PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU PATOFIZJOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Patofizjologii UMP 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Rokietnicka 8, 60-806 Poznań Tel. /Fax: 618547620 Strona www: patof.ump.edu.pl E-mail: abreb@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. med. Andrzej Bręborowicz 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. med. Andrzej Bręborowicz 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko imię: Prof. dr hab. med. Andrzej Bręborowicz Tel. kontaktowy: 61 8547-620 Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce): 9.00-10.00 E-mail: abreb@ump.edu.pl Osoba zastępująca :prof. dr hab. med. Katarzyna Korybalska Kontakt: 61 8547-648 7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal: Nazwisko imię: Prof. dr hab. med. Andrzej Bręborowicz Tel. kontaktowy: 61 8547-620 E-mail:abreb@wp.pl
8. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: II Semestr: III, IV 9. Liczba godzin ogółem : 70 liczba pkt. ECTS: 7 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Zakład Patofizjologii 18 38 A 14 Razem: 18 38 A 14 S 10.Tematyka poszczególnych ćwiczeń Wykłady - Semestr zimowy/letni Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Wykład 1. Cukrzyca Prof. dr hab. Janusz Witkowski Wykład 2. Otyłość Dr hab. Dominika Kanikowska Wykład 3. Patofizjologia bólu Dr hab. Dominika Kanikowska Wykład 4. Patofizjologia termoregulacji Dr hab. Dominika Kanikowska Wykład 5. Miażdżyca Prof. dr hab. Katarzyna Korybalska Wykład 6. Patofizjologia wstrząsu Prof. dr hab. Andrzej Bręborowicz Wykład 7. Zaburzenia rytmu Prof. dr hab. Janusz Witkowski Wykład 8. Wykład 9. Patofizjologia nadciśnienia Wykład podsumowujący Prof. dr hab. Andrzej Bręborowicz Prof. dr hab. Andrzej Bręborowicz
Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Wstęp do patofizjologii Prof. Andrzej Bręborowicz Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Patofizjologia gospodarki wodno-elektrolitowej Patofizjologia gospodarki kwasowo zasadowej Dr Monika Misian Prof. A. Bręborowicz Ćwiczenie 4. Patofizjologia nerek Dr hab. Dominika Kanikowska Ćwiczenie 5. Patofizjologia krążenia Prof. dr hab. Janusz Witkowski Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. oddechowego Patofizjologia krwi Dr hab. Dominika Kanikowska Prof. dr hab. Katarzyna Korybalska Ćwiczenie 8. Zaburzenia rytmu serca Prof. dr hab. Janusz Witkowski Ćwiczenie 9. Ćwiczenie 10. Ćwiczenie 11. krzepnięcia pokarmowego wewnątrzwydzielniczego Prof. dr hab. Katarzyna Korybalska Dr Barbara Kupczyk Dr hab. Dominika Kanikowska Ćwiczenie 12. Wady serca Prof. dr hab. Janusz Witkowski Ćwiczenie 13. Analiza przypadków klinicznych Prof. Andrzej Bręborowicz 3072 3072 3072 3073 3072 3075 3073 3076 3072 3075 3073 3076 3076
Seminaria - Semestr zimowy/letni Seminarium 1. Tematyka seminariów Gospodarka wodnoelektrolitowa i kwasowo zasadowa Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Prof. A. Breborowicz Seminarium 2. Patofizjologia nerki Dr B. Kupczyk Seminarium 3. Patofizjologia krążenia Prof. J. Witowski Seminarium 4. Patofizjologia krwi Prof. K. Korybalska Seminarium 5. Seminarium 6. Seminarium 7. oddechowego endokrynnego pokarmowego Doc. D. Kanikowska Doc. D. Kanikowska Dr B. Kupczyk SALA REGULAMIN ZAJĘĆ: Dostępny na stronie www.patof.ump.edu.pl PROGRAM ZAJĘĆ: Dostępny na stronie www.patof.ump.edu.pl PROGRAM NAUCZANIA: Wymagania wstępne: znajomość fizjologii ogólnej i narządowej Przygotowanie do zajęć: znajomość przypadków klinicznych Wymagania końcowe: kolokwium z zakresu patofizjologii
11. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia Warunkiem uzyskania zaliczenia i dopuszczenia do egzaminu końcowego jest uzyskanie 60% punktów z testów cząstkowych oraz obecność na wszystkich zajęciach Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( testowy) Egzamin pisemny w formie testowej (wymagana punktacja: 65%) Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: nie dotyczy 12. Literatura: Zalecana literatura: Bręborowicz A. Zarys patofizjologii narządowej. AM Poznań 2003 Bullock J, Boyle J, Wang MB. Fizjologia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2004 13. Studenckie koło naukowe Opiekun koła Prof. A. Bręborowicz Tematyka Patofizjologia starzenia, dializy otrzewnowej, śródbłonka Miejsce spotkań Zakład Patofizjologii
14. SYLABUS ( proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli) WYDZIAŁ LEKARSKI I Nazwa kierunku Nazwa przedmiotu Jednostka realizująca, wydział Koordynator przedmiotu Rodzaj przedmiotu Obszar nauczania Cel kształcenia Treści programowe Lekarski Patofizjologia Katedra i Zakład Patofizjologii Wydział Lekarski II Poziom i tryb studiów Punkty ECTS jednolite studia magisterskie 7 stacjonarne Prof. dr hab. med. Andrzej Bręborowicz Osoba zaliczająca Prof. dr hab. med. Andrzej Bręborowicz obowiązkowy semestr Rodzaj Wykłady Seminaria Ćwiczenia zajęć 18 14 38 i liczba godzin Celem nauczania jest poznanie podstawowych mechanizmów chorobotwórczych, powodujących zaburzenia homeostazy wewnątrzustrojowej, które skutkują wystąpieniem choroby. Zwraca się równocześnie uwagę na rolę mechanizmów kompensacyjnych organizmu, ich wydolność i skutki uboczne ich działania. Ocena działania czynników chorobotwórczych na różnych poziomach organizacji, począwszy od komórkowej do narządowej i systemowej. Wpływ starzenia organizmu na reakcje organizmu w stosunku do czynników zaburzających jego strukturę i czynność. Wykłady: pokarmowego, bólu, termoregulacji, śródbłonka naczyniowego, starzenia, otyłość, zaburzenia odżywiania, zaburzenia krążenia-wstrząs, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, chronobiologia Seminaria Ćwiczenia Wprowadzenie z zakresu fizjologii, gospodarka wodno-elektrolitowa, zaburzenia rytmu, patofizjologia nerki, układu endokrynnego, krwi, krzepnięcia, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, posumowanie z zakresu patofizjologii Inne Formy i metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Ćwiczenia i seminaria - odpowiedź ustna i zaliczenie pisemne w formie testowej ( wymagana punktacja 60%) Bręborowicz A. Zarys patofizjologii narządowej. AM Poznań 2003 Zaliczenie zajęć egzamin pisemny w formie testowej.(wyma gana punktacja: 65%) Bullock J, Boyle J, Wang MB. Fizjologia. Elsevier Urban
& Partner, Wrocław 2004 B W3 Numer efektu kształcenia Efekty kształcenia zna i rozumie pojęcia: rozpuszczalność, cisnienie osmotyczne, izotonia, roztwory koloidalne i równowaga Gibbsa-Donnana zna prawa fizyczne opisujące przepływ cieczy oraz czynniki wpływające B-W5 na opór naczyniowy przepływu krwi B- W6 zna naturalne i sztuczne źródła promieniowania jonizującego oraz jego oddziaływanie z materią B-W16 zna profile metaboliczne podstawowych narządów i układów Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia B-W17 B-W18 B-W19 B-W20 B-W21 B-W22 B-W23 B-W25 B-W26 B-W27 B-W28 B-W29 B-W30 B-W34 C-W06 C-W22 C-W26 zna pojęcia: potencjał oksydacyjny organizmu i stres oksydacyjny zna enzymy biorące udział w trawieniu, mechanizm wytwarzania kwasu solnego w żołądku, rolę żółci, przebieg wchłaniania produktów trawienia oraz zaburzenia z nimi związane zna konsekwencje niewłaściwego odżywiania, w tym długotrwałego głodowania, przyjmowania zbyt obfitych posiłków oraz stosowania niezbilansowanej diety zna konsekwencje niedoboru witamin lub minerałów oraz ich nadmiaru w organizmie zna sposoby komunikacji między komórkami, a także między komórką a macierzą zewnątrzkomórkową oraz szlaki przekazywania sygnałów w komórce i przykłady zaburzeń w tych procesach prowadzące do rozwoju chorób nowotworowych i innych chorób zna procesy takie jak: cykl komórkowy, proliferacja, różnicowanie i starzenie komórek, apoptoza i nekroza oraz ich znaczenie dla funkcjonowania organizmu zna w podstawowym zakresie problematykę komórek macierzystych i ich zastosowanie w medycynie zna czynności i mechanizmy regulacji wszystkich narządów i układów organizmu człowieka, w tym układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego i powłok skórnych oraz rozumie zależności istniejące między nimi zna mechanizm działania hormonów oraz konsekwencje zaburzeń regulacji hormonalnej zna przebieg i regulację funkcji rozrodczych u kobiet i mężczyzn zna mechanizm starzenia się organizmu zna podstawowe ilościowe parametry opisujące wydolność poszczególnych układów i narządów, w tym: zakres normy i czynniki demograficzne wpływające na wartość tych parametrów Zna związek pomiędzy czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych a zmianami fizjologicznymi Zna zasady prowadzenia badań naukowych, obserwacyjnych i doświadczalnych oraz badań in vitro służących rozwojowi medycyny zna uwarunkowania genetyczne grup krwi człowieka oraz konfliktu serologicznego w układzie Rh zna typy reakcji nadwrażliwości, rodzaje niedoborów odporności oraz podstawy immunoterapii zna podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek i tkanek
C-W28 C-W29 C-W32 C-W33 E-W1 E-W3a E-W3b E-W3c E-W3d E-W3e E-W3f E-W3g E-W3h E-W3i E-W3j E-W3k E-W7a E-W7b E-W7c E-W7d Zna definicję i patofizjologię wstrząsu ze szczególnym uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu oraz niewydolnosci wielonarządowej Zna etiologię zaburzeń hemodynamicznych zmian wstecznych i postępowych Wymienia czynniki chorobotwórcze zewnetrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne Wymienia postacie kliniczne najczęstszych chorób poszczególnych układów i narządów, chorób metabolicznych oraz zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej zna uwarunkowania środowiskowe i epidemiologiczne najczęstszych chorób krzywicy, tężyczki, drgawek wad serca, zapalenia mięśnia sercowego, wsierdzia i osierdzia, kardiomiopatii, zaburzeń rytmu serca, niewydolności serca, nadciśnienia tętniczego, omdleń ostrych i przewlekłych chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, wad wrodzonych układu oddechowego, gruźlicy, mukowiscydozy, astmy, alergicznego nieżytu nosa, pokrzywki, wstrząsu anafilaktycznego, obrzęku naczynioruchowego niedokrwistości, skaz krwotocznych, stanów niewydolności szpiku, chorób nowotworowych wieku dziecięcego, w tym guzów litych typowych dla wieku dziecięcego ostrych i przewlekłych bólów brzucha, wymiotów, biegunek, zaparć, krwawień z przewodu pokarmowego, choroby wrzodowej, nieswoistych chorób jelit, chorób trzustki, cholestaz i chorób wątroby oraz innych chorób nabytych i wad wrodzonych przewodu pokarmowego zakażeń układu moczowego, wad wrodzonych układu moczowego, zespołu nerczycowego, kamicy nerkowej, ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, ostrych i przewlekłych zapaleń nerek, chorób układowych nerek, zaburzeń oddawania moczu, choroby refluksowej pęcherzowo-moczowodowej zaburzeń wzrastania, chorób tarczycy i przytarczyc, chorób nadnerczy, cukrzycy, otyłości, zaburzeń dojrzewania i funkcji gonad mózgowego porażenia dziecięcego, zapaleń mózgu i opon mózgowordzeniowych, padaczki najczęstszych chorób zakaźnych wieku dziecięcego zespołów genetycznych chorób tkanki łącznej, gorączki reumatycznej, młodzieńczego zapalenia stawów, tocznia układowego, zapalenia skórno-mięśniowego chorób układu krążenia, w tym: choroby niedokrwiennej serca, wad serca, chorób wsierdzia, mięśnia serca, osierdzia, niewydolności serca (ostrej i przewlekłej), chorób naczyń tętniczych i żylnych, nadciśnienia tętniczego: pierwotnego i wtórnego, nadciśnienia płucnego chorób układu oddechowego, w tym: chorób dróg oddechowych, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, astmy oskrzelowej, rozstrzenia oskrzeli, mukowiscydozy, zakażeń układu oddechowego, chorób śródmiąższowych płuc, opłucnej, śródpiersia, obturacyjnego i centralnego bezdechu sennego, niewydolności oddechowej (ostrej i przewlekłej), nowotworów układu oddechowego - chorób układu pokarmowego, w tym chorób: jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, jelit, trzustki, wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego - chorób układu wydzielania wewnętrznego, w tym chorób: podwzgórza i przysadki, tarczycy, przytarczyc, kory i rdzenia nadnerczy, jajników i jąder, a także guzów neuroendokrynnych, zespołów
E-W7e E-W7f E-W7g E-W7h E-W7i E-W8 E-W9 wielogruczołowych, różnych typów cukrzycy i zespołu metabolicznego: hipoglikemii, otyłości, dyslipidemii chorób nerek i dróg moczowych, w tym: ostrych i przewlekłych niewydolności nerek, chorób kłębuszków nerkowych i śródmiąższowych nerek, torbieli nerek, kamicy nerkowej, zakażeń układu moczowego, nowotworów układu moczowego, w szczególności raka pęcherza moczowego i raka nerki chorób układu krwiotwórczego, w tym: aplazji szpiku, niedokrwistości, granulocytopenii i agranulocytozy, małopłytkowości, białaczek ostrych, nowotworów mieloproliferacyjnych i mielodysplastycznomieloproliferacyjnych, zespołów mielodysplastycznych, nowotworów z dojrzałych limfocytów B i T, skaz krwotocznych, trombofilii, stanów bezpośredniego zagrożenia życia w hematologii, zaburzeń krwi w chorobach innych narządów chorób reumatycznych, w tym: chorób układowych tkanki łącznej, układowych zapaleń naczyń, zapaleń stawów z zajęciem kręgosłupa, chorób metabolicznych kości, w szczególności osteoporozy i choroby zwyrodnie niowej stawów, dny moczanowej chorób alergicznych, w tym: anafilaksji i wstrząsu anafilaktycznego oraz obrzęku naczynioruchowego zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych: stanów odwodnienia, stanów przewodnienia, zaburzeń gospodarki elektrolitowej, kwasicy i zasadowicy zna i rozumie przebieg oraz objawy procesu starzenia się, a także zasady całościowej oceny geriatrycznej i opieki interdyscyplinarnej w odniesieniu do pacjenta w podeszłym wieku rozumie przyczyny i zna podstawowe odrębności w najczęstszych chorobach występujących u osób starszych oraz zasady postępowania w podstawowych zespołach geriatrycznych Nakład pracy studenta Liczba godzin Data opracowania sylabusa: Osoba przygotowująca sylabus: 15. Szczegółowa organizacja zajęć: WYKŁADY Dzień tygodnia Daty w których odbywają się wykłady Godzina poniedziałek 5.03-11.06.2018 r. 11.30-13.45 Sale K i Z Patofizjologii wtorek 20.02.-29.05.2018 r. 13.30-15.45 Sale K i Z Patofizjologii środa 21.02-30.05.20118r. 11.30-13.45 Sale K i Z Patofizjologii 14.00-16.15 czwartek 22.02-14.06.2018r. 13.30-15.45 Sale K i Z Patofizjologii piątek 23.02-27.04.2018r. 11.30-13.00 Sale K i Z Patofizjologii 23.02-15.06.2018r. z wyj. 13.30-15.45 4.05 Sala
SEMINARIA Seminaria w formie e-learningu Przerwa podczas zajęć: 3 min ĆWICZENIA Przerwa podczas zajęć: 3min Grupa Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 4 Grupa 5 Grupa 6 Grupa 7 Grupa 8 Grupa 9 Grupa 10 Podgrupy Dni tygodnia Daty Godziny w których odbywają się ćwiczenia Nazwa, nr sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia Poniedziałek 05.03. - 11.30-13.45 3072/3073 K i Z Patofizjologii 11.06.2018r. Wtorek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Środa 3072/3073 K i Z Patofizjologii Czwartek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Piątek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Wtorek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Środa 21.02-14.00-16.15 3075/3076 K i Z Patofizjologii 30.05.2018r. Czwartek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Piątek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Wtorek 20.02-13.30-15.45 3072/3073 K i Z Patofizjologii 29.05.2018r. Środa 3072/3073 K i Z Patofizjologii Czwartek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Piątek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Wtorek 20.02.- 13.30-15.45 3075/3076 K i Z Patofizjologii 29.05.2018r. Środa 3075/3076 K i Z Patofizjologii Czwartek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Piątek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Wtorek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Środa 3072/3073 K i Z Patofizjologii Czwartek 22.02-13.30-15.45 3072/3073 K i Z Patofizjologii 14.06.2018r. Piątek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Wtorek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Środa 21.02-14.00-16.15 3075/3076 K i Z Patofizjologii 30.05.2018r. Czwartek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Piątek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Wtorek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Środa 3072/3073 K i Z Patofizjologii Czwartek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Piątek 23.02-13.30-15.45 3072/3073 K i Z Patofizjologii 1.06.2018r. Poniedziałek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Wtorek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Środa 3075/3076 K i Z Patofizjologii Czwartek 22.02-13.30-15.45 3075/3076 K i Z Patofizjologii 14.06.2018r. Piątek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Wtorek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Środa 21.02-11.30-13.45 3072/3073 K i Z Patofizjologii 30.05.2018r. Czwartek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Piątek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 05.03-11.30 13.45 3075/3076 K i Z Patofizjologii 11.06.2018r.
Grupa 11 Grupa 12 Wtorek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Środa 3075/3076 K i Z Patofizjologii Czwartek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Piątek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Wtorek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Środa 21.02-11.30-13.45 3072/3073 K i Z Patofizjologii 30.05.2018r. Czwartek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Piątek 3072/3073 K i Z Patofizjologii Poniedziałek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Wtorek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Środa 3075/3076 K i Z Patofizjologii Czwartek 3075/3076 K i Z Patofizjologii Piątek 23.02-13.30-15.45 3075/3076 K i Z Patofizjologii 1.06.2018r. 16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora: A. Bręborowicz 17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych: nie dotyczy)