Boczne skrzywienie kręgosłupa - skolioza Co to jest skolioza. Jak możemy ją rozpoznać. Zasady postępowania rehabilitacyjnego. Przykłady ćwiczeń. Jedną z przyczyn zaburzeń postawy prawidłowej u Ciebie lub Twojego dziecka może być skolioza. Można ją wykazać u 4-14% dzieci w wieku 10-14 lat. Zaczniemy od pytania CO TO JEST SKOLIOZA? Proszę sobie wyobrazić kręgosłup, jako elastyczny pręt wygięty w kształcie wydłużonej litery,, S ", na który z każdej strony działają równomiernie rozkładające się siły. Górny,, brzuszek" naszej litery, to piersiowy odcinek kręgosłupa. Dolny przypada na odcinek lędzwiowy. Skolioza polega na wygięciu kręgosłupa ( naszej litery,, S "), w pewnym odcinku, na bok. Jeżeli wygniemy bocznie taki pręt, to jednocześnie nastąpi rotacja poszczególnych segmentów (kręgów) względem siebie. Pod wpływem działania siły ciężkości i nierównomiernego obciążenia kręgów oraz ich wzrostu, zostają one uszkodzone. Wszystkie te zmiany zachodzą stopniowo: 1. Jeżeli kąt skrzywienia nie przekroczy 30 stopni, to zmiany dotyczą układu mięśniowo-więzadłowego, bez zniekształceń kostnych. Jest to skolioza pierwszego stopnia. 2. Jeżeli kąt skrzywienia wynosi od 31-60 stopni, to mówimy o skoliozie drugiego stopnia. Występują zmiany w kręgach i krążkach międzykręgowych Kręgosłup, jak już wiemy, ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym (lub wałem mięśniowym przy skrzywieniach w odcinku lędźwiowym) 3. Jeżeli kąt skrzywienia przekroczy 60 stopni, to zmiany są już zaawansowane. Występują znaczne zniszczenia kręgosłupa, deformacje żeber i miednicy. Wprowadzimy jeszcze pojęcia: Wygięcie pierwotne- czyli to które tworzy się jako pierwsze Poniżej i powyżej miejsca wygięcia powstają wygięcia wtórne (wyrównawcze).są one skierowane wypukłością w stronę przeciwną niż wygięcie pierwotne. DLACZEGO TAK SIĘ DZIEJE? -w 80-90% przypadków nie wiadomo-nazywamy je idiopatycznymi -w 10-20% wynika ze zmian wrodzonych lub zmian w układzie kostnym, mięśniowym, nerwowym, asymetrii kończyn itp. W KTÓRYM ODCINKU KRĘGOSŁUPA WYSTĘPUJE NAJCZĘŚCIEJ? -25-58% - pierwotne skrzywienia piersiowe. Powodują duże zniekształcenia sylwetki.w tym odcinku obracający się wokół osi kręgosłup, pociąga za sobą żebra, które są do niego przyczepione. Tworzy się garb żebrowy. W dużych skrzywieniach deformacja klatki spowoduje choroby serca i płuc. Skrzywienie to postępuje bardzo szybko. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/11
-Pierwotne skrzywienie lędźwiowe- pojawia się najczęściej u dziewczynek po 13 roku życia. Mało szpeci sylwetkę, jednak daje duże dolegliwości bólowe po 20 roku życia. -Pierwotne skrzywienie piersiowo-lędzwiowe -Pierwotne skrzywienie szyjne -1-5%. Bardzo szpeci sylwetkę. -Podwójne pierwotne skrzywienie w odcinku piersiowym i lędźwiowym KIEDY WYSTĘPUJE SKOLIOZA? 1. Poniżej 3 roku życia- wczesno-dziecięca. Obejmuje głównie odcinek piersiowy u dziewczynek. Są dwie możliwości. Albo ustąpią samoistnie przed 4 rokiem życia, albo będą bardzo szybko postępować. 2. 4-11 rok życia. 3. Młodociane Zmiany i deformacje są tym cięższe, im wcześniej wystąpi skrzywienie.dzieje się tak dlatego, że kręgosłup rośnie w nieprawidłowej pozycji. Nie ma dla niego miejsca, co pogłębia już istniejące skrzywienie JAK ROZPOZNAĆ SKOLIOZĘ? Im wcześniej zauważysz odchylenia od normy w postawie ciała Twojego dziecka, tym skuteczniejsze będzie leczenie. Spróbujcie sami za pomocą przedstawionych tu rysunków ocenić stan sylwetki dziecka. Aby prawidłowo to zrobić, dziecko musi być rozebrane. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/11
- nadmierne pochylenie głowy do przodu jest prosta - zaokrąglone plecy - zbyt wypięty brzuch 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/11
-nierówna wysokość barków 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/11
-linia kręgosłupa nie jest prosta 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/11
-czy nie ma różnicy w wysokości między prawą, a lewą stroną ZASADY POSTĘPOWANIA REHABILITACYJNEGO W WYPADKU ROZPOZNANEJ SKOLIOZY PIERWSZEGO STOPNIA LUB POSTAWY SKOLIOTYCZNEJ Jeżeli zauważysz u Swojego dziecka jakikolwiek z podanych powyżej objawów, nie ignoruj tego. Skonsultuj to ze Swoim lekarzem rodzinnym. Pamiętaj, że Twoje dziecko wciąż się rozwija, a wraz z nim i Jego wada. Jeżeli okaże się, że kąt skrzywienia pierwotnego ( już Wiesz, co to znaczy ), nie przekracza 30 stopni, proponujemy zestaw ćwiczeń, które możesz wykonywać z pociechą w domu. Pamiętaj jednak, że nie zwalnia Cię to od konsultacji z rehabilitantem. Każdy z Nas jest indywidualistą i Jego choroba także jest indywidualna. Co chcemy osiągnąć? 1. Umożliwienie korekcji poprzez likwidację przykurczów mięśniowych - w skrzywieniach powstają skurcze mięśni przykręgosłupowych po jednej stronie, a po drugiej ulegają one osłabieniu. Najłatwiej to osiągnąć poprzez elongację (czyli wydłużenie ) kręgosłupa. Stosując elongację uzyskujemy skorygowanie skrzywienia niezależnie od jego lokalizacji i kierunku Ćwiczenia oraz zabawy w wodzie - pływanie stylem klasycznym - pływanie na grzbiecie Ćwiczenia elongacyjne : 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 6/11
Ćw. 1 pw ( pozycja wyjściowa ) - leżenie przodem czyli na brzuchu, ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód, pod dolną częścią brzucha podkładamy zrolowany kocyk. Ruch - wysuwanie palców po podłodze jak najdalej w przód. Ćw. 2 pw - leżenie przodem, ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód, zrolowany kocyk podłożony pod dolną część brzucha. Ruch - przeniesienie ramion w przód, w górę i do boku ( ruchy pływackie żabki ). Ćw. 3 pw - leżenie przodem, ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód. W dłoniach trzymana oburącz laska, pod dolną częścią brzucha podkładamy zrolowany kocyk. Ruch - przesuwanie laski po podłodze jak najdalej w przód. Ćw. 4 pw - leżenie przodem, ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód. W ręku trzymamy woreczek, pod dolną częścią brzucha podłożony zrolowany kocyk. Ruch - podniesienie ramion do góry i przekładanie woreczka z ręki do ręki, nie dotykając dłońmi podłoża. 2. Nauka przyjmowania postawy skorygowanej należy podzielić na trzy etapy. Etap pierwszy - rozpoczynamy od pozycji w leżeniu na brzuchu z wałeczkiem podłożonym pod dolną część brzucha, z rękami wzdłuż tułowia. Ponieważ trudno zmusić Naszą pociechę do takiej bezczynnej pozycji 3 razy dziennie po 45 minut, proponujemy zachęcanie do nauki w niej. Leżenie tyłem również przyczynia się do korygowania postawy wadliwej. Staramy się, aby barki były równo ustawione, a kręgosłup maksymalnie wyciągnięty Etap drugi - stopniowo przechodzimy do nauki siadania i stania. Nie będzie to łatwe, ponieważ będziemy musieli zachęcić pociechę do kontroli prawidłowej postawy przy ścianie. Staramy się, aby pięty dotykały ściany, nogi były wyprostowane, brzuch wciągnięty, całe plecy przylegały do ściany, łopatki ściągnięte, barki cofnięte i opuszczone, ustawione na tej samej wysokości, głowa wyciągnięta w górę, ręce wzdłuż tułowia. W tej pozycji prosimy dziecko, aby wyciągało rączki w górę, a następnie opuszczało je. Również z tej pozycji można powoli przejść do półprzysiadu, z kontrolą przylegania pleców do ściany. Można również sadzać dziecko pod ścianą na stołeczku, pilnując jednak aby dotykało głową i barkami ściany. Etap trzeci - kontrola w lustrze postawy prawidłowej przy otwartych i zamkniętych oczach. Poniższe rysunki pokazują Państwu, jak ćwiczyć z dzieckiem przed lustrem. Można również zaproponować dziecku zabawę z woreczkiem na głowie. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 7/11
2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 8/11
Ryc. a - kształtowanie nawyku postawy skorygowanej Ryc. b - pod kontrolą wzroku przyjmujemy postawę skorygowaną. Zamykamy oczy, starając się utrzymać prawidłową pozycję ciała. Rozluźniamy się z utratą korekcji. Po chwili powracamy do postawy prawidłowej. 3. Wzmacnianie mięśni odpowiedzialnych za prawidłową postawę powinno odbywać się w pozycji skorygowanej. Wzmacniamy cały gorset mięśniowy tzn. mięśnie prostownika grzbietu, krótkie mięśnie przykręgosłupowe, mięśnie ściągające łopatki, mięśnie brzucha i mięśnie pośladkowe. Pragniemy podać Państwu przykłady ćwiczeń, które można wykonać samemu w domu. Ćwiczenia wykonujemy codziennie, najlepiej dwa razy dziennie. Cały zestaw ćwiczeń nie powinien trwać dłużej niż 30 minut. Każde ćwiczenie trwa 3 sekundy, powtarzamy 7 razy Dobór ćwiczeń zależy od Państwa z zachowaniem powyższych uwag. Proszę jednak pamiętać, żeby co 2-3 miesiące odwiedzać lekarza. Wada bowiem pomimo ćwiczeń może się pogłębiać Wzmacnianie mięśni prostownika grzbietu : Ćw. 5 -pw - leżenie przodem. Nogi wyprostowane i złączone. Ręce wyprostowane, wyciągnięte jak najdalej w przód. Głowa uniesiona, wyciągnięta w przód, wzrok skierowany w podłogę. Pod brzuchem w okolicy pępka zrolowany kocyk. Ruch-równoczesne uniesienie jednej ręki i przeciwnej nogi nad podłogę. Ćw. 6 - pw - jak wyżej. Ruch - uniesienie złączonych i wyprostowanych rąk i nóg nad podłogę. Wykonywanie nogami ruchów nożycowych ( pływanie strzałką ) Ćw. 7 - pw - jak wyżej. Ruch - uniesienie rąk nad podłogę i wykonywanie ruchów jak przy pływaniu żabką ( proszę maksymalnie wyciągnąć się przy wysuwaniu rąk w przód ). Równocześnie uniesienie nóg nisko nad podłogę i wykonywanie ruchów nożycowych. Ćw. 8 - pw - jak wyżej. Ruch - uniesienie rąk i nóg nad głowę. Ręce rozkładamy, nogi - do rozkroku. Następnie złączenie rąk i nóg nad podłogą. Ćw. 9 - pw - leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce zgięte w łokciach, dłońmi zwrócone w stronę głowy. Ruch - uwypuklenie klatki piersiowej - oparcie na głowie, łokciach i biodrach, a następnie uniesienie bioder Utrzymanie ciężaru ciała na głowie, łokciach i stopach. Mięśnie ściągające łopatki: Ćw. 10 - pw -dwie osoby ćwiczące leżą twarzami do siebie w odległości 2-3 metrów Nogi wyprostowane i złączone. Głowy uniesione, wyciągnięte w przód. Pod pępkiem zrolowany kocyk. Ręce w pozycji skrzydełek ( zgięte w łokciach pod kątem prostym ). W dłoniach jednego z ćwiczących piłka. Ruch - toczenie piłki po podłodze do partnera Ćw.11 - pw - jak wyżej. Ruch - odrzuty rąk w górę Ćw. 12 - pw - jak wyżej. Ruch - przenosimy ręce w przód do wyprostu, a następnie ściągamy do pozycji skrzydełek. 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 9/11
Wzmacnianie mięśni brzucha Ćw. 13- pw - leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce w pozycji skrzydełek leżą na podłodze. Ruch - wciąganie brzucha Ćw. 14 - pw - jak wyżej. Wyprost jednej nogi w stawie kolanowym i uniesienie do pionu Ćw. 15 - pw - jak wyżej. Wyprost obu nóg w stawie kolanowym i uniesienie do pionu Ćw. 16 - pw - leżenie tyłem. Nogi wyprostowane i złączone, oparte stopami o ścianę, tworzą z podłogą kąt około 45 stopni. Ręce w pozycji skrzydełek leżą na podłodze. Ruch - uniesienie wyprostowanych i złączonych nóg - wytrzymać z utrzymaniem stóp blisko ściany Wzmacnianie mięśni pośladków Ćw. 17 - pw - leżenie przodem. Dłonie pod brodą. Pod brzuchem, w okolicy pępka zrolowany kocyk. Ruch - napinanie pośladków Ćw. 18 - pw -jak wyżej. Ruch - uniesienie nóg nisko nad podłogę nie zginając ich w kolanach Ćw. 19 - pw -jak wyżej. Ruch - zginamy nogi w kolanach, unosząc nad podłogę Ćw. 20- pw - jak wyżej. Ruch - naprzemienne unoszenie nóg nisko nad podłogą Wzmacnianie mięśni przykręgosłupowych Ćw. 21 - pw - siad na taborecie tyłem do ściany. Plecy i głowa przylegają do ściany. Ruch - maksymalne wydłużenie kręgosłupa, a następnie umieszczenie na głowie np. woreczka z piaskiem. Utrzymanie tej pozycji. Ćw. 22 - pw - stanie tyłem do ściany. Pięty, biodra, plecy i głowa przylegają do ściany. Ruch - jak wyżej. Po przyjęciu danej pozycji, proszę ją utrzymać licząc do trzech. Każde ćwiczenie powtórzyć 7 razy - uwagi te dotyczą wszystkich ćwiczeń od 1-22 4. Polepszenie czynności płuc i układu krążenia - ćwiczenia oddechowe Celem ćwiczeń oddechowych w skoliozach jest poprawienie ruchomości i kształtu klatki piersiowej, zwiększenie pojemności płuc i ich wentylacji oraz samo usprawnienie oddychania. Ćwiczenia oddechowe muszą być wykonywane w pozycjach skorygowanych. W grupie ćwiczeń oddechowych wyróżniamy: A - ćw. oddechowe wolne ( biorą w nich udział głównie mięśnie oddechowe ) B - ćw. oddechowe wspomagane ( ruchem kończyn i tułowia ) C - ćw. oddechowe oporowe ( zwiększanie aktywności mięśni, poprzez np. położenie woreczka na klatkę piersiową. ) Przedstawimy teraz Państwu kilka ćwiczeń oddechowych: Ćwiczenia oddechowe wolne 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 10/11
Ćw.23 - pw - leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce zgięte w łokciach, z dłońmi koło głowy leżą na podłodze. Ruch - wdech nosem, a następnie wydech ustami. Ćw.24 - pw - leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte o podłogę. W palcach, nad ustami trzymamy piłeczkę do tenisa stołowego. Ruch - wdech nosem a następnie wydech ustami z próbą utrzymania piłeczki w wąskim strumieniu powietrza między palcami. Ćwiczenia oddechowe wspomagane Ćw.25 - pw - siad skrzyżny, plecy oparte o ścianę. Ruch - wdech nosem, z uniesieniem rąk na bok, a następnie wydech ustami z opuszczeniem rąk. Ćw.26 - pw - siad na krześle. Dłonie splecione na karku. Ruch - wdech nosem, z cofnięciem łopatek i uwypukleniem klatki piersiowej, a następnie wydech ustami, z opadem tułowia w przód. Ćwiczenia oddechowe oporowe Ćw.27 - pw - siad skrzyżny, plecy oparte o ścianę. W dłoniach balonik. Ruch - nadmuchiwanie balonika. Ćw.28 - pw -pozycja ćwiczenia nr 23. Na klatce piersiowej leży woreczek z piaskiem. Ruch - wdech nosem, z uwypukleniem klatki piersiowej - woreczek unosi się, a następnie wydech ustami - klatka piersiowa z woreczkiem opada. Dowolne dwa -trzy ćwiczenia nr 23-28 należy wykonywać po każdej serii ćwiczeń 1-22. PROFILAKTYKA W SKOLIOZACH Główny wpływ na stan zdrowia Waszego dziecka wywiera dom i szkoła. Należy stwierdzić, że jedną z przyczyn jest nieuświadomienie rodziców, co do stosowania odpowiednich metod i środków wychowawczych. Nie nośmy dziecka tylko na jednej i tej samej ręce, nie prowadźmy Go zawsze za jedną ( tę samą ) rękę. Na skutek naszych, jakże często stosowanych nawyków kręgosłup dziecka ulega lekkiemu skrzywieniu, co w efekcie może prowadzić do skoliozy. Nie zezwalajmy na zbyt długie zabawy tą samą ręką, czy jazdę na hulajnodze (odpychanie tylko jedną nogą ). Drugim problemem będą warunki szkolne, w których przeciętnie nasze dziecko przebywa od 3 do 6 godzin ( plus nauka w domu ). W tej wymuszonej, siedzącej pozycji, zaabsorbowane pracą umysłową, dziecko przybiera charakterystyczną sylwetkę szkolną. Prócz jednostronnie siedzącego trybu życia, są jeszcze inne przyczyny, które zwiększają niebezpieczeństwo powstawania skoliozy. Należą tu: nieodpowiedni wymiar mebli- zbyt wysokie lub zbyt niskie siedzenie i pulpit, zła proporcja między wysokością jednego i drugiego, niewłaściwy sposób siedzenia ( złe krzesło ), zbyt wąski blat, na którym nie mieści się w czasie pisania druga ręka i, w odpowiedniej odległości oraz z poprawnej strony lampka. Istotna jest również torba, w której nosi ono codziennie książki do szkoły ( najlepiej plecak ) oraz łóżko, w którym śpi około 10 godzin dziennie. Są to wszystko, rzeczy i sprawy na które musimy zwrócić szczególnie baczne spojrzenie chcąc nie dopuścić do wystąpienia u Naszego Dziecka skoliozy 2000-2015 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 11/11