PORADNIK EMERGENCY MEDICAL TECHNICIAN TACTICAL Wstęp Poniższy poradnik jest oparty na prawdziwym podręczniku amerykańskich paramedyków bojowych, tam określanych jako EMT Tactical oraz mojej wiedzy osobistej jako uczeń licealnej klasy medycznej. EMT T to operatorzy jednostek bojowych wchodzących w skład drużyn ogniowych. Ich zadaniami jest zapewnienie pierwszej pomocy rannym oficerom, cywilom, bądź podejrzanym, a także opieka psychologiczna nad poszkodowanymi. W poradniku mogą się pojawić słowa anglojęzyczne, jednak nie są one specjalnie zaawansowane i myślę, że każdy z Was sobie z nimi poradzi, miłej lektury. Parchin Słownik BLS Basic Life Support Podstawowe wsparcie podtrzymywania życia ALS Advanced Life Support Zaawansowanie wsparcie podtrzymywanie życia RKO/ resuscytacja krążeniowo oddechowa LSFD EMS Ratownicy EMS
Podstawowe zasady udzielania pomocy w warunkach bojowych 1) Detect Rozpoznaj W sytuacji bojowej miej oczy dookoła głowy, bezzwłocznie lokalizuj i identyfikuj zagrożenia. 2) Engage Atakuj Zażegnaj zagrożenia jak najszybciej to możliwe. 3) Safe? Bezpiecznie? Upewnij się, że jesteś bezpieczny. Dopiero wtedy przystąp do akcji ratunkowej. 4) Observe Obserwuj Nawet po rozpoczęciu akcji ratunkowej możesz zostać celem ataku. Nie skupiaj się jedynie na rannym, zachowaj czujność. 5) Trójkąt Pamiętaj, abyś zawsze był na szczycie. Nie daj się, aby sytuacje dookoła przytłoczyły Cię. Musisz zachować zimną krew nawet w najgorszej sytuacji.
Algorytm ratunku R Reaguj na zagrożenie. E Ewakuuj rannego z zagrożenia bojowego. S Dotrzyj do bezpiecznej strefy. C Poinformuj dowództwo MOBILE COMMAND CENTER. U Bezzwłoczna pomoc, jak najszybciej pomóż rannemu. E Ewakuuj rannego poza teren operacyjny, oddaj go w ręce ratowników Task Force. R Zachowaj czujność, Twoja praca jeszcze nie dobiegła końca Algorytm CLEAR C Confirm Identity zamiary poszkodowanego (sprzymierzony/wróg/nieznane) L Locate Weapons zlokalizuj ew. broń poszkodowanego, zabezpiecz ją E Evaluate oceń stan poszkodowanego A Acquire intelligence dowiedz się, w jaki sposób został ranny/co wie? R Retention miej na uwadze Twoją broń osobistą i długą podczas udzielania pomocy.
Pomoc medyczna (najważniejsze) Jest to esencja tego, co będzie należało do Waszych głównych obowiązków. Zadbaj o bezpieczeństwo własne (rękawiczki nitrylowe). Oceń przytomność poszkodowanego, skalą AVPU: A (Alert) Przytomny V (Verbal) Reaguje na głos P (Pain) Reaguje na ból U (Unresponsive) Nieprzytomny Bezprzyrządowe zabezpieczenie odcinka szyjnego kręgosłupa. A (Airway) Kontrola drożności oraz udrożnienie dróg oddechowych. Połóż poszkodowanego na plecach, delikatnie odchyl jego głowę w tył, kładąc jedną dłoń na czole poszkodowanego, drugą zaś na żuchwie, lekko odchylając ją ku górze. Jeśli poszkodowany jest z podejrzeniem urazu kręgosłupa Samo wysuniecie żuchwy. Przy pomocy palców wskazujących i pozostałych umieszczonych za kątami żuchwy wywiera na nią nacisk ku górze i przodowi. Używając kciuków przemieszcza bródkę do dołu i delikatnie otwiera usta. Sprawdź zawartość jamy ustnej. W przypadku treści płynnej lub półpłynnej Usuń za pomocą ssaka. W przypadku elementów stałych Usuń szczypcami Uwaga! Nigdy nie należy usuwać ciała obcego z jamy ustnej na ślepo.
B (Breathing) Kontrola oddechu Pochyl się nad poszkodowany, przykładając swój policzek do jego twarzy, starając się wyczuć jak i usłyszeć oddech. Jednocześnie obserwuj ruchy klatki piersiowej poszkodowanego. 4. Sprawdź krążenie krwi poszkodowanego C (Circulation) Kontrola tętna Przyłóż trzy palce do tętnicy szyjnej poszkodowanego Wskazujący jak i środkowy. Staraj się wyczuć jego tętno trzymając 10 sekund. C (Circulation) Kontrola tętna 5. Jeśli nie wyczuwasz oddechu lub/i tętna Wykonaj masaż serca 30 ucisków na środku klatki piersiowej na głębokość 4 5cm o częstotliwości 100 120/min.
Ratownik powinien pochylić się ciałem nad poszkodowanym, wykonując uciski powinien mieć proste ręce w łokciach. Wykonaj 2 oddechy ratunkowe, użyj maski twarzowej. Gdy dostępny jest tylko 1 osoba, powinien wykonać oddech metodą usta usta. Odpakowywuje maseczkę do resuscytacji, przykłada ją do ust poszkodowanego i wykonuje 2 oddechy ratownicze. 1 wdech powinien trwać ok. 1 sekundy.
Powinna być zachowana objętość wystarczająca do spowodowania uniesienia się klatki piersiowej. Czas przeznaczony na wykonanie 2 oddechów nie powinien przekroczyć 5 sekund. Uwaga! Jeżeli u poszkodowanego podejrzewa się zatrucie wziewne. Bezpieczeństwo ratownika Task Force jest najważniejsze i nie wykonuje się sposobu usta usta
Badanie urazowe ( BTLS): 6. Wywiad SAMPLE (jeśli podejrzany przytomny)
7. Ciało obce. CIAŁO OBCE: Czemu nie wyciągami ciał obcych z rany poza warunkami sali operacyjnej? działa jak korek, czyli tamuje wypływ krwi z rany aby nie spowodować uszkodzeń okolicznych tkanek aby ograniczyć dostęp drobnoustrojów i patogenów zakaźnych WYJĄTEK: Ciało obce mamy prawo wyciągnąć, gdy wstrzymuje ono czynności życiowe, czyli wstrzymuje oddychanie, czy krążenie krwi. 8. Złamania i urazy kręgosłupa. OGÓLNE ZASADY UNIERUCHAMIANIA MIEJSC PO ZŁAMANIACH: Unieruchom miejsce obrażenia. Rozetnij lub usuń ubranie znad miejsca obrażenia i zaopatrz wszystkie otwarte rany. Oceń krążenie, czucie i ruchy w okolicy dalszej (obwodowej)w stosunku do miejsca obrażenia. Unieruchom za pomocą szyny dwa stawy sąsiadujące z miejscem obrażenia. Jeżeli uraz dotyczy stawu, unieruchom za pomocą szyny kości powyżej i poniżej stawu. Unieruchom miejsca urazu za pomocą szyny w pozycji zastanej. Stopa i ręka (dłoń) powinny być unieruchamiane w pozycji czynnościowej. Po unieruchomieniu za pomocą szyny ponownie oceń krążenie, czucie i ruchy w okolicy dalszej (obwodowej)w stosunku do miejsca obrażenia. URAZ KRĘGOSŁUPA: unieruchomić szyje za pomocą kołnierza ortopedycznego. nie poruszaj poszkodowanego bez konkretnej potrzeby jeśli poszkodowany jest przytomny sprawdź czy może ruszać rękoma i nogami wezwij pomoc LSFD EMS
9. Sprzęt. Jako operatorzy EMT T na plecach nosicie spory plecak medyczny. Ma on w sobie praktycznie wszystko, czego potrzebujecie do wyżej wymienianych czynności, więc nie widzę sensu wymieniania wszystkich tych rzeczy po myślnikach. Większe rzeczy (np. kołnierz ortopedyczny) są oczywiście składane. 10. RANY Rana jest to przerwanie ciągłości tkanki skórnej lub błon śluzowych, np. jamy ustnej. Rozległość i głębokość ran zależy od rodzaju urazu, jego siły i miejsca, na które działał. Po powstaniu rany krew ulega wynaczynieniu zjawisko to określane jest mianem krwawienia lub krwotoku. Krwawienie może być zewnętrzne lub wewnętrzne. Zarówno jedno jak i drugie grozi wstrząsem i jego następstwami, ze śmiercią włącznie. Krwawienie zewnętrzne: krwawienie tętnicze krew tętnicza z powodu dużej zawartości tlenu ma kolor jasnoczerwony. Wypływa pod znacznym ciśnieniem, zwykle w postaci pulsującego strumienia; krwawienie żylne krew żylna, w odróżnieniu od tętniczej, zawiera mało tlenu, ma barwę ciemnoczerwoną, a jej wypływ z rany jest wolniejszy i jednostajny; krwawienie włośniczkowe objawia się jako powolne sączenie krwi z powierzchniowych ran o charakterze otarcia skóry. Krwawienie wewnętrzne w odróżnieniu od zewnętrznego nie jest oczywiste i nie daje spektakularnych objawów. Krew może ulec wynaczynieniu np. do jamy brzusznej, miednicy, klatki piersiowej, przestrzeni śródtkankowych w obrębie kończyn (zwłaszcza uda).
Charakterystyka ran: Otarcie naskórka powstaje najczęściej wskutek działania na skórę twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate podłoże; uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry. Rana cięta powstaje w następstwie działania ostrego narzędzia np. nóż, szkło. Brzegi rany są gładkie i równe, ranie towarzyszy zwykle obfite krwawienie, a wypływająca krew usuwa zanieczyszczenia. co zmniejsza ryzyko zakażenia. Rana kłuta powstaje w wyniku zranienia ostrym długim przedmiotem np. gwóźdź, sztylet. Krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie, głębokie rany mogą spowodować rozległe uszkodzenia wewnętrzne z wystąpieniem krwotoku wewnętrznego; szczególnie niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej oraz brzucha ze względu na możliwość uszkodzenia płuc, serca. jelit oraz dużych naczyń krwionośnych. Rana tłuczona powstaje w wyniku uderzenia tępym narzędziem np. kamień, młotek. Brzegi rany są zgniecione i nierówne, krwawienie zewnętrzne jest skąpe, ponieważ naczynia krwionośne także ulegają zgnieceniu, co zwiększa ryzyko zakażenia. Rana szarpana powstaje przy gwałtownym wyszarpnięciu wbitego zakrzywionego przedmiotu np. haka. Brzegi rany są nierówne, poszarpane, w dnie rany widoczna jest poszarpana tkanka mięśniowa i tłuszczowa, często występuje ubytek skóry i głębszych tkanek. Rana kąsana jest to rana zadana zębami ludzi lub zwierząt, wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na bogatą florę bakteryjną jamy ustnej; szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie. Rana postrzałowa może być spowodowana przez pociski z broni palnej albo przez odłamki wybuchającego pocisku. Pocisk lub odłamek może pozostać w tkankach (rana ślepa) lub przebić je na wylot (rana przestrzałowa): rana wlotowa pocisku jest mała i gładka, podczas gdy rana wylotowa jest większa, o postrzępionych brzegach.
11. Postępowanie przy krwawieniach zewnętrznych: Ucisk palcem lub dłonią zwykle główne krwawienie pochodzi z uszkodzonego pojedynczego większego naczynia tętniczego lub żylnego. Najszybszą metodą w tym wypadku jest uciśnięcie miejsca krwawienia palcem ( w rękawiczce!!!) z użyciem jałowego gazika. Następnie należy nałożyć warstwy jałowej gazy w ilości zapewniającej dostateczny ucisk na ranę, a wszystko umocować za pomocą bandaża. Opatrunek uciskowy jest najkorzystniejszym sposobem zatrzymania krwawienia, umożliwiającym dalsze swobodne zaopatrywanie poszkodowanego. Zakłada się go bezpośrednio na krwawiącą ranę. Opatrunek uciskowy złożony jest z kilku warstw jałowych gazików lub chust gazowych (w zależności od wielkości rany), umocowanych opaską elastyczną lub bandażem. Korzystne jest dodatkowe utrzymanie ucisku palcem lub dłonią przez kilka minut, do czasu wytworzenia skrzepu. Opatrunku uciskowego nie zakładamy na szyi! Ucisk tętnicy powyżej rany gdy nie jest możliwe założenie opatrunku uciskowego na krwawiącą ranę kończyny lub opatrunek nie jest skuteczny należy ucisnąć główną tętnicę zaopatrującą daną kończynę. Dochodzi wtedy do wyraźnego zmniejszenia krwawienia. Uniesienie kończyny dodatkową metodą zwiększającą skuteczność tamowania krwotoku jest uniesienie krwawiącej kończyny. W przypadku wyraźnych urazów kończyny np. złamań należy zachować należytą ostrożność i jak najszybciej zaopatrzyć występujące urazy. Amputacje urazowe przypadku amputacji urazowych należy: ułożyć kończynę w położeniu powyżej klatki piersiowej; położyć na kikut grubą warstwę jałowych opatrunków; owinąć kikut ściśle bandażem i opaską elastyczną (opatrunek uciskowy);
12. KRWAWIENIE Z NOSA Nos ma bogate unaczynienie pochodzące zarówno z tętnicy szyjnej ze wnętrznej, jak i z tętnicy szyjnej wewnętrznej. Przy leczeniu krwawienia z nosa należy ustalić, czy źródło krwawienia znajduje się w przedniej czy w tylnej części jamy nosowej. Kluczem do sukcesu w leczeniu krwawienia z nosa na jest dostateczne przygotowanie i dokładne uwidocznienie miejsca krwawienia. Należy polecić choremu ucisnąć nos. Następnie wprowadza się do przewodu nosowego gaziki nasączone środkiem znieczulającym. 13. Zakończenie. Powyższy poradnik jest stworzony tylko i wyłącznie w celach szkoleniowych dla operatorów Critical Incident response group Może on być używany tylko dla grup na projekcie devgaming.pl. Źródła: wiedza szkolna własna https://contoms.chepinc.org/sites/default/files/contoms%20medic%20handbook.pdf literatura własna 08/03/2016 & 25/08/2016 Parchin Pysia Kinga