Projekty pilotażowe OZE w inteligentnych sieciach energetycznych w rolnictwie i na obszarach wiejskich

Transkrypt

1 31 spotkanie Forum Energia Efekt Środowisko Inteligentne Sieci Energetyczne NFOŚiGW, Warszawa, 13 stycznia 2012 roku Projekty pilotażowe OZE w inteligentnych sieciach energetycznych w rolnictwie i na obszarach wiejskich Grzegorz Wiśniewski gwisniewski@ieo.pl Instytut Energetyki Odnawialnej

2 Klasyk powiedział Energetyka odnawialna aktywizuje ludzi, dzięki niej buduje się oddolne relacje społeczne, likwiduje pasywność obywateli. Powszechna dostępność tych źródeł sprzyja demokratyzacji. Myślę tu o słońcu i wietrze, ale także o biogazie z odpadów rolniczych Prof. Maciej Nowicki, Sprawy Nauki, 30 grudnia 2011

3 UE mówiła Ocena funkcjonowania WPR z r., tzw. healthcheck (po przyjęciu Pakietu klimatycznego): Ministrowie ds. Rolnictwa UE zgodzili się na zwiększenie modulacji, mechanizmu polegającego na ograniczaniu płatności bezpośrednich dla rolników i przenoszeniu środków do budżetu przeznaczonego na rozwój obszarów wiejskich. Pozwoli to europejskiemu sektorowi rolniczemu lepiej reagować na nowe wyzwania i możliwości, w tym zmiany klimatyczne, ochronę różnorodności biologicznej i produkcję zielonej energii elektrycznej. Efekt: brak dopłat od 2009 roku do upraw energetycznych

4 Tezy prezentacji Energetyka rozproszona oparta na OZE ma największe szanse na rozwój w terenach słabo zaludnionych, w szczególności w gospodarstwach roln. Rolnictwo w Polsce niepotrzebnie w obszarze OZE jest spychane do gasnącej i drugorzędnej roli producenta biomasy na cele energetyczne Rolnictwo to duży producent netto zielonej energii elektrycznej i małych źródłach OZE i potencjalnie duży i chętny inwestor w mikrosieci i inteligentne sieci energetyczne (ISE) Podstawowe problemy wprowadzania ISE na rynek konsumenta: decyzje inwestycyjne u odbiorców końcowych są podejmowane o ile jest szansa zredukowania kosztów o 50%; w praktyce dzięki ISE konsument redukuje użycie energii o ok. 5% (źródło: IBM) Urządzenia smart grid ready pozwalają na peak sheaving o 10% i jeżeli nawet wprowadzone zostaną dynamiczne taryfy to oszczędności po stronie konsumenta nie będą większe niż Euro/rok; a ci akceptują wydatek rzędu 100 Euro o ile okres zwrotu <5 lat (źródło: IFZ) Sukces pilotażowego programu NFOŚiGW na rzecz ISE zależy od: wykorzystania potencjału rolników, oparcia ISE na zintegrowanych w mikrosieci instalacjach OZE odpowiedniego kształtu ustawy o OZE dalszego wdrażania ISE w ramach priorytetów polityki spójności UE

5 Rosnące koszty zaopatrzenia w energię elektryczną gospodarstw rolnych Źródło: GUS, oprac. IEO Wydatki gosp. domowych i rolnych na energię elektryczną (rok do roku) Zużycie energii elektrycznej w rolnictwie w latach GUS, oprac.: IEO 72% wzrost wydatków na energię elektryczną w gospodarstwach rolnych w latach , w porównaniu z 34% średnim wzrostem we wszystkich gospodarstwach domowych (stały trend szybszego niż średnia wzrostu kosztów dla gosp. rolnych w ciągu 3-4 ostatnich lat) Zużycie energii elektrycznej w rolnictwie, 2010 GWh Problem wzrostu zużycia energii elektrycznej dotyczy całego kraju,(zapotrzebowanie na ciepło spada)

6 Bilans energii z OZE w gospodarstwach rolnych UE-27 w 2008 r [ktoe], źródło DG Argi 2011 Zużycie energii z OZE w rolnictwie w końcowym zużyciu energii w UE: 0,7% Produkcja energii z OZE w rolnictwie w zużyciu energii w UE: 2% W Polsce w rolnictwie jest zużywane 6% energii finalnej Rolnictwo eksporterem zielonej energii w całej UE sposób na realizację celów dyrektywy 2009/28/WE

7 Scenariusze (na bazie krajowych KPD) wytwarzania energii elektrycznej z OZE w gospodarstwach rolnych UE-27 w 2020 roku źródło DG Agri 2011 Ciepło Energia elektryczna Udział energetyki wiatrowej w energii z OZE wytwarzanej w gospodarstwach rolnych UE wyniesie w zależności od scenariusza 80-90%

8 Rolnicy inwestorami w małe OZE W Polsce (wg Eurostat): W 2011 roku realny dochód rolników w Polsce zwiększył się o 14,2 % (4 miejsce w UE-27, przy średnim wzroście 6,7%) W latach przychody realne polskich rolników wzrosły o 74% przeciętny roczny dochód, na jednego pełnozatrudnionego w rolnictwie wzrósł z 14,8 tys. zł w 2010 do 17,5 tys. zł w 2011r. => rolnicy inwestują w środki produkcji

9 Wcześniejsze wyniki badań ankietowych dot. OZE wśród rolników (2005, woj. kujawsko-pomorskie) źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej Przydział mocy na gospodarstwo rolne [kw] Deklarowany wkład własny rolnika w zakup urządzenia OZE Preferencje technologiczne Deklarowane inwestycje w badanych gospodarstwach rolnych

10 Małe źródła (<5 MW) i mikro (<100 kw) w Polsce na Towarowej Giełdzie Energii na koniec 2011 roku Moc źródła MW Ilość źródeł Produkcja kwh biogaz biomasa wiatrowe wodne PV do 0, od 0,051 do 0, od 0,101 do 0, od 0,25 do 1, od 1,00 do 5, SUMA

11 Wyniki badania rynku małych elektrowni wiatrowych w 2011 r. (źródło: IEO) sztuki (3047 nie podłączonych do sieci) kw (turbiny nie podłączpne 0,1-40,0kW) kw / 27sztuk podłączone do sieci elektroenergetycznej (źródło URE)

12 Nakłady inwestycyjne na zieloną energię elektryczną i zielone ciepło wg nowych (przyrostów) mocy przewidzianych w KPD do 2020 r. mikroźródła Łączne nakłady na wdrożenie KPD 30 mld euro, w tym na mikroźródła-14 mld euro Potrzeba zintegrowanego podejścia: mikrosieci-> inteligentne sieci->magazynowanie

13 Zróżnicowany koszyk mało- i mikroskalowych technologii OZE na lata Mikrotechnologie OZE mogę się wspierać/uzupełniać w lokalnym miksie w dużym zakresie

14 Prywatni inwestorzy kapitałowi i branżowi (duże źródła > 5 MW) Gospodarstwa domowe i rolne (mikroźródła < 50 kw) Małe średnie przedsiębiorstwa oraz rolnicy (mini źródła < 250 kw System Wsparcia i jego adresaci Gminy i lokalne przedsiębiorstwa energetyczne (małe źródła <5 MW) Producenci urządzeń/ instalatorzy Ustawa o OZE wg Związku Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej / PKPP Lewiatan stawia na małe źródła i mikroźródła (rola rolników i instalatorów urządzeń)

15 Małe źródła OZE - ISE - Rolnicy

16 Indykatywny podział oszacowanej puli środków na OZE w ramach perspektywy finansowej Oszacowana przez Instytut Energetyki Odnawianej dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego łączna kwota wsparcia na OZE w ramach polityki spójności UE na lata wynosi 2,3 mld Euro Gros środków na małe źródła OZE, część środków powinna być skierowana na ich integracje w mikrosieci (tzw. projekty złożone ) Alokacja środków na OZE mln Eur Źródło: IEO

17 Podsumowanie 1. Gospodarstwa rolne w Polsce rolnicy jako inwestorzy stanowią olbrzymi potencjał do rozwoju mikroinstalacji OZE 2. Udziały energii z OZE w gospodarstwach rolnych powinny znacznie przekraczać wymagane 15% w 2020 roku (20-30%), a to oznacza zasadność instalowania kilku źródeł OZE i łączenia je w mikrosieci 3. Program ISE- NFOŚiGW w ramach pilotażu powinien uwzględniać gospodarstwa rolne jako bazę do tworzenia mikrosieci i inteligentnych sieci w ramach dobrowolnej organizacji rolników w grupy bilansujące, producenckie, spółdzielnie, grupowania projektów przez gminy wiejskie itp.(konieczność rozwiązania problemu pomocy publicznej) 4. Złożone projekty integrujące OZE i tworzące inteligentne sieci powinny być w Polsce jednym z priorytetów polityki spójności UE na lata