Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO MIASTA CHEŁM ZA 2015 ROK Chełm, dnia 25 lutego 2015 r.
I N F O R M A C J A o stanie bezpieczeństwa sanitarnego miasta Chełm za 2015 rok Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie działając w oparciu o Ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263 z późn. zm.) prowadził działalność kontrolną, badawczą, opiniodawczą i profilaktyczną w ramach szeroko pojętej promocji zdrowia oraz zadań określonych w Narodowym Programie Zdrowia. Realizując powyższe zadania inspekcja sanitarna powiatu chełmskiego przedstawia w niniejszej informacji ocenę: - sytuacji epidemiologicznej, - warunków zdrowotnych środowiska bytowania człowieka (komunalne, żywieniowe, środowiska pracy, nauczania i wychowania), - działalności opiniodawczej i kontrolnej nadzoru zapobiegawczego, - działalności w zakresie edukacji zdrowotnej społeczeństwa. 2
I. Ocena sytuacji epidemiologicznej Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych miasta Chełma można ocenić jako korzystną. Nie było epidemicznego występowania chorób zakaźnych. W 2015 roku zarejestrowano spadek zachorowań na: salmonellozę, ospę wietrzną, różyczkę. Wzrost zachorowań wystąpił na: płonicę, różę, boreliozę, wzw C. Na tym samym poziomie utrzymują się zachorowania na biegunkę, bakteryjne i wirusowe zakażenia jelitowe, gruźlicę, nagminne zapalenie przyusznic. Więcej było kontaktów ze zwierzętami podejrzanymi o wściekliznę skutkujących podjęciem decyzji o szczepieniu. Tabela 1. Liczba zachorowań oraz wskaźniki zapadalności. Lp. Nazwa jednostki chorobowej 2015 2014 zach. zap. zach. zap. 1. Salmoneloza 16 24,7 44 67,5 2. Bakteryjne zakażenia jelitowe 5 7,7 8 12,3 3. Wirusowe zakażenia jelitowe 37 57,1 33 50,6 4. Biegunki ogółem 71 109,5 84 128,8 w tym u dzieci do lat 2 24 141,5 41 222,7 5. Róża 14 21,6 8 12,3 6. Płonica 16 24,7 3 4,6 7. Borelioza 38 58,6 18 27,6 8. Ospa wietrzna 168 259,0 503 771,4 9. Różyczka 3 4,6 9 13,8 10. Świnka 5 7,7 6 9,2 11. WZW typu B 0 0 4 6,1 12. WZW typu C 12 18,5 5 7,7 13. Gruźlica 11 17,0 12 18,4 14. Zapalenie opon m-r bakteryjne 0 0 0 0 15. Zapalenie mózgu nieokreślone 0 0 1 1,5 16. Nowo wykryte zakażenia HIV 0 0 1 1,5 17. Kontakt ze zwierzętami podejrz. o wściekliznę 17 26,2 9 13,8 3
W 2015r. zarejestrowano wzrost zachorowań na wzw typu C. Brak jest swoistych metod zapobiegania zakażeniom. W działaniach inspekcji sanitarnej, kładzie się nacisk na kontrolę sterylizacji, dezynfekcji, procedur wykonywania zabiegów (medycznych i niemedycznych) naruszających ciągłość tkanek oraz utrzymanie wysokich standardów higieniczno sanitarnych wykonywania tych świadczeń. Wczesne rozpoznanie zakażenia daje wysoką szansę wyleczenia. To powinno skłaniać do podejmowania działań zapewniających dostępność do specjalistycznego poradnictwa, diagnostyki laboratoryjnej i leczenia. Wykres 1. Zapadalność na wzw typu C na terenie miast Chełma w latach 2006-2015 r. W 2015r.wystąpił spadek liczby zatruć pokarmowych wywołanych pałeczką Salmonella. Zarejestrowano 16 przypadków (zap.24,7). Wystąpiło 1 ognisko zatrucia pokarmowego rodzinnego. Ogółem narażone były 3 osoby, 2 zachorowały i były hospitalizowane. Czynnikiem etiologicznym były pałeczki Salmonella Enteritidis. Nośnikiem pałeczek były prawdopodobnie jaja, których użyto do sporządzenia naleśników. Kontynuowano akcję oświatowo-zdrowotną w zakresie profilaktyki zatruć pokarmowych. 4
Wykres 2. Sytuacja epidemiologiczna salmonelozy na terenie miasta Chełma w latach 2006-2015 r. W 2015r. zachorowania na nagminne zapalenie przyusznic utrzymywały się na niskim poziomie. Wykres 3. Sytuacja epidemiologiczna nagminnego zapalenia przyusznic na terenie miasta Chełma w latach 2006-2015. 5
Po wzroście zachorowań na różyczkę w 2012r. i 2013r. w 2015r. sytuacja epidemiologiczna ustabilizowała się na niskim poziomie Wykres 4. Sytuacja epidemiologiczna różyczki na terenie miasta Chełma w latach 2006-2015 W 2015r. wystąpił znaczny spadek zachorowań na ospę wietrzną. Wykres 5. Sytuacja epidemiologiczna ospy wietrznej na terenie miasta Chełma w latach 2006-2015 6
Nie było zachorowań na: : wzw B, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, dur brzuszny, błonicę, krztusiec, odrę, poliomyelitis, czerwonkę, wzw typu A, tężec, botulizm, brucelozę, bąblowicę, włośnicę, grypę, AIDS, rzeżączkę, chlamydiozy, kleszczowe zapalenie mózgu, inwazyjną chorobę meningokokową i haemophilus influenzae. Tabela 2. Procent uodpornienia dzieci i młodzieży w 2015 roku w porównaniu z latami 2013-2014 przedstawia się następująco: Lp. Uodpornienie przeciwko 2015 2014 2013 1. Krztuścowi 96,2 96,0 96,4 2. Błonicy i tężcowi 98,1 98,0 98,2 3. Poliomyelitis 96,2 96,8 96,4 4. Odrze 98,8 99,0 99,2 5. Gruźlicy (szczepienia noworodków) 98,2 98,7 98,8 6. Wzw typu B 96,7 96,5 97,4 7. Haemophilus influenzae typu B 93,5 93,4 94,3 W 2015 roku na terenie miasta opracowano 142 ogniska chorób zakaźnych. Najwięcej dotyczyło zachorowań na: boreliozę 34, wzw 32, zatrucia pokarmowe wywołane pałeczką Salmonella 22 przypadki, gruźlicę 11, inne zachorowania 43. We wszystkich ogniskach przeprowadzono dochodzenie epidemiologiczne a osoby ze styczności objęto nadzorem. Na terenie powiatu grodzkiego znajduje się 255 obiektów służby zdrowia. Przeprowadzono w nich 198 kontroli. Usterki dotyczyły złego stanu technicznego, malowania pomieszczeń. W celu usunięcia stwierdzonych uchybień wydano 2 decyzje. 7
II. Higiena środowiska i obiektów użyteczności publicznej. 1. Zaopatrzenie ludności w wodę przeznaczoną do spożycia i na potrzeby gospodarcze. Wody podziemne na terenie miasta Chełma stanowią jedyne źródło zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Podstawowym źródłem zaopatrzenia ludności miasta w wodę do spożycia jest wodociąg zbiorowego zaopatrzenia eksploatowany przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie. Stan higieniczno - sanitarny ujęć wody i stacji wodociągowych wodociągu w roku 2015 był dobry. Na podstawie prowadzonego przez Powiatową Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Chełmie monitoringu kontrolnego i przeglądowego jakości wody dostarczanej przez Wodociąg Zbiorowego Zaopatrzenia w Chełmie, należy stwierdzić, że mieszkańcy Chełma korzystali w 2015 r. z wody o dobrej jakości. Obiekt ten zaopatruje w wodę ok. 63 282 mieszkańców Chełma. W okresie sprawozdawczym odnotowywano jednostkowe interwencje w sprawie jakości wody od mieszkańców miasta, które po dokonaniu badań laboratoryjnych nie potwierdziły się W 2015 r. Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna nadzorem sanitarnym objęła również 2 wodociągi lokalne zlokalizowane na terenie miasta. Ich ocenę przedłożono w poniższej tabeli 3. Tabela 3. Nazwa wodociągu lokalnego Liczba ludności korzystającej Gmina Miejscowość Ulica Produkcja (m 3 /d) Ocena wody dobra / zła z wody dobrej jakości z wody złej jakości m. Chełm SP WSzS Chełm Szpitalna 53 130 dobra - - m. Chełm PKP Chełm Rejowiecka 176 90 dobra 98 - Razem : 98-2. Miejsca wyznaczone do kąpieli i baseny kąpielowe. W roku 2015 kontynuowano nadzór sanitarny nad miejscem wyznaczonym do kąpieli zlokalizowanym na terenie Glinianek Horodyskich. Zarządca obiektu w ramach kontroli wewnętrznej przeprowadził badania jakości wody w miejscu wyznaczonym do kąpieli przed sezonem letnim i w trakcie trwania sezonu. Jakość wody odpowiadała wymaganiom sanitarnym, a teren przylegający do kąpieliska utrzymywany był w porządku i czystości. 8
W roku 2015 kontynuowano nadzór sanitarny nad Krytą Pływalnią Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 8, w ramach którego przeprowadzono 2 kontrole stanu sanitarno - higienicznego, pobrano 54 próbki wody do badań laboratoryjnych. Zalecenia w sprawie doprowadzenia do należytego stanu sanitarno higienicznego stolarki okiennej w przebieralni i natryskach dla dziewcząt oraz natryskach dla chłopców wykonano. 3. Obiekty użyteczności publicznej. Pod nadzorem sanitarnym na terenie miasta znajdowały się następujące grupy obiektów użyteczności publicznej: Tabela 4 Lp. Nazwa grup obiektów Ilość obiektów w grupie Ilość przeprowadzonych kontroli w 2015 r. 1. Ustępy publiczne i kabiny sanitarne 15 30 2. Zakłady fryzjerskie i kosmetyczne Obiekty o złym stanie sanitarno - technicznym. stwierdzonym w 2015 r. 117 117-3. Gabinety odnowy 10 10 1 4. SP Woj. Szpital Sp. w Chełmie 1 2-5. Pralnie 4 6 1 6. Hotele i obiekty noclegowe 10 17-7. Cmentarze 3 3-8. Targowiska 4 4-9. Ośrodek Pomocy osobom Uzalężnionym 1 1-10. Zakład karny 1 4-11. Obiekty sportowe i kluby sportowe 3 3-12. Obiekty kulturalne i widowiskowe 3 3-13. Dworzec autobusowy 1 2-14. Schroniska dla bezdomnych 2 2-15. Apteki i hurtownie farm. 18 18-16. Magle 3 3-17. Dworce i przystanki PKP 2 5 - - 9
18. Inne 8 10 1 Razem: 206 240 3 Oceniając stan higieniczno - sanitarny obiektów i urządzeń użyteczności publicznej Chełma na koniec 2015 r., należy stwierdzić, że w porównaniu do roku 2014 nastąpiła dalsza poprawa w tym względzie. W roku 2015 postępowania administracyjne w celu poprawy stanu sanitarnego prowadzono w stosunku do 7 obiektów użyteczności publicznej, w tym poprawę stanu sanitarnego uzyskano w 4 obiektach - zalecenia zawarte w decyzjach wykonano do końca roku. Natomiast w stosunku do 3 obiektów tj. zakładu odnowy biologicznej, pralni chemicznej i pomieszczeń socjalnych Chełmskich Linii Autobusowych postępowania administracyjne kontynuowane są w roku 2016. W roku 2015 w zakresie nadzoru nad stanem higieniczno - sanitarnym obiektów zaopatrujących ludność w wodę do spożycia, basenów oraz obiektów użyteczności publicznej przeprowadzono 249 kontroli sanitarnych. Na ich podstawie wydano 1 decyzję nakazującą poprawę stanu sanitarnego nadzorowanego obiektu decyzję wykonano. III. Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Głównym zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności, żywienia oraz nad materiałami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością jest sprawdzanie czy przedsiębiorcy sektora spożywczego odpowiedzialni za bezpieczeństwo żywności spełniają wymagania obowiązujących przepisów, których celem jest ochrona i zapewnienie zdrowia i życia człowieka. Realizując swoje zadania, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie, w 2015 roku nadzorował 746 obiektów żywieniowo-żywnościowych na terenie miasta Chełma oraz 1 zakład wyrobów z tworzyw sztucznych, 19 obiektów obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością i 5 miejsc obrotu kosmetykami, łącznie 771 zakładów, skontrolowano 507, przeprowadzając 763 kontrole. Rok 2014-757 obiektów 735 Obiekty żyw ieniow o - żyw nościow e Miejsca obrotu kosmetykami 15 1 6 Zakłady produkcji w yrobów z tw orzyw sztucznych Obiekty obrotu materiałami i w yrobami do kontaktu z żyw nością 10
Wykres 6. Obiekty nadzorowane w 2014r Rok 2015-771 obiektów 746 Obiekty żyw ieniow o - żyw nościow e Miejsca obrotu kosmetykami 19 5 1 Zakłady produkcji w yrobów z tw orzyw sztucznych Obiekty obrotu materiałami i w yrobami do kontaktu z żyw nością Wykres 7. Obiekty nadzorowane w 2015r Najliczniejszą grupę obiektów na terenie miasta stanowiły sklepy spożywczo-przemysłowe (155), kioski spożywcze (86), zakłady małej gastronomii (67), magazyny hurtowe (31), zakłady żywienia zbiorowego otwartego (51) oraz zakłady typu zamkniętego (61). W zakładach produkujących żywność dominowały: automaty do lodów (13), ciastkarnie (9), piekarnie (7), zakłady garmażeryjne (4), wyrobów cukierniczych (2), wytwórnia płatków śniadaniowych (1), młyny (2), zakład produkcji makaronu (1), zakład przetwórstwa owocowo - warzywnego (2). Nadzorowano też 5 miejsc obrotu kosmetykami i 19 miejsc obrotu materiałami do kontaktu z żywnością i 1 zakład produkcyjny wyrobów do kontaktu z żywnością. Strukturę nadzorowanych obiektów przedstawiono na zamieszczonym diagramie. 11
180 160 140 120 152155 Struktura obiektów w latach 2014 i 2015 100 80 60 40 20 0 90 86 33 31 67 71 67 51 61 51 Zakłady garmażeryjne Wytwórnie lodów Automaty do lodów Ciastkarnie Piekarnie Zakłady małej gastronomii Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego Zakłady żywienia zbiorowego otwartego Magazynu hurtowe Kioski spożywcze Sklepy spożywcze 10 13 7 12 7 9 2 4 2 3 2 2 2 2 1 1 1 1 Wytwórnie makaronów Wytwórnie wyrobów cukierniczych Zakłady młynarskie 2014 2015 Wytwórnie płatków śniadaniowych Wykres 8. Struktura obiektów w latach 2014 i 2015r. W porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosła ilość sklepów spożywczych natomiast nieznacznie zmniejszyła się lub utrzymuje się na tym samym poziomie liczba obiektów w pozostałych grupach obiektów. Na podstawie kryteriów ujętych w ujednoliconych i obowiązujących w całym kraju arkuszach dokonano oceny stanu sanitarnego obiektów, z czego nie spełniających wymagań obowiązującego prawa było 4, co stanowi 0,52 % ogólnej liczby nadzorowanych obiektów, w tym: na 155 sklepów spożywczo - przemysłowych stwierdzono niezgodnych - 2 tj. 1,3 %; (w 2014r. 1,97%) na 86 kiosków spożywczo - przemysłowych, niezgodnych nie stwierdzono; (2014r. 1,11%) na 31 hurtowni, niezgodnych nie stwierdzono; (w 2014r. 3,03%) na 57 obiektów ruchomych i tymczasowych, niezgodnych niestwierdzono; (w 2014r. 1,92%) na 51 obiektów żywienia zbiorowego otwartego, niezgodny był; 1 tj. 1,96 % (w 2014 3,92 %) na 61 obiektów żywienia zbiorowego zamkniętego, niezgodnych nie było; (w 2014 1,49 %) 12
na 67 obiektów małej gastronomii, niezgodny był - 1 tj. 1,64 % (w 2014 0,0 %) Zakłady w pozostałych grupach obiektów oceniono jako zgodne z wymaganiami Liczba obiektów w latach 2014 i 2015 1000 900 800 757 771 864 763 700 600 500 400 575 507 2014 2015 300 200 100 0 10 4 1,32 0,52 Obiektów wg ewidencji Liczba kontroli Obiektów skontrolowanych Obiektów złych % obiektów złych Wykres 9. Liczba obiektów w latach 2014-2015 W porównaniu z rokiem 2014 odsetek obiektów, które nie spełniały wymagań prawa żywnościowego zmniejszył się i wyniósł 0,52 % (w 2014r. 1,32 % złych). Zgodnie z art. 5 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30 kwietnia 2004r., str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319) przedsiębiorstwa sektora spożywczego opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP, a według art.17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd do spraw bezpieczeństwa żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UEL nr 31 z 1 lutego 2002 r., str.1 24) podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji zgodność z wymogami prawa żywnościowego. Realizując powyższy obowiązek system HACCP wdrożono w 89,4 % zakładach, a GHP/GMP w 92,2 %. W 2015 r. w ramach sprawowanego nadzoru przeprowadzono 763 kontrole i rekontrole (w tym 41 kontroli interwencyjnych). Najczęściej stwierdzanymi uchybieniami higieniczno - sanitarnymi były: wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości nieprzestrzeganie instrukcji GHP/GMP oraz brak utrzymania systemu bezpieczeństwa żywności HACCP; 13
nieprawidłowości w oznakowaniu produkowanych i wprowadzanych do obrotu wyrobów nieprawidłowa funkcjonalność pomieszczeń; Celem poprawy stanu sanitarnego stosowano wobec przedsiębiorców nieprzestrzegających wymagań obowiązujących przepisów sankcje karne wynikające z uprawnień Państwowej Inspekcji Sanitarnej i tak w 2015 roku wydano: 227 decyzji administracyjnych, w tym: 3 unieruchomienia obiektów do czasu usunięcia nieprawidłowości oraz 7 decyzji zakazujących wprowadzanie do obrotu artykułów spożywczych niewłaściwej jakości i przeterminowanych, nałożono 35 mandatów karnych na sumę 6900,00 zł 1 grzywnę na sumę 500,00 zł, Jakość zdrowotna środków spożywczych i przedmiotów użytku Ocenę bezpieczeństwa żywności i materiałów do kontaktu ze środkami spożywczymi przeprowadzały akredytowane laboratoria funkcjonujące w Zintegrowanym Systemie Badania Żywności dla województwa lubelskiego. Badania mikrobiologiczne przeprowadzało laboratorium PSSE w Chełmie, posiadające certyfikat akredytacyjny PCA. Pozostałe parametry, jak: wykrywanie organizmów genetycznie modyfikowanych, substancji dodatkowych, pestycydów, bakterii Campylobacter, histaminy i napromieniania żywności przeprowadzały laboratoria spoza województwa lubelskiego wytypowane przez Główny Inspektorat Sanitarny. Do badań laboratoryjnych pobrano 147 próbek żywności w ramach kontroli urzędowej i monitoringu. Zdyskwalifikowano 6 próbek: 5 próbek lodów z automatu ze względu na przekroczoną dopuszczalną liczbę Enterobacteriaceae, 1 próbę Koktajlu o smaku czarnej porzeczki NOVELLO dieta bardzo niskokaloryczna - ze względu na przekroczenie zawartości barwnika E 124 (czerwień koszenilowa). W 2015r. pracownicy sekcji uczestniczyli przy opracowywaniu 1 ogniska zatrucia pokarmowego w mieszkaniu prywatnym, spowodowanego bakterią Salmonella. W roku sprawozdawczym sprzedaż grzybów była prowadzona na targowiskach miejskich. W trakcie przeprowadzonej akcji na targowiskach wykonano 4 kontrole. Sprzedający posiadali atesty na oferowane grzyby wydane przez grzyboznawców PSSE w Chełmie. Podczas kontroli informowano kierowników targowisk, że sprzedaż grzybów może odbywać się tylko w obrębie targowisk oraz w placówkach handlowych. Wydano 25 atestów oraz udzielono 27 porad. 14
Kontrola graniczna importowanej żywności oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością W 2015r. przeprowadzono 6 kontroli importowanych środków spożywczych, wydając 8 świadectw o spełnieniu wymagań zdrowotnych. Dokonano też 8 kontroli exportowanych środków spożywczych wydając 22 świadectwa. Wszystkie partie spełniały wymagania prawa żywnościowego. System Wczesnego Ostrzeżenia o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt RASFF W 2015 r. działania w ramach systemu RAPEX /1 powiadomienie/ dotyczyło łopatki do przewracania ze stali nierdzewnej 1 kontrola - nie stwierdzono w obrocie, w ramach RASFF /13 powiadomień alarmowych i 2 powiadomienia informacyjne/ dot. środków spożywczych m. in. owoców suszonych, przetworów mącznych, przetworów rybnych, ryżu, grzybów marynowanych, herbaty, oliwy z oliwek i suplementów diety. Przeprowadzono 16 kontroli podczas których nie stwierdzono w sprzedaży w/w produktów. Nadzór nad obiektami produkcji, konfekcjonowania i obrotu kosmetykami W 2015 roku na obszarze działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Chełmie nie funkcjonowały zakłady produkujące kosmetyki. Przeprowadzono natomiast 5 kontroli w miejscach obrotu kosmetykami i dokonano oceny oznakowania 5 opakowań kosmetyków. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Celem zapewnienia jak najlepszej ochrony zdrowia konsumentów, w dalszym ciągu będzie kontynuowany nadzór sanitarny w ramach urzędowej kontroli żywności w zakresie: przestrzegania instrukcji GHP i GMP; wdrażania i utrzymania systemów bezpieczeństwa żywności HACCP poprawy stanu higieniczno sanitarnego i funkcjonalności pomieszczeń; zachowania ciągłości łańcucha chłodniczego środków spożywczych łatwo psujących; prawidłowego znakowania produkowanych i wprowadzanych do obrotu wyrobów. 15
IV. Higiena środowiska pracy W 2015 roku prowadzono nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, polegający między innymi na identyfikacji zagrożeń występujących na stanowiskach pracy oraz podejmowano działania mające na celu ograniczenie wpływu czynników szkodliwych i uciążliwych na zdrowie pracujących. W ramach nadzoru nad warunkami środowiska pracy i warunkami higieniczno sanitarnymi skontrolowano 87 zakładów pracy, w których przeprowadzono 99 kontroli, w tym: - 66 kontroli w zakresie nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, - 5 kontroli w zakresie nadzoru nad prekursorami narkotyków kategorii 2 i 3, - 6 kontroli w zakresie nadzoru nad substancjami, mieszaninami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, - 22 kontrole w zakresie nadzoru nad czynnikami biologicznymi w środowisku pracy, - 32 kontrole w zakresie nadzoru nad produktami biobójczymi. W wyniku przeprowadzonych kontroli warunków pracy i higieniczno sanitarnych wydano 19 decyzji administracyjnych. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Liczba stwierdzonych uchybień uchybienia w zakresie substancji chemicznych i ich mieszanin uchybienia w zakresie stanu sanitarnohigienicznego pomieszczeń uchybienia w zakresie oceny ryzyka zawodowego uchybienia w zakresie pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia uchybienia w zakresie systemu pierwszej pomocy Wykres 10. Najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarno higieniczne w nadzorowanych zakładach pracy. 16
W pracowni sanitarnej kontroli środowiska pracy dokonano 79 badań czynników szkodliwych dla zdrowia. Przebadano 41 stanowisk pracy, nie stwierdzono przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń. Powyższe zagadnienie ilustruje tabela 5. Lp. Czynnik szkodliwy występujący na stanowiskach pracy Ilość wykonanych badań Ilość przebadanych stanowisk pracy Ilość przebadanych stanowisk pracy, na których występują przekroczenia NDS lub NDN 1. Związki toksyczne 11 13-2. Pyły 14 10-3. Hałas 54 18-4. Mikroklimat - - - 5. Oświetlenie - - - 6. Drgania mechaniczne - - - Ogółem: 79 41 - Tabela 5. Nadzór sanitarny środowiska pracy prowadzony przez Pracownię Sanitarnej Kontroli Środowiska Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Chełmie. Poprawę warunków sanitarno higienicznych uzyskano w 13 zakładach w wyniku: 1) zapewnienia odpowiednich pomieszczeń i urządzeń higieniczno sanitarnych dla pracowników, 2) doprowadzenia do należytego stanu sanitarno technicznego pomieszczeń pracy oraz sanitarno higienicznych, 3) dokonania pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy, 4) opracowania lub dostosowania do obowiązujących przepisów prawnych ocen ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, 5) zaopatrzenia zakładów pracy w karty charakterystyki stosowanych substancji chemicznych i ich mieszanin. W zakresie nadzoru nad przestrzeganiem przez pracodawców ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach, rozporządzenia REACH, rozporządzenia CLP skontrolowano 17
warunki przechowywania substancji chemicznych i ich mieszanin, oznakowanie opakowań i zbiorników stosowanych w procesach technologicznych substancji chemicznych i ich mieszanin. Sprawdzono również, czy w zakładach pracy znajdują się prawidłowo sporządzone karty charakterystyki stosowanych środków chemicznych oraz czy pracownicy zostali zapoznani z ich treścią. Ponadto w ramach egzekwowania wymogów prawa w zakresie wprowadzania do obrotu stwarzających zagrożenie substancji chemicznych i ich mieszanin poddano ocenie zgodność kart charakterystyki oraz oznakowania opakowań z obowiązującymi przepisami prawnymi. W 3 zakładach stwierdzono uchybienia, na które Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie wydał decyzje. Dla 4 produktów chemicznych zakwestionowano oznakowanie oraz dla 1 kartę charakterystyki. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie poinformował właściwych terenowo Państwowych Wojewódzkich Inspektorów Sanitarnych o stwierdzonych nieprawidłowościach. W 2015 roku w ramach egzekwowania wymogów prawa w zakresie wprowadzania do obrotu produktów biobójczych skontrolowano 8 podmiotów. W wyniku podjętych działań kontrolnych stwierdzono, że w obrocie znajdują się produkty biobójcze zawierające dozwolone substancje czynne, prawidłowo oznakowane oraz posiadające pozwolenia Ministra Zdrowia na obrót produktami biobójczymi. W zakresie nadzoru nad szkodliwymi czynnikami rakotwórczymi w środowisku pracy przeprowadzono kontrole w 4 przedsiębiorstwach. Nadzorem objęto 94 osoby narażone na działanie czynników rakotwórczych. Kontrole nie wykazały uchybień we wskazanym zakresie. W 2015 roku w ramach nadzoru nad szkodliwymi czynnikami biologicznymi w środowisku pracy poddano kontroli 22 zakłady pracy. Nadzorem objęto 1269 osób eksponowanych na działanie szkodliwych czynników biologicznych. W wyniku przeprowadzonych kontroli w zakładach nie stwierdzono uchybień. W 2015 roku w ramach ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii prowadzono nadzór nad wprowadzaniem do obrotu środków zastępczych. Przeprowadzono 9 kontroli, w wyniku których zabezpieczono 249 sztuk opakowań zakwestionowanych produktów. Pobrano 28 próbek do badań laboratoryjnych, które potwierdziły obecność substancji psychoaktywnych stwarzających zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. W związku z tym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie wydał decyzje unieruchamiające sklepy i zakazujące wprowadzania do obrotu środków zastępczych o nazwie m.in. Cząstka Boga oraz nałożył 9 kar pieniężnych w kwocie 360000 zł. Praca w środowisku, w którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia może prowadzić do powstania stanów chorobowych o etiologii zawodowej. W roku 2015 w zakładach na terenie miasta stwierdzono 4 przypadki chorób zawodowych. 18
Liczba stwierdzonych chorób zawodowych 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Wykres 11. Ilość stwierdzonych chorób zawodowych w latach 2010 2015. 2015 2014 2013 2012 2011 choroby układu ruchu nowotwory złośliwe choroby obwodowego układu nerwowego choroby skóry niedosłuch choroby zakaźne choroby narządu głosu 2010 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Wykres 12. Rodzaje chorób zawodowych stwierdzonych w latach 2010 2015. 19
V. Stan sanitarny zakładów nauczania i wychowania. Na terenie miasta Chełm nadzór sanitarny prowadzony był w odniesieniu do 49 zakładów nauczania i wychowania (4 żłobków, 15 przedszkoli, 9 szkół podstawowych, 3 gimnazjów, 5 zespołów szkół, 2 szkół policealnych, 4 placówek z pobytem dziennym, 2 placówek pracy pozaszkolnej, 3 szkół wyższych oraz 2 sal zabaw dla dzieci). Powstały 3 nowe placówki - żłobek niepubliczny Arka, Opiekun Dzienny Bajkowy Ogród oraz przedszkole niepubliczne Przyjazny Świat Malucha, ponadto nadzorem sanitarnym objęto 2 sale zabaw dla dzieci Fikoland oraz Czas dziecka. Działalność swoją zakończyły 4 placówki 2 żłobki oraz szkoła policealna i internat. Wykres 13. Rodzaj i liczba nadzorowanych placówek. W nadzorowanych placówkach przeprowadzono 87 kontroli, w tym 8 sprawdzających, 7 tematycznych i 1 interwencyjna (w roku 2014-85 kontroli sanitarnych, w tym 6 sprawdzających, 10 tematycznych i 2 interwencyjne). W dalszym ciągu nieprawidłowości dotyczące stanu sanitarno-technicznego stwierdza się w 6 (tych samych) zakładach nauczania i wychowania (13,00% placówek) tj. 3 szkołach podstawowych (Szkoła Podstawowa Nr 5, Nr 10 i Nr 11), 2 zespołach szkół ogólnokształcących (Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 i Nr 8 z oddziałami sportowymi) oraz w 1 przedszkolu (Przedszkole Miejskie Nr 14). Placówki te, mimo przesuwanych terminów, zaleceń z decyzji nie wykonują w całości, dotyczy to w szczególności Szkoły Podstawowej Nr 10, Szkoły Podstawowej Nr 11 oraz Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 7 i Nr 8 z oddziałami sportowymi. Decyzje wydane były w latach 2006-2011, z wyjątkiem Przedszkola Miejskiego Nr 14 i w związku z tym pogarszający się stan techniczny pomieszczeń szkolnych oraz urządzeń sanitarnych w tych placówkach utrudnia utrzymanie odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz zagraża bezpieczeństwu uczniów. 20
Wykres 14. Placówki wykazujące nieprawidłowości. Brak jest infrastruktury (sal gimnastycznych i/lub boisk) do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego w 5 zakładach (Niepublicznej Szkole Podstawowej Nr 2, Niepublicznej Integracyjnej Szkole Podstawowej Nowoczesnych Technologii i Języków Obcych Arka, Gimnazjum Niepublicznym Nr 5, Zakładzie Doskonalenia Zawodowego i Policealnej Szkole Kosmetycznej); uczniowie korzystają z innych obiektów sportowych, sal ćwiczeń; zajęcia prowadzone są również na korytarzach. Wykres 5. Placówki z niewystarczającą infrastrukturą do prowadzenia zajęć z w-f. Zwiększa się liczba placówek posiadających meble nowe, z certyfikatami zgodności obowiązującymi normami w 100% - z 72,00% w roku 2014 do 77,50% placówek w 2015 roku. W minionym roku na stwierdzone w 2 placówkach nauczania i wychowania nieprawidłowości wydano 1 nową decyzję administracyjną i 2 decyzje opłatowe; 1 decyzja została wykonana w całości. Ponownie, przedłużono terminy realizacji 8 decyzjom niewykonanym z lat ubiegłych. Do wykonania z kolejnych lat (z 2006 r. 1, z 2009 r. 1, z 2010 r.- 3, z 2011 r.- 2, z 2014 r. 1, z 2015 r. - 1) pozostało 9 decyzji administracyjnych: - z 2006 r. 1. Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 (zniszczone ściany i sufity oraz podłoga w sali gimnastycznej) z 21
- z 2009 r. 1. Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 (zniszczona stolarka okienna i drzwiowa w części pomieszczeń szkolnych oraz stolarka drzwiowa w części pomieszczeń sanitarnych) - z 2010 r. 1. Szkoła Podstawowa Nr 11 (zniszczona glazura, terakota, częściowo armatura sanitarna w pomieszczeniach sanitarnych) 2. Szkoła Podstawowa Nr 11 (zniszczona stolarka okienna w części pomieszczeń szkolnych) 3. Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 (zniszczona stolarka okienna oraz stoliki i krzesła w części sal lekcyjnych) - z 2011r. 1. Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 (zniszczone okna w 2 salach gimnastycznych) 2. Szkoła Podstawowa Nr 10 (zniszczona stolarka okienna, drzwiowa i podłogi w części pomieszczeń szkolnych) - z 2014 r. 1. Szkoła Podstawowa Nr 5 w Chełmie (zniszczone podłogi w części pomieszczeń szkolnych) - z 2015 r. - 1. Przedszkole Miejskie Nr 14 w Chełmie (zniszczona podłoga w sali oddziału IV oraz niezgodne z obowiązującą normą natężenie oświetlenia w salach zajęć dla dzieci). Dyrektorzy placówek prosząc o przedłużenie terminu wykonania zaleceń pokontrolnych wskazują na brak lub niewystarczające środki finansowe niezbędne do ich realizacji. Niepokój budzi brak środków niezbędnych do usunięcia nieprawidłowości zawartych w decyzjach wydanych w latach 2006-2011. W dalszym ciągu priorytetem jest zapewnienie właściwych warunków do utrzymania higieny osobistej uczniów, w szczególności należytego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń sanitarnych, właściwego oświetlenia w salach zajęć oraz wyposażenie placówek w meble edukacyjne dostosowane do wymagań ergonomii i we właściwym stanie technicznym. Obserwuje się, coraz częściej, brak odpowiedniej infrastruktury do funkcjonowania tzw. oddziałów zerowych ze względu na zbyt małą powierzchnię sal (minimum 2,5 m 2 na dziecko) dotyczy to wszystkich przedszkoli miejskich posiadających oddziały zerowe z wyjątkiem Przedszkola Miejskiego Nr 14, Niepublicznego Przedszkola Integracyjnego Arka i Niepublicznego Przedszkola Akademia Juniora. VI. Działalność opiniodawcza i kontrolna w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. Wykonywanie zadań w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego realizowane było poprzez kontrole przestrzegania wymagań higieniczno - zdrowotnych w opiniowanej dokumentacji projektowej, lokalizacji inwestycji oraz uczestnictwo w odbiorach obiektów budowlanych. W 2015 r. wydano łącznie 54 opinie sanitarne, które dotyczyły: - 9 dokumentacji projektowych, - 4 projektów miejscowych planów zagospodarowania terenu, - 11 wniosków o konieczności wykonania raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i jego zakresu. - 21 decyzji o podmiotach wykonujących działalność leczniczą - 9 opinii sanitarnych dotyczących obiektów nauczania i wychowania oraz higieny komunalnej Ponadto uczestniczono w 7 odbiorach obiektów budowlanych oraz przeprowadzono 9 kontroli lub wizji obiektów. 22
VII. Działania w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia Działania w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia uwzględniały; promowanie zdrowego stylu życia i aktywności fizycznej oraz koordynację programów edukacyjnych, kampanii społecznych i przedsięwzięć prozdrowotnych o zasięgu ogólnopolskim, wojewódzkim i lokalnym; współpracę w zakresie realizacji zadań, ze szczególnym uwzględnieniem władz lokalnych, organizacji pozarządowych, realizujących zadnia w zakresie ochrony zdrowia; inicjowanie zadań w obszarze edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia zgodnie z aktualną sytuacją epidemiologiczną oraz potrzebami społeczności lokalnej; W okresie sprawozdawczym zrealizowano: 1. PROGRAMY KRAJOWE a) Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce na lata 2014 2018 - prowadzono działania informacyjno - instruktażowe w nadzorowanych placówkach oraz stały monitoring w zakresie przestrzegania zakazu palenia tytoniu; - opracowywano miesięczny monitoring do WSSE w zakresie przestrzegania ustawy z dnia 9 listopada 1995r O ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych w nadzorowanych placówkach (1411 kontroli); - wspierano inicjatywy Urzędu Miasta podczas masowej imprezy Sierpień ze Zdrowiem (organizacja 4 punktów informacyjno edukacyjnych, udzielano porad i instruktaży, wykonywano pomiary ciśnienia krwi, organizowano konkursy wiedzy, plastyczne dla dzieci i dorosłych, prowadzono poradnictwo nt. profilaktyki antytytoniowej, zdrowego stylu życia; - popularyzowano kampanię Rzuć dymka oraz Telefoniczną Poradnię Pomocy Palącym; - zorganizowano 2 - ogólnopolskie kampanie społeczne 31 maja Światowy Dzień bez Tytoniu - i ogólnopolską akcję w 3-ci czwartek listopada Rzuć Palenie Razem z Nami, podczas których w 6 Punktach informacyjno edukacyjnych przeprowadzono 1140 porad i instruktaży metodycznych, wykonano 260 pomiarów ciśnienia krwi, wykonano 51 badań na obecność tlenku węgla (CO) w wydychanym powietrzu, przeprowadzono 140 testów dot. uzależnienia od nikotyny, 6 ekspozycji plakatów; - przekazano 5 informacji do lokalnej prasy i portali internetowych, udzielono 2 wywiadów radiowych oraz rozdysponowano 1500 sztuk materiałów o w/w tematyce; - zrealizowano program edukacyjny Czyste powietrze wokół nas dla 4-5-6 letnich dzieci i rodziców, edukacją objęto 1573 dzieci i ich rodziców z 16 przedszkoli z terenu miasta; - zrealizowano kolejne edycje programów edukacyjnych pn. Nie Pal Przy Mnie Proszę dla klas I- III szkół podstawowych oraz Znajdź Właściwe Rozwiązanie dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych i gimnazjów klas I-III, w których objęto edukacją 4189 uczniów z 15 chełmskich placówek; 23
- eksponowano w miejscach publicznych materiały o tematyce antytytoniowej (urzędy, dworce: PKP, PKS; zakłady pracy, domy kultury, banki). b) Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych realizowany w ramach Szwajcarsko Polskiego Programu Współpracy na lata 2012-2016. - zrealizowano II edycję programu edukacyjnego pn. ARS, czyli jak dbać o miłość skierowaną do uczniów szkół ponadgimnazjalnych, objęto edukacją 504 uczniów z 15 szkół ponadgimnazjalnych w Chełmie; - propagowano założenia kampanii Nie pozwól odlecieć swojemu szczęściu, mającej na celu uświadomienie kobiet w wieku prokreacyjnym, ich bliskich o negatywnych skutkach działania alkoholu, tytoniu i substancji psychoaktywnych; - zorganizowano 9 Punktów inf - konsultacyjnych w placówkach nauczania i wychowania, w których wykonano: 319 badań tlenku węgla (CO) w wydychanym powietrzu, instruktaż i poradnictwo oraz udostępniono materiały edukacyjne (I Liceum Ogólnokształcacym w Chełmie, Zespół Szkół Ekonomicznych i III LO, Zespół Szkół Budow. i Geodezyjnych, Zespół Szkół Nr 5, Zakład Doskonalenia Zawodowego w Chełmie); - zorganizowano 13 Punktów inf - konsultacyjnych w zoz-ach oraz podczas masowych imprez dla ogółu społeczeństwa, w których prowadzone były badania CO w wydychanym powietrzu, testy uzależnienia od tytoniu, poradnictwo, instruktaże i dystrybucja materiałów - przeprowadzono 3 szkolenia dla pielęgniarek higieny szkolnej i szkolnych koordynatorów, nauczycieli,pedagogów; - podczas wizytacji w placówkach nauczania i wychowania udzielano instruktażu, prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych (ulotki, plakaty, broszury) przekazano filmy na CD nt. uzależnień - zamieszczono na stronie internetowej www.pssechelm.pl informację o założeniach Profilaktycznego programu w na lata 2013-1016. c) Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV w 2015 r. - prowadzono edukację w zakresie podstawowej wiedzy o HIV/AIDS w środowisku młodzieży szkolnej, kadry pedagogicznej i pielęgniarek higieny szkolnej poprzez zróżnicowane formy oddziaływania (szkolenia, narady, warsztaty, instruktaże, prezentacje multimedialne i ekspozycje form wizualnych); - zorganizowano warsztaty edukacyjne dla młodzieży II Liceum Ogólnokształcącego nt. ryzykownych zachowań w kontekście HIV/AIDS - udział 220 uczniów; - zorganizowano 2 Olimpiady dla środowiska szkolnego i ufundowano nagrody rzeczowe: Olimpiada Promocji Zdrowego Stylu Życia przy współpracy z Zarządem PCK w Chełmie, udział 265 uczniów z 11 szkół ponadgimnazjalnych; III Międzygimnazjalna Olimpiada ABC Profilaktyki HIV/AIDS przy współpracy z Zespołem Szkół Gastronomicznych i Hotelarskich w Chełmie, udział 185 uczniów z 14 gimnazjum - przeprowadzono 1 konkurs plastyczny nt. Profilaktyki HIV/AIDS i wyeksponowano pokonkursową wystawę prac plastycznych na holu Zespołu Szkół Gastronomicznych i Hotelarskich w Chełmie, 35 prac z 16 gimnazjów; - promowano 3 ogólnopolskie kampanie społeczne skierowane do lekarzy rodzinnych, ginekologów, pielęgniarek, kobiet w wieku prokreacyjnym i ogółu społeczeństwa pn. Znam rekomendacje PTN AIDS. Zalecam test na HIV, 24
Jeden test. Dwa życia, Hivokryzja. Wyleczymy się - prowadzono akcję profilaktyczną Krajowego Centrum ds. AIDS pn. Mój Walenty jest the best, idzie ze mną zrobić test, skierowaną do studentów i szkół policealnych; - przekazano 2 informacje do lokalnej prasy i portali internetowych, udzielono wywiadu radiowego nt. kampanii; - prowadzono konsultacje tematyczne, instruktaże metodyczne, rozdysponowano materiały informacyjno edukacyjne (800 szt.). d) Trzymaj Formę - IX edycja programu edukacyjnego dla uczniów szkół podstawowych (klas V- VI) i gimnazjalnych dot. profilaktyki chorób dietozależnych, podniesienia wiedzy w zakresie zbilansowanej diety i aktywności fizycznej; - programem objęto 5528 uczniów z 57 placówek nauczania i wychowania (w tym 2622 uczniów z 17 placówek miejskich); - przeszkolono nauczycieli - koordynatorów programu i przekazano materiały edukacyjne dla placówek realizujących program (pakiet edukacyjny: poradnik dla nauczyciela, plakat, broszura dla ucznia i składanka dla rodziców); - zorganizowano etap powiatowy Ogólnopolskiego konkursu wiedzy o zdrowym stylu życia, do którego po etapie szkolnym, zakwalifikowało się 5 uczniów z 3 placówek (ZSO nr 1, ZSO nr 7 oraz ZS w Okszowie); do etapu szkolnego ogólnopolskiego konkursu wiedzy przystąpiło 102 uczniów z 8 gimnazjów (ZS Okszów, ZS Żółtańce, ZS Staw, ZS Siedliszcze, ZSO nr 1, ZSO nr 6, ZSO nr 7, ZSO nr 8). Laureatką finału Ogólnopolskiego konkursu wiedzy o zdrowym stylu życia który odbył się w Warszawie, została uczennica z Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr. 7 w Chełmie - prowadzono zróżnicowane formy aktywizujące program: projekty, pikniki, przyrządzanie potraw: surówek, kanapek, układanie jadłospisów zgodnie z zasadami zbilansowanej diety, obliczaniem wskaźnika BMI, odczytywaniem etykiet produktów spożywczych, zajęcia fizyczne, ćwiczenia rozciągające, relaksujące i śródlekcyjne, konkursy: plastyczne, wiedzy, na zdrowe przekąski. 2. PROGRAMY WOJEWÓDZKIE Profilaktyka chorób nowotworowych ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki raka szyjki macicy i raka piersi; skierowana do kobiet w wieku 50-69 lat w celu propagowania bezpłatnych badań mammograficznych i bezpłatnych badań cytologicznych dla kobiet w wieku od 25-59 lat. Program koordynowany przez Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka, finansowany w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych; - zorganizowano 16 wykładów dla 1250 osób oraz 14 szkoleń dla 1110 osób, prowadzonych przez lekarzy z Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej; - prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych podczas wizytacji w placówkach nauczania i wychowania, szkoleń, narad oraz poradnictwo indywidualne w zakładach opieki zdrowotnej, zakładach pracy, instytucjach oraz podczas akcji promujących zdrowie (bezpośrednią informacją objęto ok. 2800 osób z 105 jednostek); - udostępniono mieszkańcom miasta ponad 1600 szt. materiałów informacyjnych (ulotki, broszury, plakaty, książki) pozyskane z Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej. Pierwszy dzwonek program profilaktyki meningokokowej skierowany do dzieci, młodzieży i rodziców w placówkach nauczania i wychowania; 25
- programem objęto wszystkie placówki nauczania i wychowania z terenu miasta i powiatu (przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne) edukacją objęto 15061 osób; - przeprowadzono 5 szkoleń dla nauczycieli i pielęgniarek higieny szkolnej; - prowadzono instruktaż podczas wizytacji. Wybierz Życie - Pierwszy Krok - program profilaktyczny skierowany dla uczniów klas I szkół ponadgimnazjalnych dotyczący zagrożenia raka szyjki macicy, wywołanym przez wirus HPV oraz inne choroby przenoszone droga płciową - przeszkolono nauczycieli koordynatorów oraz przekazano pakiety informacyjno-edukacyjne do realizacji programu (poradnik dla koordynatora z płytą CD, ulotka dla rodziców, zakładka dla ucznia); - zrealizowano program w 10 szkołach ponadgimnazjalnych, edukacją objęto 1354 uczniów i 607 rodziców; - prowadzono instruktaż podczas wizytacji. Moje dziecko idzie do szkoły program edukacyjny skierowany do uczniów klas I szkół podstawowych w celu adaptacji dziecka w nowym środowisku szkolnym; - przeprowadzono szkolenie dla nauczycieli koordynatorów; - przekazano pakiety edukacyjny dla koordynatorów programu, broszury dla rodziców oraz składanki dla uczniów; - edukacją objęto 705 uczniów klas I i ich rodziców z 11 placówek z terenu miasta. 3. PROGRAMY LOKALNE a) Akademia Zdrowia Przedszkolaka - forum działań prozdrowotnych chełmskich placówek przedszkolnych; - zorganizowano w Chełmskim Domu Kultury 2 - dniowe prezentacje innowacyjnych form wychowania zdrowotnego w 3-ch kategoriach konkursowych (plastycznej, quizu, widowisko muzyczno - słowne) z udziałem 320 dzieci w wieku od 4 do 6 lat z 15 chełmskich przedszkoli; - zakupiono nagrody dla 15 przedszkoli i dzieci biorących udział w 3 kategoriach konkursowych, ufundowane przez Prezydent Miasta Chełm i Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Chełmie. b) Sierpień ze zdrowiem akcja profilaktyczna skierowana do społeczności lokalnej promująca zdrowy stylu życia w zakresie zapobiegania chorobom odtytoniowym, nowotworowym, profilaktyki próchnicy, zatruć pokarmowych w tym grzybami, profilaktyki uzależnień od alkoholu, środków psychoaktywnych w tym dopalaczy oraz zapobieganie HIV/AIDS i popularyzowania Punktów Diagnostyczno-Konsultacyjnych na wykonywanie badań na obecność wirusa HIV - zorganizowano 4 Punkty informacyjno edukacyjne, których: prowadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych, poradnictwo, instruktaże, pomiary ciśnienia krwi, badania spirometryczne, badania na obecność tlenku węgla w wydychanym powietrzu, obliczanie wskaźnika masy ciała BMI, naukę samobadania piersi, konkursy wiedzy dla dzieci i młodzieży, konkursy plastyczne chodnikowe dla dzieci z miejskich przedszkoli dyżurujących (PM nr 11, PM nr 15); przeprowadzono dla dzieci pokaz prawidłowego mycia zębów i ćwiczenia na modelu oraz pokaz I pomocy przedmedycznej 26
współpracowano z lokalnymi mediami (komunikaty radiowe, 6 artykułów w lokalnej prasie i na portalach internetowych). 4. INNE PRZEDSIĘWZIECIA a) Profilaktyka zatruć pokarmowych (w tym grzybami) - opracowano i przekazano lokalnym mediom plik informacyjny (komunikat PIS, zestaw informacji); - udzielano instruktaży i prowadzono dystrybucję materiałów w Punktach informacyjnoedukacyjnych organizowanych podczas akcji profilaktycznych oraz wizytacji w pl. nauczania i wychowania; - opracowano i udostępniono ok. 550 sztuk materiałów (wywieszki:,,uwaga grzyby Uwaga Salmonella - podstawowe zasady higieny, Pięć kroków do bezpieczniejszej żywności ) przeznaczonych do eksponowania w miejscach publicznych (akcją objęto targowiska miejskie - dworzec PKP i PKS). b) Profilaktyka grypy - przekazano materiały Głównego Inspektora Sanitarnego do zakładów opieki zdrowotnej oraz placówek nauczania i wychowania; - prowadzono edukację nt. profilaktyki grypy w środowisku młodzieży szkolnej, kadry pedagogicznej i pielęgniarek higieny szkolnej poprzez zróżnicowane formy oddziaływania: szkolenia, narady, instruktaże, ekspozycje wizualne); - przekazano informacje do lokalnych mediów i na portale internetowe; - umieszczono informacje na stronie internetowej www.pssechelm.pl; - udzielono 150 porad i instruktaży metodycznych. c) Profilaktyka chorób przenoszonych przez kleszcze - przekazano materiały do zoz-ów i placówek organizujących wypoczynek letni; - prowadzono instruktaże i udostępniono materiały podczas masowych imprez. d) Profilaktyka wszawicy - przekazano materiały informacyjno-edukacyjne do placówek organizujących wypoczynek letni i zimowy; - udzielono instruktaży oraz prowadzono dystrybucję materiałów podczas wizytacji w placówkach nauczania i wychowania. e) Profilaktyka zatruć dopalaczami nowymi narkotykami - zorganizowano 6 szkoleń dla nauczycieli, pedagogów szkolnych, koordynatorów programów profilaktycznych i pielęgniarek higieny szkolnej z udziałem 146 osób; - prowadzono instruktaże metodyczne i przekazywano materiały informacyjne (ulotki, płytki CD z filmem edukacyjnym) podczas wizytacji oraz akcji prozdrowotnych; - prowadzono ćwiczenia symulacyjne na narkogoglach i alkogoglach dla młodzieży podczas akcji profilaktycznych Na Deptaku i Dni Zdrowia, Dni Profilaktyki; - udostępniono na stronie www.pssechelm.pl prezentacje multimedialne nt. środków psychoaktywnych i dopalaczy. f),,zimowy i letni wypoczynek dzieci i młodzieży 27
- zorganizowano 3 Dni Zdrowia z udziałem 110 dzieci, podczas których przeprowadzono pogadanki, pokazy prawidłowego mycia zębów oraz ćwiczenia, zorganizowano konkursy (tj. wiedzy, plastyczne, kalambury); - prowadzono akcję informacjną oraz dystrybucję materiałów edukacyjnych nt. higieny osobistej, profilaktyki chorób zakaźnych (grypa, zakażenia meningokokami), profilaktyki zatruć pokarmowych, grzybami, profilaktyki kleszczowego zapalenia mózgu, profilaktyki uzależnień i promocji zdrowego stylu życia; - prowadzono instruktaż metodyczny i poradnictwo dla organizatorów wypoczynku, dzieci i młodzieży; - przekazano 2 informacje do lokalnych mediów i na portale internetowe. g) Europejski Tydzień Szczepień akcja skierowana do ogółu społeczeństwa w celu propagowania szczepień jako najskuteczniejszej formy zapobiegania chorobom; - przekazano materiały edukacyjne do zakładów opieki zdrowotnej oraz placówek nauczania i wychowania; - przekazano informacje do lokalnych mediów i na portale internetowe; - umieszczono informacje na stronie internetowej www.pssechelm.pl; h) Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach akcja ogólnopolska skierowana do ogółu społeczeństwa w celu podniesienia świadomości na temat zagrożenia dla zdrowia, jakim jest odporność na antybiotyki oraz nieodpowiednie stosowanie antybiotyków. - opracowano informację do lokalnych mediów i lokalnych portali internetowych; - przekazano materiały informacyjno - edukacyjne do zakładów opieki zdrowotnej; - udzielano instruktaży oraz przekazywano materiały inf. edukacyjne podczas wizytacji placówek nauczania i wychowania, szkoleń oraz w ramach Punktów inf. edukacyjnych; - zamieszczono na stronie internetowej www.pssechelm.pl ogólnopolskie założenia akcji. i) Światowy Dzień Zdrowia pod hasłem Bezpieczeństwo żywności - opracowano informację do lokalnych mediów i lokalnych portali internetowych oraz zamieszczono na stronie internetowej www.pssechelm.pl informację o założeniach Światowego Dnia Zdrowia; - współorganizacja z PWSZ w Chełmie oraz Medycznym Studium Zawodowym w Chełmie konferencji pod hasłem Bezpieczeństwo żywności z udziałem przedstawicieli jednostek samorządowych, organizacji pozarządowych, dyrekcji szkół, studentów (udział 150 osób); - organizacja Punktu inf. edukacyjnego podczas konferencji, dystrybucja materiałów, prowadzenie instruktaży i poradnictwa - przeprowadzono szkolenie dla nauczycieli koordynatorów Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie udział 21 osób. j) Pozostałe działania: profilaktyka nadmiernej ekspozycji na promienie UV, profilaktyka zatruć alkoholem metylowym, profilaktyka chorób zakaźnych, profilaktyka gruźlicy - przekazano materiały informacyjno - edukacyjne i prowadzono instruktaż metodyczny podczas akcji profilaktycznych oraz wizytacji w placówkach nadzorowanych; - przeprowadzono szkolenie nt. profilaktyki Wirusowego Zapalenia Wątroby dla koordynatorów edukacji prozdrowotnej; - opracowano informacje o założeniach 30 i 31 edycji akcji Żółty Tydzień do lokalnych mediów i portali internetowych oraz zamieszczono informację na stronie internetowej www.pssechelm.pl. k) Miejska Sieć Szkół Promujących Zdrowie - wspierano działania oświatowo - zdrowotne placówek należących do Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie poprzez: szkolenia, instruktaż metodyczny, udostępnianie aktualnych materiałów (33 placówki); 28
- współrealizacja Tygodnia Zdrowia w placówkach nauczania i wychowania. Podczas realizacji powyższych zadań prowadzono stałą współpracę z lokalnymi mediami, portalami internetowymi (Bon - Ton Radio, Radio Lublin Oddział Chełm, Super Tydzień Chełmski, Dziennik Wschodni, Nowy Tydzień, echelm, chelmnaszemiasto), dla których przygotowano 30 informacji i udzielono 12 wywiadów. Efektem współpracy było opublikowanie: 49 artykułów w prasie i na lokalnych portalach internetowych oraz liczne emisje informacji i spotów radiowych przez lokalną rozgłośnię. VIII. Oddział Laboratoryjny Głównym zadaniem Oddziału Laboratoryjnego PSSE w Chełmie jest realizacja zadań z zakresu zdrowia publicznego poprzez wykonywanie badań laboratoryjnych w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawania chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Oddział Laboratoryjny PSSE w Chełmie funkcjonuje w zintegrowanym systemie badań laboratoryjnych województwa lubelskiego i wykonuje badania dla powiatu chełmskiego, krasnostawskiego, włodawskiego i łęczyńskiego. Realizuje zadania z zakresu urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody, środowiska pracy i środowiska komunalnego, w tym pomiary czynników fizycznych oraz diagnostyki medycznej. Diagnostyka medyczna prowadzona przez Pracownię Diagnostyki Schorzeń Bakteryjnych i Kontroli Skuteczności Procesów Sterylizacji jest narzędziem w zapobieganiu szerzenia się chorób zakaźnych. Laboratorium wyposażone jest w wysokiej klasy sprzęt specjalistyczny umożliwiający stosowanie różnych technik analitycznych: spektrometrii absorpcji atomowej oraz jest przystosowane do wykonywania badań mikrobiologicznych, chemicznych oraz pomiarów czynników fizycznych. Zintegrowany system badań laboratoryjnych umożliwia elastyczną i szybką reakcję na potrzeby działalności kontrolnej poprzez wdrażanie nowych metod badawczych i nowych parametrów w ramach realizowanych technik. Organizacja bazy laboratoryjnej jest efektem spełnienia wymagań rozporządzeń UE i krajowych oraz szkoleń, z których wynika konieczność specjalizacji laboratoriów ze względu na zmieniające się parametry badań oraz zmniejszenie nakładów finansowych. 29