Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinku. OCENA STANU BEZPIECZENSTWA SANITARNEGO POWIATU SZCZECINECKIEGO za 2011r.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinku OCENA STANU BEZPIECZENSTWA SANITARNEGO POWIATU SZCZECINECKIEGO za 2011r.

Ocena Stanu Sanitarnego i Sytuacji Epidemiologicznej Powiatu Szczecineckiego za 2011 r. I Wstęp...5 II Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych...7 III Stan sanitarny podmiotów działalności leczniczej.....12 3.1 Decyzje administracyjne wydane na podmioty działalności leczniczej, z wyodrębnieniem decyzji dot. opiniowania pomieszczeń. 3.2. Zakłady Opieki Zdrowotnej. 3.2.1. Szpitale 3.2.1.1 Stan techniczny i funkcjonalność szpitali 3.2.1.2 Dezynfekcja 3.2.1.3 Utrzymanie bieżącej czystości 3.2.1.4 Sterylizacja 3.2.2 Zakażenia szpitalne i ocena działalności szpitalnych zespołów ds. zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych. 3.2.3 Przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie i ambulatoria 3.2.4 Indywidualne specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie, lekarzy dentystów oraz pielęgniarek i położnych. IV Higiena żywności żywienia i przedmiotów użytku...18 4.1 Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków. 4.1.1 Zakłady produkcji żywności 4.1.2 Zakłady obrotu żywnością 4.1.3 Zakłady żywienia zbiorowego 4.1.4 Zakłady produkcji i obrotu kosmetykami 4.2 Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością 4.3 Jakość zdrowotna krajowych i importowanych środków spożywczych. 4.4 Badania sanitarne wymazy z powierzchni naczyń stołowych, sprzętu kuchennego, rąk pracowników oraz tzw. Zmiotki 4.5 Zatrucia pokarmowe 4.6 Współpraca z innymi inspekcjami, instytucjami podjętych w ramach określonych akcji. 4.7 Znakowanie środków spożywczych 4.8 Nadzór nad obrotem grzybami i przetwórstwem grzybów. 4.9 Nadzór nad przestrzeganiem warunków określonych w rozporządzeniach 1829/2003 i 1830/2003 dotyczące żywności genetycznie zmodyfikowanej. 4.10 Ocena sposobu żywienia i podejmowane działania związane z edukacja dot. prawidłowego żywienia. 4.11 Inne istotne zagadnienia. V Zagadnienia z zakresu higieny komunalnej...29 5.1 Stan sanitarny wybranych obiektów 5.1.1 Ustępy publiczne 5.1.2 Obiekty świadczące usługi hotelarskie skategoryzowane i nie objęte kategoryzacją. 5.1.3 Domy Pomocy Społecznej 2

5.1.4 Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu, odnowy biologicznej oraz świadczące łącznie wybrane z powyższych usług. 5.1.5 Obiekty komunikacji publicznej 5.1.6 Cmentarze i zakłady pogrzebowe 5.2 Jakość wody przeznaczonej do spożycia. 5.2.1 Zbiorowe zaopatrzenie w wodę do spożycia. 5.2.2 Prowadzone postępowania administracyjne na jakość wody. 5.2.3 Występujące braki w dostarczaniu wody, awarie. 5.2.4Ważniejsze modernizacje stacji uzdatniania i sieci wodociągowej. 5.2.5 Działania naprawcze prowadzone przez przedsiębiorstwo wodociągowo kanalizacyjne w celu doprowadzenia wody do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia. 5.2.6 Inne podmioty zaopatrujące w wodę: 5.2.7 Prowadzone postępowania administracyjne na jakość wody: 5.2.8 Występujące braki w dostarczaniu wody, awarie 5.2.9 Ważniejsze modernizacje stacji uzdatniania i sieci 5.3 Baseny kąpielowe 5.3.1 Ocena jakości wody basenowej i stanu sanitarno-technicznego basenów 5.4 Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej-szpitale 5.4.1 Zaopatrzenie szpitali w wodę. 5.4.2 Postępowanie z bielizną szpitalną i pralnictwo 5.4.3 Postępowanie z odpadami medycznymi 5.4.4 Postępowanie z odpadami komunalnymi 5.4.5 Postępowanie ze zwłokami w aspekcie ochrony zdrowia ludzkiego, prosektoria. VI Zagadnienia z zakresu higieny dzieci i młodzieży 36 6.1 Warunki sanitarno-techniczne 6.2 Ergonomia mebli szkolnych oraz higieniczna ocena rozkładów zajęć lekcyjnych. 6.3 Warunki do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego. 6.4 Ochrona placów zabaw i terenów sportowych przed zanieczyszczeniami odchodami zwierzęcymi. 6.5 Ocena warunków sanitarno-higienicznych dla dzieci 6-letnich w tzw. oddziałach zerowych w placówkach oświaty. 6.6 Inne formy wychowania przedszkolnego VII Nadzór bieżący nad zakładami pracy..38 7.1 Nadzorowane zakłady pracy, w których stwierdzono przekroczenia czynników szkodliwych dla zdrowia (NDN/NDS) wg PKD. 7.2 Realizacja zadań wynikających z nadzoru bieżącego w sekcji higieny pracy. 7.3 Ocena narażenia na czynniki rakotwórcze lub mutagenne występujące w środowisku pracy. 7.4 Ocena narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne. 7.5 Nadzór nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami oraz produktami biobójczymi. 7.5.1 Substancje chemiczne i ich mieszaniny w powiecie wprowadzający do obrotu. 7.5.2 Substancje chemiczne i ich mieszaniny w powiecie stosujący 7.5.3 Produkty biobójcze w powiecie. 7.6 Choroby zawodowe. VIII Ocena stanu sanitarnego powiatu w działalności pionu zapobiegawczego nadzoru sanitarnego...40 3

IX Ocena bezpieczeństwa powiatu - oddział laboratoryjny.....44 X Ocena sanitarna powietrza atmosferycznego......44 XI Spis tabel i rycin........49 4

I. WSTĘP Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinku wykonuje zadania z zakresu bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego na terenie Powiatu Szczecineckiego w skład którego wchodzi miasto Szczecinek i 5 gmin zajmujących obszar o powierzchni 1765 km. kw. zamieszkiwany przez 77 064 mieszkańców. Ustawowe zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej realizowane są wielopłaszczyznowo poprzez komórki organizacyjne Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinku: Higieny Żywienia, Żywności i Przedmiotów Użytku, Higieny Komunalnej, Higieny Pracy, Higieny Dzieci i Młodzieży, Epidemiologii, Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia, Nadzoru Zapobiegawczego. W celu zapewnienia bezpieczeństwa sanitarnego podległego terenu. działalność kontrolnorepresyjna w 2011r. przedstawiała się następująco: liczba kontroli i wizytacji - 2034 liczba decyzji merytorycznych - 448 liczba postanowień - 41 liczba decyzji płatniczych - 241 na kwotę 25 790 zł liczba mandatów - 12 na kwotę 1 900 zł liczba opinii - 182 Rozpatrzono 66 wniosków i skarg interwencyjnych od mieszkańców miasta Szczecinek i mieszkańców terenu Powiatu Szczecinek. Najczęściej zgłaszana problematyka skarg i wniosków to: niewłaściwy stan sanitarno - techniczny lokali mieszkalnych; zagrzybienie pomieszczeń mieszkalnych; niesprawność kanalizacji w piwnicach, zalewanie nieczystościami; niewłaściwa jakość wody pitnej; niewłaściwa jakość zdrowotna środków spożywczych; sprzedaż przeterminowanej żywności; nieprzestrzeganie warunków higieniczno-sanitarnych w placówkach obrotu żywnością; nieprawidłowości dot. lokalizacji śmietników, odpływu ścieków na posesjach; zapylenie i uciążliwe odory nad miastem Szczecinek; niewłaściwy stan techniczny i sanitarny ubikacji publicznych i w budynkach użyteczności publicznej; niewłaściwy stan sanitarny oraz nieprzestrzeganie procedur sanitarnych w zakładzie leczniczym; uchybienia sanitarne w zakładach wychowania i nauczania; W laboratoriach Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinku w 2011r. wykonano oznaczenia fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne w 29 602 próbkach. Dla miasta i powiatu szczecinek wykonano oznaczenia w 17 087 próbkach. W pionie Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku w 2011 r. realizowano zaplanowane zadania i zamierzenia w kierunku nadzoru nad prawidłowymi warunkami produkcji i obrotu żywnością we wszystkich zakładach produkcyjnych i żywienia zbiorowego 5

oraz nad prawidłowymi warunkami wprowadzania do obrotu handlowego żywności. Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego realizowano plan poboru próbek w ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu. Kontrolowano zasady wprowadzania do obrotu handlowego materiałów do kontaktu z żywnością, prowadzono nadzór nad kosmetykami ze szczególnym zwróceniem uwagi na zgodność znakowania kosmetyków z obowiązującymi przepisami prawa. Kontynuowano nadzór nad realizacją systemu kontroli wewnętrznej w nadzorowanych zakładach, oceniano stopień wdrożenia Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP),Dobrej Praktyki Produkcyjnej(GMP), Systemu Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli HACCP.W ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt RASFF, identyfikowano i szacowano zagrożenia ze strony żywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej. W pionie Higieny Komunalnej kontynuowano nadzór nad obiektami użyteczności publicznej, ponadto zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi prowadzono stały monitoring kontrolny wody przeznaczonej do spożycia. Pod stałym nadzorem były baseny kąpielowe a w sezonie letnim kąpieliska funkcjonujące na podległym terenie. W pionie Higieny Pracy kontynuowano nadzór nad zakładami pracy i przeprowadzano kontrole pod kątem przestrzegania przepisów dotyczących wymagań higienicznych i zdrowotnych w zakładach pracy oraz warunków środowiska pracy. W pionie Higieny Dzieci i Młodzieży nadzorem objęto placówki oświatowo-wychowawcze oraz placówki wypoczynku letniego i zimowego. Realizowano zaplanowane zadania i zamierzenia w celu egzekwowania właściwych warunków podczas pobytu dzieci i młodzieży w placówkach, zgodnie z obowiązującymi przepisami. W pionie Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia kontynuowano programy zdrowotne z lat poprzednich jak i nowo wprowadzane zmierzające do podniesienia kultury zdrowotnej społeczeństwa. W pionie Epidemiologii podejmowano czynności zmierzające do powstrzymania procesu epidemicznego w zakresie chorób zakaźnych i pasożytniczych występujących na podległym terenie poprzez przeprowadzanie wnikliwych dochodzeń epidemiologicznych, unieszkodliwianie źródła zakażenia, przecięcie dróg szerzenia się chorób oraz wzmocnienie odporności osób wrażliwych na zakażenie. Ponadto kontynuowano nadzór nad placówkami lecznictwa otwartego i zamkniętego w odniesieniu do wymogów obowiązującego prawa. 6

II. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 2.1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych Rejestrację zgłaszanych przypadków zachorowań prowadzono zgodnie z definicjami chorób przyjętymi w Unii Europejskiej. W roku sprawozdawczym do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Szczecinku zgłoszono 748 zachorowań na choroby zakaźne z czego hospitalizowano 171 przypadków. 2.2. Zatrucia i zakażenia pokarmowe. W roku 2011 zarejestrowano łącznie 143 przypadki bakteryjnych i wirusowych zatruć pokarmowych i zakażeń jelitowych w tym 105 przypadków zakażeń rotawirusowych 18 przypadków zakażeń adenowirusowych 19 przypadków bakteryjnego zatrucia pokarmowego 1 przypadek biegunki BNO Z 143 zarejestrowanych przypadków zakażeń i zatruć pokarmowych 122 przypadki diagnozowane i leczone były w warunkach szpitalnych. 2.2.1. Ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową, które wystąpiły w okresie od 01.01.2011 r. do 31.12.2011r. W roku 2011 zarejestrowano 1 ognisko zatrucia pokarmowego. Zatrucie pokarmowe miało miejsce w dniu 30 czerwca 2011r. w Przedszkolu Niepublicznym w Szczecinku. Na narażonych 101 dzieci objawy zatrucia wystąpiły u 19 dzieci. Hospitalizowano 4 dzieci. Przyczyną zatrucia była pasta drobiowa zanieczyszczona mikrobiologicznie podana dzieciom na śniadanie w dniu 30 czerwca. Zanieczyszczenie mikrobiologiczne pasty nastąpiło na skutek niezgodności w zakresie utrzymania procedur na etapie mycia i dezynfekcji naczyń i sprzętu oraz rąk personelu. Z uwagi na objawy chorobowe i wyniki badań laboratoryjnych od chorych, osób ze styczności oraz wyniki badań próbek żywnościowych, wymazów na czystość mikrobiologiczną ze sprzętu produkcyjnego, rąk personelu zakwalifikowano w/w zachorowania jako inne bakteryjne zatrucie pokarmowe. 2.2.2. Ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową, które wystąpiły w okresie od 01.06.2011 r. do 31.08.2011r. Jak wyżej. Zatrucie pokarmowe opisane w w/w punkcie miało miejsce w dniu 30 czerwca 2011r. czyli w okresie letnim. 2.3. Decyzje administracyjne wydane w 2011r. na podstawie art. 5 ust.1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W roku 2011 nie wydawano decyzji administracyjnych nakazujących choremu lub podejrzanemu o zachorowanie na chorobę zakaźną : badanie, leczenie, hospitalizację, izolację, kwarantannę zgodnie z art. 5 ust.1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( Dz.U. Nr 234 poz.1570) 7

2.4. Wirusowe zapalenia wątroby. 2.4.1. Wirusowe zapalenia wątroby typu A W 2011 r. nie rejestrowano WZW typu A. Zachorowań na WZW typu A na podległym terenie nie rejestrowano od 2001r. 2.4.2. Wirusowe zapalenia wątroby typu B W 2011 r. zarejestrowano 1 przewlekłe WZW typu B. Dotyczyło ono osoby pracującej w jednym z zakładów pracy gdzie w wyniku przeprowadzonych okresowych badań lekarskich w tym laboratoryjnych w kierunku zakażenia WZW wykryto nosicielstwo Ag Hbs. Diagnostyka szpitalna przeprowadzona w wyniku wykrytego nosicielstwa wykazała u w/w osoby przewlekłe WZW typu B. Wg dochodzenia epidemiologicznego nie ustalono źródła zakażenia przy czym z racji wykonywanych obowiązków służbowych nie jest wykluczone narażenie na zakażenie w wyniku wykonywania obowiązków służbowych. 2.4.3. Wirusowe zapalenia wątroby typu C W 2011r. zarejestrowano 2 przypadki wirusowego zapalenia wątroby typu C. Jeden przypadek dotyczy osoby dorosłej obciążonej licznymi pobytami w zakładach opieki zdrowotnej z uwagi na przewlekłe schorzenia jak również narażonej na zakażenie z uwagi na obowiązki służbowe. Osoba ta jako pracownik szpitala zajmowała się m.in. odpadami medycznymi. Drugi przypadek dotyczy również osoby dorosłej, która z uwag na porażenie mózgowe wielokrotnie miała do czynienia z zakładami opieki zdrowotnej a badania w kierunku HCV czy Ag Hbs wykonane miała w 2011r. Po wykryciu zakażenia HCV w/w osobę poddano szczegółowej diagnostyce w oddziale zakaźnym. Diagnostyka wykazała u w/w osoby przewlekłe WZW typu C. W roku 2011 nowo wykryte nosicielstwo wirusa HCV zarejestrowano u 13 osób a nosicielstwo Ag Hbs zarejestrowano u 10 osób i aktualnie w rejestrach tut. Stacji figuruje 563 nosicieli hepatotropowych wirusów wątroby w tym : 455 - nosicieli HBV 105 - nosicieli HCV 3 - nosicieli HCV i HBV 2.5. Grypa sezonowa, grypa wywołana nowym wirusem A/H1N1 W roku 2011 nie rejestrowano zachorowań na grypę sezonową potwierdzona badaniami wirusologicznymi i grypę wywołaną wirusem A H1N1. Zachorowań grypopodobnych wg druków sprawozdawczych MZ-55 zgłoszono i zarejestrowano 692 przypadki z tego 5 osób z powodu powikłań ze strony układu oddechowego skierowano do szpitala. 2.6. Choroby wieku dziecięcego 2.6.1. Ospa wietrzna Na terenie Powiatu Szczecinek wskaźniki zapadalności na ospę wietrzną od wielu lat utrzymują się podobnie jak w całym kraju na wysokim poziomie (średnia krajowa 400/100tys.ludności). 8

W 2010r. zarejestrowano 328 przypadków co dało zapadalność 425,7/100tys.ludności a w 2011r. zarejestrowano 522 przypadki co dało zapadalność 678,8 /100tys.ludności. Zwiększenie odporności populacji jest możliwe dzięki szczepionce przeciwko ospie wietrznej dostępnej na rynku krajowym. Nieodpłatne szczepienia p/ospie wietrznej w ramach kalendarza szczepień przysługuje tylko dzieciom z grup ryzyka m.in. dzieci z upośledzeniem odporności, z ostrą białaczką, dzieci zakażone HIV. Na podległym terenie w 2011r. wg w/w kryteriów do nieodpłatnego zaszczepienia zakwalifikowano i zaszczepiono 2 dzieci. W 2011r. na koszt rodziców, ze względu na wysoką cenę szczepionki, zaszczepiono tylko 15 dzieci. 2.6.2. Różyczka W 2011r. zarejestrowano 8 przypadków różyczki co dało dalszy spadek zapadalności, która sukcesywnie od kilku lat malała m.in.. za sprawą wprowadzenia szczepienia p/różyczce do obowiązkowego kalendarza szczepień Nie notowano różyczki wrodzonej. 2.6.3. Świnka Ostatnie lata wskazują niską zapadalność na świnkę. W 2011 r. zarejestrowano 4 przyp. co daje zapadalność 5,2. Dla porównania w roku tzw. epidemii wyrównawczej, który na podległym terenie przypadł na 2004r., zarejestrowano 557 przypadków co dało zapadalność 720,1. Tak znaczna poprawa w zakresie wskaźników zapadalności nastąpiła również poprzez zaszczepienie osób wrażliwych w związku z wprowadzeniem do obowiązkowego kalendarza szczepień ochronnych szczepienia skojarzonego przeciwko odrze, śwince i różyczce. 2.6.4. Krztusiec W roku 2011 zarejestrowano 1 przypadek krztuśca potwierdzonego badaniami laboratoryjnymi. Diagnostyka i leczenie w/w przypadku miało miejsce w warunkach szpitalnych. Dla porównania w 2009r. rejestrowano 79 przypadków w tym hospitalizowanych 66 przypadków a w 2010r. 7 przypadków z czego hospitalizowano 6 przypadków. 2.6.5. Płonica W roku 2011 zarejestrowano 8 przypadków płonicy tj na poziomie zachorowań z 2010r. ale mniej niż w 2009r.w którym rejestrowano 21 przypadków. 2.7. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i /lub mózgu W roku 2011 zarejestrowano łącznie 5 przypadków zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych 2.7.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu Zarejestrowano 3 przypadki bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w tym : 1 przypadek dotyczył dziecka a 2 przypadki osób dorosłych. Były to zachorowania zakwalifikowane jako: Inne i nieokreślone bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - G00.9 Inne określone bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - G00.2 Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych neuroborelioza - G03.8 9

2.7.2. Wirusowe zapalenie opon mózgowych Zarejestrowano 2 przypadki wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w tym : Limfocytarne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - A87.2 Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - A87.9 2.7.3. Wirusowe zapalenie mózgu W roku sprawozdawczym nie rejestrowano wirusowego zapalenia mózgu. 2.8. Inwazyjna choroba meningokokowa W roku sprawozdawczym nie rejestrowano inwazyjna choroba meningokokowej 2.9. Borelioza z Lyme W roku 2011 zarejestrowano 10 przypadków boreliozy. Zapadalność na boreliozę od kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie. Zachorowania głównie dotyczą leśników i pracowników leśnych. 2.10. Styczność i narażenie na wściekliznę potrzeba szczepień W roku 2011 r. zarejestrowano 158 przypadków pokąsań przez zwierzęta domowe i dzikie i tyle też przeprowadzonych było wywiadów epidemiologicznych. Do szczepień zakwalifikowano 10 osób. Były to osoby pokąsane przez nieznane psy i koty. 2.11. Realizacja szczepień ochronnych W 2011 r. Program Szczepień Ochronnych realizowany był przez 19 świadczeniodawców w 26 gabinetach szczepień, które obejmowały swoją opieką 16670 dzieci i młodzieży do 19 roku życia. W 2011 r. przeprowadzono 98 kontroli punktów szczepień. Przy przeprowadzonych kontrolach gabinetów szczepień szczególną uwagę zwracano na: wykonawstwo szczepień ochronnych warunki przechowywania szczepionek, zachowanie łańcucha chłodniczego podczas transportu szczepionek przepływ kart uodpornienia (dokumentowanie przychodzących i wychodzących kart) sposób postępowania ze sprzętem jednorazowego użycia, bieżący stan sanitarny w punktach szczepień Program szczepień ochronnych w roku sprawozdawczym realizowany był prawidłowo, bez zakłóceń, dając w rezultacie wysoki odsetek zaszczepionych dzieci i młodzieży w poszczególnych rocznikach (wykonawstwo 99,4 %). 10

Tabela 1 Stan zaszczepienia w roku 2011 r osób narażonych na zakażenie(tężec, wścieklizna) oraz osób szczepionych szczepionkami nie finansowanymi przez Ministerstwo Zdrowia. RODZAJ SZCZEPIENIA LICZBA OSÓB ZASZCZEPIONYCH LICZBA OSÓB ZASZCZEPIONYCH 2010 2011 Tężec 771 822 Wścieklizna 15 10 Grypa 3110 2107 Kleszczowe zapalenie mózgu 73 43 Ospa wietrzna 16 15 Neisseria meningitidis 38 201 Wirus brodawczaka 158 158 WZW A 25 44 Rotawirusy 70 87 Streptococcus pneumoniae 186 176 2.12. Niepożądane odczyny poszczepienne W roku 2011 zanotowano 2 niepożądane odczyny poszczepienne po szczepieniu szczepionką DTP. Podsumowanie i wnioski W 2011r. w porównaniu do 2010 r. zarejestrowano wzrost zachorowań na choroby zakaźne. W 2010r. zarejestrowano łącznie 559 a hospitalizowano 185 przypadków a w 2011 r. zarejestrowano 748 z czego hospitalizowano 171 przypadków. Wzrost odnotowano w zachorowaniach na bakteryjne i wirusowe zakażenia jelitowe. W roku 2011 zarejestrowano łącznie 143 przypadki bakteryjnych i wirusowych zatruć pokarmowych i zakażeń jelitowych z czego 122 przypadki diagnozowane i leczone były w warunkach szpitalnych. Dla porównania w 2010r. zachorowań zarejestrowano 135 z czego wszystkie przypadki diagnozowane i leczone były były w warunkach szpitalnych. Pomimo szeroko zakrojonej działalności oświatowo-zdrowotnej i systematycznego podnoszenia poziomu higieny w placówkach służby zdrowia nadal występują zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B i C. Nadal na dość wysokim poziomie kształtuje się liczba pokąsań mieszkańców Szczecinka i mieszkańców Powiatu Szczecinek przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę: w 2010r. 141 przypadków a w 2011 158 przypadków. Są to najczęściej zwierzęta domowe, psy i koty pozostające bez opieki, wyprowadzane na spacer bez smyczy i kagańca. Brak możliwości ustalenia właściciela zwierzęcia pociąga za sobą konieczność wdrożenia szczepień przeciwko wściekliźnie u osób poszkodowanych: i tak w 2011r. 10 osób poddano szczepieniom. Program szczepień ochronnych w roku sprawozdawczym realizowany był prawidłowo, bez zakłóceń, dając w rezultacie wysoki odsetek zaszczepionych dzieci i młodzieży w poszczególnych rocznikach (wykonawstwo 99,4 %). 11

III. STAN SANITARNY PODMIOTÓW DZIAŁALNOŚCI LECZNICZEJ 3.1. Decyzje administracyjne wydane na podmioty działalności leczniczej, z wyodrębnieniem decyzji dot. opiniowania pomieszczeń. W roku 2011 decyzji administracyjnych wydanych na podmioty leczniczych było 12. Wszystkie dotyczyły zaopiniowania pomieszczeń. Wydane zostały na podmioty lecznicze takie jak: 6 decyzji dla NZOZ-ów i 5 dla praktyk indywidualnych lekarskich, 1 dla grupowej praktyki pielęgniarskiej. Do dnia wejścia w życie ustawy Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (Dz.U. 2011, nr 112, poz. 654), wydawano opinie sanitarne (10). Wszystkie decyzje i opinie były pozytywne. 3.2. Zakłady Opieki Zdrowotnej. 3.2.1. Szpitale Na podległym terenie funkcjonuje 1 szpital jest to Szpital w Szczecinku Sp. z o.o. ul. Kościuszki 38 Tabela 2 Wykaz oddziałów szpitala w Szczecinku Nazwa szpitala, adres Szpital w Szczecinku Sp. z o.o. ul. Kościuszki 38 Szczecinek ogólna liczba łóżek: 186 w tym: Oddział Oddział Wewnętrzny liczba łóżek 53 1 Oddział Chirurgiczny 34 Oddział Noworodkowy 19 Oddział Ginekologiczny 11 Oddział Dziecięcy 15 Oddział Ortopedyczny 16 Oddział Położniczy 25 OIT 4 SOR 8 12

Na terenie miasta Szczecinek działają również oddziały szpitalne prowadzone przez inne podmioty nie związane ze Szpitalem w Szczecinku, są to; oddział kardiologii NZOZ Centrum Kardiologii ALLENORT ul. Kilińskiego 7 w Szczecinku, prowadzony przez Klinikę Allenort Sp. Z o.o. z siedzibą w Warszawie zlokalizowany w budynku usług medycznych na II piętrze, działa od 2009r. oddział Nefrologiczno-Internistyczny z Poradnią Centrum Usług Medycznych Dializa Sp. z o.o. w Szczecinku ul. Kilińskiego 7, piętro V, powstał w 2010r. Stacja dializ NZOZ Dializa w Szczecinku Usługi Medyczne Sp. z o.o. Szczecinek ul. Kilińskiego 7, piętro III. NZOZ Centrum Okulistyki i Chirurgii Oka przy ul. Kościuszki 38b należący do Pomorskiego Ośrodka Diagnostyki Medycznej PODIMED Sp. z o.o. ul. Spółdzielcza 8 w Szczecinku Na terenie miasta Szczecinek funkcjonują także stacjonarne i całodobowe jednostki świadczące usługi zdrowotne inne niż szpitalne, należą do nich : NZOZ Salus ul. Kościuszki 38C Szczecinek oddział psychiatryczny z poradnią zdrowia psychicznego. NZOZ Patronka ul. Lelewela 11 Szczecinek zakład opiekuńczo- leczniczy. 3.2.1.1. Stan techniczny i funkcjonalność szpitali W styczniu 2011r. działalność rozpoczął Szpitalny Oddział Ratunkowy. Pod potrzeby SOR w Oddziale Wewnętrznym i na Oddziale Intensywnej Terapii wydzielono łóżka oraz dokonano izolacji oddziału wewnętrznego od oddziału SOR. Według programu dostosowawczego zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U.2011.31.158), planuje się budowę nowego pawilonu gdzie między innymi zostanie przeniesiony oddział wewnętrzny, ortopedyczny i pediatryczny. Szpital posiada: Zespół Ratownictwa Medycznego Szpitalny Oddział Ratunkowy izbę przyjęć położniczą izba przyjęć ogólna blok operacyjny dla potrzeb chirurgii i ginekologii blok operacyjny dla potrzeb położnictwa blok porodowy centralną sterylizatornię oraz w/w oddziały ( wg tabeli Nr 2 ) W szpitalu prowadzone są drobne remonty we własnym zakresie jak i poprzez firmy zewnętrzne z uwzględnieniem potrzeb bieżących szpitala oraz realizowane są zadania ujęte w programie dostosowawczym. Oddziały szpitalne (wymienione 2.1.) znajdujące się na terenie miasta Szczecinek prowadzone przez inne podmioty nie związane ze Szpitalem w Szczecinku, są to nowe obiekty, których stan techniczny bieżący jest bez zastrzeżeń. Funkcjonalność placówek jest zgodna z wymogami rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładów opieki zdrowotnej z dnia 2 lutego 2011r. oraz zgodne z rozporządzeniem ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002.75.690. z póź. zm.). 13

3.2.1.2. Dezynfekcja W Szpitalu oraz na oddziałach innych podmiotów lecznictwa zamkniętego leżących na terenie miasta Szczecinek procesy dezynfekcji prowadzone są zgodnie z wewnętrzną procedurą procesu dezynfekcji przy użyciu środków dezynfekcyjnych o szerokim spektrum działania. Większość środków dezynfekcyjnych stanowią gotowe roztwory do użycia. Roztwory środków dezynfekcyjnych jeśli jest taka potrzeba sporządzane są na bieżąco na stanowiskach roboczych w oddziałach przez przeszkolony personel medyczny. Stanowiska pracy posiadają instrukcje stanowiskowe sporządzania roztworów środków dezynfekcyjnych, informacje dot. zasad prowadzenia dezynfekcji narzędzi, sprzętu, pomieszczeń, powierzchni roboczych, rąk. Preparaty dezynfekcyjnych przechowywane są w wydzielonych i zamykanych szafkach w magazynkach oddziałowych lub gabinetach zabiegowych na poszczególnych oddziałach. Narzędzia wielorazowego użytku dezynfekowane były w pełnym zanurzeniu, bezpośrednio po użyciu w oddziałach, w specjalnych krytych i oznakowanych pojemnikach. Pojemniki na roztwory dezynfekcyjne oznakowane były zgodnie z wymogami: nazwa środka, stężenie, data i godzina sporządzenia, podpis osoby sporządzającej. W oddziale wewnętrznym i chirurgicznym w basenowi usytuowane są myjki-dezynfektory do kaczek i basenów. OIT ortopedia, ginekologia-kaczki i baseny są moczone w Medicarinie w wyznaczonych pojemnikach; miejsce: basenownie lub inne pomieszczenia w oddziałach. Po dezynfekcji baseny i kaczki przechowywane są na stelażach lub w zamykanych szafkach przeznaczonych do tego celu zlokalizowanych w brudownikach. Szpital nie korzysta z basenów i kaczek jednorazowego użytku. W oddziałach Centrum Kardiologii ALLENORT ul. Kilińskiego 7 w Szczecinku, Nefrologiczno-Internistyczny ul. Kilińskiego 7 Szczecinek, Centrum Okulistyki i Chirurgii Oka ul. Kościuszki 38b w brudowniku w części oddziału usytuowane są maceratory do jednorazowych kaczek i basenów. We wszystkich oddziałach, w gabinetach zabiegowych, gabinetach lekarskich, dyżurkach pielęgniarskich, stanowiska do mycia rąk wyposażone były w umywalki z bieżącą ocieplą i zimną wodą, dozowniki z mydłem w płynie, dozowniki ze środkiem antyseptycznym do rąk, zasobniki z ręcznikami jednorazowego użytku, pojemniki na zużyte ręczniki. Gabinety zabiegowe zostały wyposażone w armaturę czerpalną uruchamianą bez kontaktu z dłonią. Przy stanowiskach mycia rąk w widocznych miejscach znajdowały się opracowane instrukcje higienicznego mycia rąk. Szpital i pozostałe oddziały innych podmiotów lecznictwa zamkniętego nie posiadają komory dezynfekcyjnej dlatego też wg procedur poduszki, koce dotychczas poddawane były dezynfekcji w procesie pralniczym z zastosowaniem środków piorąco-dezynfekujących a pokrowce na materacach były poddawane dezynfekcji 3.2.1.3. Utrzymanie bieżącej czystości Sprzątanie pomieszczeń szpitala i w/w oddziałów prowadzone jest przez personel danego oddziału. Oddziały posiadają specjalistyczne wózki i sprzęt do utrzymania czystości oraz wyposażone są w sprzęt do sprzątania podzielony w zależności od stref czystości mikrobiologicznej. Na wszystkich oddziałach są opracowane i stosowane procedury: sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń, postępowania z brudną bielizną oraz postępowania z odpadami medycznymi. 14

3.2.1.4. Sterylizacja Szpital w Szczecinku ul. Kościuszki posiada własną centralną sterylizatornię, która usytuowana jest na najniższej kondygnacji budynku głównego szpitala, ma zachowany rozdział części czystej i brudnej. Strefa czysta oddzielona jest od sterylnej za pomocą przelotowego sterylizatora. Pomiędzy strefami urządzone są śluzy umywalkowo -fartuchowe. Pomieszczenia Centralnej Sterylizatorni planowane są do remontu. Transport sprzętu i materiałów do sterylizacji i po sterylizacji prowadzony jest windą transportową zgodnie z opracowaną procedurą transportową z zachowaniem rozdziału czasowego dla transportu materiału brudnego i czystego. Kontrola wewnętrzna procesów sterylizacji prowadzona jest: wskaźnikami biologicznymi prowadzona w autoklawach co tydzień a w aparatach gazowych każdorazowo wskaźnikami chemicznymi każdorazowo wskaźnikami fizycznymi - rejestracja podstawowych parametrów fizycznych w postaci wydruków prowadzona na bieżąco. Prowadzona jest archiwizacja wyników kontroli. Ponadto pracownicy PSSE kontrolują procesy sterylizacji raz na kwartał wskaźnikami biologicznymi. W roku 2011 przebadano 20 cykli sterylizacji szpitalnej, żadnego nie kwestionowano. W ramach każdej kontroli szpitala sprawdzano sposób przygotowywania materiałów do sterylizacji oraz systematyczność bakteriologicznej kontroli procesów sterylizacji. Ogólna liczba badań autoklawów parowych wynosiła 1213, gazowych 300. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Na potrzeby oddziałów szpitalnych pracuje: autoklaw SI 000 MATACHANA Nr 38668, rok produkcji 2001 autoklaw STERIVAP BMT 669 2 ED, rok produkcji 2008 sterylizator gazowy typu STER-WACT 487/AGP z 1998 roku. o dużych mocach przerobowych sterylizator gazowy z abatorem 5 XL STER-WACT NR 20224/77770/027 3N, rok produkcji 2009 Sterylizatornia świadczy usługi na zewnątrz dla: Usługi Medyczne Dializa ul. Kilińskiego 7 Szczecinek Pomorski Ośrodek Diagnostyki Medycznej PODIMED ul. Spółdzielcza 8 Szczecinek NZOZ Centrum Kardiologii Allenort ul. Kilińskiego 7 Szczecinek Sterylizacja w przychodniach lekarskich w większości została zawieszona ze względu stosowanie wyłącznie jednorazowego sprzętu medycznego. Gabinety indywidualnej praktyki stomatologicznej posiadają swoje autoklawy. Pozostałe zakłady opieki zdrowotnej np. krwiodawstwo, narzędzia wielokrotnego użytku sterylizuje w Szczecinie w Centrum Regionalnego Krwiodawstwa. 3.2.2. Zakażenia szpitalne i ocena działalności szpitalnych zespołów ds. zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych. W placówkach leczniczych: 1. Szpital w Szczecinku ul. Kościuszki 38 Szczecinek 2. NZOZ Patronka ul. Lelewela 11 Szczecinek 3.Centrum Usług Medycznych Dializa ul. Kilińskiego 7 Szczecinek 15

4. NZOZ Salus ul. Kościuszki 38 Szczecinek w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne powołany został Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych, zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008r. W placówkach leczniczych: 1. Centrum Okulistyki Chirurgii Oka ul. Kościuszki 38b w Szczecinku 2. Centrum Kardiologii Allenort ul. Kilińskiego 7 Szczecinek Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych jest trakcie organizacji. Do zadań w/w zespołów należało stałe nadzorowanie sytuacji epidemiologicznej w szpitalach, opracowywanie i przestrzeganie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami zakładowymi, analizowanie występujących zakażeń zakładowych, opracowywanie raportów o występowaniu zakażeń zakładowych oraz szkolenia personelu w zakresie zasad, praktyki i metod kontroli zakażeń zakładowych. Dane o zakażeniach szpitalnych gromadzone są przez pielęgniarki epidemiologiczne na podstawie kart rejestracji zakażeń, wypełniane przez lekarzy prowadzących chorych. W roku 2011 nie wystąpiło ognisko epidemiologiczne. Szpitale nie posiadają laboratorium mikrobiologicznego, również lekarza mikrobiologa. Badania w tym kierunku wykonywane są w Powiatowej Stacji w Szczecinku. 3.2.3. Przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie i ambulatoria Większość placówek leczniczych zrealizowała plany poprawy stanu technicznego zgodnie programem dostosowawczym. Wszystkie placówki, które jeszcze muszą dostosować się do wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej zostały powiadomione o terminie realizacji programów dostosowawczych. Kierownicy zakładów leczniczych zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008r., zobowiązani są do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Działania te obejmują między innymi opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Procedury podlegają kontroli przez Inspekcję Sanitarną z godnie z załącznikami otrzymanych od Głównego Inspektora Sanitarnego. Należą do nich np: procedura mycia i dezynfekcji rąk, mycia i dezynfekcji sprzętu medycznego, postępowanie po ekspozycji. Procedury wymienione i inne są sprawdzanie w tracie kontroli sanitarnych. Wszystkie przychodnie i inne ZOZ- y posiadają wyznaczone pomieszczenia gospodarcze, w których przechowywany jest sprzęt do sprzątania ( wiaderka lub wózki, mopy, ścierki, miotły, środki myjące i dezynfekcyjne), zatrudniony personel, jest odpowiednio przeszkolony i zaznajomiony z procedurami dotyczącymi prawidłowego sprzątania. Postępowanie z odpadami jest prawidłowe: odpady gromadzone są w pojemnikach plastikowych ekopaku lub w pojemnikach pedałowych zaopatrzonych w worki czerwone. Wszystkie placówki posiadają zawarte umowy z firmami uprawnionymi do odbioru i unieszkodliwiania odpadów medycznych. Odpady gromadzone są i przechowywane w wyznaczonych, zamykanych pomieszczeniach, w lodówkach, bądź odbierane bezpośrednio z gabinetu co 72 godziny. 16

3.2.4. Indywidualne specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie, lekarzy dentystów oraz pielęgniarek i położnych. Praktyki dentystów stanowią największą grupę lekarzy prowadzących indywidualną praktykę lekarką (34) w powiecie szczecineckim. Stan technicznych pomieszczeń nie budzi zastrzeżeń. W ocenie stanu sanitarnego pod uwagę brano warunki techniczno-sanitarne pomieszczeń i funkcjonalność, sposób gromadzenia i postępowania z odpadami medycznymi, proces postępowania z narzędziami wielorazowego użytku po ich zastosowaniu, wyposażenie stanowisk mycia i dezynfekcji rąk oraz stanowisk obróbki brudnych i czystych narzędzi stomatologicznych. Ocenie podlegały także procedury dotyczące powyższych zagadnień. Pozostałe indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie (30) obowiązuje również obowiązek posiadania procedur zapobiegających zakażeniom i chorobom zakaźnym związanych z udzielaniem świadczeń medycznych.. Stan techniczny największe zastrzeżenia są budzą praktyki prowadzone w budynkach mieszkalnych (3). Często nie spełniają wymaganych standardów, nieprawidłowości jakie występują to brak kabiny higieny intymnej u ginekologa, brak przystosowania obiektu dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Egzekwowanie zmian jest trudne, czasami niemożliwe ze względu architekturę budynku Praktyki pielęgniarskie usytuowane są zazwyczaj placówkach NZOZ- ów lub w szkołach ( gabinety szkolne). Stan techniczny pomieszczeń, w których świadczone są usługi medyczne nie budzi zastrzeżeń. Stan sanitarny i wyposażenie toreb wyjazdowych pielęgniarek środowiskowych pracujących w terenie bez zastrzeżeń. Sprzątanie pomieszczeń obiektów prowadzone jest przez zatrudniony personel. Praktyki lekarskie, pielęgniarskie posiadają wydzielone pomieszczenia lub wydzielone miejsca do przechowywania sprzętu i środków czystościowych. Środki dezynfekcyjne dobrane są zgodnie z zakresem działania, czasem działania i przeznaczeniem. Najczęściej stosowanymi środkami dezynfekcyjnymi są: Incidur Spray do powierzchni ACE do powierzchni zanieczyszczonej materiałem biologicznym Spitaderm, AHD 2000 do dezynfekcji rąk Skinsept Pur, do dezynfekcji skóry przed iniekcjami Lysoformin 3000, Sekusept Pulwer do dezynfekcji narzędzi stomatologicznych i innych Secudrill drobnych narzędzi stomatologicznych Roztwory robocze środków dezynfekcyjnych przygotowywane są zgodnie z zaleceniami producenta, każdorazowo przed użyciem i codziennie wymieniane. Postępowanie z odpadami odbywa się prawidłowo, w pojemnikach plastikowych ekopaku, pojemnikach pedałowych zaopatrzonych w worki czerwone. Wszystkie skontrolowane praktyki lekarskie i pielęgniarskie posiadają zawarte umowy z firmami uprawnionymi do odbioru i unieszkodliwiania odpadów medycznych. Odpady gromadzone, przechowywane w wyznaczonych, zamykanych pomieszczeniach, w lodówkach, bądź odbierane bezpośrednio z gabinetu co 72 godziny. Podsumowanie i wnioski: Stan sanitarno-techniczny w placówkach leczniczych z roku na rok poprawia się. Nowe podmioty lecznictwa zamkniętego spełniają wymagania dla tego typu placówek. Szpital znacząco podniósł standard oddziałów a ponadto na potrzeby niektórych oddziałów w roku 2012 rozpocznie się inwestycja dot. rozbudowy szpitala. Placówki lecznictwa otwartego w większości podniosły standard bądź są w trakcie poprawy stanu technicznego. Nie spełniają jeszcze wymogów niektóre placówki lekarzy rodzinnych 17

funkcjonujące na bazie dawnych ośrodków zdrowia oraz 3 gabinety lekarskie zlokalizowane w blokach mieszkalnych. Zadania stawiane przed Inspekcją Sanitarną to: wzmożona kontrola nad wdrażaniem i stosowaniem procedur medycznych zapobiegającym zakażeniom i chorobom zakaźnym. wzmożona kontrola nad funkcjonowaniem zespołów zakażeń szpitalnych podjęcie działań dotyczących poprawy zgłaszalności zachorowań na choroby zakaźne poprzez wzmożoną kontrolę dokumentacji medycznej w trakcie kontroli sanitarnych we wszystkich placówkach świadczących usługi medyczne. nadzór nad realizacją programów dostosowawczych w podległych placówkach lecznictwa. IV. HIGIENA ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU Głównym celem działania sekcji Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku jest zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa zdrowotnego żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu na terenie powiatu. Zadanie to realizowane jest poprzez prowadzenie urzędowych kontroli żywności w zakresie spełnienia obowiązujących wymagań sanitarno zdrowotnych oraz pobieranie próbek środków spożywczych do badań laboratoryjnych. Nadzór prowadzony jest w oparciu o obowiązujące podstawy prawne, wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego oraz analizę zagrożeń w powiecie. Prowadzone działania dotyczą: oceny warunków sanitarno higienicznych i technicznych produkcji i dystrybucji sprzedaży, transportu środków spożywczych, kosmetyków oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością, oceny jakości zdrowotnej produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności, materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością krajowych oraz importowanych poprzez ocenę wizualna i/lub laboratoryjną próbek żywności pobieranych w ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu, monitorowanie wycofanej z obrotu żywności, kosmetyków i przedmiotów użytku w ramach systemu wczesnego ostrzegania o pojawiających się produktach niebezpiecznych na rynku (system RASFF i RAPEX), nadzór nad kosmetykami, w tym ocena ich znakowania, realizacja zamierzeń zaplanowanych corocznie w polityce przedsięwzięć dla powiatu w oparciu o wytycznie GIS. W trakcie kontroli sanitarnych zwracano również uwagę przedsiębiorcom branży żywnościowej na obowiązek opracowania i wdrożenia metod analizy zagrożeń, w tym systemu krytycznych punktów kontroli (HACCP). 4.1. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków. W roku 2011r. nadzorem sanitarnym objęto 770 zakładów, w tym: produkcji żywności 24 obrotu żywnością 550 żywienia zbiorowego 190, w tym zamkniętego - 82 18

obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością 1 produkcji (konfekcjonowania kosmetyków) 1 obrotu kosmetykami 4 W 2011r. skontrolowano 428 zakładów przeprowadzając w nich 641 kontroli i rekontroli. Zatwierdzono ogółem 140 zakładów, w tym większość nie dotyczyła nowych obiektów lecz zakładów, w których nastąpiła zmiana właściciela prowadzącego działalność w danym zakładzie, 11 zakładów zatwierdzono warunkowo na okres trzech miesięcy z uwagi na konieczność usunięcia nieprawidłowości dotyczących stanu technicznego oraz konieczność opracowania i wdrożenia systemu bezpieczeństwa żywności HACCP. W 2011r. na terenie objętym nadzorem sanitarnym powstało 40 nowych zakładów w tym: 2 zakłady produkcji żywności, 18 zakładów obrotu żywnością, 7 zakładów żywienia zbiorowego, 6 obiektów ruchomych i tymczasowych 7 środków transportu. Natomiast 10 zostało wykreślonych z rejestru z powodu całkowitej likwidacji działalności. W 2011r. wydano ogółem 29 decyzji administracyjnych na poprawę stanu sanitarno technicznego z wyznaczonym terminem usunięcia nieprawidłowości; zalecenia dotyczyły głównie zapewnienia prawidłowych gładkich, nieuszkodzonych powierzchni ścian, sufitów i podłóg oraz dobrego stanu technicznego wyposażenia i sprzętu do kontaktu z żywnością w zakładach. Część decyzji została wykonana, co potwierdzono w przeprowadzonych kontrolach sprawdzających; przedsiębiorcy podjęli działania w celu poprawy warunków, część decyzji jest w trakcie wykonywania. Wydano również 3 decyzje dotyczące wstrzymania działalności części zakładu: 2 decyzje dotyczyły unieruchomienia automatów do produkcji lodów zlokalizowanych w firmowych sklepach cukierniczych z uwagi na stwierdzoną w pobranych do badań laboratoryjnych próbkach lodów nadmierną liczbę bakterii z grupy Enterobacteriaceae w stosunku do wymaganych limitów, wynikającą z niezachowania higieny produkcji. Przedsiębiorcy natychmiast podjęli działania mające na celu ustalenie przyczyn i eliminacji powstałych nieprawidłowości, po przeprowadzeniu działań naprawczych okazali wyniki badań laboratoryjnych lodów prawidłowej jakości. 1 decyzja dotyczyła wstrzymania produkcji wyrobów garmażeryjnych w jednym ze sklepów wielkopowierzchniowych z uwagi na stwierdzoną nadmierną liczbę przypuszczalnych Bacillus cereus oraz Staphylococcus aureus w pobranej próbce żywności. Również na powierzchni rąk pracownika stwierdzono obecność bakterii chorobotwórczych z rodzaju Staphylococcus aureus. Przedsiębiorca również w tym przypadku podjął działania w celu wyeliminowania powstałych zagrożeń. Przeprowadzona ponowne badania wykazały usuniecie niezgodności. Najczęściej stwierdzanymi uchybieniami w zakresie bieżącego stanu sanitarno higienicznego w skontrolowanych zakładach było: niewłaściwy stan sanitarno higieniczny w zakładzie brudne powierzchnie i urządzenia, nieprawidłowe przechowywanie żywności w nieodpowiedniej temperaturze, w tym środków spożywczych wymagającej zachowania łańcucha chłodniczego, niezachowania segregacji masy towarowej, wprowadzanie do obrotu przeterminowanej żywności, brak wdrożonych procedur systemu HACCP. W następstwie stwierdzenia rażących zaniedbań sanitarnych na właścicieli zakładów nałożono 11 mandatów karnych na sumę 1800,00 zł, w tym: 19

1 w zakładzie produkcyjnym piekarni, 7 w zakładach obrotu żywnością sklepach spożywczych, 2 w zakładach żywienia zbiorowego typu otwartego, 1 w zakładzie żywienia zbiorowego typu zamkniętego. Wszystkie uchybienia zostały usunięte w niezwłocznych terminach, co potwierdziły przeprowadzone kontrole sprawdzające. W 2011r. decyzji zakazujących wprowadzania produktu do obrotu nie wydano, wniosków do Sądu o ukaranie nie składano. 4.1.1. Zakłady produkcji żywności piekarnie 11, w tym 1 piekarnia z wydzielonym ciągiem technologicznym produkcji ciastkarskiej oraz wydzielonym ciągiem produkcji lodów tzw. tradycyjnych, ciastkarnie - 5, automaty do lodów - 3, wytwórnie wyrobów cukierniczych 2, wytwórnia tłuszczów roślinnych i mieszanin tłuszczów zwierzęcych z roślinnymi 1, przetwórnia owocowo warzywna 1, wytwórnia napojów bezalkoholowych działająca sezonowo 1. Podczas kontroli sanitarnych zwracano uwagę na jakość surowców stosowanych do produkcji, identyfikację dostawców i odbiorców, prawidłowość procesów technologicznych, oznakowanie wyrobu gotowego oraz ocenę stopnia wdrożenia systemów bezpieczeństwa żywności GMP/GHP oraz HACCP. 1 zakład produkcji żywności (mała piekarnia zlokalizowana na terenie gminy Szczecinek) oceniono jako niezgodny z wymaganiami z uwagi na stwierdzoną w czasie kontroli obecność szkodników zbożowo mącznych i ich pozostałości. Przedsiębiorca w ramach działań naprawczych wstrzymał produkcję w zakładzie, zlecił przeprowadzenie zabiegów dezynsekcji i deratyzacji dla firmy zewnętrznej DDD. Przeprowadzona kontrola sprawdzająca wykazała poprawę stanu sanitarnego i potwierdziła skuteczność przeprowadzonych zabiegów. Za stwierdzone nieprawidłowości właściciela piekarni ukarano mandatem karnym. Ponadto w 4 zakładach produkcji żywności piekarniach stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno techniczny (niegładkie, z odpryskami farby i ubytkami, zabrudzone i zawilgocone powierzchnie ścian i sufitów). Wydane zostały decyzje administracyjne z określonymi terminami usunięcia nieprawidłowości. Wszystkie zalecenia zawarte w decyzjach administracyjnych zostały wykonane, co potwierdziły przeprowadzone kontrole sprawdzające, stan techniczny w zakładach uległ poprawie. W skontrolowanych zakładach opracowane i wdrażane są systemy bezpieczeństwa żywności GMP/GHP oraz HACCP. 4.1.2. Zakłady obrotu żywnością sklepy spożywcze - 335, w tym supermarkety - 16, kioski spożywcze - 65, magazyny hurtowe - 26, obiekty ruchome i tymczasowe - 10, środki transportu 71 oraz inne obiekty obrotu żywnością (w tym apteki) - 43. W skontrolowanych zakładach obrotu żywnością na terenie powiatu stwierdzono, że systematycznie ulega poprawie stan techniczny pomieszczeń oraz wyposażenie głównie w nowoczesne urządzenia chłodnicze z automatyczną regulacją temperatury, co poprawia warunki przechowywania środków spożywczych łatwopsujących się i umożliwia ich właściwą segregację. Podczas przeprowadzanych kontroli sanitarnych w zakładach obrotu żywnością najczęściej stwierdzanymi nieprawidłowościami było: wprowadzanie do obrotu środków spożywczych 20

po upływie terminu trwałości oraz przydatności do spożycia; niezachowanie warunków przechowywania żywności, niezachowanie należytej czystości w zakładach. Osoby odpowiedzialne zostały ukarane mandatami karnymi - 7 mandatów na kwotę 800 zł; wydano polecenia poprawy stanu sanitarnego i usunięcia nieprawidłowości. Przeprowadzone kontrole sprawdzające wykazały poprawę. Pełna dokumentacja systemu HACCP opracowana i wdrażana jest w dużych sklepach typu markety oraz w sklepach firmowych; większość jednak stanowią małe sklepy prowadzone przez jednoosobowe firmy, w których dokumentacja opiera się głównie na dobrej praktyce higieniczne i procedurach sytemu HACCP; istotne ze względu na bezpieczeństwo produktów (warunki przechowywania zwłaszcza produktów wymagających chłodzenia) są przez przedsiębiorców monitorowane. 4.1.3. Zakłady żywienia zbiorowego: Otwarte restauracje, bary, zakłady małej gastronomii - 108 Zamknięte stołówki szkole, w internatach, w przedszkolach, stołówki pracownicze, bufet pracowniczy, bloki żywienia w zakładach opieki zdrowotnej, inne zakłady żywienia zbiorowego 82 W zakładach żywienia zbiorowego widoczna jest systematyczna poprawa w zakresie wyposażenia w urządzenia i sprzęt wykorzystywany przy produkcji żywności. Zakłady wyposażone są w coraz to nowocześniejsze urządzenia i sprzęt, które pozwalają na zapewnienie prawidłowych warunków prowadzonych procesów. Wszystkie skontrolowane w 2011r. zakłady oceniono jako zgodne z wymaganiami. W czasie 1 kontroli zakładu żywienia zbiorowego typu otwartego stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno higieniczny (bałagan w pomieszczeniach, nieprawidłowe przechowywanie środków spożywczych); właściciela ukarano mandatem karnym. Uchybienia zostały usunięte w trybie natychmiastowym, co potwierdziła przeprowadzona kontrola sprawdzająca. W skontrolowanych zakładach żywienia zbiorowego opracowane i wdrażane są systemy bezpieczeństwa żywności GMP/GHP oraz HACCP. 4.1.4. Zakłady produkcji i obrotu kosmetykami zakład konfekcjonowania kosmetyków 1, miejsca obrotu kosmetykami 4 Nadzorem sanitarnym w 2011r. objęty został 1 zakład zajmujący się konfekcjonowaniem kosmetyków (kremów do rąk, kremów do rozjaśniania włosów). W 2011r. podjęto próbę przeprowadzenia kontroli w zakładzie; zakład zamknięty działalność została zaprzestana. Kontrole miejsc obrotu kosmetykami dotyczyły sprawdzenia wprowadzania do obrotu kosmetyków umieszczonych w systemie RAPEX tj. kosmetyków, które nie powinny znajdować się w obrocie handlowym. Na terenie objętym nadzorem takich kosmetyków nie stwierdzono. 21

Tabela 3 Stan bieżącego nadzoru sanitarnego nad obiektami produkcji i obrotu żywnością, przedmiotami użytku oraz kosmetykami w 2011 r. Mandaty Decyzje L p. Rodzaj obiektu Ilość obiektów Ilość kontroli Ilość Kwota Ogółem Wstrzy manie działaln ości Ilość zbad. prób Ilość zakw. prób 1. Zakłady produkcyjne 24 36 1 100 4 0 53 9 2. 3. 4. Zakłady żywienia zbiorowego Zakłady obrotu żywnością Zakłady konfekcjonowania i obrotu kosmetykami 190 211 3 900 8 0 64 8 550 366 7 800 26 3 172 19 5 8 0 0 0 0 0 0 Tabela 4 Dane dotyczące działalności nadzorowej w obiektach żywności, żywienia przedmiotów użytku oraz kosmetyków powiatu szczecineckiego w latach 2010 2011 Lp. Rok 2010 2011 1. Ilość przeprowadzonych kontroli 711 641 2. Pobrane próbki środków spożywczych, przedmiotów użytku i kosmetyków 233* 204 3. Pobrane próbki sanitarne 44* 85 4. Mandaty: ilość/kwota (zł) 26/5350 11/1800 Ilość wydanych decyzji administracyjnych razem: 211 234 5. - decyzji na poprawę stanu sanitarno higienicznego, w tym: 35 29 decyzji wstrzymujących działalność 2 3 decyzji zakazujących wprowadzania do obrotu 1 0 próbki do badań laboratoryjnych zostały pobrane i zrealizowane zgodnie z ustalonym planem poboru próbek na rok 2010 Głównego Inspektora Sanitarnego. 4.2. Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością Państwowa Inspekcja Sanitarna od stycznia 2005 r. realizuje opracowany na szczeblu centralnym, zgodnie z zasadami określonymi przez Komisję Europejską, plan poboru próbek żywności krajowej i importowanej. W 2011r. do badan laboratoryjnych z terenu powiatu szczecineckiego pobrano łącznie 289 próbek, w tym: 200 próbek żywności 85 próbek sanitarnych tj. wymazów sanitarnych i tzw. zmiotek 22