Pierwsza pomoc przedmedyczna

Transkrypt

1 Pierwsza pomoc przedmedyczna

2 Wstęp Nie narażaj się na ryzyko wykonując niepewne i nieprzemyślane działania. Przede wszystkim sprawdź, czy bezpiecznie możesz udzielić pomocy. Ostrożnie zbadaj ofiarę. Sprawdź, czy jest przytomna, oraz skontroluj podstawowe funkcje życiowe, takie jak tętno i oddech. Delikatnie odchyl jej głowę do tyłu, często ten ruch przywraca normalny oddech. Jeśli ranny nie oddycha, zastosuj sztuczne oddychanie. Jeśli jest krwotok, staraj się go zatamować. Jeśli przestało pracować serce i poszkodowany nie oddycha, trzeba podjąć czynności reanimacyjne i wezwać pogotowie. Każdorazowo, gdy istnieje zagrożenie zdrowia i życia rannego, po wykonaniu czynności ratujących należy skorzystać z pomocy lekarskiej.

3 Wzywanie pomocy Pamiętaj, aby jak najszybciej wezwać pomoc. Jeżeli jest co najmniej dwóch ratujących, jeden z nich udaje się po pomoc zaraz po stwierdzeniu, że poszkodowany nie oddycha. Gdy na miejscu wypadku jest tylko jeden ratujący, należy natychmiast wezwać pomoc. W przypadku prawdopodobieństwa utraty przytomności w wyniku braku oddechu, np. spowodowanego urazem, tonięciem, zadławieniem, zatruciem, ratujący powinien przez blisko 1 minutę wykonywać zabiegi przywracające podstawowe czynności życiowe (oddech, praca serca). Numery służb ratowniczych: Policja Straż Pożarna Pogotowie Ratunkowe 112 Dla telefonów komórkowych

4 Zasady wzywania pomocy Mów spokojnie i odpowiadaj ściśle na pytania dyspozytora. Meldunek o wypadku powinien zawierać następujące dane (dotyczy wszystkich numerów ratunkowych): CO? rodzaj wypadku (np. zderzenie samochodów, upadek, utonięcie, itp.), GDZIE? miejsce wypadku, ILE? liczba poszkodowanych, JAK? stan poszkodowanych, CO ROBISZ? informacje o udzielonej dotychczas pomocy, KIM JESTEŚ? dane personalne osoby wzywającej pomoc (numer telefonu, z którego dzwonisz). Gdy istnieje dodatkowe niebezpieczeństwo (np. pożar) poinformuj o tym. Nigdy pierwszy nie odkładaj słuchawki!!!

5 Urazy kręgosłupa Z ofiarą wypadku podejrzaną o uraz kręgosłupa, w celu ochrony rdzenia kręgowego, należy postępować z wielką ostrożnością, aby nie spowodować dalszego uszkodzenia rdzenia. Należy dokonać podstawowej oceny stanu poszkodowanego oraz mechanizmów zdarzenia. Rannego zostawić w pozycji pourazowej i w miejscu, gdzie doszło do urazu, tylko w stanie wyższej konieczności zmienić jego pozycję albo ewakuować z miejsca zdarzenia. Zabezpieczyć odcinek szyjny kręgosłupa: założyć poszkodowanemu kołnierz ortopedyczny lub obłożyć jego głowę kocem albo kurtką. Okolice lędźwi, kolan i kostek wypełnić miękkimi tkaninami, a wzdłuż tułowia, w celu stabilizacji, ułożyć zrolowane koce, kurtki lub inne przedmioty dostępne w miejscu zdarzenia. Zabezpieczyć poszkodowanego termicznie i przez cały czas kontrolować jego funkcje życiowe. Przy przenoszeniu lub wydobywaniu poszkodowanego np. z samochodu należy robić to bardzo ostrożnie, najlepiej na twardej, płaskiej desce bez nadmiernych nacisków, tak aby nie dopuścić do uszkodzenia rdzenia kręgowego.

6 Urazy kończyn Postępowanie przy złamaniach, skręceniach i zwichnięciach: Usunięcie odzieży znad miejsca uszkodzenia, można rozciąć. Stabilizacja uszkodzonej kończyny poprzez unieruchomienie w pozycji w jakiej się znajduje. Nastawienie kończyny może spowodować dodatkowe powikłania między innymi nasilenie krwawienia, uszkodzenie naczyń i nerwów oraz przy złamaniach zamkniętych możliwość spowodowania złamania otwartego! Przy złamaniach unieruchamia się dwa sąsiadujące stawy. Przy uszkodzeniach stawu unieruchamia się staw i sąsiadujące z nim kości. Przy złamaniach kończyn palce ZAWSZE muszą być widoczne dla zapewnienia kontroli prawidłowego ukrwienia kończyny! Jeśli złamana jest kończyny górna można ją unieruchomić, mocując do tułowia. Jeśli złamana jest kończyny dolna, można ją unieruchomić razem z drugą kończyną dolną. Materiał stosowany do unieruchamiania musi być przymocowany za pomocą np. bandaża lub chust i dzieli się na miękki części odzieży, poduszki oraz sztywny np. elementy drewniane, metalowe itp.

7 Oparzenia Oparzenia powstają w wyniku działania wysokiej temperatury (termiczne) i środków chemicznych (chemiczne). Wyróżniamy trzy stopnie oparzeń. Pierwszy dotyczy naskórka, objawem jest zaczerwienienie w miejscu oparzenia. Drugi dotyczy skóry właściwej - objawy to zaczerwienienie i pęcherze. Stopień trzeci dotyczy całej skóry oraz tkanek podskórnych, w miejscu oparzenia występuje zwęglenie tkanek. Oparzeniom towarzyszy silny ból oraz stres. Postępowanie ratownicze polega na jak najszybszym schłodzeniu oparzonego miejsca, a w przypadku środka chemicznego - jak najszybszym jego usunięciu. Schładzać należy przez około 15 min, najlepiej czystą, zimną i bieżącą wodą. Podobnie należy postąpić w przypadku oparzenia chemicznego. Nie należy usuwać powstałych pęcherzy. Po schłodzeniu rany oparzeniowej należy założyć czysty, najlepiej jałowy opatrunek na ranę. Rany oparzeniowej nie smarujemy w pierwszej fazie żadnymi kremami lub maściami.

8 Porażenie prądem W sytuacji udzielania pomocy poszkodowanemu w wyniku porażenia prądem należy przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo własne. W pierwszej kolejności należy odłączyć źródło prądu. Dopiero w sytuacji, gdy nie ma takiej możliwości, należy za pomocą przedmiotu nieprzewodzącego prądu odsunąć źródło porażenia lub poszkodowanego. Następnie należy ocenić stan poszkodowanego. W przypadku, gdy osoba porażona jest nieprzytomna i nie oddycha, rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. Porażeniu prądem często towarzyszą oparzenia skóry, które opatrujemy czystym, bądź jałowym opatrunkiem. Dalsze postępowanie uzależnione jest od objawów, jakie pojawią się u poszkodowanego Zawsze w przypadku porażenia prądem, niezależnie od stanu zdrowia poszkodowanego, należy skontaktować się ze służbami ratowniczymi i wezwać służby techniczne

9 Postępowanie w przypadku drgawek Drgawkami nazywamy reakcje układu nerwowego wywołane różnymi czynnikami. Do najczęstszych przyczyn drgawek zalicza się: padaczkę, urazy czaszkowo-mózgowe, zatrucia, niedotlenienie. Postępowanie z chorym, u którego pojawił się incydent drgawkowy, sprowadza się przede wszystkim do ograniczenia dalszych obrażeń ciała, jakie mogłyby wystąpić. W pierwszej kolejności należy zabezpieczyć chorego przed upadkiem i jakimkolwiek urazem. Następnie należy zadbać o drożność dróg oddechowych chorego i zabezpieczenie jego głowy. Nie powinno się mocno krępować ciała chorego. Bezpośrednio po zakończeniu drgawek należy ułożyć poszkodowanego w pozycji bezpiecznej ustalonej i kontrolować podstawowe parametry życiowe. Należy obserwować chorego i w razie ponownego wystąpienia napadu drgawkowego należy niezwłocznie ułożyć go na plecach i zabezpieczyć głowę. Każdorazowo fakt wystąpienia napadu drgawkowego powinien zakończyć się wezwaniem zespołu ratunkowego.

10 Reanimacja krążeniowo-oddechowa Osoba nieprzytomna leży na wznak na twardym podłożu, zaś osoba niosąca pomoc klęka z boku poszkodowanego. Podczas wykonywania uciśnięć pamiętać należy aby ręce były wyprostowane w stawach łokciowych. Dla większej skuteczności uciśnięć mostka wspomaga je swoim ciężarem ciała, tzn. pochyla się nad poszkodowanym, w taki sposób, żeby jego górna część tułowia znajdowała się nad klatką osoby nieprzytomnej. Zalecana głębokość uciśnięć mostka to 4,5-5,5 cm; Częstość uciśnięć (szybkość masażu zewnętrznego serca dorosłego) to 100/min. Niezależnie od ilości ratowników prowadzących resuscytację dorosłego, po 2 pierwszych wdechach wykonuje się 15 uciśnięć mostka. Co określane jest jednym cyklem. W ciągu jednominutowej resuscytacji należy wykonać 4 cykle. Od momentu rozpoczęcia resuscytacji, ponownie oddech i tętno sprawdza się po 1 minucie, czyli po 4 cyklach, a następnie co 5 minut.

11 Postępowanie w przypadku udaru mózgu We wczesnym okresie udaru często dochodzi do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Czynności oddechowe mogą ulegać różnym zaburzeniom; może wystąpić nagła zmiana toru oddechowego (sposobu oddychania). Trzeba sprawdzić, czy nie ma widocznych śladów urazów wokół głowy oraz ocenić stan psychiczny pacjenta (orientację w czasie i przestrzeni) np. zapytać o datę i o to czy wie, w jakim miejscu się znajduje. Objawy, które świadczą o udarze mózgu występują nagle. Zaliczamy do nich przede wszystkim niedowład lub porażenie mięśni twarzy, ręki lub nogi, występujące po jednej stronie ciała. Dochodzi do zaburzenia mowy, trudności w wypowiadaniu się oraz w rozumieniu słów, zaburzeń ze strony wzroku (niedowidzenie na jedno lub oboje oczu) oraz zaburzeń ze strony układu ruchu (trudności z utrzymaniem równowagi i problemy z chodzeniem). Częstym objawem jest również występowanie silnego bólu głowy bez znanej przyczyny. Może się zdarzyć, że udar będzie przebiegał bezboleśnie.

12 Bibliografia: Buchfelder A., Buchfelder M., Podręcznik pierwszej pomocy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Talarska D., Wieczorowska-Tobis K., Opieka nad osobami przewlekle chorymi w wieku podeszłym i niesamodzielnymi. Podręcznik dla opiekunów medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Kwiatkowska A., Krajewska-Kułak E., Wenancjusz Pank W., Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Lloyd P., Zasady podnoszenia i przemieszczania pacjentów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Mose J.R., Opieka nad chorym w domu. Jak pomóc w potrzebie i na starość, Oficyna Wydawnicza ABA, Warszawa Steciwko A., D. Żurawicka D., Wojtal M., Pielęgnacyjne i kliniczne aspekty opieki nad chorymi. Wybrane zagadnienia, t. 2, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2009.