PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GOLUBIU-DOBRZYNIU 87-400 GOLUB-DOBRZYŃ UL. DR J. G. KOPPA 1A tel./fax (56) 683-24-42; (56) 683-24-85; e-mail:psse.golubdobrzyn@pis.gov.pl; www.bip05pwisbydgoszcz.pl STAN SANITARNY I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU GOLUBSKO-DOBRZYŃSKIEGO W 2014 ROKU Golub-Dobrzyń, 27 luty 2015r.
Opracowano w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu Zespół autorski: Hanna Bożejewicz, Janina Dołęgowska, Lidia Jankowska, Katarzyna Lotarska, Helena Melerska, Krystyna Majewska, Ewa Prażuch, Danuta Rutkowska, Gabriela Warnel Projekt, skład, opracowanie graficzne Ewa Prażuch 2
SPIS TREŚCI WSTĘP... 6 1. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ZAKAŹNYCH... 10 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez czynniki biologiczne... 11 1.2. Ogniska zatruć i zakażeń pokarmowych... 12 1.3. Bakteryjne ostre choroby inwazyjne... 12 1.4. Neuroinfekcje... 13 1.5. Choroby przenoszone przez naruszenie ciągłości tkanek... 13 1.6. Poliomyelitis oraz przypadki ostrego porażenia wiotkiego u dzieci do lat 14... 13 1.7. Choroby wysypkowe wieku dziecięcego... 14 1.8. Krztusiec... 14 1.9. Choroby przenoszone przez kleszcze... 14 1.10. Gruźlica... 15 1.11. Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień... 15 1.12. Grypa i zachorowania grypopodobne... 15 1.13. Zgony z powodu chorób zakaźnych... 16 1.14. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych... 16 1.15. Podsumowanie... 17 2. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI... 20 2.1. Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę... 20 2.1.1. Wodociągi o produkcji 100 m³/dobę... 20 2.1.2. Wodociągi o produkcji 101-1000 m³/dobę... 21 2.1.3. Wodociągi o produkcji 1001-10000 m³/dobę... 21 2.2. Miejsca wykorzystywane do kąpieli... 21 2.3. Podsumowanie... 22 3. PODMIOTY WYKONUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ LECZNICZĄ... 23 3.1. Działalność lecznicza wykonywana przez podmioty lecznicze... 24 3.1.1.Podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne... 24 3.1.1.1. Przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie, ambulatoria z izbą chorych, lecznice... 24 3.1.1.2. Inne świadczące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne... 26 3.2. Działalność lecznicza wykonywana przez praktykę zdrowotną... 27 3.3. Podsumowanie... 28 4. NADZÓR NAD ŻYWNOŚCIĄ I ŻYWIENIEM... 29 4.1. Stan sanitarny obiektów produkcji i obrotu środkami spożywczymi oraz żywienia zbiorowego... 30 4.1.1. Obiekty produkcji żywności... 30 4.1.2. Obiekty obrotu żywnością... 31 4.1.3. Obiekty żywienia zbiorowego - otwarte... 33 4.1.4. Zakłady żywienia zbiorowego - zamknięte... 33 4.2. Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością... 34 4.3. Ocena wdrażania systemów kontroli wewnętrznej w zakładach produkcji i obrotu żywnością... 35 4.4. Funkcjonowanie systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i paszach - RASFF, Unijny system szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych - RAPEX... 36 4.5. Nadzór nad suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego... 37 4.6. Podsumowanie... 37 3
5. WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZYCH...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.1 Stan techniczny oraz sanitarny budynków...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2. Ocena warunków pobytu i nauki...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.1. Infrastruktura do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.2. Ergonomia w placówkach nauczania i wychowania...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.3.Tygodniowy rozkład zajęć...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.4. Możliwość pozostawienia podręczników w szkolebłąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.5. Opieka medyczna...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.6. Dożywianie dzieci i młodzieży...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.7. Substancje i preparaty chemiczne w szkolnych pracowniach chemicznych. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.2.8. Inne działania...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5.3. Podsumowanie...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 6. CHOROBY ZAWODWE, PREWENCJA CHORÓB ZAWODOWYCH, ŚRODOWISKO PRACY...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 6.1. Choroby zawodowe...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 6.2. Środowisko pracy...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 6.3. Podsumowanie...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 7. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 7.1. Stan sanitarno-techniczny poszczególnych grup obiektów...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 7.2. Podsumowanie...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 8. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 8.1. Podsumowanie...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 9. OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 9.1. Interwencje programowe...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 9.2. Interwencje nieprogramowe...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 9.3. Inne przedsięwzięcia...błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 9.4. Podsumowanie...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 10. WNIOSKI KOŃCOWE...Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 4
Szanowni Państwo, Mam przyjemność przedstawić Państwu ocenę stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu golubsko-dobrzyńskiego za rok 2014. Raport zawiera zagadnienia i problemy z zakresu zdrowia publicznego, nad którymi nadzór sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna, w tym dotyczące: warunków środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, warunków zdrowotnych żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, warunków higieniczno-sanitarnych obiektów użyteczności publicznej ze szczególnym uwzględnieniem obiektów, w których udzielane są świadczenia zdrowotne. Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi również działalność oświatowo-zdrowotną w zakresie promocji zdrowia, w tym zdrowego stylu życia, realizując programy krajowe, regionalne, a także lokalne i środowiskowe. Prowadzenie systematycznych kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne oraz dokonywanie okresowych ocen stanu sanitarnego, umożliwia monitorowanie sytuacji epidemiologicznej i sanitarnej powiatu golubsko-dobrzyńskiego oraz podejmowanie działań interwencyjnych. W ubiegłym roku na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano zachorowań na niebezpieczne choroby zakaźne jak: dur brzuszny i dury rzekome, błonica, poliomielitis, riketsjozy czy wścieklizna u ludzi. W stosunku do roku ubiegłego zanotowano spadek zachorowań na: wirusowe zakażenia jelitowe, biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe BNO, nie określone bakteryjne zakażenia jelitowe, lambliozę oraz różyczkę. Poprawił się stan sanitarno-techniczny placówek oświatowo- wychowawczych, obiektów użyteczności publicznej oraz obiektów handlowo-usługowych. Realizacja zadań obejmowała również pracę w systemach informatycznych działających w Unii Europejskiej (RASFF - Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt, RAPEX - Unijny System Szybkiego Powiadamiania o Produktach Niebezpiecznych), prowadzenie monitoringu jakości sanitarnej wody przeznaczonej do spożycia. Nadal jednak stwierdza się negatywne zjawiska w sferze sanitarno-higienicznej i epidemiologicznej, co świadczy o konieczności kontynuowania systematycznego nadzoru sanitarnego. Dziękuję za współpracę organom samorządowym, inspekcjom i strażom. Współpraca ta w znaczny sposób wpływa na zwiększenie efektywności działań, podejmowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną, w zakresie zdrowia publicznego na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Raport przedstawiający ocenę stanu sanitarnego zostaje przekazany, w celu zapoznania się i wykorzystania jako ważny materiał w podejmowaniu decyzji na rzecz dalszej poprawy warunków życia i bezpieczeństwa mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego. z poważaniem Państwowy Powiatowy 5
Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu Iwona Malinowska WSTĘP Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2014 było sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu, bezpieczeństwem zdrowotnym wody, zapobieganie chorobom, w tym chorobom zakaźnym i zawodowym, organizowanie i koordynowanie działalności promocyjnej na rzecz ochrony zdrowia społeczeństwa poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego w zakresie zdrowia publicznego oraz prowadzenia działalności przeciwepidemicznej. Cel ten realizowany był poprzez niżej wymienione zadania: 1. Realizację zadań wynikających z wdrożenia w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej procedur Kontroli Zarządczej. 2. Racjonalne gospodarowanie środkami finansowymi otrzymanymi z budżetu państwa na realizację zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej powiatu, wydatkowanie budżetu w sposób oszczędny i celowy z zachowaniem obowiązujących procedur i przepisów ustawy Prawo Zamówień Publicznych. 3. Utrzymanie i doskonalenie systemu zarządzania jakością w komórkach nadzoru Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej z zachowaniem norm systemowych wdrożonych przez Głównego Inspektora Sanitarnego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na potwierdzanie doskonalenia skuteczności systemu zarządzania. 4. Kontrole w ramach nadzoru sanitarnego realizować w oparciu o obowiązujące przepisy, organizować w sposób jak najmniej zakłócający tok pracy jednostki kontrolowanej, wyniki kontroli wraz z zaleceniami dokumentować w sposób czytelny i nie budzący podstaw do stawiania zarzutów nadinterpretacji prawa. 5. Monitorowanie schorzeń i zakażeń alarmowych, zdarzeń o zagrożeniu bioterroryzmem oraz chorób zakaźnych stanowiących zagrożenie dla zdrowia publicznego oraz w przypadku ich wystąpienia, podejmować działania zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami. 6. Podnoszenie kwalifikacji pracowników pionu nadzoru sanitarnego poprzez udział w organizowanych szkoleniach i konferencjach oraz poprzez szkolenia w celu zapewnienia wysokiej jakości wykonywania zadań zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, określonych w przepisach ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej i innych przepisów prawnych. 7. Doskonalenie bieżącej działalności przeciwepidemicznej poprzez stosowanie różnych form nadzoru epidemiologicznego. 8. Prowadzenie działań związanych z funkcjonowaniem zintegrowanego nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą oraz innymi wirusami oddechowymi, opartego na systemie sentinel, ze szczególnym zwróceniem uwagi na pozyskiwanie materiału biologicznego do badań wirusologicznych. 9. Realizację zadań określonych w Polskim Planie Pandemicznym związanych z funkcjonowaniem nadzoru nad grypą oraz innymi wytycznymi w tym zakresie. 10. Realizację programów zdrowotnych dotyczących eradykacji poliomyelitis, eliminacji odry/różyczki, reorganizacji systemu nadzoru epidemiologicznego nad gruźlicą oraz 6
innych wynikających z sytuacji epidemiologicznej oraz bieżących potrzeb zdrowotnych ludności. 11. Nadzór nad podmiotami leczniczymi w celu uzyskania optymalnego poziomu uodpornienia populacji podlegającej szczepieniom ochronnym i egzekwowanie obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym. 12. Współpraca z Inspekcją Weterynaryjną w zakresie zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych, które mogą być przenoszone ze zwierząt na ludzi lub z ludzi na zwierzęta. 13. Realizowanie zagadnień związanych z misjami Urzędu ds. Żywności i Weterynarii Komisji Europejskiej (Food and Veterinary Office - FVO). 14. Doskonalenie i koordynowanie systemu RASFF oraz współpraca w tym zakresie z innymi jednostkami na terenie województwa i kraju. 15. Wzmocnienie nadzoru w obszarze procedur i systemów identyfikowalności przedsiębiorstw dla suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, ze szczególnym uwzględnieniem oznakowania wyrobów gotowych, informacjami nt. miejsca i źródła pochodzenia (surowców, półproduktów, produktów gotowych) oraz dokumentacji towarzyszącej ww. środkom spożywczym pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa dla nowej żywności i nowych składników żywności ( rozporządzenie 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 1997 r. dotyczącego nowej żywności i nowych składników żywności) oraz żywności i składników żywności genetycznie zmodyfikowanych (rozporządzenie Nr 1829/2003 i Nr 1830/2003 dotyczące żywności genetycznie zmodyfikowanej). 16. Wzmocnienie nadzoru w zakresie przestrzegania wymagań dotyczących znakowania, prezentacji i reklamy żywności wzbogaconej, suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, określonych w szczególności przepisami ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz rozporządzenia Nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 20 grudnia 2006r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności oraz rozporządzenia Komisji (UE)Nr 432/2012 z dnia 16.05.2012r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż świadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci. 17. Wzmocnienie nadzoru w zakresie zgodności środków spożywczych z przepisami rozporządzenia 953/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 2009r. w sprawie substancji, które mogą być dodawane w szczególnych celach odżywczych do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego z uwzględnieniem substancji zabronionych w sporcie spośród wymienionych na Liście substancji i metod zabronionych w 2012 roku, publikowanej corocznie przez Światową Organizację Antydopingową. 18. Wzmocnienie nadzoru nad producentami środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego dla osób nietolerujących glutenu w zakresie postanowień rozporządzenia Komisji Nr 41/2009 dotyczącego składu i etykietowania środków spożywczych odpowiednich dla osób nietolerujacych glutenu z uwzględnieniem ustalonych przedsiębiorstwach limitów krytycznych i procedur, które służą ich monitorowaniu. 19. Prowadzenie wzmożonego nadzoru nad przestrzeganiem warunków określonych w rozporządzeniach 1829/2003 i 1830/2003 dotyczących żywności genetycznie zmodyfikowanej, ze szczególnym uwzględnieniem prawidłowego znakowania środków spożywczych zawierających GMO oraz dokumentacji towarzyszącej ww. środkom spożywczym. 7
20. Prowadzenie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów rozporządzenia 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 20 grudnia 2006r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności. 21. Wzmocnienie nadzoru nad materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, zgodnie z przepisami o materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością. 22. Wzmocnienie nadzoru nad zakładami produkcji i dystrybucji suplementów diety, środków spożywczych wzbogaconych i żywności dietetycznej, które generują większą liczbę nieprawidłowości. 23. Prowadzenie nadzoru nad bezpieczeństwem kosmetyków ze szczególnym uwzględnieniem badań laboratoryjnych analizy chemiczne i mikrobiologiczne; kontrola wyrobów przeznaczonych dla dzieci, farb do włosów oraz tzw. henny do malowania ciała (tatuaże z henny) 24. Przestrzeganie zasad zawartych w obowiązujących porozumieniach pomiędzy organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Inspekcją Weterynaryjną, Państwową Inspekcją Farmaceutyczną, Inspekcją Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Urzędami Celnymi. 25. Nadzorowanie warunków pracy w celu ochrony zdrowia pracowników przed negatywnym wpływem szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w środowisku pracy oraz podejmowanie działań egzekwujących przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 26. Realizacja zadań związanych z przeciwdziałaniem wprowadzania do obrotu środków zastępczych. 27. Realizacja zadań związanych z nadzorem nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami, detergentami oraz prekursorami narkotyków kat. 2 i 3 w oparciu o obowiązujące przepisy. 28. Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu produktów biobójczych 29. Uczestniczenie w realizacji rządowego Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 oraz kontrolowanie przygotowania pracodawców pod kątem przestrzegania przepisów i zasad bhp podczas usuwania bądź zabezpieczania wyrobów zawierających azbest. 30. Współuczestnictwo w wybranych projektach sieci CLEEN. 31. Prowadzenie działań wynikających z ustaleń Forum wymiany informacji w zakresie egzekwowaniu przepisów REACH i CLP. 32. Prowadzenie dochodzeń epidemiologicznych i postępowania administracyjnego w I instancji dotyczących chorób zawodowych. 33. Przeprowadzanie kontroli w zakresie przestrzegania ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 34. Czuwanie nad bezpieczeństwem zdrowotnym wody, poprzez realizację zadań z prowadzonego monitoringu jakości sanitarnej wody oraz prowadzenie w tym zakresie bieżącej współpracy z organami samorządowymi, przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi, organizacjami konsumenckimi i innymi podmiotami. 35. Kontynuowanie prowadzonego systemu informatycznego WODA EXCEL oraz wdrożenie ujednoliconego sposobu weryfikacji prowadzonej bazy danych. 36. Podejmowanie działań w zakresie ochrony przed hałasem, zanieczyszczeniem powietrza wewnątrz pomieszczeń, a także czynnikami szkodliwymi wydzielanymi przez materiały budowlane w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi. 37. Sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno-sanitarnymi w placówkach oświatowo-wychowawczych, opiekuńczych, żłobkach, klubach dziecięcych, 8
wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzieży oraz w zakresie higieny procesów nauczani i wychowania. 38. Uczestniczenie w realizowaniu programów prowadzonych w placówkach oświatowo-wychowawczych. 39. Inicjowanie zadań w obszarze edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia zgodnie z potrzebami społeczności lokalnych, w tym związane ze specyficzną sytuacją epidemiologiczną danego regionu. 40. Realizacja zadań w zakresie profilaktyki chorób i promocji zdrowia wynikających z zapisów ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz podejmowanie innych działań zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia, Komisję Europejską, a także wynikające z sytuacji epidemiologicznej oraz bieżących potrzeb zdrowotnych ludności. 41. Realizacja działań w zakresie kształtowania prozdrowotnych postaw i zachowań dzieci i młodzieży szkolnej powiatu. 42. Prowadzenie działań oświatowo zdrowotnych mających na celu edukację szerokiej grupy odbiorców w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom 43. Poszerzanie działań edukacyjnych skierowanych do ludności powiatu golubsko-dobrzyńskiego w zakresie rozpowszechniania wiedzy dotyczącej szkodliwości palenia tytoniu oraz przestrzegania zapisów ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Podstawowym zadaniem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu jest działalność nadzorowa, polegająca na kontroli spełniania wymagań obowiązujących przepisów w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych. Realizacja zadań statutowych odbywała się zgodnie z Planem zasadniczych przedsięwzięć na rok 2014 zatwierdzonych przez Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy obejmującym główne kierunki działania, zasadnicze zamierzenia oraz harmonogram nadzoru nad obiektami. W roku 2014 na nadzorowanym terenie przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Golubiu-Dobrzyniu przeprowadzono ogółem 1198 kontroli sanitarnych, wydano 70 decyzji merytorycznych, 128 decyzji płatniczych, wystawiono 7 postanowień, nałożono 2 mandaty karne na łączną kwotę 700 złotych, nie skierowano wniosków o ukaranie ani aktów oskarżenia do prokuratury, nie wystawiono tytułów wykonawczych, nie nałożono kar pieniężnych. Do badań laboratoryjnych pobrano ogółem 197 próbek, wykonano 611 badań, w tym 1608 oznaczeń. W związku ze zmianami, na mocy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji w województwie (Dz. U. z 2009r., Nr 92, poz.753), od 1 stycznia 2010 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu stał się organem rządowej administracji zespolonej w powiecie i automatycznie stał się organem wyłączonym w stosunku do podmiotów dla których powiat jest organem założycielskim lub organem prowadzącym lub w których powiat jest podmiotem dominującym. W wyniku tej zmiany Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu jest wyłączony z nadzoru nad następującymi podmiotami: Szpital Powiatowy Spółka z o.o. w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Dr J. G. Koppa 1E, Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny w Golubiu Dobrzyniu, ul. PTTK 28, Zespół Szkół Nr 2 w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Kilińskiego 31, Zespół Szkół Nr 3 w Golubiu Dobrzyniu, ul. Konopnickiej 15, 9
Zespół Szkół w Kowalewie Pomorskim, ul. Św. Mikołaja 6, Dom Pomocy Społecznej w Golubiu-Dobrzyniu, ul. PTTK 6, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Wielgiem gm. Zbójno, Powiatowa Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Wielgiem gm. Zbójno, Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Golubiu Dobrzyniu, ul. Konopnickiej 15, Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Golubiu-Dobrzyniu, Filia w Kowalewie Pomorskim, ul. Odrodzenia 7. Obiekty te znajdują się pod nadzorem Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy. Przygotowując informację o stanie bezpieczeństwa powiatu golubsko-dobrzyńskiego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu oparł się na sprawozdaniach z poszczególnych komórek organizacyjnych Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu, natomiast przedstawiony dokument nie zawiera analizy stanu sanitarnego z w/w placówek. 1. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ZAKAŹNYCH Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi nadzór w zakresie chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi zgłaszania i rejestracji zgodnie z ustawą z 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 roku, poz. 947 z późn. zm.). W 2014 roku w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu, na podstawie zgłoszeń z nadzorowanych placówek medycznych, do powiatowego rejestru zachorowań wpisano 926 osób u których podejrzewano lub rozpoznano zachorowanie na chorobę zakaźną bądź wykryto czynnik chorobotwórczy (w roku 2013-958 osób). Po dokładnej analizie i weryfikacji otrzymanych zgłoszeń według opracowanych przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH definicjach przypadków chorób zakaźnych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego w,,sprawozdaniu MZ-56 o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach zarejestrowano 664 przypadki zachorowań na choroby zakaźne (w 2013r.- 805 przypadków zachorowań) i na ich podstawie sporządzono ocenę sytuacji epidemiologicznej powiatu golubsko-dobrzyńskiego w zakresie wybranych chorób zakaźnych. Hospitalizacji poddano 18,5% zarejestrowanych przypadków (123 osoby). Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego przeprowadzono 260 wywiadów i dochodzeń epidemiologicznych. Nie wystąpiły na naszym terenie tak niebezpieczne choroby jak: dur brzuszny i dury rzekome, błonica, poliomielitis, riketsjozy, czy wścieklizna u ludzi. W stosunku do roku ubiegłego w większości rejestrowanych przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Golubiu-Dobrzyniu zachorowaniach nastąpił spadek. Dotyczy to zwłaszcza wirusowych zakażeń jelitowych, biegunek i zapaleń żołądkowo-jelitowych BNO, nie określonych bakteryjnych zakażeń jelitowych oraz różyczki. W roku 2014 nie zarejestrowano szeregu zachorowań, które rejestrowano w roku poprzednim- wirusowe zakażenie jelitowe wywołane przez norowirusy, inwazyjną chorobę meningokokową, ostre porażenie wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat, nowo wykryte zakażenie HIV czy też grypę. Nie zgłoszono również przypadku podejrzenia odry lub zachorowania na odrę. W przypadku chorób wysypkowych wieku dziecięcego, w przypadku ospy wietrznej nastąpił wzrost zapadalności o około 45%, a w przypadku różyczki- 9- krotny spadek liczby zachorowań. 10
W roku 2014 na podstawie zmodyfikowanej definicji wirusowego zapalenia wątroby typu B, zarejestrowano dwa takie przypadki. Wśród mieszkańców powiatu nie zarejestrowano przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu C. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2014 otrzymała pięć zgłoszeń rozpoznania lub podejrzenia zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej. Podane przyczyny zgonów nie kwalifikowały zgłoszeń do zarejestrowania ich w Sprawozdaniu o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach (MZ-56). Podobnie jak w roku 2013 na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego odnotowano jedno ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego. W ramach nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi oraz działalności związanej z unieszkodliwianiem źródeł zakażenia, przecinaniem dróg szerzenia się zakażenia i nadzorem nad osobami zakażonymi w 2014 roku pobrano 111 prób kału. Pobrano również 84 próby w ramach nieodpłatnych badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych u uczniów kształcących się do wykonywania prac przy których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego w roku 2014 nie stwierdzono zachorowań na choroby zakaźne tzw. alarmowe (botulizm, cholera, dżuma, gorączka Q, ospa prawdziwa, tularemia, wąglik w postaci płucnej lub jelitowej, wirusowe gorączki krwotoczne), które wymagałyby podjęcia natychmiastowych działań w ramach wczesnego ostrzegania i reagowania. 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez czynniki biologiczne Zatrucia i zakażenia pokarmowe to grupa chorób o różnorodnych objawach klinicznych i etiologiach, wyodrębniana w nadzorze epidemiologicznym ze względu na ważną rolę w zdrowiu publicznym. W roku 2014 na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego zarejestrowano bakteryjne zatrucia pokarmowe o etiologii salmonellozowej oraz bakteryjnej nie określonej. W przypadku salmonelloz nastąpił wzrost liczby zachorowań o 70% w stosunku do roku poprzedniego (22 przypadki w roku 2014, 13 przypadków w roku 2013). Wśród 22 zarejestrowanych zatruć pokarmowych wywołanych przez pałeczki salmonella, dwa przypadki odnoszą się do zbiorowego zatrucia pokarmowego, które miało miejsce na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Głównym nośnikiem, zarówno w ognisku jak i sporadycznych zatruciach pokarmowych, były potrawy z jaj i z dodatkiem jaj (16 przypadków, co stanowi 72, a dominującym typem serologicznym- Salmonella Enteritidis (14 przypadków, co stanowi 54,5% ). Podobnie jak w latach poprzednich niepokój wzbudza duża liczba zachorowań u dzieci w wieku 0-4 lat (8 przypadków). W tej grupie wiekowej w 4 przypadkach przyczyną zakażenia były potrawy z jaj i z dodatkiem jaj. Najczęściej do zakażenia dochodziło poprzez smakowanie przygotowanych do dalszej obróbki termicznej potraw lub też spożywanie lekko ściętych smażonych jaj. Do przygotowywania potraw używane są jaja nie myte i nie parzone. Często też dzieci pomagają przy przyrządzaniu potraw z dodatkiem jaj (podając jaja, rozbijając je oraz odbierając skorupki). Bakteryjne zatrucie pokarmowe nie określone to przypadek zachorowania, do którego doszło po spożyciu warzyw. Badania laboratoryjne nie pozwoliły na uzyskanie informacji, jaki czynnik wywołał objawy chorobowe. Zarejestrowane zostały w naszym powiecie zarówno bakteryjne jak i wirusowe zakażenia jelitowe. W przypadku bakteryjnego zakażenia jelitowego najwięcej przypadków (3 przypadki) zostało wywołanych przez laseczki Clostridium difficile. Określonego czynnika chorobotwórczego, 11
wywołujące zakażenie, nie posiadały dwa zarejestrowane zachorowania. Do zakażenia doszło prawdopodobnie poprzez spożycie warzyw, owoców, soków owocowych i z warzyw (przypadki nie określone). W przypadkach wywołanych przez Clostridium difficile nie określono nośnika pokarmowego, ale prawdopodobnie zakażenia powstały w następstwie antybiotykoterapii lekami o szerokim spektrum działania. W powiecie golubsko-dobrzyńskim zarejestrowano 73 przypadki wirusowych zakażeń jelitowych (w 2013 roku - 131 przypadków), wszystkie wymagały hospitalizacji. Najwięcej zachorowań, podobnie jak w roku poprzednim, wywołane było przez nie określone czynniki chorobotwórcze (w 2014r. - 44 przypadki, w 2013r. - 71 przypadków). Przyczyną takiego stanu jest brak przeprowadzanych badań wirusologicznych kału osób chorych. W dużym stopniu przyczyną zakażeń są rotawirusy (w 2014r. - 23 przypadki, w 2013r. - 38 przypadków) oraz adenowirusy (w 2014r. - 6 przypadków, w 2013r. - 8 przypadków). W roku 2014 nie zarejestrowano zakażeń wywołanych przez norowirusy, które spowodowały zakażenia w roku poprzednim i były również przyczyną powstania ogniska zbiorowego zakażenia (14 przypadków). Udział dzieci do lat 2 w zarejestrowanych przypadkach wirusowych zakażeń jelitowych jest w roku 2014 mniejszy niż w roku poprzednim (w 2014r. - 38,36%, w 2013r. - 41,22%). W powiecie golubsko-dobrzyńskim od roku 2010 nie zarejestrowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A. 1.2. Ogniska zatruć i zakażeń pokarmowych W roku 2014 na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego zarejestrowano jedno ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego (analogia do roku poprzedniego). Do zbiorowego zatrucia pokarmowego doszło w dniu 25.07.2014 roku w mieszkaniu prywatnym, w jednej z gmin powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Dochodzeniem epidemiologicznym objęto 6 osób. Objawy chorobowe wystąpiły u 2 dzieci, a ich stan wymagał hospitalizacji. Czynnikiem etiologicznym, który wywołał zbiorowe zatrucie pokarmowe była Salmonella Enteritidis. U chorych wystąpiły następujące objawy: wymioty (u 2 osób), biegunka (u 2 osób), gorączka (u 2 osób), ból brzucha (u 1 osoby), omdlenie (u 1 osoby). Czas trwania epidemii wynosił 1 dzień. Najkrótszy okres wylegania wynosił 2h, najdłuższy 28h, średni okres wylegania 26h. Nośnikiem pokarmowym zatrucia były białka jaj kurzych, ubite z cukrem. Źródłem zakażenia były pierwotnie zakażone jaja kurze, zakupione na targowisku od nieznanej osoby. Czynnikami wspomagającymi były: spożycie deseru z jaj w postaci surowej oraz nieprzestrzeganie zasad higieny podczas przygotowywania potrawy z jaj (jaja niewyparzone i nie myte; nie umyto rąk po użyciu jaj). 1.3. Bakteryjne ostre choroby inwazyjne W 2014 roku na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae, Neisseria meningitidis i Streptococcus pneumoniae. Zarejestrowano natomiast inwazyjną chorobę wywołaną przez Streptococcus pyogenes. Zarejestrowano ogółem 13 przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pyogenes, przebiegającej pod postacią róży. Choroba ta diagnozowana jest wyłącznie na podstawie objawów klinicznych i we wszystkich przypadkach bez potwierdzenia badaniem mikrobiologicznego. W stosunku do roku poprzedniego nastąpił wzrost liczby zachorowań o 45% (rok 2014-13 przypadków, rok 2013-9 przypadków). Wśród zarejestrowanych 12
przypadków połowa wymagała hospitalizacji (6 z 13 przypadków). Najwięcej przypadków róży rozpoznanych zostało u osób po 60 roku życia. Było to 8 przypadków, co stanowi 61,54% wszystkich przypadków róży. Wg czynnika płci - zachorowało 5 kobiet, 8 - mężczyzn, a wg miejsca zamieszkania - 4 mieszkańców wsi, 9 - miasta. 1.4. Neuroinfekcje W powiecie golubsko-dobrzyńskim w roku 2014 zarejestrowano 5 przypadków neuroinfekcji- 3 przypadki o etiologii wirusowej oraz 2 przypadki o etiologii bakteryjnej. Neuroinfekcje o etiologii wirusowej, to nie określone zapalenia opon mózgowych (2 przypadki) i mózgu (1 przypadek). Chorowały osoby z grup wiekowych 20-29 lat (2 osoby) oraz 30-39 lat (1 osoba). Wszystkie osoby zamieszkują tereny wiejskie, a wśród nich była jedna kobieta. Podczas hospitalizacji wykonano ogólne badanie płynu mózgowo-rdzeniowego. Tylko w jednym przypadku przeprowadzono badania mikrobiologiczne (wyniki ujemne). Do najczęstszych objawów występujących u chorych zaliczyć można bóle głowy, gorączkę, wymioty, objawy oponowe. Do narażenia w przypadku mężczyzn mogło dojść podczas wykonywania krótkich podróży krajowych. Picie surowego mleka mogło być natomiast przyczyną zachorowania u kobiety. Przypadki bakteryjnego zapalenia opon mózgowych, to w jednym przypadku zachorowanie wywołane przez gronkowca złocistego, a w drugim- przez nie określony czynnik. W obu przypadkach zachorowań wykonano ogólne jak i mikrobiologiczne badanie płynu mózgowordzeniowego. W jednym z pobranego płynu wyhodowano Staphylococcus aureus. Rozpoznanie to postawiono u 60-letniego mieszkańca jednej z gmin powiatu golubskodobrzyńskiego. Drugie zachorowanie (nie określone) również wystąpiło u mężczyzny mieszkającego na obszarze wiejskim. Była to osoba 50-letnia. 1.5. Choroby przenoszone przez naruszenie ciągłości tkanek Mieszkańcy powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie chorowali na wzw typu C oraz wzw typu B o przebiegu ostrym. W okresie sprawozdawczym, na skutek stosowania od 2014 roku obowiązujących definicji przypadków chorób zakaźnych, nastąpiła zmiana sposobu rejestracji wzw typu B. Pozycja 99 sprawozdania MZ-56 służy do rejestracji wzw typu B przewlekłego i BNO. Dało to możliwość rejestracji w tej pozycji zarówno przypadków objawowych jak i bezobjawowych. W roku 2014 zarejestrowano 2 przypadki wzw typu B bliżej nieokreślonego. Zachorowania charakteryzowały się przebiegiem bezobjawowym. Zarejestrowane osoby należą do grupy wiekowej 40-49 lat. Wśród nich jest kobieta mieszkająca w Golubiu-Dobrzyniu i mieszkaniec jednej z gmin powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Do wykrycia HBsAg doszło podczas diagnozowania innych chorób. Czynnikami narażenia mogły być wykonane drobne zabiegi chirurgiczne lub też narażenie zawodowe (pracownik służby zdrowia). W powiecie golubsko-dobrzyńskim nie zarejestrowano zachorowań na AIDS. W roku 2013 u jednego z mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego wykryto zakażenie wirusem HIV, natomiast w roku 2014 nie wystąpiło takie zakażenie. 1.6. Poliomyelitis oraz przypadki ostrego porażenia wiotkiego u dzieci do lat 14 W roku 2014 na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano przypadków poliomyelitis. 13
W roku bieżącym nie zarejestrowano również przypadków ostrego porażenia wiotkiego u dzieci w wieku 0-14 lat, zaś w roku 2013 został zarejestrowany jeden przypadek. 1.7. Choroby wysypkowe wieku dziecięcego W przypadku różyczki w roku 2014 nastąpił 9-krotny spadek liczby zachorowań (2013 rok - 81 przypadków, 2014 rok - 9 przypadków). Wzrost liczby zachorowań zanotowano w przypadku świnki (o 71%), ospy wietrznej (o 45%) oraz płonicy (o 43%). Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego, w przypadku różyczki i świnki, prowadzone są obowiązkowe powszechne szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce z użyciem szczepionki trójskładnikowej. Wśród zarejestrowanych przypadków świnki i różyczki znajdują się zarówno osoby szczepione przeciwko tej chorobie, jak i nie szczepione. Wzrost liczby zgłaszanych przypadków ospy wietrznej pojawił się pod koniec roku 2013 w miesiącach październik-grudzień. Sezonowy wzrost zachorowań trwał jeszcze w styczniu i lutym 2015, gdzie zarejestrowano 47% wszystkich zachorowań. Sytuacja ta zapewne świadczy o nadal trwającej epidemii. Częściej chorowali mieszkańcy terenów wiejskich, zwłaszcza gminy Golub-Dobrzyń oraz mieszkańcy miasta Golub-Dobrzyń. Ospa wietrzna jest typową chorobą wieku dziecięcego, ponieważ przeważająca ilość przypadków dotyczy przedziału wiekowego 0-9 lat (320 przypadków, co stanowi 82,7% wszystkich zgłoszeń). Znaczną grupę stanowią również zachorowania u starszych dzieci i nastolatków (44 przypadków, czyli ponad 11,4 % wszystkich zachorowań). Spośród 387 przypadków ospy wietrznej zaledwie 1 osoba była uodporniona przeciwko tej chorobie, co stanowi zaledwie 0,26% zarejestrowanych w 2014 roku przypadków. Pozostałe osoby nie były szczepione przeciwko ospie wietrznej, ponieważ szczepienie przeciwko ospie wietrznej należy do szczepień zalecanych, niefinansowanych ze środków znajdujących się w budżecie Ministra właściwego do spraw zdrowia. 1.8. Krztusiec W województwie kujawsko-pomorskim odnotowano tendencję wzrostową (2013 rok - 120 przypadków, 2014 rok - 399 przypadków), natomiast w powiecie golubsko-dobrzyńskim - analogię do roku poprzedniego (2014 rok - 4 przypadki, 2013 rok - 4 przypadki). W roku poprzednim wszystkie zarejestrowane przypadki zostały sklasyfikowane jako przypadki możliwe, zaś w roku 2014 taką kwalifikację otrzymały 2 zachorowania. Pozostałe dwa zachorowania to przypadki potwierdzone. Przypadki możliwe to zachorowania zdiagnozowane u mężczyzn, zakwalifikowanych do grupy wiekowej 0-4 lat. Potwierdzone przypadki krztuśca zarejestrowano u kobiet z grupy wiekowej 15-19 lat. Na terenach wiejskich zamieszkuje jeden z mężczyzn i jedna z kobiet. Analogiczna sytuacja dotyczy zamieszkiwania w mieście. Wszyscy zarejestrowani byli prawidłowo uodpornieni przeciwko krztuścowi. 1.9. Choroby przenoszone przez kleszcze W roku 2014 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu zarejestrowała 9 zachorowań na boreliozę (w roku 2013-10 przypadków). We wszystkich zarejestrowanych przypadkach, podstawą do zarejestrowania i sklasyfikowania przypadków jako potwierdzonych, wystarczyła faza wczesna choroby 14
(rumień wędrujący). Zarejestrowano więcej mężczyzn i mieszkańców terenów wiejskich, a przebieg choroby nie wymagał leczenia w warunkach szpitalnych. Najczęściej rumień wędrujący pojawił się u osób z grupy wiekowej 50-59 lat (4 osoby). Po dwie osoby zaliczyć można do grupy wiekowej powyżej 60 roku życia i 20-29 lat. Z grupy wiekowej 30-39 lat zachorowała jedna osoba. Do kontaktu z kleszczami dochodziło najczęściej przebywając na obszarach leśnych, działkach przydomowych, nad akwenami wodnymi, podczas wykonywania prac sezonowych na plantacji truskawek. Do narażenia przypuszczalnie doszło na terenach nadleśnictwa Golub-Dobrzyń, Toruń i Brodnica. 1.10. Gruźlica W 2014 roku do rejestru Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu zostało wpisanych 8 zachorowań na gruźlicę. Jest to wzrost liczby zachorowań o 60% w stosunku do roku poprzedniego (2014 rok - 8 przypadków, 2013 rok - 5 przypadków). W roku 2013 do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu wpłynęły dwa zgłoszenia podejrzenia gruźlicy, ale długotrwały okres diagnozowania, pozwolił na zarejestrowanie tych przypadków w roku 2014. Sytuacja ta wpłynęła na wzrost liczby zarejestrowanych przypadków gruźlicy w roku 2014. Wśród zarejestrowanych przeważają osoby z grupy wiekowej 30-39 lat (4 osoby). Dwie osoby chore należą do grupy wiekowej powyżej 60 roku życia, a pojedyncze przypadki do grup 40-49 lat i 50-59 lat. Pięć zarejestrowanych osób zamieszkuje na terenie miasta, a 3 osoby - na terenach wiejskich. Mieszkańcy miasta to wyłącznie mężczyźni, a na terenach wiejskich - dwie to kobiety i jeden mężczyzna. U mieszkańców miasta zachorowanie przybrało postać płucną, w tym u 50- letniego mężczyzny nastąpiła wznowa zachorowania rozpoznanego i leczonego w roku 2010. Mieszkańcy terenów wiejskich chorowali na pozapłucną postać gruźlicy (nowe przypadki). W przypadku mężczyzny było to gruźlicze zapalenie opłucnej. Jedna z kobiet leczona była z powodu gruźlicy układu moczowo-płciowego. U drugiej z kobiet zdiagnozowano zarówno gruźlicę płuc jak i gruźlicze zapalenie opon mózgowych oraz gruźlicę prosówkową ostrą o wielomiejscowej lokalizacji. 1.11. Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień Do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologiczne w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2014 zgłoszono 105 osób pokąsanych przez zwierzęta (6% wzrost w stosunku do roku poprzedniego). We wszystkich przypadkach było prowadzone dochodzenie epidemiologiczne. W 95 przypadkach, dzięki współpracy z lekarzami weterynarii, otrzymaliśmy obserwacje zwierząt wykluczające chorobę zwierzęcia i uniknęliśmy w ten sposób kwalifikacji osób pokąsanych do szczepień. W 13 przypadkach, które zostały zakwalifikowane do szczepień, w 7 pokąsanie nastąpiło przez nieznanego psa, w 2 przez kota, a w 1 przez nietoperza. Trzy zarejestrowane osoby miały kontakt z uszkodzoną szczepionką przeciwko wściekliźnie przeznaczoną dla wolno żyjących lisów. Jedna z tych osób (roczna dziewczynka) podczas hospitalizacji otrzymała również swoistą immunoglobulinę (surowicę). 1.12. Grypa i zachorowania grypopodobne Wszystkie spływające do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu meldunki o zachorowaniach na grypę od świadczeniodawców traktowane były jako podejrzenia zachorowań na grypę. W porównaniu do roku poprzedniego 15
w powiecie golubsko-dobrzyńskim nastąpił ich wzrost o 44% (2013 rok - 369 przypadków, 2014 rok - 530 przypadków). Lekarze rodzinni skierowali cztery osoby do szpitala ze względu na towarzyszące zachorowaniom objawy ze strony układu krążenia (w 1 przypadku), układu oddechowego (w 2 przypadkach) oraz z powodu innych przyczyn (w 1 przypadku). Po trwającym od roku 2010 spadku udziału dzieci do lat 14 w zgłoszonych przypadkach podejrzeń zachorowań na grypę w roku 2014 nastąpił ich wzrost (2013 rok - 28,73%, 2014 rok - 44,72%). Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2014 nie wysłała do badania laboratoryjnego w ramach uczestnictwa w systemie Sentinel żadnego wymazu z gardła i nosa. 1.13. Zgony z powodu chorób zakaźnych Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w 2014 roku otrzymała pięć zgłoszeń zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej, których przyczyna nie kwalifikowała do zarejestrowania w MZ-56. Przyczyną tych zgonów w przeważającej ilości były posocznice- wywołane przez inne bakterie Gram-ujemne (2 przypadki) oraz przez Staphylococcus aureus (1 przypadek). Przyczyną zgonu był również zespół wstrząsu toksycznego oraz zapalenie płuc wywołane przez inne tlenowe bakterie Gram-ujemne. Jedna ze zmarłych osób wg wieku mieściła się w grupie wiekowej 50-59 lat, a pozostałe miały więcej niż 60 lat. Zmarły 2 mieszkanki Golubia-Dobrzynia i 3 mieszkańców terenów wiejskich. 1.14. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych W powiecie golubsko-dobrzyńskim procent wykonawstwa szczepień ochronnych realizowanych w ramach Programu Szczepień Ochronnych kształtował się na wysokim poziomie i wynosił 95,3%. Wykonanie szczepień przeciw błonicy i tężcowi w roku 2014 było na tym samym poziomie co w roku 2013. Dzieci w 6 roku życia uodporniono na poziomie 83,3%. Z powodu okresowego braku preparatu szczepionkowego dla tej grupy nie uodporniono przeciwko błonicy i tężcowi wszystkich dzieci. W 14 roku życia zostały uodpornione na poziomie 99,4%, a młodzież w 19 roku życia na poziomie 97,6%. Przeciwko błonicy i tężcowi nie zostały uodpornione ciężarne oraz osoby które nie zgłosiły się do szczepień. Na początku roku 2015 do tych osób Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu wyśle ponaglenia. Stan zaszczepienia przeciwko krztuścowi w roku 2014 roku przedstawia się następująco: w 2 roku życia - 99,3% i w 3 roku życia - 99,4%. W pierwszym roku życia zaszczepiono szczepieniem pierwotnym przeciw krztuścowi - 60,7% niemowląt. Analogicznie zostały wykonane szczepienia przeciw poliomyelitis: w pierwszym roku życia - 60,7%, w 2 roku życia - 99,3% i w 3 roku życia - 99,4 %. Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w 1 roku życia wykonano na poziomie 88,6%, w 2 roku życia na poziomie 99,8% i w trzecim roku życia na poziomie 99,8 %, co stanowi wyższy stan zaszczepienia niż w roku 2013. W roku 2014 do szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce podlegały dzieci urodzone w roku 2005. Uodpornienie tej grupy dzieci jest na poziomie 99,6% i jest takie samo jak w roku 2013. Wykonanie podstawowego szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce 16
w 13-15 miesiącu życia, w roku sprawozdawczym jest takie samo, jak w roku 2013 i wynosi 90,7%. Stan zaszczepienia p/haemophilus influenzae niemowląt urodzonych w roku 2014 wynosi 60,7%, a w drugim roku życia- 99,3%. Dzieci z rocznika 2012 uodpornione są na poziomie 99,4%. Prowadzona edukacja wśród rodziców i dzieci powoduje większe zainteresowanie szczepieniami zalecanymi oraz szczepieniami preparatami skojarzonymi. Przeciwko Streptococcus pneumonie uodporniono mniejszą liczbę dzieci niż w roku 2013 (2014r. - 121 dzieci, 2013r. - 149 dzieci). Przeciw zakażeniu Neisseria meningitidis nie zostało uodpornione żadne dziecko, a w 2013 roku - 6 dzieci. Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego w roku 2013 zostało uodpornione 5 dzieci, natomiast w roku 2014 uodporniono 2 dzieci. Przeciwko ospie wietrznej liczba dzieci uodpornionych w roku 2014 znacznie się zmniejszyła. Zaszczepiono 8 dzieci, a w roku 2013-27 dzieci. Przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A zaszczepiono 18 osób w roku 2014, natomiast w 2013 roku nikt nie poddał się temu szczepieniu. W roku 2013 uodparniano przeciwko durowi brzusznemu 3 osoby, a w roku 2014 uodporniono 48 osób. W roku 2014 szczepieniu przeciwko grypie poddało się w powiecie golubsko dobrzyńskim o 72 osoby więcej niż w 2013 roku. Uodporniono 1022 osób, w tym 58 dzieci (o 15 dzieci mniej niż w roku 2013). Szczepieniu przeciwko grypie poddało się zaledwie 2,25% populacji zamieszkującej powiat. 1.15. Podsumowanie Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na choroby zakaźne na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego w 2014r. w porównaniu do 2013r. przedstawiała się następująco: Jednostka chorobowa Liczba przypadków Współczynnik zapadalności 2013 2014 2013 2014 Salmoneloza zatrucie pokarmowe 13 22 28,6 48,44 wywołane przez E. coli inną i BNO 1 2,2 Inne wywołane przez Yersinia enterocolitica lub bakteryjne 1 2,2 pseudotuberculosis zakażenia wywołane przez Clostridium difficile 1 3 2,2 jelitowe (ogółem) inne określone 1 2,2 6,61 nie określone 8 2 17,6 4,40 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 3 300,9 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe nie określone 1 2,2 Lamblioza (giardioza) 20 3 44,01 6,61 Wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy 38 23 83,62 50,65 wywołane przez norowirusy 14 30,81 inne określone 8 6 17,6 13,21 nie określone 71 44 156,25 96,89 Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 54 28 5416,24 3023,76 Biegunka i zapalenie żołądkowojelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ogółem 201 85 442,35 187,17 w tym u dzieci do lat 2 25 6 2507,52 647,95 17
Mikobakteriozy - inne i BNO 1 2,2 Krztusiec 4 4 8,8 8,81 Płonica (szkarlatyna) 14 20 30,81 44,04 Choroba ogółem 1 2,2 meningokokowa, inwazyjna zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu 1 2,2 Choroba wywołana przez ogółem 9 13 19,8 28,63 Streptococcus róża pyogenes, inwazyjna 9 13 19,8 28,63 Kiła późna 1 2,2 Borelioza z Lyme PL 10 9 22,0 19,82 Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat 1 13,15 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień 19 13 41,81 28,63 Inne wirusowe zapalenie mózgu nie określone 2 1 4,4 2,2 Wirusowe zapalenie opon mózgowych nie określone 5 2 11,0 4,4 Ospa wietrzna 268 387 589,8 852,18 Różyczka 81 9 178,26 19,82 Wirusowe zapalenie watroby typu B przewlekłe i BNO 2 4,4 Wirusowe zapalenie wątroby typu C: wg definicji przypadku - 2014 r. 3 6,6 Nowo wykryte zakażenia HIV 1 2,2 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 7 12 15,4 26,42 Bakteryjne w innych chorobach objętych MZ-56 23) 1 2,2 zapalenie opon mózgowych inne określone 1 2,2 i/lub mózgu inne, nie określone 1 2,2 Grypa 1 2,2 Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych w 2014 roku była zróżnicowana, ale korzystna. W stosunku do roku 2013 nieznacznie się zmieniła. W roku 2014 zarejestrowano o 133 choroby zakaźne mniej niż w roku 2013 (w 2013r. - 805 przypadków, w 2014-664 przypadki). Mniej mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego wymagało hospitalizacji z ich powodu (w 2013r. - 183 osoby, w 2014r. - 123 osoby). Należy również zauważyć, że 60% zarejestrowanych zachorowań w roku 2014 w sprawozdaniu MZ-56 stanowiła ospa wietrzna (387 przypadków). W celu weryfikacji otrzymywanych zgłoszeń w roku 2014 przeprowadzono 260 wywiadów i dochodzeń epidemiologicznych (w 2013r. - 339 wywiadów). W roku 2014 nie zarejestrowano szeregu zachorowań, które rejestrowano w roku poprzednim: wirusowe zakażenie jelitowe wywołane przez norowirusy, inwazyjna choroba meningokokowa, ostre porażenie wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat, nowo wykryte zakażenie HIV, grypa, podejrzenia odry lub zachorowania na odrę. W większości rejestrowanych przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Golubiu-Dobrzyniu zachorowaniach nastąpił spadek liczby zachorowań. Znaczne spadki ilości zarejestrowanych przypadków dotyczą zwłaszcza : wirusowych zakażeń jelitowych (w 2013r. - 131 przypadków, w 2014r. - 73 przypadki), 18
biegunek i zapaleń żołądkowo-jelitowych BNO (w 2013r. - 201 przypadków, w 2014-85 przypadków), różyczki (w 2013r. - 81 przypadków, w 2014r. - 9 przypadków). Wzrost liczby zarejestrowanych zachorowań nastąpił w przypadku: salmoneloza- zatrucie pokarmowe, płonica, róża, ospa wietrzna, świnka, zachorowania grypopodobne. Obserwowane cykliczne zmiany rejestracji niektórych chorób zakaźnych związane są z sezonowością ich występowania (zwłaszcza w przypadku chorób wieku dziecięcego - ospy wietrznej, różyczki, świnki, płonicy) i zgodne z wieloletnimi trendami. Choroby wieku dziecięcego zwykle występują u osób przebywających w placówkach oświatowo-wychowawczych i pokrywają się z okresem nauki w szkołach, który sprzyja bliskim kontaktom osób zakażonych w zamkniętych pomieszczeniach klasowych. Przykładem jest zachorowanie na ospę wietrzną, gdzie liczba zachorowań zaczęła rosnąć w październiku 2013 roku, szczyt liczby zachorowań wystąpił w styczniu 2014 roku i od tej pory liczba zachorowań na ospę wietrzną zaczęła maleć (październik 2013r. - 30 przypadków, listopad 2013r. - 62 przypadki, grudzień 2013r. - 128 przypadków, styczeń 2014r. - 132 przypadki, luty 2014r. - 49 przypadków, marzec 2014r. - 14 przypadków). Nie ulega zmianie udział i hierarchia grup wiekowych wśród zarejestrowanych przypadków. Najliczniejsza jest grupa wiekowa 0-4 lat (w 2014r. - 172 przypadki) i grupa wiekowa 5-9 lat (w 2014r. - 148 przypadków). W roku 2014 zaznaczył się wzrost zapadalności na ospę wietrzną, świnkę, płonicę oraz spadek zapadalności na różyczkę. Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie wystąpiły zachorowania na jednostki chorobowe (botulizm, cholera, dżuma, gorączka Q, ospa prawdziwa, tularemia, wąglik w postaci płucnej lub jelitowej, wirusowe gorączki krwotoczne) oraz zespoły objawów mogące stanowić szczególne zagrożenie dla bezpieczeństwa ludności, powodujące uruchomienie systemu wczesnego ostrzegania. Nie miały także miejsca zdarzenia stanowiące zagrożenie dla zdrowia publicznego. W przypadku chorób przenoszonych przez naruszenie ciągłości tkanek u mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie doszło do zakażenia bądź zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu C oraz HIV/AIDS. Żaden z mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie został zakażony chorobą przenoszoną drogą płciową (w roku 2013-1 przypadek). W 2014 roku na terenie powiatu golubsko dobrzyńskiego doszło do zbiorowego zatrucia pokarmowego wywołanego przez pałeczki Salmonella Enteritidis, obejmującego 2 osoby. Nie stanowiło to zagrożenia dla zdrowia publicznego. Innych przypadków ognisk zbiorowych zatruć i zakażeń pokarmowych, zwłaszcza w okresie I komunii świętych na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie odnotowano. W roku 2013 wystąpiło 1 ognisko zbiorowego zakażenia pokarmowego, które zostało wywołane przez norowirusy. Nastąpił niewielki wzrost zachorowań w przypadku gruźlicy (w roku 2013-5 przypadków, w roku 2014-8 przypadków). Powodem jest długotrwały proces diagnostyczny prątka gruźlicy, zwłaszcza w przypadku zgłoszonych pod koniec roku podejrzeń zachorowań na gruźlicę. W powiecie golubsko-dobrzyńskim wzrosła liczba zgłaszanych podejrzeń zachorowań na grypę z 369 przypadków w roku 2013 do 530 przypadków w roku 2014. Wzrósł również udział dzieci do lat 14 w zgłoszonych przypadkach. (2013 rok - 28,73%, 2014 rok - 44,72%). 19
Procent wykonawstwa szczepień ochronnych obowiązkowych zgodnych z Programem Szczepień Ochronnych w 2014 roku kształtował się na bardzo wysokim poziomie i wynosił 95,3%. Szczepienia ochronne w ramach Programu Szczepień Ochronnych wykonane są od lat na bardzo wysokim poziomie, zapewniającym odporność zbiorowiskową oraz korzystną sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych zwalczanych poprzez szczepienia ochronne. 2. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI W 2014 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu obejmowała nadzorem sanitarnym : 14 obiektów wodnych- wodociągi publiczne, 2 miejsca wykorzystywane do kąpieli n/jeziorem Okonin w Okoninie, gmina Ciechocin i n/jeziorem Grodno w Nowogrodzie, gmina Golub-Dobrzyń. 2.1. Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę W celu określenia jakości wody do spożycia przez ludzi, zgodnie z ustalonym harmonogramem poboru prób wody, pobierano próby wody. Do badań podstawowych (monitoring kontrolny) pobrano: 69 prób fizyko-chemicznych (oznaczano następujące parametry: mętność, barwę, zapach, odczyn, przewodność właściwą, amoniak, azotyny, azotany, chlorki, żelazo i mangan), 69 prób bakteriologicznych (oznaczano drobnoustroje hodowane na agarze po 24 h w temp. 37 C w 1ml wody, bakterie grupy coli w 100 ml wody i bakterie grupy coli termotolerancyjne w 100 ml wody). Ponadto do badań rozszerzonych (monitoring przeglądowy) pobrano: 9 prób do badań fizyko-chemicznych (wykonywano następujące oznaczenia: mętność, barwę, zapach, smak, odczyn, ph, przewodność elektryczną, amonowy jon, amoniak, azotany, azotyny, chlorki, żelazo, mangan, twardość ogólna, magnez, utlenialność, fluorki, glin, arsen, bor, miedź, chrom ogólny, ołów, kadm, nikiel, rtęć, selen, siarczany, cyjanki, Benzo(a)piren, Σ WWA, benzen, pestycydy, Σ pestycydów, antymon, chlorek winylu), 9 prób bakteriologicznych (oznaczano bakterie grupy coli, Escherichia coli, Enterokoki, ogólną liczbę mikroorganizmów w 22ºC po 72h, liczbę bakterii Clostridium perfringens w 100 ml wody). Łącznie do badań laboratoryjnych pobrano 78 prób wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Kwestionowanych prób wody odnotowano 5, w tym 3 ze względu na przekroczenia fizyko-chemiczne i 2 próby wody ze względu na skład bakteriologiczny. Pobrane próby kontrolne odpowiadały wymaganiom sanitarnym pod względem bakteriologicznym i fizyko-chemicznym. W roku 2014 we wszystkich działających na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego wodociągach nie zaobserwowano deficytów wody. 2.1.1. Wodociągi o produkcji 100 m³/dobę Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego znajduje się 8 obiektów wodnych. W wodociągach tych nie doszło do wydłużenia sieci wodociągowej. W kontrolowanych obiektach nie stwierdzono złego stanu sanitarno-technicznego, a w 2 obiektach uzyskano jego 20