Załącznik 2. Kwestionariusz Psychospołeczne Warunki Pracy

Załącznik 2. Kwestionariusz Psychospołeczne Warunki Pracy

PSYCHOSPOŁECZNE WARUNKI PRACY wersja Va Maria Widerszal Bazyl Roman Cieślak * Centralny Instytut Ochrony Pracy Za pomocą niniejszej ankiety prosimy o scharakteryzowanie swojej pracy, a także o opisanie swego samopoczucia i wskazanie zmian, które byłyby w Pani/Pana pracy przydatne. Ankieta jest anonimowa w tym sensie, że wyniki dostępne są jedynie osobom prowadzącym badania i jedynie w celach naukowych. Wyniki opracowane będą zbiorczo i dopiero w tej zbiorczej formie ewentualnie publikowane. Pragniemy wyraźnie podkreślić, że w kwestionariuszu nie ma odpowiedzi dobrych i złych. Wszystkie są dobre, jeśli są szczere. I o tę szczerość bardzo prosimy! Prosimy o zaznaczenie kółkiem wartości przy wybranej odpowiedzi. Z góry dziękujemy za rzetelne wypełnienie ankiety. I. Jakie wymagania stawia twoja praca? Zaznacz jedną odpowiedź pod każdym pytaniem. 1. Ile godzin dziennie aktywnie pracujesz zawodowo? do 6 godzin... 1 7-8 godzin... 2 9-10 godzin... 3 11-12 godzin... 4 powyżej 12 godzin... 5 2. Czy zdarza ci się pracować w wolne soboty (gdy inni pracownicy twej firmy nie pracują)? pracuję w każdą wolną sobotę... 1 w co drugą wolną sobotę... 2 ok. 1 raz w miesiącu... 3 ok. 1 raz na kwartał lub nawet rzadziej... 4 nigdy nie pracuję w wolne soboty... 5 3. Czy starcza ci czasu na wykonanie pracy? w pewnym stopniu... 3 zdecydowanie nie... 5 4. Czy twoja praca wymaga zdecydowanie dobrego wzroku? wymaga bardzo dobrego wzroku... 1 dobrego wzroku... 2 przeciętnego... 3 można mieć trochę słabszy wzrok... 4 radzą sobie ludzie nawet ze złym wzrokiem... 5 * Część IV i V kwestionariusza jest adaptacją dwóch skal z kwestionariusza Occupational Stress Questionnaire, którego autorami są Anna-Lissa Elo, Anneli Leppänen, Kari Lindström i Topio Ropponen. 2

5. Czy twoja praca wymaga zdecydowanie dobrego słuchu? wymaga bardzo dobrego słuchu... 1 dobrego słuchu... 2 przeciętnego... 3 można mieć trochę słabszy słuch... 4 radzą sobie ludzie nawet ze złym słuchem... 5 6. Czy praca wymaga śledzenia literatury fachowej? w ogóle nie wymaga... 1 w małym stopniu... 2 od czasu do czasu wymaga... 3 wymaga dobrej orientacji w literaturze... 4 wymaga bardzo dobrej znajomości literatury... 5 7. Czy praca wymaga dużej koncentracji uwagi? wymaga w bardzo dużym stopniu... 1 w dużym stopniu... 2 w przeciętnym stopniu... 3 w małym stopniu... 4 w znikomym stopniu... 5 8. Czy praca wymaga dobrej pamięci? wymaga w bardzo dużym stopniu... 1 w dużym stopniu... 2 w przeciętnym stopniu... 3 w małym stopniu... 4 w znikomym stopniu... 5 9. Czy praca wymaga rozwiązywania skomplikowanych problemów (wymagających intensywnego myślenia)? wymaga w znikomym stopniu... 1 w małym stopniu... 2 w przeciętnym stopniu... 3 w dużym stopniu... 4 w bardzo dużym stopniu... 5 10. Czy praca wymaga planowania działań na długi czas naprzód? parę lat naprzód... 1 parę miesięcy naprzód... 2 parę tygodni... 3 parę dni... 4 parę godzin naprzód... 5 11. Czy praca wymaga podejmowania decyzji finansowych dotyczących spraw zawodowych? bardzo wielu... 1 wielu... 2 pewnej liczby... 3 małej ilości decyzji... 4 w ogóle nie wymaga decyzji finansowych... 5 w ogóle nie... 1 w niewielkim stopniu... 2 w pewnym stopniu... 3 w dużym stopniu... 4 bardzo duża odpowiedzialność za majątek... 5 13. Czy praca związana jest z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo innych ludzi? w ogóle nie... 1 w niewielkim stopniu... 2 w pewnym stopniu... 3 w dużym stopniu... 4 bardzo duża odpowiedzialność... 5 14. Czy zaniedbania w pracy jaką wykonujesz (wraz z podlegającym personelem) mogą prowadzić do poważnych konsekwencji? bardzo poważne konsekwencje... 1 poważne... 2 umiarkowane... 3 niezbyt groźne konsekwencje... 4 brak poważniejszych konsekwencji... 5 15. Czy praca wymaga podejmowania szybkich i (lub) ryzykownych decyzji? bardzo często... 1 często... 2 rzadko... 4 nigdy nie wymaga ryzykownych decyzji... 5 16. Czy praca jest monotonna czy urozmaicona? bardzo monotonna... 1 trochę monotonna... 2 przeciętnie urozmaicona... 3 wyraźnie urozmaicona... 4 bardzo urozmaicona... 5 17. Czy wykonywana praca wymaga wysokich kwalifikacji? bardzo wysokich... 1 wysokich... 2 przeciętnych... 3 niewielkich... 4 w ogóle nie wymaga specjalnych kwalifikacji... 5 18. Czy konieczne jest stałe uczenie się nowych rzeczy? w ogóle nie jest konieczne... 1 w niewielkim stopniu... 2 często trzeba uczyć się czegoś nowego... 4 niemal stale... 5 12. Czy praca związana jest z odpowiedzialnością za majątek trwały? 3

19. Czy praca wymaga byś był(a) twórczy(a), pomysłowy(a)? raczej tak... 2 w pewnym stopniu... 3 zdecydowanie nie... 5 20. W jakim stopniu praca wymaga kontaktów z innymi ludźmi? w ogóle nie wymaga... 1 w małym stopniu... 2 w umiarkowanym stopniu... 3 wymaga wielu kontaktów z ludźmi... 4 wymaga niemal ciągłych kontaktów z ludźmi... 5 21. Czy praca wymaga współpracy z innymi urzędami, instytucjami? bardzo częste kontakty z innymi instytucjami... 1 częste... 2 umiarkowane... 3 rzadkie... 4 niemal brak kontaktów... 5 22. Czy musisz łamać przepisy, by wypełnić swe zadania? raczej tak... 2 w umiarkowanym stopniu... 3 Zdecydowanie nie... 5 23. Czy otrzymujesz sprzeczne polecenia od dwu lub większej liczby osób? w umiarkowanym stopniu... 3 zdecydowanie nie... 5 24. Czy twoje środowisko pracy jest miejscem wielu konfliktów międzyludzkich? bardzo dużo konfliktów między ludźmi... 1 dużo... 2 przeciętnie... 3 mało... 4 bardzo mało... 5 25. Czy typ pracy jaką wykonujesz z założenia wymaga "napiętych" kontaktów z wieloma ludźmi (jak na przykład w zawodzie policjanta, kontrolera itp.)? tak, w bardzo dużym stopniu... 1 w dużym stopniu... 2 w pewnym stopniu... 3 w małym stopniu... 4 w ogóle nie wymaga "napiętych" kontaktów... 5 II. W jakim stopniu możesz wpływać na to, co dzieje się w pracy? Zaznacz jedną odpowiedź pod każdym pytaniem. 1. Czy sam możesz decydować kiedy podejmiesz dane zadanie? w ogóle nie mogę... 1 w małym stopniu - w ok.20% przypadków... 2 w około 50 % przypadków... 3 w około 75 %... 4 zawsze sam o tym decyduję... 5 2. Czy masz wpływ na sposób wykonywania (metody) realizowanych zadań? nie mam na to żadnego wpływu... 1 mały wpływ... 2 umiarkowany wpływ... 3 duży wpływ... 4 niemal pełny wpływ... 5 3. Czy masz możliwość decydowania o planach swojej pracy? sam decyduję o planach... 1 w dużym stopniu... 2 w umiarkowanym stopniu... 3 mały wpływ... 4 w ogóle nie mam wpływu na plany pracy... 5 4. Czy masz możliwość uzyskania informacji o tym czy dobrze wykonujesz swoją pracę? zawsze mam taką możliwość... 1 na ogół... 2 od czasu do czasu... 3 rzadko... 4 z reguły nie mam o tym informacji... 5 5. Czy masz wpływ na kształtowanie fizycznych warunków swej pracy? brak jakiegokolwiek wpływu... 1 mały wpływ... 2 4

umiarkowany wpływ... 3 dość duży wpływ... 4 pełny wpływ na fizyczne warunki pracy... 5 6. Czy mogłeś według własnego uznania dobrać swych współpracowników? miałem pełny wpływ na ich wybór... 1 duży wpływ... 2 umiarkowany wpływ... 3 mały wpływ... 4 nie miałem na ich wybór niemal żadnego wpływu... 5 7. Czy jesteś informowany o wszystkich ważniejszych wydarzeniach dotyczących swej instytucji? jestem o wszystkim informowany... 1 o większości spraw... 2 w połowie przypadków... 3 często nie jestem informowany... 4 jestem zupełnie nie informowany... 5 8. Czy przed wprowadzeniem ostatnich zmian organizacyjnych na twoim odcinku pracy konsultowano z tobą projekty tych zmian? prowadzono rozległe konsultacje... 1 w dużym stopniu konsultowano... 2 w pewnym stopniu konsultowano... 3 niewiele konsultowano... 4 w ogóle nie konsultowano... 5 9. Czy masz możliwość uczestniczenia w podejmowaniu decyzji dotyczących całej twojej instytucji (firmy)? pełny udział w decyzjach... 1 duży udział... 2 umiarkowany udział... 3 mały udział... 4 brak możliwości udziału w decyzjach... 5 10. Czy dysponujesz zadowalającym wyposażeniem technicznym do wykonania swoich zadań? zdecydowanie niezadowalające wyposażenie... 1 raczej słabe... 2 niezłe... 3 dobre... 4 bardzo dobre wyposażenie techniczne... 5 11. Czy masz dostatecznie środki finansowe na wykonanie swoich zadań? bardzo duże... 1 duże... 2 umiarkowane... 3 małe... 4 bardzo małe... 5 dość dobry... 4 bardzo dobry dostęp do potrzebnych informacji.. 5 13. Na ile jest dla ciebie jasne jakie są twoje obowiązki i zakresy odpowiedzialności? całkowicie jasne... 1 raczej jasne... 2 umiarkowanie jasne... 3 raczej niejasne... 4 zupełnie niejasne... 5 14. Na ile jest dla ciebie jasne jakie są cele twojej pracy? całkowicie jasne... 1 raczej jasne... 2 umiarkowanie jasne... 3 raczej niejasne... 4 zupełnie niejasne... 5 15. Czy masz pełną jasność jakich wyników oczekuje się od ciebie w pracy? mam pełną jasność... 1 raczej jest to jasne... 2 umiarkowanie jasne... 3 raczej niejasne... 4 zupełnie niejasne... 5 16. Czy jesteś pewny jak właściwie zaplanować sobie dzień pracy? całkowicie pewny... 1 raczej pewny... 2 umiarkowanie pewny... 3 raczej niepewny... 4 bardzo niepewny... 5 17. Czy zawsze jesteś pewny jak dobrać właściwe metody wykonania poszczególnych zadań? zawsze jestem pewny... 1 przeważnie jestem pewny... 2 różnie bywa... 3 przeważnie jestem niepewny... 4 zazwyczaj jestem niepewny... 5 18. Czy zawsze wiesz jaka będzie skuteczność twych działań? nigdy nie można przewidzieć jakie będą skutki działań... 1 zazwyczaj trudno przewidzieć... 2 różnie bywa... 3 przeważnie wiem jakie będą skutki... 4 zawsze wiem jakie będą skutki... 5 12 Czy masz łatwy dostęp do informacji niezbędnych ci w pracy? bardzo trudny dostęp do informacji... 1 dość trudny... 2 umiarkowany... 3 5

19. Czy przepisy prawne dotyczące dziedziny w jakiej działasz są jasne i wyczerpujące? zdecydowanie niepełne (niejasne) przepisy... 1 raczej niepełne... 2 umiarkowane braki... 3 raczej wyczerpujące przepisy... 4 w pełni wyczerpujące i jasne... 5 20. Jak oceniłbyś pewność swojej pracy (to znaczy to, że jej nie stracisz)? praca jest bardzo niepewna... 1 raczej niepewna... 2 umiarkowanie pewna... 3 raczej pewna... 4 całkowicie pewna praca... 5 III. Na jakie wsparcie i pomoc możesz liczyć? Zaznacz jedną odpowiedź pod każdym pytaniem. 1. W jakim stopniu możesz liczyć na to, że twoi przełożeni pomogą ci w jakiś konkretny sposób? 2. W jakim stopniu możesz liczyć na to, że twoi współpracownicy pomogą ci w jakiś konkretny sposób? 3. W jakim stopniu możesz liczyć na to, że twoi przełożeni udzielą ci wskazówek, jak rozwiązać jakąś trudną sytuację? 4. W jakim stopniu możesz liczyć na to, że twoi współpracownicy udzielą ci wskazówek, jak rozwiązać jakąś trudną sytuację? 5. W jakim stopniu możesz liczyć, iż przebywając z przełożonymi poczujesz się pewnie i bezpiecznie? 6. W jakim stopniu możesz liczyć, iż przebywając ze współpracownikami poczujesz się pewnie i bezpiecznie? 7. W jakim stopniu możesz liczyć, że twoi przełożeni docenią twoje zdolności? 8. W jakim stopniu możesz liczyć, że twoi współpracownicy docenią twoje zdolności? 9. W jakim stopniu możesz liczyć, że jeśli będziesz w trudnej sytuacji twoi przełożeni okażą ci praktyczną pomoc? 10. W jakim stopniu możesz liczyć, że jeśli będziesz w trudnej sytuacji twoi współpracownicy okażą ci praktyczną pomoc? 6

11. W jakim stopniu możesz liczyć, że otrzymasz od swoich przełożonych pomocne, potrzebne ci na co dzień informacje? 12. W jakim stopniu możesz liczyć, że otrzymasz od swoich współpracowników pomocne, potrzebne ci na co dzień informacje? 13. W jakim stopniu możesz liczyć, że w trudnych dla ciebie chwilach znajdziesz u swoich przełożonych zrozumienie i pocieszenie? 14. W jakim stopniu możesz liczyć, że w trudnych dla ciebie chwilach znajdziesz u swoich współpracowników zrozumienie i pocieszenie? 15. W jakim stopniu możesz liczyć, że twoi przełożeni sprawią, iż poczujesz się kimś ważnym i cenionym? 16. W jakim stopniu możesz liczyć, że twoi współpracownicy sprawią, iż poczujesz się kimś ważnym i cenionym? IV. Jakie jest twoje samopoczucie? Zaznacz jedną odpowiedź pod każdym pytaniem. 1. Stres oznacza sytuację, kiedy człowiek czuje się napięty, niespokojny, nerwowy, zaniepokojony lub kiedy nie może spać w nocy z powodu jakichś niepokojących go myśli. Czy odczuwasz tego typu stany? w ogóle nie odczuwam... 1 czasami... 3 dość często... 4 2. Jaki jest stan twojego zdrowia w porównaniu ze zdrowiem innych osób będących w twoim wieku? bardzo dobry... 1 raczej dobry... 2 średni (taki sam jak u innych)... 3 raczej zły... 4 bardzo zły... 5 3. Jak bardzo jesteś zadowolony z twojej obecnej pracy? bardzo zadowolony... 1 raczej zadowolony... 2 ani zadowolony ani nie zadowolony... 3 raczej niezadowolony... 4 bardzo niezadowolony... 5 4. Jak bardzo jesteś zadowolony ze swego obecnego życia? bardzo zadowolony... 1 raczej zadowolony... 2 ani zadowolony ani nie zadowolony... 3 raczej niezadowolony... 4 bardzo niezadowolony... 5 5. Czy ostatnio bywałeś zmęczony bardziej niż zwykle? nie bywałem... 1 raczej rzadko... 2 raczej często... 4 stale... 5 6. Czy inni ludzie irytują cię? nigdy... 1 raczej rzadko... 2 7

7. Czy bywasz przygnębiony? nigdy... 1 8. Czy jesteś nerwowy? nigdy... 1 9. Czy czujesz się samotny? nigdy... 1 10. Czy trudno jest ci zebrać myśli albo skoncentrować się? nigdy... 1 11. Czy masz bóle głowy? prawie nigdy... 1 12. Czy często masz przyśpieszone tętno? prawie nigdy... 1 13. Czy miewasz kołatanie serca? prawie nigdy... 1 14. Czy czujesz się osłabiony? prawie nigdy... 1 15. Czy miewasz nudności? nigdy... 1 raczej rzadko... 2 raczej często... 4 16. Czy miewasz uciski lub bóle w klatce piersiowej? nigdy... 1 raczej rzadko... 2 raczej często... 4 17. Czy masz dolegliwości żołądkowe? prawie nigdy... 1 raczej rzadko... 2 raczej często... 4 18. Czy łatwo zasypiasz? bardzo łatwo... 1 raczej łatwo... 2 ani łatwo ani trudno... 3 raczej trudno... 4 bardzo trudno... 5 19. Czy dobrze śpisz? zazwyczaj nie budzę się w nocy... 1 budzę się raz w ciągu nocy... 2 budzę się 2-3 razy... 3 budzę się 4-5 razy... 4 prawie nie śpię... 5 20. Czy czujesz się w pełni sił i pełen energii? stale... 1 raczej często... 2 raczej rzadko... 4 nigdy... 5 21 Czy czujesz się pewny siebie? stale... 1 raczej często... 2 raczej rzadko... 4 nigdy... 5 22. Czy myślisz że dobrze wykonujesz swoją codzienną pracę? zawsze... 1 raczej często... 2 raczej rzadko... 4 nigdy... 5 V. Czy oczekujesz jakichś zmian w pracy? 8

Proszę wyrazić własny pogląd. Proponowane zmiany powinny dotyczyć poprawy, usprawnienia konkretnie Pana (Pani) pracy, nie zaś zmian ogólnych. Zaznacz jedną odpowiedź pod każdym pytaniem. CZY PRZYDATNE BYŁOBY WPROWADZENIE W TWOJEJ PRACY NASTĘPUJĄCYCH ZMIAN: 1. modernizacja maszyn, urządzeń lub wyposażenia z którego korzystasz? 2. zmiany organizacyjne? 3. poprawa współpracy między pracownikami? 4. poprawa stosunków międzyludzkich? 5. możliwość choćby chwilowego zastąpienia cię w realizacji Twoich zadań przez innego pracownika? 6. zwiększenie samodzielności, niezależności poszczególnych zespołów pracowników (grup roboczych)? 7. automatyzacja, robotyzacja niektórych etapów pracy? 8. zaangażowanie większych środków (np. finansowych, materiałowych, ludzkich)? 9. rozszerzenie zakresu odpowiedzialności, kompetencji (poszerzenie zadań)? 10. skuteczniejsze działania z dziedziny bhp? 11. wolniejsze tempo pracy? 12. szkolenie dla przełożonych? 13. bardziej szczegółowe instrukcje przed rozpoczęciem pracy? 9

14. większa możliwość uzyskania pomocy w trakcie wykonywania pracy? 15. bardziej szczegółowe informacje na temat zachodzących w firmie zmian? 16. więcej konsultacji między przełożonymi a pracownikami? 17. weryfikacja istniejących sposobów i procedur realizacji pracy? 18. zmiana celów i założeń dotyczących pracy? 19. podnoszenie kwalifikacji pracowników? 20. jeśli miałbyś taką możliwość, czy chciałbyś porozmawiać o swoich osobistych problemach z psychologiem lub psychoterapeutą? zdecydowanie nie chciałbym... 1 raczej nie... 2 czasami... 3 raczej tak... 4 zdecydowanie chciałbym... 5 21. Czy masz jakieś inne propozycje dotyczące zmian w pracy? 10

VI. Kim jesteś i jakie jest twoje miejsce pracy? 1. Wiek lat... 2. Płeć kobieta... 1 mężczyzna... 2 3. Wykształcenie wyższe... 1 pomaturalne (lub wyższe niepełne)... 2 średnie... 3 zawodowe... 4 podstawowe... 5 4. Czy jest Pan/Pani praworęczny/a? nie... 1 tak... 2 5. Proszę podać swoją obecną wagę oraz wzrost Waga: kg Wzrost. cm 6. Zawód wykonywany, stanowisko...... 7. Długość stażu pracy w obecnym zakładzie (firmie) lat... 8. Długość stażu pracy na aktualnie zajmowanym stanowisku lat... 9. Czy pracuje Pan/Pani na kierowniczym stanowisku? nie... 1 tak... 2 10. Forma własności zatrudniającej firmy firma prywatna... 1 spółka własnościowa... 2 spółka z udziałem skarbu państwa... 3 firma państwowa... 4 firma finansowana przez samorząd (gminę)... 5 11. Ile dni pracy opuścił(a) Pan/Pani w ostatnim roku z powodu choroby? dni... 12. Czy cierpi Pan/Pani na jakieś przewlekłe choroby? jakie......... 13. Data wypełnienia ankiety data... 14. Ile czasu wypełniał(a) Pan/Pani ankietę? minut... 15. Miejscowość Proszę sprawdzić, czy na wszystkie pytania zostały udzielone odpowiedzi. Dziękujemy za wypełnienie ankiety. 11