Lublin, dnia 25 lipca 2013 r. Poz. 3574

Transkrypt

1 DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 25 lipca 2013 r. Poz WOJEWODA LUBELSKI Rozstrzygnięcie nadzorcze Nr PN-II Wojewody Lubelskiego z dnia 15 lipca 2013 r. stwierdzające nieważność uchwały Nr XXIII/195/2013 Rady Powiatu w Chełmie z dnia 14 czerwca 2013 r. w sprawie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć niektórych nauczycieli oraz obniżania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć niektórych nauczycieli, w części obejmującej 1 ust. 5 i 2 ust. 2 uchwały. Na podstawie art. 79 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 595) stwierdzam nieważność uchwały Nr XXIII/195/2013 Rady Powiatu w Chełmie z dnia 14 czerwca 2013 r. w sprawie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć niektórych nauczycieli oraz obniżania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć niektórych nauczycieli, w części obejmującej 1 ust. 5 i 2 ust. 2 uchwały. Uzasadnienie Uchwała Nr XXIII/195/2013 Rady Powiatu w Chełmie z dnia 14 czerwca 2013 r. została doręczona organowi nadzoru w dniu 17 czerwca 2013 r. Rada Powiatu w Chełmie działając na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz art. 42 ust. 7 w związku z art. 91d pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.), zwanej dalej Kartą Nauczyciela, ustaliła zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego ( 1), obniżyła tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych nauczycielom, którym powierzono stanowiska kierownicze w szkołach lub placówkach, dla których Powiat Chełmski jest organem prowadzącym ( 2), określiła tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dla pedagogów, psychologów, logopedów ( 3), a także dla nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin ( 4). Zgodnie z art. 42 ust. 7 Karty Nauczyciela organ prowadzący szkołę lub placówkę określa: 1) zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego;

2 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 2 Poz ) zasady udzielania i rozmiar obniżek, o których mowa w ust. 6, oraz przyznaje zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć, o których mowa w ust. 3; 3) tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli szkół niewymienionych w ust. 3, nauczycieli szkół, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1a, nauczycieli prowadzących kształcenie w formie zaocznej, nauczycieli kolegiów pracowników służb społecznych, nauczycieli kształcenia na odległość, nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin, pedagogów, psychologów, logopedów, doradców zawodowych prowadzących zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu w celu wspomagania uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy o systemie oświaty, bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych oraz zasady zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć w formie zaocznej i w kształceniu na odległość. W myśl art. 91d pkt 1 Karty Nauczyciela w przypadku szkół i placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, zadania i kompetencje organu prowadzącego określone w 42 ust. 7 wykonuje odpowiednio: rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa. W 1 ust. 5 uchwały Rada Powiatu w Chełmie ustaliła, iż dla nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze zajęć, realizujących różny wymiar godzin zajęć w poszczególnych okresach/semestrach roku szkolnego w umowie o pracę należy określić średni wymiar godzin zajęć dla całego okresu zatrudnienia. W ocenie organu nadzoru Rada Powiatu w powyższym zapisie przekroczyła upoważnienie zawarte w art. 42 ust. 7 Karty Nauczyciela, który nie przyznaje Radzie kompetencji do stanowienia o treści umowy o pracę z nauczycielem, a jednocześnie naruszyła przepisy art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o systemie oświaty. Postanowienie wynikające z zapisu 1 ust. 5 uchwały należy do kompetencji dyrektora szkoły w zakresie ustalania treści umowy o pracę. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba (art Kodeksu pracy). Pracodawcą nauczycieli są szkoły, w których są oni zatrudnieni, a w imieniu szkół działają ich dyrektorzy. W myśl art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach: 1) zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki; 2) przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki; 3) występowania z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki. Z powyższym koresponduje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 lutego 2009 r., sygn. akt IV SA/Wr 596/08, w myśl którego dyrektor w szczególności decyduje w sprawach: zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki. Szkoła, w świetle ustawy o systemie oświaty oraz Kodeksu Pracy jest pracodawcą dla zatrudnionych nauczycieli i innych pracowników. Z kolei według art. 3 Kodeksu pracy pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Przy czym za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach

3 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 3 Poz z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. W świetle cytowanych przepisów nie budzi wątpliwości, że wszystkich czynności z zakresu prawa pracy w szkole dokonuje dyrektor (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 kwietnia 2006 r., sygn. akt IV SA/Wr 313/05 ). Należy także podkreślić, iż wskazane czynności dyrektor szkoły wykonuje samodzielnie. Orzecznictwo sądowe co do zasady wyklucza jakąkolwiek ingerencję w sprawy zatrudniania i zwalniania pracowników ze strony organu prowadzącego (M. Pilich, Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, ABC, 2008, wyd. II., również wyroki: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 20 kwietnia 2011 r., sygn. akt IV SA/Wr 782/10 i Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 marca 2009 r., sygn. akt I OSK 1528/08). W Komentarzu do art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty Mateusz Pilch stwierdza, iż dyrektor nie jest pracodawcą dla nauczycieli i innych pracowników (sam jest bowiem pracownikiem szkoły lub placówki, którą kieruje), lecz z jednej strony osobą reprezentującą pracodawcę w stosunku do nich, a z drugiej (w ramach bieżącej działalności szkoły lub placówki) ich przełożonym służbowym, uprawnionym do organizowania i kierowania procesami pracy. Wykonuje on wszystkie kompetencje, jakie przepisy prawa pracy (zarówno ogólnego, jak i nauczycielskiej pragmatyki, tj. ustawy - Karta Nauczyciela) rezerwują dla "pracodawcy" czy też "szkoły". (...) Dyrektor szkoły może w pełni samodzielnie dokonywać wszelkich czynności z zakresu prawa pracy - w tym zawierać umowy o pracę. (...) Orzecznictwo sądowe zasadniczo wyklucza jakąkolwiek ingerencję w sprawy zatrudniania i zwalniania pracowników ze strony organu prowadzącego" (M. Pilich, Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, ABC, 2008, wyd. II.). Zatem to dyrektor szkoły decyduje, w granicach obowiązujących przepisów prawa, o treści umowy o pracę zawieranej z nauczycielem. Ponadto należy zaznaczyć, że obligatoryjne elementy umowy o pracę nauczyciela określa art. 14 Karty Nauczyciela zgodnie, z którym akt mianowania i umowa o pracę powinny w szczególności określić: 1) stanowisko i miejsce pracy; 2) termin rozpoczęcia pracy; 3) wynagrodzenie lub zasady jego ustalania (ust. 1). W przypadku zatrudnienia w zespole szkół akt mianowania i umowa o pracę powinny określać także typy (rodzaje) szkół w zespole, w których pracuje nauczyciel (ust. 2). Jak stwierdza Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 20 kwietnia 2011 r., sygn. akt IV SA/Wr 782/10, dotyczącym zapisu, że nauczycielom zatrudnionym w niepełnym wymiarze zajęć, realizującym różny wymiar zajęć w poszczególnych okresach roku szkolnego, w umowie o pracą należy określić średni wymiar godzin zajęć dla całego okresu zatrudnienia należy zgodzić się z argumentacją organu nadzoru, że wskazany przepis Karty Nauczyciela nie upoważnia organu prowadzącego szkołę lub placówkę do regulowania konkretnych i szczegółowych postanowień treści stosunku pracy danego nauczyciela, gdyż kompetencja ta została przypisana dyrektorowi placówki, jako osobie reprezentującej pracodawcę (szkołę lub placówkę) i będącej przełożonym zatrudnionych w zakładzie pracy pracowników, w tym nauczycieli. Kompetencja dyrektora szkoły w tym zakresie jest uznawana za bezsporną zarówno w orzecznictwie, jak i w literaturze przedmiotu. Ponadto w 2 ust. 2 uchwały Rada Powiatu w Chełmie postanowiła, iż nauczycielom, którym powierzono stanowiska kierownicze w szkołach lub placówkach, dla których Powiat Chełmski jest organem prowadzącym, dopuszcza się przydzielenie godzin powyżej tygodniowego wymiaru godzin do realizacji po obniżce wskazanych w tabeli, w szczególnie uzasadnionych przypadkach wynikających z planów nauczania lub braku nauczyciela specjalisty do nauczania danego przedmiotu, jednak w liczbie nie większej niż 6 godzin tygodniowo. Zgodnie z cytowanym wyżej art. 42 ust. 7 pkt 2 Karty Nauczyciela rada posiada kompetencję do określania zasad udzielania i rozmiaru obniżek tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli pełniących funkcje kierownicze oraz zasad zwalniania tych nauczycieli od obowiązku realizacji zajęć wchodzących w skład tygodniowego obowiązkowego wymiaru. Rada Powiatu posiada również kompetencję do określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli wymienionych w art. 42 ust. 7 pkt 3 Karty Nauczyciela. Zapisy 2 ust. 2 przedmiotowej uchwały nie stanowią ani o zasadach udzielania zniżek, ich rozmiarze czy zasadach udzielania zwolnień z realizacji tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć ani nie określają tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dla wymienionej wyżej kategorii nauczycieli.

4 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 4 Poz W ocenie organu nadzoru kwestionowane zapisy 2 ust. 2 uchwały nie mieszczą się w ramach upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 Karty Nauczyciela. Zapisy te normują kwestie, o których ustawodawca wypowiedział się już w art. 35 ust. 1 i 2a Karty Nauczyciela: W szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć (ust. 1). Przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela (ust. 2a). Uregulowanie przez Radę Powiatu mocą przedmiotowej uchwały warunków przyznawania godzin ponadwymiarowych nauczycielom pełniącym stanowiska kierownicze oraz wyznaczenie dopuszczalnej ilości tych godzin stanowi w związku z brzmieniem art. 35 ust. 1 i 2a Karty Nauczyciela wkroczenie w kompetencję ustawodawcy. To z aktu rangi ustawowej wynika dopuszczalna ilość godzin ponadwymiarowych, jaka może być przyznana nauczycielowi. Ponadto z wymienionych przepisów nie wynika by przydzielenie bądź nieprzydzielenie nauczycielowi godzin ponadwymiarowych bądź godzin doraźnych zastępstw było uzależnione od zajmowanego przez nauczyciela stanowiska kierowniczego. Ani art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 Karty Nauczyciela ani art. 35 ust. 1 i 2 tej ustawy nie upoważniają organu prowadzącego do reglamentacji czy pozbawiania nauczycieli pełniących funkcje kierownicze realizacji godzin ponadwymiarowych i godzin doraźnych zastępstw. Warunki przydzielania tych godzin zajęć zostały określone w ustawie, a organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie został upoważniony do ustanowienia innych warunków ich przydziału czy konkretyzacji tych warunków. Z istoty aktu prawa miejscowego wynika niedopuszczalność takiego działania organu realizującego delegację ustawową, które polega na powtarzaniu bądź modyfikacji wiążących norm o charakterze powszechnie obowiązującym. Należy jeszcze raz podkreślić, iż w normie kompetencyjnej art. 42 ust. 7 pkt 2 i 3 nie mieści się upoważnienie do określania maksymalnej liczby godzin ponadwymiarowych i godzin doraźnych zastępstw obowiązujących nauczycieli zajmujących kierownicze stanowiska oraz do dookreślenia bądź ustanawiania innych niż wymienione w ustawie warunków przydzielania wspomnianych kategorii godzin zajęć. Jeżeli organ stanowiący wychodzi poza wytyczne zawarte w upoważnieniu, to mamy do czynienia z przekroczeniem kompetencji, co musi skutkować zastosowaniem środków nadzorczych, bowiem Rada unormowała stany, których normować nie może. W tym przypadku Rada przekroczyła ustawową kompetencję. W tym stanie rzeczy, stwierdzenie nieważności uchwały Nr XXIII/195/2013 we wskazanej części jest uzasadnione. Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, złożona za moim pośrednictwem, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia. Otrzymują : 1) Starosta Chełmski

5 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 5 Poz ) Przewodniczący Rady Powiatu w Chełmie WOJEWODA LUBELSKI Jolanta Szołno - Koguc