Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 listopada 2016 r. (OR. en) 14127/16 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 8 listopada 2016 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 13265/16 Dotyczy: FIN 774 FSTR 77 FC 71 REGIO 98 AGRIFIN 117 Sprawozdanie specjalne nr 19/2016 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego pt. Wykonywanie budżetu UE za pośrednictwem instrumentów finansowych wnioski na przyszłość z okresu programowania 2007 2013 Konkluzje Rady (8 listopada 2016 r.) Delegacje otrzymują w załączeniu konkluzje Rady dotyczące sprawozdania specjalnego nr 19/2016 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego pt. Wykonywanie budżetu UE za pośrednictwem instrumentów finansowych wnioski na przyszłość z okresu programowania 2007-2013, przyjęte przez Radę na jej 3495. posiedzeniu, które odbyło się 8 listopada 2016 r. 14127/16 jp/mo 1 DGG 2B PL
ZAŁĄCZNIK Konkluzje Rady dotyczące sprawozdania specjalnego nr 19/2016 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego pt. Wykonywanie budżetu UE za pośrednictwem instrumentów finansowych wnioski na przyszłość z okresu programowania 2007 2013 RADA UNII EUROPEJSKIEJ, (1) Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE sprawozdanie specjalne nr 19/2016 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (zwanego dalej Trybunałem ), w szczególności zastosowaną metodę, która umożliwia porównanie instrumentów finansowych w ramach zarządzania dzielonego i scentralizowanego; (2) PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI, że sprawozdanie opiera się na danych odzwierciedlających sytuację na koniec 2014 r.; bardziej kompletne dane, które mogą zrelatywizować niektóre z ustaleń zawartych w sprawozdaniu, powinny być dostępne w momencie zamknięcia okresu programowania 2007 2013 w dniu 31 marca 2017 r.; (3) Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE szczegółowe odpowiedzi Komisji na przedmiotowe sprawozdanie; (4) PRZYPOMINA, że instrumenty finansowe stanowią narzędzie realizacji służące do zapewnienia wsparcia finansowego z budżetu UE w postaci inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych, pożyczek lub gwarancji lub innych instrumentów opartych na podziale ryzyka na potrzeby osiągnięcia celów polityki Unii; (5) ZACHĘCA do korzystania z instrumentów finansowych, jako narzędzia realizacji, w celu inwestowania we wzrost gospodarczy i miejsca pracy na obszarach, gdzie można się spodziewać, że inwestycje będą finansowo opłacalne; (6) UZNAJE, że instrumenty finansowe dają możliwość zwiększenia wkładu z budżetu UE poprzez uruchomienie dodatkowych środków prywatnych i publicznych oraz zapewnianie wsparcia w sposób stabilny i odnawialny ( zrób więcej za mniej ); ODNOTOWUJE jednak, że instrumenty finansowe siłą rzeczy wiążą się z kosztami administracyjnymi i innymi kosztami, które trzeba uwzględnić przy ocenie ich skuteczności; 14127/16 jp/mo 2
(7) POTWIERDZA swoje stanowisko wyrażone w konkluzjach z czerwca 2015 r. 1, zgodnie z którym dotacje w ramach polityki spójności są skuteczną formą wsparcia dla wielu rodzajów projektów i programów, samodzielnie i w połączeniu z instrumentami finansowymi; WZYWA również Komisję i państwa członkowskie, by dalej badały możliwości łączenia dotacji z instrumentami finansowymi, z jednoczesnym uwzględnieniem różnych sytuacji i okoliczności w poszczególnych państwach członkowskich i regionach; (8) PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI ustalenia Trybunału dotyczące instrumentów finansowych jako narzędzia wykonywania budżetu UE w okresie 2007 2013, mianowicie: nadmierne dokapitalizowanie instrumentów w znaczącej liczbie przypadków; brak powodzenia w przyciąganiu kapitału prywatnego w szeregu przypadków; ograniczone powodzenie w zapewnianiu odnawialnego wsparcia finansowego; oraz wysokie poziomy kosztów administracyjnych i wynagrodzeń w porównaniu z kwotami faktycznego wsparcia finansowego wypłaconego ostatecznym odbiorcom w przypadku instrumentów finansowych w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS); (9) jeśli chodzi o te ustalenia, PODKREŚLA, że instrumenty finansowe są stosunkowo nowym narzędziem realizacji w polityce spójności, i zaznacza, że wnioski wyciągnięte z okresu 2007 2013 zaowocowały ulepszeniami w ramach ustawodawczych na okres 2014-2020 uwzględniającymi większość z kwestii podniesionych przez Trybunał; (10) JEST ZDANIA, że kilka ustaleń i zaleceń Trybunału wspiera znaczenie i pilny charakter wysiłków na rzecz uproszczenia po to, by ułatwić ustanawianie i wdrażanie instrumentów finansowych; w tym kontekście PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI przedstawione niedawno przez Komisję wnioski ustawodawcze dotyczące bieżącego okresu programowania, których celem jest uproszczenie stosowania instrumentów finansowych oraz ułatwienie łączenia europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych z Europejskim Funduszem na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS); 1 Dok. 9622/1/15 REV 1, pkt 14. 14127/16 jp/mo 3
Wielkość instrumentów finansowych (11) UZNAJE, że zgodnie z ustaleniami Trybunału, pewna liczba instrumentów finansowych w okresie 2007 2013 cechowała się nadmiernym wyposażeniem kapitałowym, co w połączeniu z innymi czynnikami doprowadziło do trudności w pełnym wydatkowaniu odnośnych środków finansowych; ODNOTOWUJE jednak, że wnioski co do poziomów wydatkowania będzie można w pełni wyciągnąć dopiero w chwili zamknięcia; (12) PODZIELA zdanie Trybunału i Komisji, że wprowadzenie obowiązkowych ocen ex ante dla instrumentów finansowych w ramach ustawodawczych na lata 2014 2020 powinno przyczynić się do lepszego uwzględnienia panujących na rynkach warunków w zakresie zdolności produkcyjnej i popytu, a także do zapobiegania nadmiernemu dokapitalizowaniu instrumentów finansowych; (13) w kwestii instrumentów zarządzanych centralnie, WZYWA Komisję, by: a) w swoich ocenach ex ante systematycznie uwzględniała analizę wyciągniętych wniosków i oceniała w kontekście śródokresowych przeglądów dotyczących danego instrumentu wpływ istotnych zmian społeczno-gospodarczych na zasadność tego instrumentu i odpowiadającego mu wkładu na jego rzecz z unijnego budżetu; b) w swoim corocznym sprawozdaniu dla Parlamentu Europejskiego i Rady na temat działań związanych z centralnie zarządzanymi instrumentami finansowymi uwzględniała analizę skutków centralnie zarządzanych instrumentów w poszczególnych obszarach geograficznych; (14) ZACHĘCA państwa członkowskie i Komisję, by w swoich działaniach nadal uważnie analizowały odpowiednią wielkość instrumentów finansowych, z myślą o poprawie ich skuteczności; PRZYPOMINA również, że główna odpowiedzialność za ustanawianie i wdrażanie instrumentów finansowych w ramach polityki spójności oraz kontrola nad tym procesem powinny pozostać w gestii instytucji zarządzających państw członkowskich; 14127/16 jp/mo 4
Przyciąganie kapitału prywatnego (15) ODNOTOWUJE, że Komisja i państwa członkowskie miały w okresie 2007 2013 trudności w przyciągnięciu kapitału prywatnego na instrumenty finansowe zarówno w ramach zarządzania scentralizowanego, jak i dzielonego; (16) UWAŻA jednak, że kwoty przyciągniętego kapitału prywatnego nie należy postrzegać jako jedynej miary sukcesu instrumentu finansowego, w sytuacji gdy mają być osiągnięte inne ważne cele polityki (np. inwestowanie w rynki o wysokiej unijnej wartości dodanej w czasie recesji gospodarczej); (17) ODNOTOWUJE, że Komisja i EBI co roku przedstawiają sprawozdanie na temat spodziewanego efektu dźwigni instrumentów finansowych zarządzanych centralnie i EFIS; niemniej WYRAŻA UBOLEWANIE w związku z brakiem danych dotyczących rzeczywistego efektu dźwigni wszystkich instrumentów finansowych przy użyciu jednolitej i jasnej definicji efektu dźwigni w całym budżecie UE; WZYWA też Komisję, by zapewniła dostarczanie takich porównywalnych danych, przy wykorzystaniu obowiązujących wymogów sprawozdawczych; Odnawialne wsparcie finansowe (18) WYRAŻA UBOLEWANIE w związku z tym, że zgodnie z ustaleniami Trybunału, a także z powodu opóźnień w realizacji, efekt odnawialny środków w ramach instrumentów finansowych jest w okresie 2007 2013 raczej ograniczony; (19) PODZIELA zdanie Komisji, zgodnie z którym efekt odnawialny zależny od daty utworzenia instrumentu finansowego, rodzaju produktu finansowego, okresu karencji, terminu zapadalności i współczynników niewykonania zobowiązania w zakresie finansowania udostępnionego ostatecznym odbiorcom; (20) APELUJE do Komisji i państw członkowskich, by wspierały efekt odnawialny środków w ramach instrumentów finansowych w okresie co najmniej ośmiu lat po zakończeniu okresu kwalifikowalności, np. poprzez wprowadzenie wyraźnej klauzuli w umowach o finansowaniu; 14127/16 jp/mo 5
Efektywność kosztowa instrumentów finansowych jako narzędzia realizacji budżetu UE (21) PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI wysoki poziom kosztów administracyjnych stwierdzony przez Trybunał w odniesieniu do instrumentów finansowych w ramach EFRR i EFS, zwłaszcza w porównaniu z poziomem wypłat na rzecz ostatecznych odbiorców na koniec 2014 r.; OCZEKUJE jednak, iż współczynnik ten będzie się zmniejszał wraz z dostępnością nowych danych dostarczanych przez państwa członkowskie na zamknięcie okresu programowania 2007 2013; (22) JEST ZDANIA, że w okresie 2014 2020 odnotowano znaczące ulepszenia poprzez wprowadzenie łącznych pułapów na cały okres kwalifikowalności i elementów opartych na wynikach w odniesieniu do kosztów administracyjnych; UZNAJE jednak, że faktyczne koszty administracyjne niezbędne do osiągnięcia celów określonych w programach operacyjnych mogą się znacząco różnić w poszczególnych państwach członkowskich z uwagi na specyfikę rynku krajowego lub regionalnego; (23) APELUJE do: a) Komisji, by unikała wstecznej wykładni ram ustawodawczych w odniesieniu do koncepcji kosztów administracyjnych i wynagrodzenia opartego na wynikach, a także do obliczania efektu dźwigni i pułapów dla wydatków kwalifikowalnych; b) Komisji, by oceniała istniejące informacje na temat kosztów administracyjnych instrumentów finansowych zarówno w ramach zarządzania scentralizowanego, jak i dzielonego w terminie pozwalającym na ich wykorzystanie do przygotowywania wniosków ustawodawczych na okres po 2020 r.; c) instytucji zarządzających państw członkowskich, by szeroko wykorzystywały w trakcie negocjowania umów o finansowaniu w bieżącym okresie 2014 2020 oparte na wynikach elementy wynagrodzenia dla zarządzających środkami finansowymi, z myślą o zwiększeniu efektywności kosztowej instrumentów finansowych. 14127/16 jp/mo 6