Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach zagraŝających Ŝyciu

Transkrypt

1 Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach zagraŝających Ŝyciu PrzeŜycie osób cięŝko rannych ( poszkodowanych ) po wypadkach i katastrofach zaleŝy od jak najszybszego udzielenia pomocy medycznej i właściwej organizacji transportu. Przed przystąpieniem do udzielania pierwszej pomocy naleŝy zabezpieczyć miejsce wypadku, ustawić światła i znaki ostrzegawcze. Następnie dokonujemy oceny stanu poszkodowanego stwierdzamy czy jest on przytomny i jaki jest stan jego układu krąŝenia i oddychania. W zaleŝności od wyników tej oceny naleŝy przystąpić do udzielenia pierwszej pomocy według kolejnych zasad : ocenić przytomność poszkodowanego (próba kontaktu słownego i jego orientacji w otoczeniu); udroŝnić drogi oddechowe; w razie bezdechu lub oddechu niewydolnego podjąć sztuczne oddychanie metodą ustausta, a w razie zatrzymania krąŝenia przystąpi do zewnętrznego masaŝu serca; ułoŝyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej; zabezpieczyć chorego przed wilgocią i utratą ciepła, (okryć kocem lub nieprzemakalnym tworzywem); zabezpieczyć prawidłowe oddychanie; akcję ratowniczą prowadzić do czasu przybycia fachowego personelu medycznego. Zaburzenia w oddychaniu Zaburzenia w oddychaniu ściśle wiąŝą się z zaburzeniami czynności krąŝenia. Aby uratować Ŝycie poszkodowanego naleŝy przywrócić czynności obu układów. Najczęstszą i bezpośrednią przyczyną zgonów po wypadkach jest bezdech. Do zgonu dochodzi w kilka minut po jego wystąpieniu. Bezdech spowodowany jest uszkodzeniem mózgu, uszkodzeniem dróg oddechowych lub ich niedroŝnością. W większości wypadków oddech moŝna przywrócić za pomocą prostych czynności. Pod warunkiem, Ŝe przystąpi się natychmiast do udzielenia pierwszej pomocy. Objawy: Brak ruchów oddechowych klatki piersiowej oraz niemoŝność wyczucia na własnym policzku wydychanego przez poszkodowanego powietrza (rys. 1 )

2 Postępowanie: Przystępujemy do udroŝnienia dróg oddechowych i sztucznego oddychania. Najczęstszą przyczyną niedroŝności dróg oddechowych jest zapadnięty język (rys. 2) lub ciało obce tkwiące i zatykające drogi oddechowe. Ciałami obcymi mogą być: krew, wymiociny, szczątki ubrania, złamana proteza zębowa, itd. W przypadku zapadniętego języka odchylamy głowę poszkodowanego do tyłu. Wówczas język przesuwa się do góry i drogi oddechowe udraŝniają się. W tym celu naleŝy podłoŝyć jedną rękę pod szyję ratowanego i unosimy ją do góry, jednocześnie drugą rękę układamy na czole i odchylamy głowę do tyłu (rys. 3). W przypadku podejrzenia o złamanie kręgosłupa szyjnego, zatkane językiem drogi oddechowe udraŝniamy przez uniesienie Ŝuchwy lub wyciągnięcie języka. W przypadku, gdy nie udroŝnimy drogi oddechowe za pomocą wymienionych wcześniej metod, naleŝy wyciągnąć język. Po wymuszonym otwarciu ust chwytamy język między kciuk a palec wskazujący ( rys.4) po czym wyciągamy go na brodę. Ciała obce usuwamy z ust i gardzieli po odwróceniu poszkodowanego na bok i otworzeniu jego ust ( rys.5 ). Podczas usuwania ciał obcych z jamy ustnej wkładamy

3 między zęby poszkodowanego przedmiot, który zabezpiecza nasz palec przed odgryzieniem na wypadek szczękościsku. Najskuteczniejszą metodą przywrócenia czynności oddechowych jest sztuczne oddychanie usta-usta. W tym celu głowę poszkodowanego odchylamy do tyłu, zatykamy palcami jego nos i po wykonaniu głębokiego wdechu własnymi ustami wdmuchujemy powietrze do ust poszkodowanego ( rys.6, 7 ). Unoszenie się ściany klatki piersiowej ratowanego świadczy o skuteczności sztucznego oddechu. Odjęcie ust od ratowanego umoŝliwia bierny wydech (rys.8 ). Ratujący musi mieć pewność, Ŝe w czasie wydechu powietrze wydostaje się na zewnątrz, bowiem inaczej oddech nie jest skuteczny. Czynność wdmuchiwania powietrza do płuc wykonujemy z częstotliwością od 16 do 20 razy na minutę, do czasu powrotu samoistnego oddechu lub przejęcia poszkodowanego przez personel karetki reanimacyjnej. Gdy poszkodowany odzyska własny oddech, naleŝy ułoŝyć go w pozycji bocznej ustalonej.

4 Zatrzymanie czynności serca Zatrzymanie czynności serca powoduje zatrzymanie krąŝenia krwi w ustroju. Objawy: -nagła utrata przytomności, -bezdech pojawiający się po kilku sekundach od zatrzymania krąŝenia krwi, -brak tętna na tętnicach szyjnych i pachwinowych, -poszerzone i nie reagujące na światło źrenice, -bladosiny wygląd poszkodowanego. Zatrzymanie krąŝenia krwi wymaga natychmiastowego przystąpienia do masaŝu zewnętrznego serca i równocześnie sztucznego oddychania. Zewnętrzny masaŝ serca polega na rytmicznym uciskaniu mostka w kierunku kręgosłupa tak, aby wymiar mostek-kręgosłup uległ zmniejszeniu o 3-5 cm (rys.9 ). Serce leŝące między mostkiem a kręgosłupem zostaje uciśnięte, co powoduje wyciśnięcie krwi z komór do małego i duŝego krąŝenia. Po zaprzestaniu ucisku na mostek następuje powtórne odkształcenie się ściany klatki piersiowej, co pozwala na napełnienie się krwią komór serca. MasaŜ wykonujemy z szybkością 80 uciśnięć na minutę. Technika masaŝu Chorego układamy na plecach na twardym podłoŝu. Ucisk mostka powinien być silny, szybki i krótki. Dokonywany jest nadgarstkami ratownika ułoŝonymi jeden na drugim. Miejscem ucisku jest linia środkowa ciała tuŝ poniŝej połowy długości mostka. MasaŜ serca jest skuteczny tylko w połączeniu ze sztucznym oddychaniem. JeŜeli akcję ratowniczą prowadzi jeden ratownik, musi wykonać zarówno sztuczne oddychanie, jak i masaŝ serca (rys.10). Po kaŝdych 2 wdmuchnięciach powietrza do płuc dokonuje się 15 uciśnięć na mostek. Liczba sztucznych oddechów powinna wynosić na minutę. Przy dwóch ratownikach ( rys.11 ) jeden wykonuje sztuczne oddychanie (1wdech) a drugi masaŝ serca ( 5 uciśnięć ).

5 Pojawienie się samoistnego tętna na duŝych tętnicach szyjnych świadczy lub udowych, a potem na tętnicach obwodowych, świadczy o powrocie czynności serca. Badanie tętna na tętnicach szyjnych powinno być delikatne i krótkie, aby nie spowodować ich ucisku, a tym samym utrudnienia dopływu krwi do mózgu ( rys.12 ). Reakcja źrenic na światło w postaci ich zwęŝenia oraz ustępowanie sinicy świadczą o skutecznej akcji ratowniczej. Materiały zebrała i przygotowała Joanna Springer Literatura : Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach - Otton Warno Podręcznik pierwszej pomocy M.Buchfelder, A.Buchfelder