Mapa drogowa rozwoju rynku instalacji do wytwarzania ciepła z OZE w systemach rozproszonych

Transkrypt

1 III Konferencja Rynku Urządzeń Grzewczych Poznań, 25 kwietnia 2016 Mapa drogowa rozwoju rynku instalacji do wytwarzania ciepła z OZE w systemach rozproszonych Międzynarodowe Targi Poznańskie, INSTALACJE 2016 Grzegorz Wiśniewski gwisniewski@ieo.pl

2 Ogólne zasady wsparcia energii z OZE 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009r.w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/20/WE (Dz. U. UE. L. z 2009 r., nr 140, poz. 16 z późn. zm.). Wyznacza 15% cel dla OZE na 2020 rok, który w 60% ma być zrealizowany poprzez wytwarzanie ciepła z OZE 2. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (tj. Dz. U. z 2012 r.,poz z późn. zm.); nowelizacja prosumencka z lipca 2013 roku Mały trójpak (brak regulacji dot. ciepła rozproszonego z OZE, poza zwolnieniem niektórych mikroinstalacji z konieczności uzyskania pozwolenie budowlanego) 3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. z 2007 r., nr 93, poz. 623 z późn. zm.) (dotyczy tylko energii elektrycznej z OZE) 4. Ustawa o odnawialnych źródłach energii (uchwalona przez Sejm 20 lutego 2015 roku) (brak nowych przepisów regulujących ciepło z OZE) => brak dedykowanych rozwiązań prawnych dla wsparcia/regulacji ciepła z OZE (obszar do ustalenia na szczeblu międzyresortowym)

3 Trendy w realizacji celów UE w zakresie OZE do 2020 roku (w całej UE i w Polsce) W Polsce, ciepło z OZE ma w 54% wypełnić krajowy cel wykorzystania OZE na 2020 rok. Odchylenie się od 1% poniżej celu oznacza brak zużycia ok 8,5 TWh energii z OZE w 2020r. Przy założeniu, że deficyt energii z OZE wyniesie 2,1%, a transfer statystyczny pomiędzy państwami odbędzie się po cenie 100 Euro/MWh, Polska musiałaby dokonać transferu statystycznego na kwotę 1,8 mld Euro, czyli 7,5 mld zł (ok. 1% rocznych wydatków budżetu państwa). 3

4 Kierunki zmian prawa UE w zakresie zielonego ciepła Problemy i uwarunkowania związane z wdrażaniem przepisów UE dotyczących ciepła z OZE: Od 2011 roku dyrektywa 2009/28/WE wyznacza cel dla OZE na 2020 rok w odniesieniu do energii finalnej brutto (ciepło+energia elektryczna+paliwa transportowe). Brak analiz które pokazujących, że ciepło jest najtańszym sposobem realizacji celów (preferowanie w regulacjach generacji energii elektrycznej) Zagrożenie niezrealizowania przez Polskę celu dyrektywy 2009/28/WE na 2020 rok. Komisja Europejska informuje o zagrożeniu (Renewable Energy progres report, czerwiec 2016) Nowe cele klimatyczno-energetyczne UE na 2030 rok (konkluzje Rady UE z 23/10/2014) wyznaczają cele redukcyjne (średnio 40%) nie tylko dla sektora ETS (>20 MW) w wysokości 43% w latach ) ale też non-ets w wysokości 30% w latach Sektor non ETS obejmuje m.in. mieszkalnictwo i rolnictwo

5 Zmiany w sektorze ciepłownictwa w latach mały udział ale widoczny wzrost w OZE z 4 do ok. 7% 5

6 Prognozy i perspektywy rozwoju ciepła z OZE Trend wzrostu udziału ciepła z OZE i wkłady ciepła systemowego i rozproszonego 18,0% 16,0% 14,0% Udział ciepła z OZE w zużyciu ciepła vs. cel KPD '2020 źródlo: Eurost, GUS, IEO, przykladowa aproksumacja potęgowa 13,9% vs 13,2% w KPD 14,4 vs 17,2% w KPD 12,0% 10,0% 10,4% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% Wkład ciepła rozproszonego w realizacji celu OZE w 2013 r. - 85% Wkład ciepła systemowego w realizacji celu OZE w 2013 r. 15%

7 Źródła ciepła innego niż sieciowe do ogrzewania pomieszczeń w budynkach mieszkalnych, źródło GUS Ciepło sieciowe 35 Kocioł dwufunkcyjny - paliwa stałe 30 Kocioł jednofunkcyjny - paliwa stałe % Piece w pomieszczeniach - paliwa stałe Kocioł dwufunkcyjny - gaz ziemny Kominek - paliwa stałe Ogrzewanie elektryczne Kocioł jednofunkcyjny - gaz ziemny 7

8 Sposoby przygotowywanie ciepłej wody w budynkach mieszkalnych, źródło GUS Instalacja ciepłownicza Bojler lub terma elektryczna % 15 Piecyk łazienkowy gazowy Kocioł dwufunkcyjny - paliwa stałe Kocioł dwufunkcyjny gazowy 10 7 Inne Brak ciepłej wody

9 Porównanie sytuacji w zakresie zaopatrzenia w ciepło mieszkańców wsi i miast Miasto -ciepło sieciowe Dostęp do ciepła sieciowego 59% ludności miejskiej średni dochód roczny na 1 osobę 19 tys. zł netto ciepła woda z sieci u 43% mieszkańców ciepła woda w lokalnych kotłowniach u 54% mieszkańców gaz ziemny sieciowy dostępny u 72% mieszkańców gaz z butli dostępny u 19% mieszkańców Wieś -ciepło rozproszone Dostęp do ciepła sieciowego 0% ludności wiejskiej średni dochód roczny na 1 osobę 13 tys. zł netto ciepła woda z sieci u 3% mieszkańców ciepła woda w lokalnych kotłowniach u 87% mieszkańców gaz ziemny sieciowy dostępny u 20% mieszkańców gaz z butli dostępny u 73% mieszkańców Źródło:GUS 9

10 Średnie roczne zużycie (w GJ) nośników energii w gospodarstwie domowym Miasto Wieś Źródło:GUS 10

11 Porównanie cen nośników energii dla gospodarstw domowych źródło: GUS 2014 rok Nośnik energii 2012 Realny wzrost cen 2012/2002 zł/gj % Ciepło z sieci 47(miasto) 14 Ciepła woda z sieci Energia elektryczna Gaz ciekły 106 (wieś) 44 Olej opałowy 105 (wieś) 100 Gaz ziemny Węgiel kamienny Koks Wartości średnie

12 Technologie ciepła rozproszonego z OZE Kotły na biomasę Pompy ciepła Magazyny ciepła Kolektory słoneczne Układy hybrydowe cieplne i elektryczne Systemy kogeneracyjne 12

13 Rynek mikro i małych instalacji OZE w 2014 r. (dominująca rola źródeł ciepła) źródło: IEO Obroty roczne (mln zł) Moc zainstalowana w 2014 roku (MW) Kolektory słoneczne Pompy ciepła Kotły na biomasę Małe elektrownie wiatrowe Systemy fotowoltaiczne Biogazownie rolnicze 13

14 Konieczne nowe inwestycje w OZE na podstawie KPD, aktualizacja IEO* Technologia OZE Przyrost mocy zainstalowanej [MW] Nakłady jednostkowe [mln. zł/mw] Skala inwestycji [mln zł.] Elektrownie wodne<1mw 20 17,0 340 Elektrownie wodne 1MW - 10MW 30 2,9 90 Elektrownie wodne >10 MW , Systemy fotowoltaiczne , Elektrownie wiatrowe duże , Elektrownie wiatrowe małe , Układy kogeneracyjne na biomasę 250 6, Biogazownie , Ciepłownie geotermalne (bez p.c.) , Kolektory słoneczne , Kotły na biomasę , Pompy ciepła (p.c.) 410 5, RAZEM

15 Opłacalność inwestycji w czyste i działające automatycznie OZE dla budynku jednorodzinnego (przykład: mały dom istniejący 100 m2 pow. użytk. o średnim standardzie 100 kwh/m2*rok) Technologia Pompa ciepła Pompa ciepła Kolektory Kocioł na biomasę B/W A/W słoneczne Moc 8 kw 8 kw 10 kw 4 kw Sprawność 3,30 2,60 0,85 Współczynnik wykorzystania mocy kwh/kw kwh/kw kwh/kw 650 kwh/kw Typ beneficjenta Osoba fizyczna Osoba fizyczna Osoba fizyczna Osoba fizyczna Przepływy w kwotach Brutto Brutto Brutto Brutto kredyt / wkład własny 80% / 20% 80% / 20% 80% / 20% 80% / 20% koszt kapitału własnego 6,58% 6,58% 6,58% 3,58% Stawka VAT 8% 8% 8% 8% CAPEX (zł) zł zł zł zł CAPEX (zł/kw) zł/kw zł/kw zł/kw zł/kw OPEX serwis (zł) 215 zł 215 zł 308 zł 31 zł OPEX serwis (zł/kw) 27 zł/kw 27 zł/kw 31 zł/kw 8 zł/kw OPEX paliwo (zł) zł zł zł 31 zł OPEX paliwo (zł/kw) 254 zł/kw 323 zł/kw 321 zł/kw 8 zł/kw LCOE 0,48 zł/kwh 0,41 zł/kwh 0,36 zł/kwh 0,23 zł/kwh LCOE 133 zł/gj 114 zł/gj 100 zł/gj 65 zł/gj 15 Cena ciepła w 2014 roku z małych systemów ciepłowniczych wg URE : 53 zł/gj Źródło:IEO

16 Porównanie cen nośników energii (2012 wg GUS) i kosztów ciepła z rozproszonych systemów OZE (2015 wg IEO) Energia elektryczna Pompa ciepla geoterm Pompa ciepla pow-woda 2015 Gaz ciekły 2012 Olej opałowy 2012 Ciepła woda z sieci 2012 Kociol na biomasę Gaz ziemny 2012 Kolektor sloneczny Ciepło z sieci 47 Koks 2012 Węgiel kamienny zł/gj Źródło:IEO 16

17 Badanie opinii publicznej PRZECIW 21% BRAK ZDANIA 15% ZA 64% Czy należy zwiększyć wsparcie na rozwój małych, domowych instalacji odnawialnych źródeł energii w Polsce? W jakie źródło OZE najchętniej zainwestowałbyś? Badanie opinii publicznej na temat odnawialnych źródłach energii zrealizowano w dniach listopada 2015 roku 17 przez TNS Polska

18 Podsumowanie Ciepło z OZE ma kluczowe znaczenie w realizację przez Polskę zobowiązań unijnych na 2020 rok (ponad połowa z 15% celu na OZE) oraz w zakresie ograniczania niskiej emisji Ciepło rozproszone z OZE realizuje obecne zobowiązania w zakresie ciepła z OZE w 85% (ciepło systemowe tylko w 15%) Średni koszt ciepła z instalacji rozproszonych OZE wynosi ok 100 zł/gj i jest dwukrotnie wyższy od średniej ceny ciepła z systemów ciepłowniczych i o jedną piątą wyższy od średniej ceny ciepła z indywidulanych źródeł ciepła wykorzystujących paliwa kopalne Brak odpowiedniego wsparcia dla ciepła rozproszonego z OZE uderza w warunki życia i rozporządzalne dochody ludności na obszarach wiejskich (utrata spójności społecznej) Ciepło z OZE jest generalnie dyskryminowane w systemie wsparcia z OZE, a ciepło rozproszone jest niedoceniane w promocji ciepłownictwa. Konieczne są nowe programy wsparcia wytwarzania ciepła rozproszonego z OZE 18

19 Krajowy Plan Rozwoju Rozproszonych Instalacji Wytwarzania Ciepła Z Odnawialnych Źródeł Energii do 2030 roku Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej Instytut Energetyki Odnawialnej - koordynator, autor raportu we współpracy z Bosch Cichewicz Defro Galmet ENSOL Europejski Instytut Miedzi Vaillant Viessmann Stiebel-Eltron Thermaflex Krajowy plan rozwoju ciepła z OZE System wsparcia 19 i promocji ciepła z odnawialnych źródeł energii w domach