkownika danych tematycznych istotna jest możliwość integracji danych przestrzennych pochodzących z wielu źródeł zewnętrznych. Zastosowanie odmiennych źródeł bazowych danych topograficznych lub też zastosowanie odmiennych technik wektoryzacji map analogowych sprawia obecnie, iż obiekty geometryczne w bazach danych przestrzennych GUGiK, PIG i IMiGW różnią się istotnie. Bezpośrednia integracja tych danych jest praktycznie niemożliwa. Opracowanie spójnej w skali kraju bazy referencyjnej i przyjęcie jej jako źródła danych topograficznych pozwoli na rozwiązanie tego problemu. Ponadto częściowa przynajmniej harmonizacja modeli pojęciowych baz danych tematycznych opracowywanych przez wymienione instytucje pozwoli na wdrożenie koncepcji systemu introperacyjnego umożliwiającego wspólne użytkowanie i analizę zróżnicowanych danych. Ważnym elementem projektu jest opracowanie koncepcji harmonizacji baz danych tematycznych: sozologicznej, hydrograficznej i geośrodowiskowej w oparciu o WBDT. Zaawansowane są prace nad opracowaniem metodyki harmonizacji baz danych PIG (geologicznych, hydrogeologicznych i geośrodowiskowych) z przyszłą WBDT. Głównym zadaniem Grupy PIG, w ramach omawianego projektu realizowanego w 2006 r. jest przeprowadzenie szczegółowej analizy możliwości integracji wybranych baz danych PIG z TBD i VMap L2. W ramach tego zadania zostanie opracowana i zrealizowana koncepcja modyfikacji baz SOZO i HYDRO do nowo opracowanej struktury bazy referencyjnej, a także zaproponowana modyfikacja technologii tworzenia baz sozologicznych i hydrograficznych dostosowanej do standardu nowej VMapy. W sytuacji kiedy realizowana jest koncepcja urzędowej bazy danych topograficznych (TBD o dokładności geometrycznej odpowiadającej skali 1: 10 000) oraz VMAP L2 (o dokładności geometrycznej odpowiadającej skali 1: 50 000), której celem jest zasilanie danymi przestrzennymi zarówno systemów produkcji map topograficznych jak i systemów informacji geograficznej, celowe wydaje się: wykorzystanie urzędowych baz danych topograficznych jako źródłowych warstw referencyjnych dla wszystkich baz danych tematycznych, opracowania baz danych tematycznych jako ciągłych warstw wektorowych (bez podziału sekcyjnego na arkusze wydawnicze), harmonizacja modelu pojęciowego wybranych baz danych tematycznych (sozologicznej, hydrograficznej, geośrodowiskowej, hydrogeologicznej),

opracowanie jednolitych słowników pojęć definiujących poszczególne obiekty i klasy obiektów oraz sposób ich klasyfikacji, standaryzacja poszczególnych opracowań zgodna z normami serii ISO 19100. Celem takiej bazy będzie gromadzenie i przechowywanie danych tematycznych o środowisku geograficznym Polski oraz ich udostępnianie dla celów opracowania map tematycznych różnych wersji oraz analiz przestrzennych dotyczących stanu środowiska. Zaletą takiego rozwiązania jest wykorzystanie referencyjnego systemu topograficznego i resortowych baz danych tematycznych. Pozwoli to na obniżenie kosztów opracowania poszczególnych map tematycznych, przy jednoczesnej porównywalności warstw tematycznych zgromadzonych w zintegrowanym systemie. 4. REPREZENTACJA KARTOGRAFICZNA WTBD ORAZ WIELOWARIANTOWYCH MODELI KARTOGRAFICZNYCH DLA POTRZEB MAP TEMATYCZNYCH WTBD, SOZOLOGICZNYCH I HYDROGRAFICZNYCH ORAZ DBO Opracowanie wieloskalowej reprezentacji cyfrowego modelu kartograficznego w Bazie Danych Topograficznych zostanie oparte na technologii generalizacji baz danych topograficznych w skalach mniejszych od 1:10 000 [System informacji.., 2005 ]. Dane po integracji cechować będzie zarówno duża wiarygodność geometryczna jak i aktualność (opracowanie na podstawie nowej ortofotomapy, danych z aktualizacji terenowej i opracowań wielkoskalowych). Utworzenie bazy typu MRDB wywoła w konsekwencji konieczność weryfikacji i wyboru metod wizualizacji danych. Dotychczas każda mapa charakteryzowała się ustalonym zakresem szczegółowości i właściwym poziomem dokładności. W przypadku danych z baz MRDB w obrębie obszaru, dla którego chcemy opracować mapę, dostępne dane mogą różnić się w poszczególnych fragmentach tak, co do szczegółowości, jak i dokładności. Z drugiej strony dostępne są dane zgeneralizowane dla różnych poziomów skalowych. Proces odpowiedniego wyboru danych do wizualizacji i ich przedstawiania wymaga odpowiedniego podejścia do konstruowania legendy mapy i doboru symboli kartograficznych uwzględniającego założenia wieloreprezentatywności przedstawień. Doprowadzenie do wielopoziomowego cyfrowego modelu kartograficznego wymaga odpowiedniego sklasyfikowania obiektów i ustalenia właściwej hierarchii klas ułatwiającej prowadzenie procesów generalizacyjnych i wizualizacji danych. Dlatego też jako jedno z pierwszych zadań zostanie opracowana klasyfikacja, typologia, hierarchizacja i agregacja obiektów pod kątem wizualizacji. Pod uwagę zostaną wzięte trzy kierunki generalizacji: temat, skala, właściwość przedstawianego obszaru, a także - dodawanie i dziedziczenie klas i obiektów na różnych etapach wizualizacji. W bazie typu MRDB w zależności od skali topograficznej i tematycznej obiekty geograficzne reprezentowane

będą przez różnego rodzaju obiekty geometryczne: punkty, linie i powierzchnie oraz ich kombinacje z użyciem różnych zmiennych graficznych. Wizualizacja multireprezentacji obiektów oparta będzie na odpowiednikach obiektów. Dane tematyczne zbierane dla jednego obiektu rzeczywistego mają różną dokładność, precyzję, powtarzalność, zmienność, aktualność, wiarygodność, dostępność, kompletność, odpowiedzialność, koszty i wartość, a także - różną dokładność reprezentacji geometrycznej. W zależności od potrzeb zachodzi potrzeba wielowariantowej wizualizacji odnoszącej się do parametrów jakościowych wizualizowanych danych. Dla różnych skal tematycznych opracowane zostaną różne reprezentacje obiektów. Podstawowymi zagadnieniami rozwiązanymi w tym zadaniu będą multireprezentacje typów wizualizacji w zależności od sąsiedztwa oraz multiwizualizacje obiektów w zależności od celu (kontekstu) potrzebnego użytkownikowi modelu przestrzennego (wybór obiektów topograficznych) i modelu pojęciowego ( np. gęstość zaludnienia). Zagadnienie staje się jeszcze bardziej skomplikowane, gdy istnieje konieczność analiz geograficznych obiektów i zjawisk mierzonych z różnymi dokładnościami. W bazie łączone będą dane pochodzące z różnych źródeł i okresów pomiarowych, a stąd potrzeba wielowariantowości reprezentacji pozwalająca na przekaz informacji o źródle i wiarygodności danych. Warstwy zintegrowanych multireprezentacji będą mogły być rozłączane i dzielone na poszczególne warstwy, pozostając skorygowanymi i wzajemnie dopasowanymi. Warstwy zintegrowanych danych zarówno potraktowane w całości, jak i ich poszczególne elementy, mogą być wykorzystane w innych opracowaniach. Zastosowanie MRDB zmniejsza możliwość powstania błędów zarówno w modelowani kartograficznym statycznym jak i dynamicznym. 5. GENERALIZACJA CYFROWEGO MODELU KRAJOBRAZU W POSZCZEGÓLNYCH SZEREGACH SKALOWYCH Dotychczasowa koncepcja modelowania rzeźby terenu (komponent numeryczny model terenu (NMT) w Bazie Danych Topograficznych zakłada opracowanie plików NMT (w formacie TIN i GRID o rozdzielczości 25 m) w podziale sekcyjnym (arkuszowym). Opracowywana aktualnie nowelizacja Wytycznych Technicznych komponentu NMT bazy BDT zakłada opracowanie modelu rzeźby terenu jako ciągłej, wektorowej reprezentacji form terenu (linie strukturalne, punkty charakterystyczne, obszary wyłączeń, punkty masowe itp.). Ten sposób gromadzenia danych źródłowych pozwala na opracowanie procedur automatycznego wyboru reprezentatywnych dla danego poziomu uogólnienia form strukturalnych rzeźby terenu. Umożliwi to opracowanie koncepcji wieloskalowej (hierarchicznej) reprezentacji rzeźby terenu. Podejście to (wieloreprezentacyjny model NMT) jest koncepcją unikalną, nie stosowaną nigdy dotąd w Polsce. Zarysy tej koncepcji zostały przedstawione w grancie badawczym dotyczącym system informacji topograficznej kraju,

zrealizowanym na Politechnice Warszawskiej (KBN nr 8T12E00120). W ramach niniejszego projektu przewiduje się pełne rozwinięcie tej koncepcji i przeprowadzenie praktycznej realizacji na wybranych obszarach. Koncepcja wieloreprezentacyjnego modelu rzeźby terenu stanowi logiczne uzupełnienie idei wieloreprezentacyjnej bazy danych (WBDT), umożliwiając łączne analizowanie wszystkich komponentów topograficznych (System informacji...2005). 6. OPRACOWANIE WSTĘPNEJ KONCEPCJI STANDARYZA- CJI BAZ DANYCH PRZESTRZENNYCH Wydaje się niezmiernie istotne, aby nowo projektowane i wdrażane systemy były zgodne z normami CEN/ISO przyjętymi w ramach INSPIRE. W ramach projektu opracowany zostanie model pojęciowy, schemat aplikacyjny i opis metadanych spójny dla wymienionych baz danych. Pierwszym zadaniem z zakresu standaryzacji było opracowanie metody tworzenia wspólnych wykazów danych ( słowników ) dla referencyjnych baz danych TBD, i VMAP z BDO oraz tematycznych SOZO i HYDRO (nazwy cieków, jezior, kanałów, oznaczenia szlaków komunikacyjnych, nazwy miejscowości) w ramach harmonizacji istniejących baz danych najważniejszych dla infrastruktury danych przestrzennych w Polsce. Najpierw wykonana została analiza dostępnych materiałów źródłowych, przedstawiono procedury wykorzystania istniejących źródeł danych i przedstawiono założenia pierwszej wersji baz danych zawierających wymienione rodzaje danych. W roku 2005 wykonano słowniki dla VMap, TBD i BDO dla obszaru 2 województw (hydronimy, oznaczenia szlaków komunikacyjnych, nazwy miejscowości, wykaz numerów linii kolejowych) Projekt był tworzony dwuetapowo: 1. Etap I do 20 grudnia 2005: prototypowe zestawienie numeracji 2 województw małopolskiego i podkarpackiego 2. Etap II do września 2006: po uwzględnieniu uwag zleceniodawcy, wykonanie zestawienia numeracji dróg dla całej Polski. Przy tworzeniu słownika miejscowości wykorzystano dwie bazy: 1.Bazę Nazw Geograficznych Polski BNG ze względu na aktualność ( uwzględnianie poprawek KNMiOF) oraz zawartość (szereg atrybutów przydatnych dla projektu na przykład: współrzędne geograficzne środka miejscowości, źródło nazwy, liczba mieszkańców); 2. TERYT - urzędową bazę stworzoną przez GUS ze względu na unikalny identyfikator miejscowości SYM (stosowany już w TBD i VmapL2). Bazy różnią się nazewnictwem zarówno jednostek administracyjnych (powiat, gmina), jak i samych miejscowości. Wynika to z braku aktualizacji, niepoprawnego zapisu, rozbieżności zapisu, błędów literowych. O ile sprawdzenie poprawności nazewnictwa na poziomie powiatów i gmin nie nastręcza zbyt wie-

lu problemów, o tyle na poziomie nazw miejscowości lub ich części jest procesem czasochłonnym i zmusza do korzystania z materiałów terenowych. Na rys.3 przedstawiono fragment bazy hydronimów. Rys.3 Fragment zobrazowania zawartości bazy hydronimów 7. PODSUMOWANIE Założenia projektu odpowiadają metodologii zarządzania projektami informatycznymi opartej na metodologii PRINCE 2. Wykorzystanie koncepcji baz danych wielorozdzielczych i wieloreprezentacyjnych jest zgodne z wnioskami z prac oraz ekspertyzami realizowanymi w Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii oraz projektów badawczych finansowanych przez Komitet Badań Naukowych. Przedsięwzięcie jest realizowane w Akademii Rolniczej we Wrocławiu przy udziale naukowców z Politechniki Warszawskiej, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Uniwersytetu Warszawskiego i Wrocławskiego, Instytutu Geodezji i Kartografii oraz pracowników wydziałów geodezji i kartografii urzędów marszałkowskich (dolnośląskiego, lubuskiego, łódzkiego, małopolskiego, mazowieckiego i śląskiego), a także praktyków z firm kartograficznych. Na etapie sformułowań założeń WBDT przewiduje się zorganizowanie szerokiego środowiskowego forum dyskusyjnego poświęconego ustaleniu praktycznie i ekonomicznie uzasadnionego minimum treści w możliwej do zrealizowania bazie i mapie topograficznej TBD2 dla całego kraju (o dokładności 1:10 000), która mogłaby powstać w ciągu najbliższych dwóch, trzech lat. Efektem końcowym projektu będzie opracowanie dla GUGiK projektu założeń wytycznych technicznych do WBDT.

PODZIĘKOWANIA ZA WSPÓŁDZIAŁANIE Autorka pragnie wyrazić podziękowanie za merytoryczną i organizacyjną pomoc w przygotowaniu projektu Kierownictwu i Pracownikom Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, Państwowego Instytutu Geologicznego, Komitetu Badań Naukowych, Władzom Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Dyrektorom Departamentów Geodezji i Kartografii oraz Kierownikom WOD- GiKów w Urzędach Marszałkowskich, a w sformułowaniu założeń - dr dr: Dariuszowi Gotlibowi, Adamowi Iwaniakowi i Robertowi Olszewskiemu. LITERATURA Bac-Bronowicz J., Dukaczewski D. 2003, Ocena urzędowej kartografii w GUGiK na tle kartografii urzędowej w krajach europejskich. Opracowanie na zlecenie Głównego Geodety Kraju Bac-Bronowicz J., Pruszyńska-Wojciechowska M., Rutkowska G., Osuch D.,, Trojacki M.. 2003a Opracowanie podstawowych założeń koncepcyjnych, technologicznych i ekonomicznych w zakresie wydania drukiem mapy topograficznej w skali 1:10 000 z Bazy Danych Topograficznych (TBD) na przykładzie arkusza N-34-138-B-b-1. Opracowanie na zlecenie Głównego Geodety Kraju. Bac-Bronowicz J., Gotlib D., Olszewski R. 2004. Opinia nt. możliwości wykorzystania bazy danych VMAP poziomu 2 przez cywilną służbę geodezyjno-kartograficzną. Opracowanie na zlecenie Głównego Geodety Kraju. Bac-Bronowicz J., Kaczyński Z. A., Krupski J., Pruszyńska-Wojciechowska M.,, Rutkowska G Stankiewicz M. 2004a. Opracowanie zasad redakcji i edycji mapy topograficznej w skali 1:10 000 z bazy TBD. Opracowanie na z lecenie Głównego Geodety Kraju. Christoffers F., Knoop H., Schröder C.2005. Sprawozdanie z misji z udziału w projekcie twinningowym PL 2003/IB-JH/0. Załącznik: Propozycja realizacji integracji katastru nieruchomości i TBD w Polsce. Gotlib D., Olszewski R., Iwaniak I., Ostrowski W.,Wieczorek T., Wilczyński T.2004 b. Opracowanie założeń dotyczących prowadzenia wspólnych metadanych dla referencyjnych, topograficznych baz danych w Polsce (VMap2 i TBD).Opracowanie na z lecenie Głównego Geodety Kraju. Gotlib D., Olszewski R., Iwaniak I., Ostrowski W.,Wieczorek T., Wilczyński T.2004 c..uspójnienie wybranych elementów modelu pojęciowego VMap L2 i Bazy Danych Topograficznych w kontekście rozpoczęcia aktualizacji bazy VMap L2 (Vmap2 II edycji). Opracowanie na z lecenie Głównego Geodety Kraju. Gotlib D.,Plewa J., Tuszyner A., Wilk P., Zamrij P. 2004d. Koncepcja Systemu Zarządzania bazą Danych Topograficznych. Opracowanie na z lecenie Głównego Geodety Kraju. Gotlib D., Olszewski R., Iwaniak I., 2005, Czy to możliwe? Geodeta nr 1/2005 Gotlib D., Olszewski R., Iwaniak I, 2005a, Harmonizacja Mapy L2 i TBD. Geodeta 3/2006 Gotlib D.,. Jaroszuk R., Morańda M. Olszewski R, Stankiewicz M 2005 b..opracowanie wskazówek metodycznych i technologicznych w zakresie wspólnego opracowania NMT dla Polski przez państwową służbę geodezyjno kartograficzną oraz Zarząd Geografii Wojskowej. Opracowanie na z lecenie Głównego Geodety Kraju. Gotlib D., Olszewski R., 2006. Integration of the Topographical Database, Map L2 Database and selected cadastral data a step towards the integrated, MRDB reference database in Poland.Workshop of the ICA Commission on Generalisation and Multiple Representation. Portland. System informacji topograficznej kraju., 2005, Red. A. Makowski. OWPW. Warszawa