ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE

WOJEWODA ŁÓDZKI PNIK-I.4131.369.2017 Łódź, 1 czerwca 2017 r. Wójt Gminy Wodzierady ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446, z późn. zm.) stwierdzam nieważność Zarządzenia Wójta Gminy Wodzierady Nr 21/2017 z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie odwołania Pani Anny Lewandowskiej ze stanowiska Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach bez wypowiedzenia. U Z A S A D N I E N I E Na mocy przedmiotowego zarządzenia Wójt Gminy Wodzierady odwołał zawieszoną w pełnieniu obowiązków dyrektora - Panią Annę Lewandowską ze stanowiska Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach bez wypowiedzenia. Organ wszczął postępowanie nadzorcze ze względu na wątpliwości, czy wskazane w uzasadnieniu do ww. zarządzenia przyczyny odwołania Pani Anny Lewandowskiej z funkcji Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach, wyczerpują przesłankę z art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r., poz. 1943 z późn. zm.), to jest w przypadkach szczególnie uzasadnionych a tym samym czy zachodziły podstawy do odwołania Pani Anny Lewandowskiej ze stanowiska Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach. ŁÓDZKI URZĄD WOJEWÓDZKI W ŁODZI 90-926 Łódź, ul. Piotrkowska 104, tel.: (+48) 42 664 10 00, fax: (+48) 42 664 10 40 Elektroniczna Skrzynka Podawcza epuap: /lodzuw/skrytka www.lodzkie.eu

W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania nadzorczego Wójt Gminy Wodzierady nadesłała korespondencję prowadzoną w przedmiotowej sprawie z Łódzkim Kuratorem Oświaty oraz obszerną dokumentację w sprawie, w tym opinię Kuratora Oświaty w Łodzi, który po dokonaniu oceny przyczyn i okoliczności stanowiących podstawę zamiaru odwołania A. Lewandowskiej ze stanowiska dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach Kuratora Oświaty w Łodzi przed wydaniem Zarządzenia nr 21/2017, wyraził negatywną opinię, gdyż wskazana w Zarządzeniu podstawa prawna art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty musi uniemożliwiać dalsze funkcjonowanie szkoły w zakresie realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. A cel w postaci odsunięcia dyrektora od zadań został już osiągnięty poprzez zawieszenie Anny Lewandowskiej w pełnieniu obowiązkach dyrektora. Należy wskazać, że jest to drugie zarządzenie Wójta Gminy Wodzierady odwołujące Panią Annę Lewandowską ze stanowiska Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach bez zachowania okresu wypowiedzenia. Wojewoda Łódzki w stosunku do Zarządzenia Nr 90/2015 Wójta Gminy Wodzierady z dnia 31 grudnia 2015 r. odwołującego Panią Annę Lewandowską ze stanowiska Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach bez wypowiedzenia z dniem 1 stycznia 2016 r., stwierdził jego nieważność jako podjętego z istotnym naruszeniem prawa, a zwłaszcza art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty. Natomiast w obrocie prawnym pozostaje Zarządzenie Nr 88/2015 z dnia 22 grudnia 2015 r. Wójta Gminy Wodzierady zawieszające Panią Annę Lewandowską w pełnieniu obowiązków Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach początkowo do dnia 21 czerwca 2016 r. a następnie Zarządzeniem Nr 38/2016 r. z dnia 17 czerwca 2016 r. przedłużono okres zawieszenia na czas prowadzonego przez Komisję Dyscyplinarną przy Wojewodzie Łódzkim postępowania dyscyplinarnego. Z dokumentów wynika, że ze względu na stan zdrowia p.a.lewandowskiej, postępowanie w prokuraturze zostało zawieszone na czas nieokreślony. Z treści uzasadnienia do Zarządzenia Wójta Gminy Wodzierady Nr 21/2017 z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie odwołania Pani Anny Lewandowskiej ze stanowiska Dyrektora Zespołu Szkół w Kwiatkowicach bez wypowiedzenia wynika, iż głównymi argumentami za jej odwołaniem z dniem 1 kwietnia 2017 r. są: brak współpracy Rady Pedagogicznej z A.Lewandowską jako dyrektorem co destabilizuje pracę placówki, długotrwała i bezterminowa nieobecność A. Lewandowskiej w szkole, brak autorytetu A. Lewandowskiej jako dyrektora wśród pracowników Rady Pedagogicznej, lekceważenie przez A. Lewandowską obowiązków dyrektora poprzez narażanie uczniów na niebezpieczeństwo,

2 zaniedbywanie obowiązków dyrektora poprzez łamanie praw ucznia i pracowników a także brak zaufania Rady Pedagogicznej do A. Lewandowskiej jako dyrektora. Dokonując oceny przytoczonych zarzutów organ nadzoru zauważa, że większość z nich jest formułowanych pod adresem Anny Lewandowskiej jako dyrektora placówki, chociaż będąc zawieszoną w obowiązkach dyrektora, obowiązków tych pełnić przecież nie może. Organu nadzoru prezentuje w niniejsze sprawie następujący pogląd. Przedmiotowe zarządzenie zostało podjęte z istotnym naruszeniem prawa przepisu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r., poz. 1943 z późn. zm.). Zgodnie z ww. unormowaniem organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego przepis art. 38 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy wprowadza nadzwyczajny tryb odwołania osoby, której powierzono stanowisko kierownicze, stanowi wyjątek od zasady stabilności stosunku zatrudnienia, w związku z czym jego wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna. Przepis ten przewiduje możliwość odwołania dyrektora z funkcji kierowniczej przez właściwy organ, nie podając żadnych kryteriów oceny "szczególnie uzasadnionego przypadku". Użycie przez ustawodawcę w art. 38 ust. 1 pkt 2 kwalifikatora "szczególnie" oznacza zawężenie zastosowania przedmiotowej regulacji do sytuacji zupełnie wyjątkowych, nadzwyczajnych i nagłych, kiedy organ prowadzący ma prawo ocenić, czy dalsze kierowanie szkołą lub placówką oświatową stanowi istotne zagrożenie dla funkcjonowania tych jednostek lub z jakichkolwiek innych, obiektywnie ważnych przyczyn jest nie do przyjęcia. Użyte w art. 38 ust. 1 pkt 2 pojęcie "szczególnie uzasadniony przypadek" oznaczać może albo nagłe zdarzenie powodujące konieczność niezwłocznego przerwania czynności dyrektora, albo naruszenie prawa przez dyrektora czy inne jego zachowania (nawet niezawinione), które muszą być na tyle istotne, że mogą prowadzić do destabilizacji działalności placówki oświatowej lub zagrażać interesowi

3 publicznemu. Prawidłowość wydanego przez organ zarządzenia o odwołaniu ze stanowiska dyrektora placówki oświatowej należy oceniać na podstawie faktów, które zostały wskazane w jego uzasadnieniu. Powołane tam okoliczności muszą być przy tym konkretne i dowiedzione w stosownym postępowaniu poprzedzającym wydanie zarządzenia oraz znajdować pełne potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym. Istotne są również wywody przytoczone przez organ, gdyż to, jakie zdarzenia uznał on za przesłanki odwołania, musi wynikać bezpośrednio z uzasadnienia wydanego w tym zakresie zarządzenia. Tylko takie wywody w zestawieniu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym pozwalają na ustalenie motywów, jakimi kierował się organ, pozbawiając dyrektora dotychczasowej funkcji kierowniczej, oraz ocenę, czy podane przez organ przyczyny rzeczywiście można uznać za szczególnie uzasadniony przypadek w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy (tak w wyroku NSA z dnia 31 stycznia 2017 r., sygn. akt I OSK 2330/16). Posłużenie się przez ustawodawcę w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty nieostrym zwrotem w przypadkach szczególnie uzasadnionych, nie oznacza jednak, że zarówno ocena, jak i uznanie organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze, a następnie odwołał go z tego stanowiska może mieć charakter dowolny lub arbitralny. Organ prowadzący dokonując odwołania dyrektora szkoły w tym trybie powinien w sposób należyty wykazać przesłanki odwołania dyrektora. Istotne jest również to, że w podstawach odwołania dyrektora szkoły w tzw. trybie natychmiastowym, zbliżonym swoją konstrukcją do art. 52 1 Kodeksu pracy, nie mieści się każde naruszenie prawa przez taką osobę, lecz tylko takie, które uniemożliwia dalsze sprawowanie funkcji kierowniczej, a pozostawienie dyrektora na dotychczasowym stanowisku pozbawi placówkę realnego kierownictwa i uniemożliwi jej funkcjonowanie. Zakres swobody służącej właściwemu organowi przy odwołaniu nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły jest więc wyraźnie ograniczony przepisami prawa oświatowego. Sfera uznania kompetentnego organu jest, co prawda znaczna, jednak niepełna, bo musi on uwzględniać m.in. ograniczenia wyraźnie ustanowione w art. 38 ustawy o systemie oświaty. Należy również zauważyć, iż zastosowane w powyższym przepisie sformułowanie przypadki szczególnie uzasadnione należy interpretować zawężająco (wyrok NSA w Warszawie z dnia 21 stycznia 2014 roku, sygn. akt I OSK 2473/13). Oparcie negatywnej oceny wykonywania zadań przez dyrektora szkoły na "przypadkach szczególnie uzasadnionych", wymaga przyjęcia wykładni zawężającej do kwalifikowanych sytuacji, w których ze względu na stopień naruszeń obowiązków nie jest

4 możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczych i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania wykonywania funkcji dyrektora z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego i dalszego funkcjonowania szkoły. Naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, zaś stwierdzone uchybienia w pracy dyrektora mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły. Nieliczne przypadki uznane w dotychczasowym orzecznictwie (por. wyrok NSA z 19.10.2016r., sygn. akt I OSK 1052/16) za przypadki szczególnie uzasadnione w rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy dowodzą, że Naczelny Sąd Administracyjny konsekwentnie przyjmuje, że w tym przepisie chodzi o takie zachowania, w wyniku których nie ulega wątpliwości, że dyrektor utracił zdolność wykonywania powierzonej mu funkcji z przyczyn etycznych: 1. Kradzież alkoholu w sklepie (sygn. akt II SA/Bk 1179/14) 2. Poniżanie, upokarzanie i ignorowanie pracownika oraz wykorzystanie dwóch pracowników do przeprowadzenia remontu w mieszkaniu dyrektora (sygn. akt I OSK 2853/13), 3. Zaniedbania w nadzorze nad pracownikami skutkujące molestowaniem seksualnym podopiecznych (sygn. akt I OSK 840/13), 4. Zatrudnienie przez dyrektora swojej siostry w szkole (sygn. akt I OSK 2408/11), lub rażącej niekompetencji w realizacji spoczywających na nim obowiązków: 5. Błędy organizacyjne, które postawiły placówkę w stan zagrożenia likwidacją (sygn. akt IV SA/G1 970/13), 6. Notoryczne nieregulowanie zobowiązań finansowych szkoły (sygn. akt II SA/Rz 624/05). Nie są to względy formalne, ale powody o charakterze merytorycznym dowodzące, że osoba pełniąca funkcję dyrektora utraciła zdolność do pełnienia tej funkcji. Inne okoliczności, na które powołał się organ w sprawie o sygn. akt I OSK 1052/16, mogły zdaniem NSA co najwyżej stanowić przyczynę odwołania dyrektora szkoły w normalnym trybie, a więc na koniec roku szkolnego. W świetle powołanego orzecznictwa powyższe okoliczności wskazane w uzasadnieniu 5

do przedmiotowego zarządzenia nie mogą stanowić, zdaniem organu nadzoru, podstaw do odwołania Pani Anny Lewandowskiej ze stanowiska dyrektora w trybie przewidzianym w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty. W takim stanie faktycznym i obowiązującym stanie prawnym, wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego jest uzasadnione i należało orzec jak na wstępie. Rozstrzygnięcie nadzorcze może zostać zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (90 434 Łódź, ul. Piotrkowska 135) za pośrednictwem Wojewody Łódzkiego, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach. Wojewoda Łódzki Zbigniew Rau Do wiadomości: Rada Gminy Wodzierady