Wschodni Kongres Gospodarczy Białystok, 19 września 2014 Panel Energetyka prosumencka Wprowadzenie do dyskusji panelowej Grzegorz Wiśniewski Instytut Energetyki Odnawialnej
Rozwój idei i historia prosumenta Alvin Toffler - Trzecia fala, 1980, rozdział Ku słońcu : W wojnie idei i pieniędzy, jaka się rozszalała w krajach rozwiniętych, wyróżnić można antagonistyczne strony ( ): Są tam akcjonariusze starej bazy energetycznej drugiej fali. Obstają oni przy węglu, ropie i energii jądrowej. Im zależy na przedłużeniu status quo drugiej fali. (...) Rządzą kompaniami gazowymi i elektrowniami, komisjami nuklearnymi, korporacjami i działającymi w tych dziedzinach związkami zawodowymi. ( ) Mimo, że reaktory atomowe, mogą wydawać się nowoczesne i przyszłościowe, to w rzeczywistości są one przestarzałymi (zacofanymi) wytworami drugiej fali, która utkwiła w potrzasku własnych nierozwiązywalnych sprzeczności. W odróżnieniu od nich, orędownicy tworzenia bazy trzeciej fali to przedstawiciele ruchu na rzecz ochrony środowiska, konsumenci i prosumenci, naukowcy oraz przedsiębiorcy reprezentujący najnowocześniejsze gałęzie przemysłu. Są rozproszeni, niedofinansowani ( ), a propagandziści drugiej fali zazwyczaj przedstawiają ich jako otumanionych technicznymi nowinkami naiwniaków, których nie obchodzi prawdziwa wartość dolara
Stan rozwoju technologii mikroinstalacji w Polsce 2012, źródło: badania własne IEO Małe i mikroinstalacje OZE. Średnia Średni koszt Średni koszt Szacunkowa moc [kw] jednostkow y [zł/kw] całej instalacji [zł] ogólna liczba mikroinstalacji 2012 [szt.] Kolektory słoneczne 7,0 3 200 22 400 120 000 Małe piece i kotły na biomasę (dedykowane) 20,0 900 18 000 90 000 Pompy ciepła 10,0 2 500 25 000 10 000 Małe elektrownie wiatrowe (on i off grid) 3,0 9 000 27 000 3 000 Systemy fotowoltaiczne(on i off grid) 3.0 8 000 24 000 139 Średnia / Razem 9 4 720 23 280 223 139 zdecydowaną większość (ponad 98%) stanowią instalacje do produkcji ciepła Prawie ćwierć miliona użytkowników mikroinstalacji OZE 6-7 mld zł inwestycji prywatnych/obywatelskich w ciągu ostatnich 10 lat Ułamek procenta stanowią instalacje przyłączone do sieci elektroenergetycznej www.ieo.pl
Mikro-źródła OZE na TGE w 2013 roku konsekwencje wsparcia system zielonych certyfikatów moc (MW) wszystkie typy świadectw od do wyprodukowany wolumen (MWh) liczba ŚP - 0,040 12 415,546 1 201 0,041 0,200 79 078,585 2 169 0,201 1,000 457 701,780 4 280 1,001 2,000 590 456,105 1 695 2,001 5,000 472 157,812 534 5,001 10,000 286 313,567 200 10,001 20,000 315 394,525 106 20,001 30,000 605 351,613 149 30,001 40,000 357 960,914 66 40,001 50,000 544 081,264 76 50,001 5 000,000 1 681 875,906 86 SUMA 5 402 787,617 10 562 Udział mikroźródeł <40 kw 0,2% Udział małych źródeł <200 kw 0,6% Udział źródeł <100 kw 10% www.ieo.pl
Prosument nowe zjawisko w polskim prawie i w dyskusji Wg projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii z 2012 roku Prosument jest osobą fizyczną, prawną lub jednostką organizacyjną, nieposiadającą osobowości prawnej i będącą wytwórcą energii w mikroinstalacjiw celu jej zużycia na potrzeby własne lubsprzedaż. W obowiązującym prawie energetycznym (nowelizacja z 2013 roku) z 2013 roku Prosumenta ; ale jego sens został zasadniczo ograniczony do osób fizycznych; Na potrzeby dyskusji o energetyce prosumenckiej, za Prosumenta można przyjąć: Osobę fizyczną lub tzw. ułomną osobę prawną Przedsiębiorstwo, w tym w szczególności MSP Gminę samorządową www.ieo.pl
Produkcja brutto i zużycie energii elektrycznej w poszczególnych regionach w 2011 r. Źródło: ARE, oprac. IEO -wojewódzki potencjał prosumencki? Wojewódzki potencjał prosumencki = zużycie produkcja 6
Koszty energii z mikroinstalacji OZE i ceny energii elektrycznej w 2012 roku (bez wsparcia) Najmniejsze mikroinstalacje mają najwyższe koszty, ale ich użytkownicy płacą najwięcej za energię Oznaczania mikroinstalacji: PV elektrownie słoneczne fotowoltaiczne, MEWi mikrowiatraki, MB- mikrobiogazownie, CHP kogeneracja na biopłynach Źródło: IEO: Krajowy plan rozwoju mikroinstalacji
Przykład działań racjonalnych czy marzeń? Dlaczego wieś i rolnicy są bardzo zainteresowani energetyką prosumencką? Udział kosztów energii w produkcji rolnej >12%, najwięcej w UE; Źródło: Eurostat Rosną koszty dystrybucji energii na obszarach peryferyjnych, w szczególności dla odbiorców wiejskich Źródło: ARE,OZERISE-IEO. Średnie roczne zużycie energii elektrycznej na osobę wynosiło w 2012 roku 2750 kwh (w mieście 1700 kwh) i wzrosło o 49,6% w porównaniu z rokiem 2009 (w miastach nastąpił spadek); Źródło:GUS W latach 2009-2012 średnie wydatki gospodarstwa wiejskiego na energie elektryczną wzrosły o 16,7% (w mieście 9,9); Źródło:GUS Szybciej niż w mieście rosną tez wydatki na nośniki energii takie jak gaz ciekły i węgiel kamienny; Źródło:GUS Zły stan sieci elektroenergetycznej na obszarach wiejskich (awaryjność, zła jakość dostarczanego prądu, brak możliwości zwiększenia mocy przyłączeniowej) Rolnicy, gosp. domowe, MSP Znaczące zasoby odnawialne na obszarach wiejskich
Problemy bilansowania i przychody z mikroinstalacji prosumenckich OZE i hybryd (projekt OZERISE) Zarobki na sprzedaży nadwyżek energii do sieci nie pozwalają na efektywność ekonomiczną Wewnętrzna infrastruktura gospodarstw oraz sieci teleinformatyczne jako problem we wprowadzaniu rozwiązań inteligentnych sieci www.ozerise.pl
Jak udoskonalić prawo aby prosumeryzm działał? - np. propozycja IEO poprawek prosumenckich w projekcie ustawy o OZE 1. Wprowadzenie obywatelskiej segmentacji mikroinstalacji OZE na przedziały mocy odpowiednio: do 3 kw, 3-10 kw oraz 10-40 kw 2. Dobranie wsparcia w postaci taryf FiT w wysokości odwrotnie proporcjonalnych do wielkości mocy w poszczególnych segmentach mikroinstalacji, tak aby upowszechnić dostęp szerokich rzesz obywateli do systemu wsparcia, ale nie podnieść kosztów wsparcia 3. Zaproponowane zmiany wymagają wsparcia do 1 kwh dla ponad 250 tys. prosumentów, ale wysokość tego wsparcie do 2030 wynosi 0,11 zł/kwh; tylko połowę obecnych dopłat do energii z dużych OZE Więcej: http://www.ieo.pl/pl/aktualnosci/872-uwagi-i-propozycje-ieo-ustawa-oze.html Zakres mocy mikroinstalacji OZE objętych systemem wsparcia Średnia taryfa FiT Łączna moc zainstalowana -2016-2020 Liczba prosument ów do 2020r. Produkcja energii w 2020r. Produkcja energii do 2030r. Dopłata do 1 kwh w okresie eksploatacji do 2030 roku zł/kwh kw szt. GWh GWh zł/kwh do 3 kw 0,75 300 000 145 000 342 1 026 0,11 3 kw-10 kw 0,61 500 000 59 375 940 2 820 0,09 10 kw-40 kw 0,30 1 000 000 50 000 1 928 5 783 ew. wsparcie (100% ceny) dotacjami Razem 1800000 254375 3 210 9 629 www.ieo.pl
Tezy do dyskusji panelowej 1. Idea energetyki prosumenckiej i jej rola w transformacji energetycznej rozwoju regionalnym orazatrakcyjność w społecznym odbiorze 2. Jak zapewnić opłacalność inwestycji w mikroinstalacje? Polski rolnik i mikroprzedsiębiorca jako inwestorzy 3. Idea spółdzielni energetycznych a zapotrzebowanie na energię i zrównoważony rozwój w gminach 4. Perspektywy mikrogeneracji przyzakładowej 5. gmina jako inwestor i prosument www.ieo.pl
Paneliści Lutz Ribbe Przewodniczący Sustainable Development Observatory-EKES, Euronatur Ryszard Rabiega Prezes Zarządu, BIO POWER Sp. z o.o.; Wojciech Trzasko Przewodniczący Rady Klastra, Północno-Wschodni Klaster Energetyczny; Prodziekan ds. Rozwoju i Współpracy, Wydział Elektryczny, Politechnika Białostocka Paweł Wyszyński Prezes Zarządu, Optima Polska Sp. z o.o., Wiceprezes Zarządu, Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej Ryszard Ochwat Dyrektor Generalny, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej www.ieo.pl