Energetyka odnawialna na progu komercjalizacji modele biznesowe energetyki przemysłowej w okresie przejściowym

Transkrypt

1 II Forum Ochrony Środowiska Warszawa, 16 lutego 2016 roku Energetyka odnawialna na progu komercjalizacji modele biznesowe energetyki przemysłowej w okresie przejściowym Grzegorz Wiśniewski gwisniewski@ieo.pl

2 Plan referatu I. Realizacje inwestycji biznesowych w systemie wsparcia oferowanym ustawą o odnawialnych źródłach energii sprzedaż całości energii do sieci II. Realizacja inwestycji poza systemem wsparcia ustawy o odnawialnych źródłach energii- jak małe instalacje OZE zmieniają dotychczasowe modele biznesowe w energetyce 2

3 Rynek energii elektrycznej w Polsce a OZE Produkcja energii elektrycznej z OZE GWh wnioski "w toku" - biomasa współspalanie biomasowe biogazowe PV wiatrowe wodne

4 117,49 119,70 128,80 155,44 197,21 195,32 198,90 201,36 181,55 240,00 242,40 248,46 258,89 267,95 274,92 286,74 297,35 300,03 System zielonych certyfikatów Średnie ceny energii elektrycznej, opłaty zastępcze i przychody producenta energii z OZE Jednostkowa opłata zastępcza Średnia cena energii elektrycznej Średni przychód wytwócy z OZE z 1 MWh energii, obrót pozasesyjny Średni przychód wytwócy z OZE z 1 MWh energii, obrót giełdowy 500,0 PLN/MWh Źródło: TGE, URE, IEO 400,0 PLN/MWh 300,0 PLN/MWh 200,0 PLN/MWh 100,0 PLN/MWh 0,0 PLN/MWh

5 System zielonych certyfikatów Ceny świadectw pochodzenia w latach Spadek cen ŚP w latach z 280 zł do 120 zł ( ), przy spadku cen energii z 200 do 180 zł oraz spadek przychodów ze energię z OZE z niemal 480 do 300 zł/mwh. (graniczna cena dla większości OZE) Spadek cen ŚP potwierdza niestety slogan Warrena Buffeta z rynków finansowych: Only when the tide goes out do you discover who's been swimming naked. W latach , pomimo korzystania z dotacji, płynność finansową utraciła połowa z 50 biogazowni rolniczych oraz nieliczne jeszcze farmy fotowoltaiczne, w tym np. farma Wierzchosławice (50% dotacji, 50% preferencyjny kredyt). 5

6 Zasadnicza zamiana w regulacjach prawnych dot. OZE w 2015 i 2-16 roku 1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. z 2007 r., nr 93, poz. 623 z późn. zm.); 2. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (tj. Dz. U. z 2012 r.,poz z późn. zm.); nowelizajca prosumencka z lipca 2013 roku Mały trójpak ; Ustawa o odnawialnych źródłach energii (uchwalona przez Sejm 20 lutego 2015 roku). Znowelizowana 28 stycznia 2016 roku (odroczony termin wejścia w życie akcji i taryf FiT) 6

7 System aukcyjny Jak ma wyglądać nowy system wparcia OZE w praktyce? Całkowity wolumen energii przewidziany do zakupu w aukcjach Wolumen energii w aukcji Aukcje do 1 MW obejmą 25% wsparcia Aukcje powyżej 1 MW Aukcje do 1 MW Konkurencyjne źródła Biomasa Wiatr Biogaz Wiatr Słońce Woda Według ostatnich informacji Ministerstwo Gospodarki przewiduje tylko 3 aukcje do 2020 roku: w latach 2016, 2017, MW W systemie aukcyjnym bez koszyków technologicznych i przy małych wolumenach aukcji dla źródeł niestabilnych (< 4000 h/rok) szanse projektów zależą od: wysokości cen referencyjnych; uzyskania warunków przyłączenia do sieci i gwarancji finansowania. 7

8 Bariery i szanse w nowym otoczeniu Prognoza kosztów LCOE wg IEO Źródło: Ekspertyza IEO dla Ministerstwa Gospodarki, 2013 wykorzystana w OSR 8

9 Ceny referencyjne instalacji OZE Projekt rozporządzenia MG do ustawy o OZE z 15 listopada ub.r PL/MWh , ,2 Cena ŚP Energia 9

10 Bariery i szanse w nowym otoczeniu Źródła ryzyka w całym systemie Mechanizm aukcji, zgłaszanie ofert do wspólnego koszyka bez podziału na technologie 10

11 Bariery i szanse w nowym otoczeniu Źródła ryzyka w całym systemie Merit order aukcji, założenie równouprawnienia podmiotów 11

12 Inne niż aukcje systemy wsparcia OZE Dlaczego warto się nad nimi zastanowić? System aukcyjny w ustawie o odnawialnych źródłach energii Słabo jak na aukcje - rozwinięty rynek OZE Brak możliwości/zasadności łączenia pomocy publicznej w aukcjach z dotacjami W aukcjach wygrywają technologie najtańsze (ceny referencyjne mogą dodatkowo wykluczać) Zagrożenie monopolizacją aukcji przez duże instalacje biomasowe i projekty wiatrowe Nowy, niesprawdzony, system wsparcia Trudne do oszacowania ryzyko na etapie deweloperskim i udziału w aukcji 12

13 Wnioski dotyczące systemu aukcyjnego Co robić z projektami OZE? 1. System aukcyjny wprowadzany ustawą o OZE niesie wiele niewidomych i ryzyk dla inwestorów poczekać na zakończenie procesu notyfikacji ustawy w Komisji Europejskiej i ew. nowelizacje ustawy 2. Projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki o cenach referencyjnych nie daje podstaw do podjęcia decyzji inwestycyjnych poczekać na ostateczną wersje rozporządzenia i jego publikacje w Dz.U 3. System aukcyjny nie stwarza dogodnych warunków do rozwijania autokonsumpcji energii z OZE i uniemożliwia, z uwagi na zasady pomocy publicznej art. 39 UOZE, łączenie wsparcia w formie dopłat do cen energii (cena z aukcji) i dopłat do inwestycji (dotacji) 4. Koszty energii z OZE spadają z rok na rok, zwłaszcza w przypadku fotowoltaiki i energetycznego wykorzystania odpadów rozwijać projekty OZE pod różne schematy inwestycyjne (różne modele biznesowe: sprzedaż energii lub nadwyżek lub pełna autokonsumpcja ) i różne instrumenty wsparcia (dotacje, system aukcyjny) 13

14 Wsparcie dla mikro- małych instalacji Uproszczenia administracyjne Wymogi administracyjne i operatorskie Mikroinstalacja Mała instalacja Instalacja OZE (duża) 10 kw 40 kw 50 kw 75 kw 100 kw 200 kw 500 kw 1 MW 5 MW 10 MW 20 MW 50 MW Wymogi administracyjne pisemna informacja do operatora z opisem instalacji, nie stanowi działalności gospodarczej, Nie wymaga koncesji Wymagany wpis do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, Stanowi działalność gospodarczą Nie wymaga koncesji <200 kw Wymagana koncesja >200 kw Przyłączenie do sieci Brak opłat przyłączeniowych Pobierana jest opłata przyłączeniowa Pobierana jest pełna opłata przyłączeniowa Ustawa o odnawialnych źródłach energii 14

15 Wsparcie dla mikroistalacji Taryfy gwarantowane FiT? Taryfy gwarantowane FiT w ustawie o OZE miały być nakładką na system rozliczeń sprzedaży energii z mikroinstalacji (możliwość wyboru), dostępna dla wszystkich na określonych czas i w określonymi zakresie mocy. a) Pozwoli doholować mikroinstalacje do momentu, aż net metering (dla firm) i sprzedaż nadwyżek energii po 100% ceny hurtowej (dla osób fizycznych) zaczną być opłacalne b) Pozwoli rozwinąć krajowy przemysł i stworzyć masowy rynek. Ustawa o odnawialnych źródłach energii 15

16 Koszty produkcji energii w mikroinstalacjach Koszty (jeszcze) wyższe niż wysokość stawek FiT Technologia Małe elektrownie wiatrowe Małe elektrownie wiatrowe Systemy fotowoltaiczne (dachowe) Systemy fotowoltaiczne (dachowe) Mikrobiogazownie rolnicze Moc 3 kw 10 kw 3 kw 10 kw 10 kw Typ inwestora Przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo Przepływy Netto Netto Netto Netto Netto Współczynnik CF 600 kwh/rok 1000 kwh/rok 950 kwh/rok 950 kwh/rok kwh/rok CAPEX bez VAT zł/kw zł/kw zł/kw zł/kw zł/kw OPEX bez VAT 193 zł/kw 255 zł/kw 160 zł/kw 137 zł/kw zł/kw Rodzaj kredytu Inwestycyjny Inwestycyjny Inwestycyjny Inwestycyjny Inwestycyjny Oprocentowanie kredytu 6% 6% 6% 6% 6% Premia za ryzyko 0% 0% 0% 0% 0% Koszt kapitału własnego 3,58% 3,58% 3,58% 3,58% 3,58% LCOE 1,664 zł/kwh 1,209 zł/kwh 0,995 zł/kwh 0,843 zł/kwh 0,994 zł/kwh 16

17 Koszty produkcji energii w mikroinstalacjach do 40 KW Kiedy może zacząć się opłacać rozliczenie netto - autokonsumpcja? Niemcy Polska? 17

18 Jak dokonać transformacji energetycznej w Polsce w zakresie energii elektrycznej z OZE => prosumenci biznesowi (MŚP)

19 Segmentacja rynku wytwórców energii z OZE z podziałem na instrumenty wsparcia Projekty w ramach ustawy OZE Projekty poza ustawą OZE Projekty z dotacją Net metering do 40 kw osoby fizyczne Net metering firmy do 40 kw (sprzedaż nadwyżek po cenie 100% ceny) 1. Auto-producenci biznesowi semi off grid (sprzedaż nadwyżek po cenie rynkowej wynegocjowanej ze spółką obrotu ) 2. Auto-producenci biznesowi off grid (100% autokonsumpcja) Projekty bez dotacji FiT osoby fizyczne i firmy Aukcje do 1 MW w sytuacji gdy dotacje zostaną wyczerpane podmiot przekroczył dopuszczalny limit pomocy publicznej inwestycją jest opłacalną bez dotacji a koszty jej pozyskania i rozliczenia są wysokie

20 Inwestycje realizowane poza ustawa o OZE? Dla kogo? Dla podmiotów korzystających z najdroższej taryfy C oraz B (moce zamawiane powyżej 40 kw, z kontrolą mocy i kosztami za przekroczenie); Dla firm mających problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej; Dla energochłonnych branż i przedsiębiorstw w nich funkcjonujących. System aukcyjny Nowy system wsparcia OZE 20

21 Porównanie kosztów produkcji i dystrybucji energii dla biznesu w Polsce i w Niemczech c/kwh (bez VAT i podatków) Źródło: Eurostat 0,0800 0,0700 0,0600 0,0500 0,0400 0,0300 0,0200 Porównanie cen energii w Polsce i w Niemczech 0,0100 0,0000 0,0600 0,0500 0,0400 0,0300 0,0200 0, Polska Niemcy Wielob. (Polska) Wielob. (Niemcy) Porównanie kosztów dystrybucji energii w Polsce i w Niemczech Wskaźnik przerw w dostawach energii SAIDI Niemcy 14 minut Polska 400 minut 0, Polska Niemcy Wielob. (Polska) Wielob. (Niemcy)

22 Przykład wpływu wyboru taryfy dla gospodarstwa rolnego (badania IEO w ramach projektu OZERISE) Roczny profil zapotrzebowania na energię elektryczną Koszty rozliczenia okresu 2 m-cy [PLN] w zależności od grupy taryfowej

23 Przykład branży: Udział poszczególnych grup taryfowych na obiektach przedsiębiorstw wodk-kan źródło: badania IEO 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% C11 C21 C12A C22 C12B C23 B23 B22 B21 B11 G A23 R

24 Energochłonność wybranych branż przemysłu, źródło GUS kwh/ 100 zł produkcji

25 Możliwe ścieżki inwestycyjne prosumenta biznesowego OZE - podsumowanie Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne NISKI jednostkowy koszt energii elektrycznej DOWOLNY koszt energii elektrycznej (elastyczność prosumenta) WYSOKI jednostkowy koszt energii elektrycznej Inwestycja w oparciu o nową ustawę OZE??? Inwestycja w oparciu o obecne zasady Inwestycja poza nową ustawą OZE Dotacje inwestycyjne Brak dotacji inwestycyjnych Dotacje inwestycyjne jako bonus Dotacje inwestycyjne Brak dotacji inwestycyjnych System Świadectw Pochodzenia Autokonsumcja Net-metering do Aukcje 100% i/lub sprzedaż 40 kw i/lub do 1 MW??? autokonsumcja energii po autokonsumpcja negocjowalnych Taryfy FIT ??? cenach rynkowych do 10 kw??? 25

26 Inne niż ustawa OZE możliwości rozwoju OZE Jakie są korzyści? Uniknięcie biurokracji; Prostota, skrócenie czasu realizacji projektu; Ograniczenie ryzyka politycznego i prawnego; Mniejszy koszt przygotowania projektów; Maksymalizacja oszczędności na zakupie energii dzięki inwestycji w OZE; Sprzedaż nadwyżek energii na zasadach rynkowych nie wyklucza wsparcia dotacyjnego lub skorzystania z preferencyjnych instrumentów finansowych. 26

27 Inne systemy rozwoju OZE Dotacje lub instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Regionalne Programy Operacyjne Krajowe środki unijne Inwestycje energooszczędne w MŚP Bocian Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka *Program w przygotowaniu 27

28 Otwarte Regionalne Programy Operacyjne Inne systemy rozwoju OZE Dotacje na OZE w RPO (dotychczas nie dla przedsiębiorców, pomoc publiczna!) Instrument Program Tematyka konkursu Termin naboru RPO Śląskie, Działanie Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i mieszkaniowej - RIT Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki RPO Śląskie, Działanie Odnawialne źródła energii RPO Lubuskie, Działanie Efektywność energetyczna Wodnej projekty realizowane poza formułą ZIT budowa instalacji OZE w modernizowanych energetycznie budynkach użyteczności publicznej budowa i przebudowa infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych m.in. energia słoneczna <2MW Regionalne Programy Operacyjne Krajowe środki unijne głęboka modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej, w tym wykorzystanie instalacji OZE w modernizowanych energetycznie budynkach Inwestycje energooszczędne w MŚP RPO Zachodniopomorskie, Działanie 2.11 Zwiększenie potencjału sieci energetycznej do odbioru energii z odnawialnych źródeł energii Bocian RPO Podkarpackie, Działanie 3.2 Modernizacja energetyczna budynków RPO Dolnośląskie, Działanie 3.2 Efektywność energetyczna w MŚP *Program w przygotowaniu zwiększenie potencjału sieci energetycznej do odbioru energii z odnawialnych źródeł energii Sokół* Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka głęboka modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej modernizacja energetyczna obiektów, w tym wymiana lub modernizacja źródła energii, mająca na celu zwiększenie efektywności energetycznej poprzez zmniejszenie strat ciepła oraz zmniejszenie zużycia energii elektrycznej z ewentualnym uwzględnieniem OZE RPO Wielkopolskie, Działanie 4.2 Efektywność energetyczna - typ projektów Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej w szczególności promując jej kompleksowy wymiar tj. głęboką modernizację energetyczną, w tym z możliwością wymiany źródeł ciepła oraz możliwością zastosowania odnawialnych źródeł energii System aukcyjny Nowy system wsparcia OZE

29 Podsumowanie Nowa ustawa o OZE stwarza wiele znaków zapytania inwestorom, w tym przedsiębiorstwom niesie więcej zagrożeń niż szans. System aukcyjny nie jest rekomendowany dla przedsiębiorców i niezależnych producentów energii Istnieje możliwość rozwoju inwestycji w OZE poza ustawą, zwłaszcza u prosumentów biznesowych na taryfach C i B, opartej na zasadzie autokonsumpcji poprzez łączenie mechanizmów rynkowych i dotacyjnych, w połączeniu z aktywną rolą przedsiębiorstw na rynku energii Najkorzystniej jest rozważać instalacje ze zużyciem na potrzeby własne lub semi off grid ( rynkowa sprzedaż nadwyżek do sieci) Uspójnienia wymaga system funduszy, instrumenty zwrotne nie są jeszcze w Polsce wystarczające do realizacji inwestycji OZE W pracach nad nowelizacją ustawy o OZE należy rozważyć pozostawienie systemu zielonych certyfikatów przyznawanych też za autokonsumpcję

30 Grzegorz Wiśniewski Instytut Energetyki Odnawialnej