ISSN 1508-1192 Nr 50/3/2011 Buhaje nowe oraz inne, godne polecenia Grzegorz Wojtkielewicz 4 Nowości w naszej ofercie Monika Skarwecka 7 Ocena wartości użytkowej i hodowlanej knurów Piotr Garlicki 22 Kriobank nasienia knura w Polsce potrzeba i możliwość utworzenia Jerzy Strzeżek 27
Szanowni Państwo Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. w Bydgoszczy chciałaby poinformować, że decyzja Rady Ministrów z dnia 19 września 2011 roku akceptująca sposób prywatyzacji polskich spółek inseminacyjnych w drodze preferencyjnego zbycia udziałów osobom uprawnionym otwiera ostatni etap procesu prywatyzacji, o którym mowa w pkt. V i VI Ogłoszenia o zamiarze odpłatnego zbycia należących do Skarbu Państwa udziałów spółek rolno-spożywczych z dnia 9 sierpnia 2010 roku. Szczegółowe informacje będą zamieszczane na stronie www.shiuz.pl oraz udzielane drogą telefoniczną pod numerami telefonów: Siedziba Spółki 52 328 03 01 Oddział w Olecku 87 523 00 06 Oddział w Piątnicy 86 216 49 75 Oddział w Zamościu 84 639 26 55 Oddział w Szczecinku 94 374 32 35 Serdecznie zachęcamy wszystkich, którzy złożyli wniosek o nabycie udziałów do ich wykupu, ażeby nasza Spółka inseminacyjna przeszła w ręce najbardziej aktywnych hodowców, producentów rolnych i inseminatorów oraz zaangażowanych w jej funkcjonowanie pracowników. Zarząd Stacji Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy Zdjęcie na okładce: zdobywczynie nagród XXV Krajowej Wystawy Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu 2011: superczempionka w grupie jałowek i czempionka w grupie jałówek w wieku 16-18 miesięcy rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej, córka buhaja ORLIK PL005057772966 JUTA 15 PL005188283092 oraz czempionka w grupie jałówek w wieku 16-18 miesięcy rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czerwono-białej BRYZA 53 PL005265740807 obie wyhodowane w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Osięcinach. Buhaj ORLIK to już od kilku wycen lider w kategorii pokroju w ofercie SHiUZ Bydgoszcz. Przekazuje swoim córkom bardzo dobrze zbudowane wymiona o niesamowitym zawieszeniu i położeniu oraz wyjątkowo dobrze zbudowane nogi z bardzo mocną racicą. Poprawia wszystkie cechy funkcjonalne płodność, zdrowotność wymienia i długowieczność. Tu należy wspomnieć, że ojciec Orlika, kanadyjski Outside zdobył ogromną popularność na świecie, po tym jak właściciele jego córek przekonali się na własnej oborze, że są one wyjątkowo spokojne, płodne i co najważniejsze długo żyją. 2
Spis treści 4 Buhaje nowe oraz inne, godne polecenia Grzegorz Wojtkielewicz 7 Nowości w naszej ofercie Monika Skarwecka 13 Powtarzalność oceny wartości hodowlanej Grzegorz Wojtkielewicz 15 OHZ Mścice liderem nowoczesnych technologii rozrodu bydła Andrzej Żebrowski 18 Genomika podstawy, aktualne osiągnięcia i przyszłość. Selekcja genomowa w hodowli trzody chlewnej Agnieszka Korwin- -Kossakowska 22 Ocena wartości użytkowej i hodowlanej knurów Piotr Garlicki 27 Kriobank nasienia knura w Polsce potrzeba i możliwość utworzenia Jerzy Strzeżek 37 Koniec lata i jesień w pasiece = początek następnego sezonu Łucja Skonieczna Wydawca: Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. w Bydgoszczy, ul. Zamczysko 9a 85-868 Bydgoszcz tel. 52 328 03 01, fax 328 03 17 Redakcja: SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy Oddział w Olecku Al. Zwycięstwa 10, 19-400 Olecko tel./fax 87 523 00 06 Komitet redakcyjny: Monika Skarwecka, Marcin Marciniak Skład i łamanie: Marcin Marciniak Fotografia na okładce: Monika Skarwecka Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk części lub całości tylko za pisemną zgodą wydawcy. Nakład: 14 720 egzemplarzy ISSN 1508 1192 Szanowni czytelnicy, drodzy rolnicy, hodowcy i producenci Nadszedł czas jesieni i czas, by do Państwa rąk oddać nowy numer naszego Informatora z nadzieją, że wzbudzi on Państwa zainteresowanie. Tematyka artykułów jest urozmaicona, tak by każdy z czytelników mógł znaleźć coś dla siebie. W sierpniu b.r. opublikowana została nowa wycena wartości hodowlanej buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej, w Informatorze nie mogło więc zabraknąć artykułu autorstwa Grzegorza Wojtkielewicza pt. Buhaje nowe oraz inne, godne polecenia i prezentacji nowej oferty buhajów SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy mojego autorstwa. Mamy nadzieję, że tego typu artykuły ułatwiają podjęcie decyzji hodowcom i producentom bydła mlecznego przy wyborze ojców przyszłego pokolenia. W artykule Powtarzalność oceny wartości hodowlanej wspomniany Grzegorz Wojtkielewicz starał się rozwiać wątpliwości dotyczące pojęcia powtarzalności (wiarygodności) oceny wartości hodowlanej dla cech produkcyjnych. Nie zapomnieliśmy również o hodowcach i producentach trzody chlewnej, dlatego prezentujemy trzy artykuły na ten temat. Na szczególną uwagę zasługuje tekst prof. zw. dr. hab. Jerzego Strzeżka z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurski w Olsztynie pt. Kriobank nasienia knura w Polsce potrzeba i możliwość utworzenia. Czy kriokonserwacja, czyli przechowywanie materiału biologicznego w ciekłym azocie jest technologią pozwalającą na zachowanie genetycznie uwarunkowanej różnorodności? Po co nam Banki DNA? Na te pytania starał się odpowiedzieć autor tego artykułu. Tekst Pana Piotra Garlickiego pt. Ocena wartości użytkowej i hodowlanej knurów przedstawia natomiast zmiany jakie pojawiły się w ostatnich latach w obszarze metod oceny i szacowania wartości hodowlanej knurów, jak również przybliża problem dramatycznego spadku pogłowia świń w Polsce. Dla hodowców pszczół mamy kilka rad dotyczących przygotowania pasieki do sezonu zimowego w artykule Pani Łucji Skoniecznej pt. Koniec lata i jesień w pasiece = początek następnego sezonu. Jeszcze raz gorąco zachęcamy do lektury wszystkich opublikowanych artykułów w nowym Informatorze. dr inż. Monika SKARWECKA Dyrektor ds. organizacji hodowli i rozrodu zwierząt SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy 3
Buhaje nowe oraz inne, godne polecenia Nowa wycena wartości hodowlanej buhajów oznacza zmiany w ofercie Stacji Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy. Nasza najświeższa oferta jak zawsze uwzględnia najnowsze wyniki wyceny rozpłodników oraz jest odpowiedzią na zapotrzebowanie hodowców i producentów utrzymujących bydło mleczne w Polsce. mgr inż. Grzegorz WOJTKIELEWICZ SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy Oto kilka ciekawych propozycji w ofercie SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy po wycenie sierpień 2011. JEGIER (PF 119) najważniejszym faktem w charakterystyce tego buhaja jest to, że po wcześniejszym lekkim spadku indeksu PF, w chwili obecnej indeks ten wzrósł do poziomu 119. Indeksy na tym poziomie uzyskują topowe buhaje zagraniczne, których drogie (czytaj używane na lepsze krowy w stadzie) nasienie jest stosowane w Polsce. Wpływ na wzrost indeksu miały z pewnością bardzo dobre, lepsze niż szacowane przez system, drugie i trzecie laktacje córek testówek Jegiera. Doszło z pewnością także więcej danych na temat długowieczności poprawa tego indeksu na plus oznacza, że córki Jegiera radzą sobie na tym świecie aktualnie wygórowanych wymagań produkcyjnych, płodnościowych, zdrowotnych i wielu innych. Co z pokrojem córek tego buhaja? Jak wiemy, informacje na temat wartości hodowlanej dla cech pokroju uzyskujemy dzięki pracy tzw. grupy G-15. Przypomnę, że grupa ta została założona w 1995 roku w celu wdrożenia systemu oceny liniowej pokroju krów i uzyskania wartości hodowlanych dla cech pokroju. Członkowie grupy byli intensywnie szkoleni w kraju, jak i za granicą, a za sukces można uznać zaliczenie jednego z pracowników grupy do pięciu najlepszych klasyfikatorów na świecie (TOP 5). Selekcjonerzy G-15 opisują tylko pierwiastki (krowy w pierwszej laktacji) po buhajach testowych oraz ich rówieśnice po buhajach wycenionych. Niestety, stan krów, a zwłaszcza ich wymion w drugiej i dalszych laktacjach dostrzegają już tylko właściciele, a także w niektórych przypadkach pracownicy SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy. Właśnie od naszych pracowników terenowych mamy informację, że wymiona Jegierek w drugiej i trzeciej laktacji mają się dobrze, nie urywają się z przyczyny bardzo wysokiej produkcji. A ryzyko obniżenia wymienia występowało ze względu na niezbyt mocne więzadła, jakie przekazywał Jegier, podobnie zresztą jak jego ojciec, światowej sławy O-Man Justice. Co z cechami fitness (funkcjonalne)? Jeżeli chodzi o płodność, to w tym przypadku nie należy zrażać się relatywnie niskim indeksem ogólnym płodności na poziomie 92. Z pewnością jest on błędnie obliczony przez system, ponieważ większość składowych indeksu płodności jest na bardzo przyzwoitym poziomie. I tak: NPj wskaźnik niepowtarzalności unasieniania do 56 dnia po pierwszym zabiegu inseminacji jałówek jest na poziomie 93 (to 70% indeksu ogólnego), NPk wskaźnik niepowtarzalności unasieniania do 56 dnia po pierwszym zabiegu inseminacji krów po pierwszym ocieleniu 93 (10% ogólnego), PP długość przestoju poporodowgo, czyli od wycielenia do pierwszej inseminacji 4
OJCIEC BUHAJÓW cza poprawę, czyli obniżenie zawartości komórek somatycznych w mleku córek. Długowieczność wynosząca 116 oznacza bardzo poważny wpływ na wydłużenie życia produkcyjnego krów po Jegierze. Zarówno zaraz po urodzeniu, jak i już w dojrzałym wieku cielęta po Jegierze są głębokie, szerokie, długie po prostu są wspaniałymi zwierzętami. Kolejnym atutem jest fakt, że można używać nasienia Jegiera do inseminacji jałówek ze względu na łatwe porody. Po analizie tych wszystkich, bardzo pozytywnych danych zapadła decyzja uznajemy Jegiera na ojca buhajów. Gratulacje dla hodowcy, Stanisława Żochowskiego, którego marzeniem było dochowanie się buhaja o takim statusie. MOLTEN (PF 114) syn holenderskiego buhaja Martin. Pochodzi ze znanej i szanowanej rodziny Veela, z której wycenionych buhajów było sporo, z najstarszym Jagoszem na czele. Matka Moltena ze względu na swój wdzięk i dobry fundament rodowodowy, została włączona do programu oceny i selekcji już jako jałówka. 83 111 (10% indeksu ogólnego), i OMC okres międzyciążowy, czyli odstęp czasu od pierwszego ocielenia do ponownego zacielenia 111 (także 10% indeksu ogólnego). Jak widzimy, wszystkie składowe indeksu płodności są na poziomie 93 lub wyższym, a indeks ogólny płodności wynosi 92. O perypetiach z wyliczaniem indeksu płodności na podstawie wyników dla córek buhajów o ustabilizowanych parametrach w wielu populacjach światowych pisałem w Informatorze Nr 48/2011. Niestety do tej pory nikt z instytucji odpowiedzialnych za postęp hodowlany tym tematem się nie zajął. Zdrowotność wymienia na poziomie 103 ozna- Molten PL005124965938 5
córki biorące udział w wycenie swego ojca świadczą o niesamowitym potencjale produkcji mlecznej, z bardzo wysoką wydajnością zarówno tłuszczu jak i białka. Jak na wnuka Mtoto przystało, Molten przekazuje swoim córkom zrównoważony pokrój oraz idealne ustawienie zadu. Ze względu na łatwe porody, polecany jest do inseminacji jałówek i krów słabiej wyrośniętych lub o wąskich, nieprawidłowo zbudowanych zadach. Dodatkowym atutem są idealnej długości strzyki oraz poprawa zdrowotności wymienia. W chwili obecnej poszukiwane są krowy lekkie, długowieczne, potrafiące radzić sobie w nowoczesnych oborach, a takie są właśnie córki Moltena. JANOWIAK (PF 113) na wycenę tego buhaja pracownicy działu hodowli naszej Stacji czekali długo. Zaczęło się od spotkania z krową Roza po holenderskim ojcu Meadow. Rzadko spotyka się krowę o takim typie ekstremalnie płaskie, szeroko rozstawione, skośnie ustawione żebra, skóra cienka jak pergamin, delikatna, sucha Janowiak PL005128858489 gwarantuje wysoką produkcję, odległy rodowodowo od buhajów wykorzystywanych intensywnie w ostatnich latach głowa, kapitalnie unaczynione wymię. Oczu nie można było od niej oderwać i jeszcze długo można by opisywać jej wdzięk. Poza tym super produkcja, super białko, brak komórek somatycznych. Komisja uznała, że jeżeli uda się pozyskać od Rozy buhajka i po jego wycenie nie wejdzie on do katalogu, to dalsza praca hodowlana utraci sens. No i stało się. Po perypetiach z zacieleniem Rozy, w końcu urodził się syn amerykańskiego buhaja Jammer Janowiak. Buhajek pomyślnie przeszedł badania weterynaryjne, nasienie spełniło ostre wymagania jakościowe, wszedł do testu i efekt mamy bardzo zadowalający. Atuty hodowlane Janowiaka to ponadprzeciętna produkcja córek i bardzo dobry pokrój same zalety. Własnych cech długowieczności jeszcze nie uzyskał, ale prognozując po ojcu (PL - Productive Life +2,8) powinno być dobrze. Ponadto Janowiak to buhaj odległy rodowodowo brak tu krwi Bellwooda, Jocko Besna, Aerostara czy Omana Justice, których nasienie było bardzo intensywnie wykorzystywane w hodowli na całym świecie. Naszym zdaniem każdy szanujący się hodowca bydła mlecznego powinien wykorzystać zalety, jakie przekazuje Janowiak i użyć jego nasienia do inseminacji swoich krów. FIDES ET (PF 109) pochodzi z zaimportowanego z USA do Polski przez SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy zarodka od matki Bo- -Irish Convincer Katilee (Convincer/Bellwood), po ojcu Finley. Córki Fidesa dają sporo mleka, a wyższa wartość hodowlana dla kilogramów białka niż tłuszczu powinna skutkować sporą zawartością tego składnika w mleku. Budowa córek Fidesa to przede wszystkim harmonijność średni kaliber, wręcz idealne ustawienie szerokiego zadu. Ważną cechą jest także optymalna długość strzyków, ponieważ ostatnio w całej populacji światowej bydła hf strzyki uległy skróceniu. TOMBAK rewelacja jeżeli chodzi o łatwość wycieleń. Na 303 opisane porody wystąpił tylko jeden trudny. Dla porównania u kolegów katalogowych jest to liczba 12-14, a dochodzi nawet czasami do 20 trudnych porodów (wtedy nie należy takiego buhaja używać do inseminacji jałówek). BOLIG (PF 109) spec od poprawy produkcji białka w mleku. Świadczy o tym podwójna wartość hodowlana dla kilogramów białka w stosunku do kilogramów tłuszczu w wartości hodowlanej. W związku z tym przeznaczony też dla gospodarstw, które zbliżają się do limitu kwoty mlecznej. To także buhaj mało spokrewniony ze swoimi poprzednikami lub rówieśnikami Boliver/Lantz/Notel. Przeznaczony do kojarzenia z krowami wieloródkami. To nie wszystkie nowe buhaje - naszą ofertę opisujemy szczegółowo na kolejnych stronach. 6
Nowości w naszej ofercie dr inż. Monika SKARWECKA SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy Po wycenie wartości hodowlanej buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej i czerwono-białej, która w sierpniu b.r. została opublikowana na stronie internetowej Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego z siedzibą w Krakowie (http://wycena.izoo. krakow.pl) opracowaliśmy nowy Katalog Buhajów Ras Mlecznych wycena sierpień 2011. Na dział Olecko Zwycięstwa 10, 19-400 Olecko./fax 87 523 00 06, 523 00 07, 523 00 08 mail: olecko@shiuz.pl cówka Terenowa Olsztyn Bydgoska 3, 10-243 Olsztyn./fax 89 526 77 17, 535 82 46 dział Piątnica Czarnocka 56, 18-421 Piątnica./fax 86 216 49 75. 86 219 13 60, 219 13 61, 216 69 96 mail: piatnica@shiuz.pl cówka Terenowa Bielsk Podlaski Studziwodzka 44, 17-100 Bielsk Podlaski./fax 85 730 32 95, fax 85 730 32 96 mail: bielsk@shiuz.pl dział Zamość skie 67, 22-400 Zamość./fax 84 639 26 55, 639 65 64, 677 63 80 84 639 68 32 mail: zamosc@shiuz.pl cówka Terenowa Białka łka 154, 21-300 Radzyń Podlaski./fax 83 352 50 21, 352 50 22 mail: bialka@shiuz.pl kartach katalogowych prezentujemy przedstawicieli takich ras jak: polska czarno-biała, polska czerwono-bia-.shiuz.pl ła, polska czerwona, simentalska, montbeliarde, jersey, oraz przede wszystkim buhaje rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej i czerwono-białej. W przypadku wybranych buhajów oferujemy nasienie seksowane. Nowa oferta buhajów jest dostępna w sprzedaży od 1 października 2011 roku. STACJA HODOWLI I UNASIENIANIA ZWIERZĄT SP. Z O.O. W BYDGOSZCZY KATALOG BUHAJÓW RAS MLECZNYCH Wycena - sierpień 2011 W ofercie podstawowej buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej prezentujemy łącznie 33 rozpłodniki, z których 9 jest po raz pierwszy prezentowanych w katalogu, są to buhaje: 1) BOLIG PL005133804075, 2) F.F. JUBILAT PL005093242511, 3) F.F.JULIUSZ PL005115074441, 4) FIDES PL005099449334, 5) JANOWIAK PL005128858489, 6) JUMZ PL005105516463, 7) JURT PL005141186033, 8) MOLTEN PL005124965938, 9) TOMBAK PL005098954129. Na szczególną uwagę zasługuje buhaj JEGIER ST PL005106913698, który od kilku sezonów utrzymuje się na szczycie rankingu buhajów SHiUZ Bydgoszcz, a przez Radę Hodowlaną działającą przy Stacji został po analizie ostatniej wyceny wartości hodowlanej wybrany na ojca buhajów. Szerzej o niektórych z ww. buhajów mogą Państwo przeczytać w artykule głównego specjalisty ds. hodowli w SHiUZ Sp. z o.o. Grzegorza Wojtkielewicza pt. Buhaje nowe oraz inne, godne polecenia opublikowanym na łamach niniejszego Informatora (czytaj str. 4). Prezentowane w katalogu buhaje rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno- -białej to synowie takich buhajów-sław światowej genetyki jak: Champion, Dawson, Finley, Garter, Jammer, Jocko Besn, Mainstream, Martin, Mtoto, Ostwald, Outside, Stormatic, V Eaton, Boliver, Monza, Titanic oraz Justice. Ta różnorodność wśród buhajów zaspokoi gusta każdego hodowcy i producenta bydła. Prezentowana w katalogu oferta buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czerwono-białej to przede wszystkim efekt współpracy 7
Buhaje OFERTA SHiUZ PODSTAWOWA Sp. z o.o. w SHiUZ Bydgoszczy SP. Z O.O. rasy W BYDGOSZCZY polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej po drugiej wycenie szacowanej wartości hodowlanej w 2011 roku (buhaje Buhaje SHiUZ uszeregowane Sp. z o.o. w według Bydgoszczy ceny) rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej po drugiej wycenie szacowanej wartości hodowlanej w 2011 roku (buhaje uszeregowane według ceny) Lp Nazwa buhaja Numer buhaja Data Nazwa urodzenia % hf ojca Składowe Indeksu PF Wartość hodowlana Hodowca Podindeks produkcyjny Indeks PF WH Przeżywalność Liczba córek Liczba obór Indeks prod. (kg) Powtarzalność (wiarygodność) Cena za 1 porcję nasienia (netto) Składowe podindeksu pokroju ogólnego Ml (kg) Tł (kg) Tł (%) Bi (kg) Bi (%) Podindeks ogólny pokroju Podindeks kalibru Podindeks typu i budowy Podindeks nóg i racic Podindeks wymienia Podindeks płodności WH komórek somatycznych 1 JEGIER ST PL005106913698 2005-05-24 100 JUSTICE 129 117 122 117 115 108 92 103 119 116 132 99 977 47,3 0,07 32,9 0,00 113,1 0,88 Stanisław Żochowski 80 2 MOLTEN PL005124965938 2006-05-12 100 MARTIN 126 107 108 108 100 107 91 106 114 b.d. 83 70 964 37,4-0,03 31,9-0,01 101,2 0,73 Stanisław Żochowski 58 3 AULNAY FR1724658564 2005-06-25 100 TITANIC 115 122 110 112 120 117 88 97 112 106 75 54 843 17,7-0,20 20,1-0,10 58,0 0,80 Import Francja 55 4 GINTER PL005082998221 2003-06-13 100 GARTER 113 112 116 120 110 105 110 101 111 93 107 88 1114 17,4-0,33 17,0-0,23 51,5 0,89 Krzysztof Banach 50 5 OMER JUST PL005113712772 2005-10-09 100 JUSTICE 115 110 107 108 112 105 98 108 111 114 107 89-199 28,4 0,49 15,5 0,29 59,4 0,84 ZRH Cieleśnica 48 6 ORDER PL005020208372 2001-07-17 100 OUTSIDE 103 122 108 102 129 114 106 106 109 137 763 438 547 3,1-0,24 3,6-0,18 10,2 0,97 Stanisław Żochowski 48 7 JANOWIAK PL005128858489 2006-08-01 100 JAMMER 119 109 109 106 105 108 112 105 113 b.d. 83 64 803 30,4-0,04 21,7-0,06 73,8 0,77 Zbigniew Kozłowski 46 8 JARANIT PL005114777602 2005-07-08 100 JUSTICE 124 97 104 99 110 89 116 99 112 114 115 75 1033 30,2-0,15 32,0-0,03 94,2 0,86 Jarosław Myszczyński 45 9 JUBILER PL005131754709 2006-03-06 99,6 JUSTICE 120 101 116 103 111 92 109 113 112 119 120 84 785 29,8-0,04 24,1-0,03 77,9 0,84 OHZ Osięciny Sp. z o.o. 45 10 MOMENT PL005100912369 2003-12-17 97,4 MONZA 109 120 95 110 121 116 109 102 111 115 129 109 191 23,7 0,20 4,7-0,02 33,1 0,91 Wojciech Pruszkowski 45 11 JENOT PL005106912752 2006-02-09 100 JUSTICE 121 101 114 110 97 98 106 106 112 115 86 64 952 26,6-0,15 27,7-0,05 82,1 0,79 Stanisław Żochowski 43 12 OUTSTANDING PL005053304327 2000-12-21 100 JOCKO BESN 121 111 102 104 104 113 93 99 113 140 1955 948 941 13,3-0,30 33,6 0,02 80,6 0,99 Import USA 41 13 DRAMON PL005104342643 2004-09-21 98,5 DAWSON 119 99 82 103 99 102 111 100 110 106 130 101 108 27,4 0,29 24,2 0,26 75,7 0,90 Magda Melerowicz-Bos 40 14 JUMAT ST ET PL005106913094 2005-01-16 100 JUSTICE 119 109 112 102 108 106 105 104 113 118 126 104 697 25,6-0,04 24,7 0,01 75,1 0,88 Stanisław Żochowski 38 15 ADMIRABLE FR8066091555 2005-07-16 100 OSTWALD 121 102 106 117 108 94 95 99 110 109 116 89 1040 20,1-0,27 30,2-0,06 80,4 0,85 Import Francja 35 16 MOFIS PL005100908324 2003-12-06 98,4 MTOTO 111 111 99 99 119 105 94 112 109 105 155 133 371 10,4-0,06 16,0 0,04 42,3 0,92 Wojciech Kowalewski 35 17 F.F. JULIUSZ PL005115074441 2006-10-11 99,2 JUSTICE 119 108 110 99 109 106 108 102 112 b.d. 87 71 415 29,3 0,15 22,5 0,10 74,4 0,73 GR Dochowo Dairy 33 18 F.F. JUBILAT PL005093242511 2006-07-23 94 JUSTICE 112 110 94 95 118 106 101 108 110 b.d. 99 75 301 10,8-0,02 17,4 0,09 45,6 0,77 GR Dochowo Dairy 31 19 JUKATAN ET PL005117459888 2005-09-28 100 JUSTICE 119 100 111 114 95 99 102 102 109 112 106 81 931 27,5-0,13 22,6-0,10 72,6 0,85 Import USA/Krzysztof Pogorzelski 31 20 JUST ST ET PL005100966676 2004-08-05 100 JUSTICE 112 105 108 103 106 102 109 112 109 110 163 100 574 11,5-0,15 17,2-0,03 46,0 0,90 Stanisław Żochowski 30 21 JETI ET PL005107051061 2005-09-10 100 JUSTICE 112 109 106 96 109 108 104 103 109 b.d. 120 91-42 16,1 0,23 14,9 0,21 45,9 0,86 Import USA/Grzegorz Grodzki 30 22 VITONSON FR2141062362 2004-08-27 99,2 V EATON 122 104 104 111 112 96 105 84 111 112 96 71 615 32,9 0,09 26,5 0,07 86,0 0,86 Import Francja 28 23 TOMBAK PL005098954129 2005-05-22 100 TITANIC 116 112 103 98 120 105 82 100 109 109 80 70 815 23,6-0,12 18,3-0,11 60,2 0,82 Hendripol Sp. z o.o. 28 24 BESZAMEL PL005131755010 2006-03-29 100 BOLIVER 119 110 107 119 104 108 80 100 110 109 99 69 948 21,9-0,20 25,5-0,08 72,8 0,80 OHZ Osięciny Sp. z o.o. 26 25 MIGDAŁ ET PL005131754907 2006-03-21 100 MAGICAL 110 119 109 120 115 113 96 98 110 b.d. 102 72 279 8,3-0,04 14,8 0,07 37,9 0,81 Import Kanada/OHZ Osięciny Sp. z o.o. 26 26 TOMOGRAF PL005098954136 2005-05-22 100 TITANIC 114 114 103 104 121 107 93 102 110 109 84 63 849 19,3-0,19 17,1-0,13 53,6 0,81 Hendripol Sp. z o.o. 26 27 MISOTTO PL005100544294 2003-10-04 98,1 MONZA 111 109 101 109 103 110 107 107 109 96 155 107 545 15,4-0,09 13,9-0,05 43,3 0,92 Wojciech Kowalewski 26 28 JURT PL005141186033 2006-04-16 98,5 JUSTICE 115 107 110 96 113 101 111 93 110 b.d. 90 66 733 10,8-0,23 23,3-0,02 57,4 0,80 Stanisław Bieńkowski 23 29 SZAŁAS PL005099143195 2004-09-02 99,6 STORMATIC 112 117 119 117 116 109 88 101 110 108 114 93 679 17,4-0,13 14,6-0,10 46,7 0,88 OHZ Osięciny Sp. z o.o. 23 30 UPSILON FR1454075600 2003-06-14 100 CHAMPION 116 108 117 119 106 101 96 100 110 95 118 96 591 20,5-0,05 20,2 0,00 60,9 0,89 Import Francja 23 31 BOLIG PL005133804075 2006-03-31 98,5 BOLIVER 120 107 103 92 105 109 86 91 109 b.d. 92 66 857 16,8-0,22 30,2 0,01 77,1 0,79 Rolhod Sp. z o.o. 23 32 JUMZ PL005105516463 2005-12-07 99,2 JUSTICE 113 106 100 107 109 102 110 103 109 115 99 81 739 2,1-0,34 22,8-0,03 47,6 0,82 Adam Guzel 23 33 FIDES ET PL005099449334 2006-06-06 100 FINLEY 115 108 109 112 102 107 93 98 109 b.d. 86 58 772 12,0-0,24 22,0-0,05 56,1 0,79 Import USA/HZiNR Polanowice Sp. z o.o. 23 Wytłuszczone zostały buhaje, które prezentowane są po raz pierwszy w katalogu. Dane udostępnione przez Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie, www.wycena.izoo.krakow.pl 8
Buhaje MCB Sp. z o.o. w Krasnem i SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czerwono-białej po drugiej wycenie szacowanej wartości OFERTA SHiUZ SP. Z O.O. W BYDGOSZCZY hodowlanej Buhaje SHiUZ w Sp. 2011 z o.o. roku w Bydgoszczy (buhaje uszeregowane oraz MCB Sp. z według o.o. w Krasnem ceny) rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czerwono-białej po drugiej wycenie szacowanej wartości hodowlanej w 2011 roku (buhaje uszeregowane według ceny) Składowe Indeksu PF Cena za 1 porcję nasienia (netto) Wartość hodowlana Hodowca Powtarzalność (wiarygodność) Indeks prod. (kg) Liczba obór Liczba córek WH Przeżywalność Składowe podindeksu pokroju ogólnego Indeks PF WH komórek somatycznych Podindeks płodności Podindeks wymienia Podindeks nóg i racic Podindeks kalibru Podindeks ogólny pokroju Podindeks produkcyjny Data Nazwa urodzenia % hf ojca Numer buhaja Nazwa buhaja Lp Bi (%) Bi (kg) Tł (%) Tł (kg) Ml (kg) Podindeks typu i budowy 1 VIKAN FR5645214193 2004-11-20 86 KIAN 115 110 112 98 113 105 98 104 110 113 132 67 265 19,4 0,10 20,1 0,14 59,6 0,88 Import Francja 35 2 MAKLER PL005047827993 2002-01-27 100 MARIO-RED 114 103 96 105 108 99 112 91 108 97 128 75 706 6,8-0,27 24,0 0,00 54,8 0,89 OHZ Głogówek Sp. z o.o. 35 3 KAROTEN PL005107051443 2006-08-20 81 KIAN 113 100 93 89 107 99 95 108 106 b.d. 90 75 71 20,9 0,23 14,4 0,15 49,8 0,75 Grzegorz Grodzki 30 4 MISTER K. PL005127048126 2006-01-27 91 MISTY 112 102 91 97 106 102 107 95 106 b.d. 93 67-192 31,8 0,53 8,3 0,20 48,4 0,78 Józef Kontny 30 5 ASTON FR2931363918 2005-05-05 96 HEIN 55 117 93 93 99 101 91 94 101 106 100 63 45 384 18,1 0,02 23,6 0,13 65,3 0,75 Import Francja 30 9 VOLESTAR FR2931897257 2004-09-13 97 PERICLES 107 87 99 103 88 87 110 103 100 113 72 42-287 6,4 0,25 9,5 0,26 25,4 0,82 Import Francja 30 6 BIBLO FR5653851161 2006-01-25 97 LUDOX 110 111 113 104 118 103 83 92 105 b.d. 103 82 242 14,3 0,05 11,7 0,04 37,7 0,79 Import Francja 27 7 VALET FR2923746878 2004-01-23 91 KONVOY 97 112 106 106 105 113 104 93 101 97 130 63-217 -18,3-0,12 1,9 0,12-14,5 0,89 Import Francja 23 8 VIX RED * BE265600508 2004-11-12 100 SEPTEMBER ST 100 107 119 117 112 95 89 90 100 108 113 84 47-0,8-0,04 0,0-0,02-0,9 0,85 Import Francja 23 10 MACZO PL005047827894 2001-06-25 89 MARIO-RED 100 94 95 102 97 94 92 117 99 103 98 65 205-9,0-0,22 2,7-0,05-3,7 0,86 OHZ Głogówek Sp. z o.o. 23 11 AWANS* PL005111892261 2005-10-24 86 AVANTI-RED 89 97 99 95 100 97 112 91 94 108 106 89-665 -19,9 0,11-13,3 0,13-46,4 0,84 SK Prudnik Sp. z o.o. 21 * buhaje będące własnością SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy, pozostałe buhaje należą do MCB Sp. z o.o. w Krasnem Wytłuszczone zostały buhaje, które prezentowane są po raz pierwszy w katalogu. Dane udostępnione przez Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie, www.wycena.izoo.krakow.pl INFORMATOR Nr 50/3/2011 z Małopolskim Centrum Biotechniki Sp. z o.o. w Krasnem, z którym SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy od 2007 roku wspólnie realizuje Program oceny i selekcji buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno- i czerwono- -białej. Prezentujemy 11 buhajów ww. rasy, w tym jednego do tej pory nieprezentowanego w katalogu należącego do SHiUZ Sp. z o.o. buhaja AWANS PL005111892261. Rasa holsztyńsko-fryzyjska to wyspecjalizowana rasa mleczna wymagająca dobrej jakości paszy objętościowej o wysokiej wartości pokarmowej. Dzięki współpracy SHiUZ Sp. z o.o. z francuską firmą Genes Diffusion Optimal zainteresowani hodowcy nadal mogą nabyć nasienie buhajów rasy holsztyńsko- -fryzyjskiej odmiany czarno-białej: VAUCLUSE FR4240917397 czy DA- NILLO NL437185378 (które zostały zakwalifikowane jako ojcowie buhajów), a także ARIVERA FR7814271134 oraz buhaja rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czerwono-białej BRAHMS RED NL415773144. Dzięki tej współpracy możemy Państwu nadal oferować w sprzedaży nasienie seksowane buhajów JOCK UK612628, CONCORD UK621638 oraz ROCKO FR2253771662, a także buhajów: ROTHENEUF FR5360661767, ROYAUME FR3544612438, TASMAN FR8538921139, PEINZER BOY NL331879452 nasienie będzie dostępne w sprzedaży do wyczerpania zapasów. W najbliższym czasie Stacja wprowadzi do sprzedaży dodatkowo nasienie seksowane trzech nowych buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej: MASTER, MATTERHORN i STRIDER. W nowym katalogu nadal mogą Państwo znaleźć ofertę buhajów rasy simentalskiej, polskich jak i niemieckich to efekt współpracy Małopolskiego Centrum Biotechniki 9
Sp. z o.o. w Krasnem z bawarską Stacją Unasieniania i Hodowli Zwierząt BVN Neustadt. Wśród buhajów tej rasy prezentujemy trzy nowe buhaje: WATNOX DE0938662295, WELTMEYER DE0662595696 oraz WALISER DE0939658119. Rasa simentalska ma mniejsze wymagania bytowe niż rasa holsztyńsko-fryzyjska, bardzo dobry skład mleka o niskiej liczbie komórek somatycznych, dobrą użytkowość mięsną oraz zdolności dostosowania i przetrwania w trudnych warunkach. Nie zapomnieliśmy również o wielbicielach rodzimych ras zachowawczych, którzy także znajdą coś dla siebie w naszej nowej ofercie. Zachęcamy do kupowania nasienia buhaja WE- RMES PL005161384198 rasy polskiej czerwonej, a także buhajów FELIX PL005135666312, GEJZER PL005220751558, TRAMP PL005158282087, FUNDAMENT PL005220752012 oraz LINUS PL005220751930 przedstawicieli rasy polskiej czarno-białej. Bydło ras rodzimych charakteryzuje się cechami typowymi dla populacji autochtonicznych, między innymi takimi jak duża odporność i zdrowotność, długowieczność, a także doskonałe przystosowanie to trudnych warunków środowiskowych. Rasa montbeliarde pochodzi z Francji, regionu Franche- -Comte. Mleko krów tej rasy charakteryzuje się dużą zawartością białka i zawartością frakcji beta-kappa-kazeiny, dzięki czemu doskonale się nadaje do produkcji sera. W naszej ofercie znajdą Państwo nasienie buhajów już znanych, ale nie prezentowanych w katalogach innych stacji unasienienia czy Orlik PL005057772966 handlarzy nasienia, takich jak: 1) UROCHER FR3802607647, 2) PAGANINI FR6331920278, 3) TRICHOMA FR3802591295, 4) UCHENY FR5249063102, 5) UPSALIN FR7045771936, 6) UTANG FR0103022003, 7) TRACT FR1631684619, 8) VIDOR FR0105030896 (pozyskanych z firmy Coopex Montbeliarde), a w najbliższym czasie dostępne będzie nasienie trzech nowych buhajów: SOCRATE JB, ABSOLU JB oraz SEXY JB. W rasie jersey oprócz znanych już Państwu buhajów: 1) ABE US111334898, 2) DUKE US113521285, 3) FREEZE US114118590, 4) FOREST US112755267, 5) HARNESS US112644345, 6) FLORESCENT US110644563, 7) REDWOOD US112170637, 8) LENCREST CA102944844, 9) LANE US112861867, SHiUZ Sp. z o.o. wprowadziła od 1 października 2011 roku nasienie nowego buhaja GHENT US67027314. Angielska rasa jersey to jedna z najmniejszych ras na świecie, charakteryzująca się wyjątkowo tłustym mlekiem. Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy przygotowała dla Państwa również ofertę dodatkową buhajów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej. Buhaje te nie są prezentowane w katalogu, ale ich nasienie jest dostępne w sprzedaży od 1 października 2011 roku: 1)ISLAND PL005137045047, 2)ORLIK PL005057772966, 3)JUMARDEL ST PL005106913193, 4)VIRGINO FR5237442091, 5)VIRCHOW FR3514051956, 6)ORWIN PL005137641805, 7)SUMMER PL005137393568. ISLAND to buhaj, którego nasienie nie było do tej pory oferowane w sprzedaży hodowcom i producentom bydła mlecznego. To syn światowej sławy buhaja Shottle, międzynarodowego ojca buhajów. Córki buhaja Island charakteryzują się dobrymi cechami pokroju oraz potężną produkcją mleka +1 116 kg. ORLIK to już znany Państwu buhaj, którego nie mogło 10
Oferta OFERTA dodatkowa DODATKOWA SHiUZ SP. Z O.O. W BYDGOSZCZY Buhaje SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej po drugiej wycenie szacowanej wartości hodowlanej w 2011 roku (buhaje uszeregowane według ceny) Składowe Indeksu PF Cena za 1 porcję nasienia (netto) Wartość hodowlana Hodowca Powtarzalność (wiarygodność) Indeks prod. (kg) Liczba obór Liczba córek WH Przeżywalność Indeks PF WH komórek somatycznych Składowe podindeksu pokroju ogólnego Podindeks płodności Podindeks wymienia Podindeks nóg i racic Podindeks kalibru Podindeks ogólny pokroju Podindeks produkcyjny Data Nazwa urodzenia % hf ojca Numer buhaja Nazwa buhaja Lp Bi (%) Bi (kg) Tł (%) Tł (kg) Ml (kg) Podindeks typu i budowy 1 ISLAND* PL005137045047 2006-06-22 96,9 SHOTTLE 110 114 114 112 108 110 103 111 110 b.d. 121 71 1116 13,4-0,38 12,3-0,29 37,9 0,82 Sano Sp. z o.o. 70 2 ORLIK PL005057772966 2001-11-05 99,2 OUTSIDE 101 122 111 108 121 117 104 110 108 145 711 424 125 1,4-0,05-0,1-0,05 1,2 0,96 OHZ Osięciny Sp. z o.o. 43 3 JUMARDEL ST PL005106913193 2005-03-14 100 JUSTICE 111 116 112 107 114 112 98 109 111 120 103 74 679 5,2-0,28 17,6-0,06 40,3 0,86 Stanisław Żochowski 36 4 VIRGINO* FR5237442091 2004-11-07 100 TITANIC 107 118 109 102 120 113 93 99 108 109 119 75 591 1,9-0,27 11,3-0,10 24,5 0,88 Import Francja 30 5 VIRCHOW* FR3514051956 2004-12-29 100 OFAIT 113 109 107 110 110 105 97 100 108 111 90 75 630 7,6-0,22 20,4-0,01 48,4 0,85 Import Francja 28 6 ORWIN PL005137641805 2006-01-17 100 OURASI 116 111 113 96 111 109 88 80 108 107 119 85 107 15,4 0,14 23,8 0,26 62,9 0,84 SK w Dobrzyniewie Sp. z o.o. 26 7 SUMMER PL005137393568 2006-11-08 99,2 SAM 106 114 99 105 108 115 109 103 108 b.d. 108 88 358-0,7-0,19 10,2-0,02 19,6 0,77 Adam Guzel 23 * oferta ważna do wyczerpania zapasów nasienia Wytłuszczone zostały buhaje, których nasienie do tej pory nie było oferowane w sprzedaży. Dane udostępnione przez Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie, www.wycena.izoo.krakow.pl INFORMATOR Nr 50/3/2011 zabraknąć w ofercie SHiUZ Sp. z o.o. To wybitny pokrojowiec o czym świadczą wartości podindeksów pokrojowych, w tym pokroju ogólnego 122, kalibru 111, typu i budowy 108, nóg i racic 121, wymienia 117. Poprawia wszystkie cechy funkcjonalne płodność, zdrowotność wymienia i długowieczność. Córki Orlika wygrywają wystawy. Na ostatniej jubileuszowej XXV Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Poznaniu 2011 córka JUTA 15 PL005188283092 wyhodowana w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Osięcinach została superczempionką. Alta 33 PL005172017429, córka buhaja Orlik, hodowca: HZiNR Polanowice Sp. z o.o. JUMARDEL ST syn znanego Państwu buhaja Justice i krowy Cordel Mary 4. Córki Jumardela ST charakteryzują dobrym pokrojem (podindeks nóg i racic 114, podindeks wymienia 112) oraz dobrą produkcją mleka (+679 kg). Jednym z atutów tego buhaja jest fakt, że jego potomstwo przychodzi na świat bez komplikacji porodowych (łatwe ocielenia). Buhaj VIRGINO przyjechał do nas z Francji. To syn kanadyjskiego buhaja Titanic, którego ojcem był Storm, a pradziadkiem najsłynniejszy buhaj kanadyjski przekazujący swym córkom wysoką mleczność, a także doskonały pokrój buhaj Starbuck. Córki tego buhaja charakteryzują się mocnymi nogami (podindeks nóg i racic 120) oraz ładnymi wymionami (podindeks wymienia 113). VIRCHOW jedyny syn buhaja Ofait w naszej ofercie. Łatwe ocielenia to jeden z atutów tego buhaja, wskazuje to, że jego potom- 11
stwo przychodzi na świat bez komplikacji porodowych. Córki tego buhaja charakteryzują produkcją mleka na przyzwoitym poziomie oraz harmonijną budową. ORWIN syn francuskiego buhaja Ourasi. Poprawia nogi (podindeks 111), wymię (podindeks 109). Jego córki są po prostu ładne. SUMMER to buhaj, którego nasienie nie było do tej pory oferowane w sprzedaży hodowcom i producentom bydła mlecznego. Jedyny syn buhaja Sam w naszej ofercie. Przekazuje córkom ładne wymiona i poprawia nogi. W przypadku buhajów: ISLAND PL005137045047, VIRGINO FR5237442091 i VIRCHOW FR3514051956 nasienie będzie dostępne w sprzedaży do wyczerpania zapasów. Zachęcamy Państwa do zapoznania się z nowym, niedawno wydanym Katalogiem www.shiuz.pl Buhajów Ras Mięsnych 2011. Na stronach katalogowych pre- zentujemy łącznie 32 buhaje reprezentantów dziewięciu ras takich jak: limousine, simentalska, charolaise, red angus, aberdeen angus, piemontese, hereford, blonde d'aquitaine oraz belgijska błękitno-biała. Wśród znanych już Państwu buhajów pojawiło się łącznie siedem buhajów do tej pory nie prezentowanych w katalogu, tj.: Barba 5 PL005193130015, córka buhaja Orwin, hodowca: Antoni Piechociński, Bożejewo Stare 1) NITRON PL005218627049 rasa limousine, 2) NOREK PL005218626707 rasa limousine, 3) MAGDAD PL005213573204 rasa simentalska, 4) NOSAL PL005213573914 rasa simentalska, 5) NAPAR PL005218998927 rasa charolaise, 6) MILTON PL005192824113 rasa hereford, 7) NUGAT PL005211769555 rasa blonde d'aquitaine. Na szczególną uwagę zasługuje buhaj NUGAT, reprezentant rasy blonde d'aquitaine, której przedstawicieli dawno nie było na stronach naszych katalogów. Rasa wywodząca się z Francji to najmłodsza z francuskich ras bydła mięsnego. Bydło tej rasy jest dużego kalibru, dość późno dojrzewające, o długim i masywnym ciele z głęboką klatką piersiową, szerokimi biodrami, mocnymi kończynami i doskonale umięśnionym zadem. Zapraszamy na naszą stronę internetową www.shiuz.pl, na której znajdą Państwo niezbędne wiadomości do prowadzenia pracy hodowlanej i kontaktu z naszą Stacją. STACJA HODOWLI I UNASIENIANIA ZWIERZĄT SP. Z O.O. W BYDGOSZCZY KATALOG BUHAJÓW RAS MIĘSNYCH 2011 12
Powtarzalność oceny wartości hodowlanej Na ocenę wartości hodowlanej buhaja składają się liczne parametry związane z budową i funkcjonalnością jego córek, odniesione do średnich wartości osiąganych w Polsce, czyli tzw. bazy. Wycena ma postać długiej listy liczb, z których jedna pełni bardzo szczególną rolę. Jest to powtarzalność - wartość zawsze mniejsza niż 1, która nie odnosi się do pojedynczej, konkretnej cechy córek buhaja, ale która mówi nam coś ważnego o całej wycenie, o wszystkich wyliczonych parametrach. mgr inż. Grzegorz WOJTKIELEWICZ SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy może być trudny w interpretacji i niezrozumiały. Postaram się zatem wyjaśnić i przybliżyć zagadnienie powtarzalności (inaczej wiarygodności lub dokładności) oceny wartości hodowlanej. Od czego zależy powtarzalność? Przedstawię taki przykład: W oborach objętych oceną znajduje się 20 krów córek buhaja testowego. Pierwsze 10 krów ukończyło pierwszą laktację i weszło do wyceny (np. kwiecień) swego ojca. Pozostałe 10 pierwiastek jeszcze się doi (wejdą do wyceny sierpniowej) Mamy następującą sytuację (przykładowo): Wycena kwiecień liczba krów: 10 5 krów dało po 7000 l 5 krów dało po 8000 l średnia wydajność: 7500 l POWTARZALNOŚĆ: 0,30 Na stronie Instytutu Zootechniki PIB, pod adresem http://wycena.izoo. krakow.pl, w zakładce Metody oceny, znajduje się link Metody oceny krajowej, prowadzący do dokumentu (http:// wycena.izoo.krakow.pl/doc/ metody_oceny_2011_1.pdf), w którym szczegółowo opisano między innymi metody oceny wartości hodowlanej buhajów, konstrukcję indeksu PF i podindeksów oraz opisano sposób obliczania powtarzalności oceny. Dla cech produkcyjnych przedstawia się to następująco: Powtarzalność oceny wartości hodowlanej dla cech produkcyjnych jest szacowana na podstawie tzw. ekwiwalentu liczby potomstwa krów posiadających wydajności, który jest też wykorzystywany do obliczania dokładności ocen pozostałych krewnych. W algorytmie uwzględnia się m.in. efekty użyte w modelu stosowanym w ocenie i liczebność podklas dnia doju w stadzie (HTD). Korelacja między obliczaną, a tzw. dokładną powtarzalnością oceny dla buhajów jest równa co najmniej 0,98. Dla wielu hodowców, na codzień zajętych pracą w gospodarstwie, zacytowany tekst Średnia wydajność krów ma wpływ na wartość hodowlaną ich ojca. W kwietniu córki danego buhaja doiły średnio 7500 l mleka, ale było ich tylko 10. Ich wydajność przełożyła się na wartość hodowlaną, na przykład +600 kg mleka. Z uwagi na niewielką liczbę ocenionych krów powtarzalność wyniosła 0,30. Wyobraźmy sobie, że do wyceny sierpniowej dojdzie kolejnych 10 krów. Wówczas buhaj wyceni się na 20 córkach. Porównajmy dwie możliwe, przykładowe sytuacje: w przykładzie pierwszym córki buhaja 13
dały średnio 7 750 l mleka; w przykładzie drugim córki buhaja dały średnio 7 250 l mleka, a zatem o wiele mniej. W pierwszym przypadku doszło dużo krów o wysokich laktacjach, co przełożyło się na wartość hodowlaną większą niż +600 kg mleka, w przykładzie nr 2 przybyło krów słabszych przewaga będzie niższa niż +600 kg mleka. Ale w obu przykładowych wynikach wyceny sierpniowej powtarzalność (wiarygodność lub dokładność) wyceny będzie na takim samym poziomie: 0,45, ponieważ jest ta sama liczba córek. przykład nr 1 wycena sierpień Im większa liczba córek tym wyższa wiarygodność wyniku. przykład nr 2 wycena sierpień liczba krów: 20 liczba krów: 20 5 krów dało po 7000 l 15 krów dało po 8000 l średnia wydajność: 7750 l POWTARZALNOŚĆ: 0,45 15 krów dało po 7000 l 5 krów dało po 8000 l średnia wydajność: 7250 l POWTARZALNOŚĆ: 0,45 Od tej reguły jest pewne odstępstwo przy takiej samej liczbie córek dwóch różnych buhajów, może wystąpić różna wiarygodność wyceny. Postaram się wyjaśnić ten mechanizm na przykładzie. Mogą być 2 buhaje o tej samej liczbie córek, a wskaźniki wiarygodności są różne. Dzieje się tak, gdy w rodowodzie pierwszego buhaja jak i jego córek występuje dużo znanych dla systemu rozpłodników np. Storm, Mtoto, Titanic, Justice, Jocko Besne, Bellwood, a w rodowodzie drugiego buhaja występują nieznane buhaje, np. Ofait, Magical, Ostwald, Champion (nasienie ich w ogóle nie było sprowadzane do Polski i nie znajdziemy tu ich córek). Wtedy potrzeba więcej córek do uzyskania wiarygodności porównywalnej z wynikiem dla buhaja pierwszego. O czym mówi powtarzalność? Nie można interpretować wartości hodowlanej +300 kg mleka z powtarzalnością 0,85 w ten sposób, że 85 krów na 100 powtórzy wartość +300 kg mleka, a 15 krów nie powtórzy. Gdyby tak było, to musielibyśmy znaleźć 85 krów o identycznych laktacjach w różnych oborach, a jest to przecież niemożliwe. Innym, niestety nierzadkim, błędem jest tłumaczenie powtarzalności, np. o wskaźniku 0,85, w ten sposób, że 85 zabiegów inseminacji na 100 wykonanych będzie skutecznych i wystąpi 15 powtórek. To nie tak! Powtarzalność dla cech produkcyjnych nie ma żadnego związku ze skutecznością zabiegów inseminacji. Powtarzalność mówi nam o stabilności (wiarygodności) wyników wyceny wartości hodowlanej. Ośrodek Embriotransferu Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. w Bydgoszczy Oddział w Piątnicy ul. Czarnocka 56, 18-421 Piątnica tel. 86 216 49 75, kom. 602 765 006 Embriotransfer umożliwia uzyskanie nawet 100 cieląt od jednej krowy w ciągu roku!!! 14
OHZ Mścice liderem nowoczesnych technologii rozrodu bydła W celu zapewnienia jak najlepszych warunków rozwoju hodowli i osiągania coraz lepszych wyników hodowlanych w Polsce tworzono tzw. ośrodki hodowli zarodowej. Koszalińskie Przedsiębiorstwo Hodowli Zwierząt Zarodowych tworzyło łącznie 17 ośrodków, w tym między innymi Ośrodek Hodowli Zarodowej Mścice, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego. OHZ Mścice to obecnie jeden z prekursorów stosowania nowoczesnych technologii rozrodu i hodowli bydła, a jego prezes mgr inż. Sławomir Kuczyński stawia sobie wciąż nowe i ambitne cele do realizacji. mgr inż. Andrzej ŻEBROWSKI W tym roku minęło 45 lat od kiedy decyzją Ministra Rolnictwa w byłym województwie koszalińskim zostały powołane Ośrodki Hodowli Zarodowej (OHZ). Do istniejących już od 1966 roku OHZ-ów: Zegrze i Mścice, dołączono kolejnych 15 ośrodków, które razem utworzyły Koszalińskie Przedsiębiorstwo Hodowli Zwierząt Zarodowych. OHZ Mścice położony jest w odległości 5 km od Koszalina (i Bałtyku). To właśnie Mścice stały się liderem hodowli bydła w tym rejonie, a aktualnie są prekursorem w stosowaniu nowoczesnych technologii rozrodu i hodowli bydła, w tym transplantacji i wypłukiwania zarodków. Przed laty Ośrodek obejmował z siedmioma zakładami około 4 000 ha i 1 200 sztuk krów. Mścice przechodziły różne koleje losu, ale zawsze starały się inwestować w postęp, nowoczesność i hodowlę. Duże zasługi w rozwoju położył dr Paweł Warchoł, dyrektor Polskiej Hodowli Zarodowej oraz dyrektorzy Ośrodka: Bogdan Kołakowski i Ryszard Węgrzynowski. Jednak znaczący postęp wniósł dopiero mgr inż. Sławomir Kuczyński, absolwent Akademii Rolniczej w Poznaniu, który został Prezesem Zarządu OHZ Mścice w roku 2005. Nowy prezes wprowadził poznański ład i porządek. Po przemianach własnościowych i reorganizacjach w sektorze rolnictwa, jakie nastąpiły w naszym kraju, Ośrodek zmniejszył swój stan posiadania. Aktualnie OHZ Mścice gospodaruje na 1 805 ha użytków zielonych, z czego większość to łąki torfowe położone w obszarze depresji nadmorskiej, które wymagają znacznych nakładów i sprawnego systemu melioracyjnego stacji pomp i kanałów odwadniających. OHZ Mścice posiada gleby żyzne, głównie w klasach III i II. Dzięki bardzo dobrej agrotechnice uzyskiwane plony są wysokie, choć uzależnione od ilości opadów. W niezbyt mokrym roku uzyskuje się około 80 90q/ha pszenicy i blisko 40q rzepaku. Jednak głównym zadaniem i celem Ośrodka była i jest hodowla bydła mlecznego. Zlikwidowano mniejsze obory w Dobrym i Mścicach, a zmodernizowano i przebudowano istniejącą fermę bydła mięsnego przystosowując ją do produkcji mleka. Dzięki temu utworzo- 15
Fot. Archiwum Redakcji Tabela 1. Wydajności w OHZ Mścice Rok Stan krów Wydajność Tłuszcz Białko obora mleka kg kg % kg % 2002 383 Mścice 6767 313 4,68 215 3,18 2003 265 Kazimierz 7500 339 4,52 245 3,27 2004 203 Kazimierz 7944 335 4,21 264 3,32 2005 417 Kazimierz 9419 381 4,05 317 3,36 2006 460 - Kazimierz 9215 364 3,95 314 3,41 2007 443 Kazimierz 9618 404 4,2 319 3,32 2008 448 Kazimierz 10093 410 4,06 333 3,2 2009 436 Kazimierz 8509 341 4,01 285 3,31 2010 412 Kazimierz 9373 358 3,79 318 3,39 [Źródło: OHZ Mścice] Krowy i jałówki z OHZ Mścice to zdobywczynie licznych nagród i wyróżnień na wystawach zwierząt Wystawa Hodowlana w Barzkowicach no nowoczesną, dużą oborę na 500 krów, w której po obu stronach usytuowano zadaszone stoły paszowe. Na szczytach usytuowano 2 płyty gnojowe ze zbiornikami na gnojówkę. Do obory dobudowano halę udojową typu Ful 2x12 stanowisk z systemem zarządzania AEIMILK. Dyrekcja OHZ Mścice podjęła decyzję o przebudowie jednego z budynków na stanowiska dla krów zasuszonych. Aktualnie wydajność krów jest wysoka i stale rośnie, a w ostatnim dziesięcioleciu przedstawiała się następująco Tabela 1. Tabela obrazuje postęp genetyczny w ostatnich 10 latach, za wyjątkiem roku 2009, w którym nastąpiło znaczne załamanie produkcji będące wynikiem niskiej opłacalności, w pozostałych latach widać stały postęp w produkcji. O wydajności poza żywieniem w znacznym stopniu decyduje rozród. Ośrodek cały czas ulepsza swoją genetykę stada. Blisko współpracuje ze SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy oraz jej Oddziałem w Szczecinku. Główny hodowca Oddziału Szczecinek Ryszard Machnik wraz z prezesem OHZ Mścice i dyrektorem ds. produkcji Andrzejem Wandelem dobierają nasienie, typują kandydatki na matki buhajów oraz krowy do embriotransferu i płukania zarodków. Na najlepsze sztuki zakupywane jest nasienie czołowych buhajów z rankingów światowych. Znaczna ilość krów kryta jest również nasieniem seksowanym w celu produkcji jałówek. Prezes Sławomir Kuczyński dąży do tego, aby Ośrodek stał się ważnym ogniwem w realizacji programów rozwoju hodowli nie tylko w województwie, ale i w kraju. Sam zajmuje się hodowlą, która stała się jego pasją i celem. Prezes stawia na długowieczność krów, wzrost suchej masy w mleku oraz nowoczesne technologie w rozrodzie nasienie seksowane, embriotransfer i płukanie zarodków. Ośrodek prowadzi centrum genetyczne. Rocznie w Ośrodku średnio wypłukuje się 4-5 krów lub jałówek, od których uzyskuje się od 8 do 20 zarodków, oprócz tego OHZ Mścice otrzymują również zarodki w ramach umowy ze SHiUZ Bydgoszcz. Wykorzystanie embriotransferu w pracy hodowlanej znacznie przyspiesza postęp hodowlany 16
Fot. Archiwum Redakcji Prezes OHZ Mścice Sławomir Kuczyński otrzymuje medal i gratulacje z rąk ministra rolnictwa i rozwoju wsi Marka Sawickiego oraz prezydenta Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka Leszka Hądzlika jego skuteczność w przypadku ośrodka utrzymuje się na poziome 62%. Uzyskane buhajki hodowlane trafiają do SHiUZ Bydgoszcz (średnio 4-5), a jałówki unasienia się nasieniem ojców buhajów. OHZ Mścice posiada aktualnie 8 matek buhajów i bierze czynny udział w programie oceny i selekcji buhajów. Bardzo dużym osiągnięciem Ośrodka jest uzyskanie czołowych miejsc w Okręgu bydgoskim i w województwie zachodniopomorskim w wydajności mleka od krów rekordzistek. W roku 2008 krowy z OHZ Mścice uzyskały I i II miejsce w wydajności białka i tłuszczu w okręgu były to: Kramme 21 16 160 kg mleka, 932 kg tłuszczu i 609 kg białka, oraz Mimoza o wydajności 17 440 kg. W roku 2010 uzyskano II i III miejsce w okręgu. Były to krowy: Kareme 17 953 kg mleka i Goplane 35 17 710 kg mleka. Są to imponujące wydajności. Sukcesy te wymagają ścisłej współpracy hodowcy ze specjalistami ze SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy oraz z PFHBiPM. Krowy unasienia wybitny specjalista w swoim fachu inseminator Andrzej Mączkowski. Dzięki tej współpracy rozród pomimo bardzo wysokiej wydajności jest znakomity. Skuteczność krycia po pierwszym zabiegu wynosi od 55 60% w zależności od roku, a zużycie nasienia na skuteczne pokrycie wynosi 1,8 1,9, co jest wynikiem bardzo dobrym. Wszystkie te osiągnięcia były możliwe dzięki nowoczesnemu spojrzeniu na hodowlę prezesa Sławomira Kuczyńskiego, który nie tylko kieruje hodowlą Ośrodka, ale dba o jego estetykę i ekonomikę. Prezes udziela się również społecznie jest członkiem Zarządu Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka oraz prezesem Okręgowego Związku Hodowli Bydła w Koszalinie. Zapytałem prezesa Kuczyńskiego do czego dąży w hodowli Chcę, by OHZ Mścice był wiodący i nowoczesny w hodowli bydła, by krowy były ekonomiczne, a więc długowieczne, aby ich mleko charakteryzowało się dużą zawartością suchej masy. Stosuję nasienie seksowane, aby uzyskiwać głównie jałówki. Będę dążyć do dalszego wzrostu ilości krów do wypłukiwania zarodków, które planujemy wszczepiać własnym jałówkom lub sprzedawać innym hodowcom. W polityce hodowlanej marzy mi się stabilizacja cen mleka oraz powstanie dużego Okręgowego Związku Hodowli Bydła na całe Pomorze z siedzibą w Koszalinie. Liczę, że nowy zarząd SHiUZ Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy pod przewodnictwem prezesa Wiesława Drewnowskiego oraz nowy dyrektor Oddziału w Szczecinku Andrzej Zdanowicz pomogą mi w realizacji postawionych celów. Andrzej Żebrowski jest byłym wieloletnim pracownikiem SHiUZ Sp. z o.o. w Bydgoszczy Oddziału w Szczecinku. Redakcja składa serdeczne podziękowania za współpracę i zaangażowanie, bez którego wiele artykułów w naszym piśmie nigdy by się nie ukazało. 17
Genomika podstawy, aktualne osiągnięcia i przyszłość. Selekcja genomowa w hodowli trzody chlewnej Aby osiągnąć szybki postęp hodowlany w produkcji zwierzęcej, w tym również produkcji wieprzowiny, niezbędne jest zastosowanie nowych, niekonwencjonalnych metod pozwalających dokładniej i bez zbędnych nakładów szacować wartość hodowlaną zwierząt oraz przeprowadzać szybką selekcję. Praktycznym tego przejawem jest wykorzystanie wiedzy o organizacji (budowie) i polimorfizmie (zmienności) genomu. Genom to całość informacji genetycznej organizmu zawarta w podstawowym składzie chromosomów. dr hab. Agnieszka KORWIN-KOSSAKOWSKA Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, Jastrzębiec Gwałtowny rozwój genetyki molekularnej obserwowany w ostatnich latach związany jest z pojawieniem się nowych technologii i narzędzi analitycznych. Szczególne miejsce znalazła w tym względzie nowa dziedzina genetyki genomika. Genomika, nauka pokrewna genetyce i ściśle związana z bioinformatyką, zajmuje się analizą genomu organizmów. Pozwoliła ona w ogromnym stopniu poszerzyć naszą wiedzę na temat różnych procesów zachodzących w organizmach żywych na ich podstawowym poziomie. Najważniejszym elementem badań stał się DNA kwas dezoksyrybonukleinowy, stanowiący podstawowy budulec genomu każdej żywej istoty. DNA jest zorganizowany w kilkunastu do kilkudziesięciu parach chromosomów. U świni jest to dokładnie 19 par. W ich obrębie występuje około 100 tysięcy genów. Szczególnie istotną właściwością DNA jest jego zmienność, czyli tzw. polimorfizm DNA. Najczęściej zmienność ta wynika ze zróżnicowania w kodzie genetycznym, który tworzony jest poprzez odpowiednią sekwencję (kolejność) czterech podstawowych nukleotydów: A (adeninę), C (cytozynę), G (guaninę) i T (tyminę), z których DNA jest zbudowany. Głównym celem genomiki jest poznanie sekwencji materiału genetycznego oraz mapowanie genomu, ale również określenie wszelkich zależności i interakcji wewnątrz genomu. 18
Sekwencjonowanie genomu Przełomowym momentem w historii rozwoju genetyki molekularnej stało się powstanie programów sekwencjonowania genomów. Poza spektakularnym sukcesem, jakim było poznanie kodu genetycznego człowieka, rozszyfrowano również genom szympansa, myszy, szczura, kury, bydła, psa, konia, kota i oposa. Jesienią 2009 roku zakończono również proces sekwencjonowania genomu świni (ang. Pig Genome Project). Lawrence Schook z Uniwersytetu w Illinois wraz z rzeszą współpracowników z siedmiu różnych amerykańskich i europejskich instytucji, za sumę około 20 milionów dolarów dokonali ogromnej, benedyktyńskiej pracy, badając różne fragmenty genomu sekwencje kodujące, regulatorowe, niekodujace, cdna i inne. Są one deponowane w odpowiednich bazach danych, np. w Banku Genów (ang. Gene- Bank) itp. Jednak mimo zdobycia tak ogromnej wiedzy, jaką jest poznanie całej sekwencji genomu, nadal nie udało się posiąść pełnej informacji na temat położenia genów, zwłaszcza kluczowych dla produkcji wieprzowiny, ich oddziaływania na cechy fenotypowe i źródeł ich zmienności. Co to są cechy fenotypowe? Od prawej: prof. Lawrence B. Schook i prof. Jonathan Beever, szfowie projektu poznania genomu świni Cechy fenotypowe to cechy zewnętrzne organizmu, takie jak wygląd, ale również te, które interesują nas w hodowli zwierząt, czyli związane z ich produkcyjnością. Większość z nich to tzw. cechy ilościowe, a więc takie, których ujawnianie jest uwarunkowane wieloma genami położonymi na różnych chromosomach. W większości są to cechy istotne w hodowli z ekonomicznego punktu widzenia, między innymi cechy związane z rozrodem loch, mięsnością, otłuszczeniem, jakością mięsa. Doskonalenie tych cech metodami konwencjonalnymi (konwencjonalna selekcja) jest mało efektywne z powodu kilku podstawowych właściwości, którymi cechy te się charakteryzują. Przede wszystkim jest to ich niska odziedziczalność, możliwość ich oceny dopiero w późniejszym okresie rozwoju (np. długowieczność), albo nawet dopiero po uboju (np. wydajność rzeźna) lub też ujawniają się tylko u jednej płci (np. liczebność miotu). Mapowanie genów Fot. L. Brian Stauffer, Uniwersytet w Illinois Jedną z metod poszukiwania bazy genetycznej cech ilościowych, a więc genów odpowiedzialnych za ujawnianie się danej cechy jest określenie położenia specyficznych obszarów tzw. QTL (ang. Quantitative trait loci) czyli loci (miejsca) cech ilościowych na chromosomach. W tym celu od połowy lat 90-tych XX wieku prowadzone są programy mapowania genomu. Dzięki świńskim mapom genetycznym udało się zidentyfikować w genomie szereg miejsc odpowiedzialnych za ujawnianie się cech produkcyjnych. Począwszy od pierwszych doniesień na ten temat, dotyczących rejonu chromosomu 4, odpowiedzialnego za odkładanie się tłuszczu u świń, które zostały opublikowane w 1994 roku przez Andersson i współpracowników, przez kolejnych 15 lat w około 100 opublikowanych doniesieniach opisanych zostało ponad 5 000 różnych QTL zidentyfikowanych w genomie świni, w tym, między innymi 1 285 związanych z jakością mięsa, 404 związane z otłuszczeniem tuszy, 63 z reprodukcją itd. Geny kandydujące W dalszej kolejności obszary te są badane pod kątem poszukiwania w nich konkretnych genów o znanym działaniu. Jednak jak dotąd poznano tą metodą niewielką ich ilość. Można tu wymienić gen IGF2 (insulinopodobny czynnik wzrostowy), mający związek z mięsnością oraz gen PRKAG3 związany z jakością mięsa, a zlokalizowany na chromosomie 15. Jeszcze inny rejon na chromosomie 2, mający wpływ na kruchość mięsa jest prawdopodobnie związany 19
ze zmiennością w genie kalpastatyny (CAST). Inną metodą wytypowania takich konkretnych genów jest metoda poszukiwania genów kandydujących. Na podstawie znajomości procesów fizjologicznych i przemian metabolicznych kształtujących daną cechę możliwe jest wytypowanie genów, których produkty potencjalnie uczestniczą w tych przemianach. W ostatnich latach w wielu ośrodkach naukowo-badawczych całego świata nastąpiło nasilenie badań polegających na poszukiwaniu genów kandydujących. Firmy komercyjne w Europie, a przede wszystkim w USA już od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku starają się wdrożyć pewną grupę genów do swoich programów hodowlanych. Przykładem mogą być geny związane z otłuszczeniem tuszy jak leptyna (LEP), melanokortyna (MC4R) czy gen białka wiążącego kwasy tłuszczowe (HFABP); z jakością mięsa jak gen kwaśnego mięsa RN, czy też związane z rozrodem ESR, PRLR, FSHB. Przykładem zastosowania w praktyce elementów genetyki molekularnej jest między innymi monitorowanie w genomie świni obecności niekorzystnego wariantu genu RYR1 (zwanego również genem halotanowym lub genem wrażliwości na stres). Występowanie tego wariantu w populacji powodowało znaczne straty związane z upadkami zwierząt oraz pojawianiem się technologicznych wad jakości mięsa wieprzowego. Badania te stały się elementem programu hodowlanego trzody chlewnej również w Polsce. Mikromacierze Obecnie kompleksową metodą pozwalającą na analizę całego genomu jest technologia mikromacierzy DNA. Mikromacierz to płytka szklana lub plastikowa z naniesionymi w regularnych pozycjach mikroskopowej wielkości polami zawierającymi różniące się od siebie sekwencją fragmenty DNA. Technikę tę stosuje się z powodzeniem do badania struktury genów w przypadku mikromacierzy SNP, czyli polimorfizmu pojedynczego nukleotydu. Jest to zjawisko zmienności sekwencji DNA, która polega na zmianie pojedynczego nukleotydu (A, T, C lub G) w łańcuchu DNA. Charakterystyczne cechy SNP to przede wszystkim ich mnogość i równomierne rozproszenie w genomie. Pojedynczy SNP charakteryzuje się stosunkowo małą informatywnością, ale zrekompensowane jest to ilością analizowanych SNP u pojedynczego osobnika. Technologia mikromacierzy DNA umożliwia oznaczanie jednocześnie dużej liczby SNP rozmieszczonych w genomie. Mikromacierze pozwalają na identyfikację szeregu wariantów SNP o mierzalnym wpływie na zmienność cechy fenotypowej. Po wybraniu zestawu takich wariantów o znanych efektach, możliwe jest szacowanie wartości hodowlanej zwierzęcia. Podejście takie, jeśli okaże się wystarczająco wiarygodne, może zrewolucjonizować procedurę oceny, która tradycyjnie jest prowadzona na podstawie informacji o użytkowości danego osobnika lub potomstwa. W odniesieniu do genomu świni w Stanach Zjednoczonych jest w tej chwili opracowana mikromacierz SNP zawierajaca 60 000 markerów genetycznych. Stworzenie takiej macierzy było możliwe dzięki projektowi poznania sekwencji genomu świni. W Polsce natomiast, korzystając z bazy jednonukleotydowych polimorfizmów SNP dla świń, prof. Stanisław Kamiński z Katedry Genetyki Zwierząt Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie wraz ze współpracownikami, również skonstruowali mikromacierz SNP dla tego właśnie gatunku pod nazwą SNiPORK. Działanie to otworzyło możliwość badań zmierzających do określenia wpływu wybranych SNP na cechy użytkowości tucznej i rzeźnej, a także cechy jakości mięsa wieprzowego. Omawiana wcześniej problematyka mieściła się w ramach tematów związanych z genomiką strukturalną. W obecnej dekadzie króluje genomika funkcjonalna, zajmująca się funkcjonowaniem genomów przy zastosowaniu nowoczesnych metod molekularnych. Ta nowa dziedzina wiedzy obejmuje zjawiska związane z ekspresją, czyli działaniem genów. Stosunkowo niedawno wprowadzono metodę mikromacierzy ekspresyjnych, która pozwala na jednoczesne monitorowanie działania wielu genów, nawet kilkudziesieciu tysięcy jednocześnie. Technologia ta umożliwia poznanie funkcji biologicznych wielu powiązanych ze sobą genów, białek oraz szlaków metabolicznych, co pozwala na bardziej globalne badania aktywności komórkowej. Na podstawie analizy wyników tych badań możliwe 20