Obywatel partnerem administracji w sprawnym i słuŝebnym państwie Janusz Paczocha janusz.paczocha@nbp.pl Prezentacja zawiera rozszerzoną wersję koncepcji unowocześnienia postępowań administracyjnych, opublikowanej w: Ocena skutków regulacji poradnik OSR, doświadczenia i perspektywy, Warszawa 2007, str. 183 Prezentacja przedstawia poglądy autora, które nie mogą być utoŝsamiane ze stanowiskiem instytucji, dla której pracuje.
Diagnoza: niezadowolenie z pracy urzędników na poziomie 50% Dlaczego wyniki badań opinii interesantów są aŝ tak złe? Przyczyny formalne: a) nierównoprawność stron w urzędzie, b) duŝa liczba postępowań administr., c) uznaniowość rozstrzygania, d) niedostępność przepisów, e) niejasność przepisów, f) niejawność postępowań, g) nieuzasadnione zróŝnicowanie procedur w poszczególnych postępowaniach administracyjnych. Inne przyczyny: 1. Po stronie administracji: a) wymagania pozaprawne, b) asekuracyjność działań, c) złe nawyki biurokratyczne, c) niedostateczna informatyzacja. 2. Po stronie interesantów: a) nieznajomość prawa i procedur, b) niechęć do wykorzystywania elektronicznych skrzynek podawczych.
Diagnoza: przyczyny uciąŝliwości postępowań administracyjnych Dlaczego postępowania adm. uwaŝa się za skomplikowane i uciąŝliwe? 1. Bezmiar procedur obowiązuje ok. 1000 róŝnych postępowań administracyjnych. 2. Urzędowy język obcy przepisy są pisane językiem niezrozumiałym dla interesantów. 3. Wiedza dla wtajemniczonych w urzędach rzadko udostępnia się objaśnienia, instrukcje postępowań. 4. MnoŜenie przeszkód otwarte listy zaświadczeń, opinii, uzgodnień i innych potwierdzeń stanów faktycznych, które są powiększane przez urzędników. 5. Niejednolitość procedur postępowań analogiczne przepisy w poszczególnych ustawach róŝnią się w zaleŝności od ministerstwa, w którym powstały. 6. Zapóźnienie informatyczne niski poziom wykorzystania technologii teleinformatycznych w postępowaniach administracyjnych. 7. Brak motywacji do rozstrzygania spraw bez zbędnej zwłoki.
Terapia: Pozytywne: ZałoŜenia terapii: 1. SłuŜebność administracji zawsze moŝe być większa! 2. KaŜde postępowanie administracyjne moŝe być mniej uciąŝliwe dla kaŝdej ze stron postępowania! Negatywne: 1. Wiedza prawna interesanta jest i zawsze będzie niedostateczna! 2. KaŜdy zniesiony przejaw biurokracji moŝe się odrodzić!
Terapia: rozwiązanie doraźne NaleŜy przeprowadzić powszechny przegląd postępowań administracyjnych!
Terapia: rozwiązanie doraźne Powszechny przegląd postępowań działania legislacyjne: Etapy i działania w ramach przeglądu: 1. Inwentaryzacja wszystkich obowiązujących postępowań administracyjnych. 2. Przygotowanie czytelnych kryteriów oceny przydatności poszczególnych postępowań, a następnie zakwalifikowanie ich do: a) likwidacji (dot. zdezaktualizowanych), b) przekształcenia przeregulowanych w zawiadomienia właściwych organów, c) uproszczenia i ujednolicenia (dot. pozostających w mocy). 3. Nowelizacja przepisów w odpowiednich aktach normatywnych: a) uproszczenie i ujednolicenie powtarzających się jednostek redakcyjnych, b) algorytmizacja (standaryzacja) stałych elementów procedur, c) upowszechnienie instytucji oświadczeń, zamiast zaświadczeń do podań, d) weryfikacja i zamknięcie list wymaganych załączników do podań, e) ustanowienie wzorów instrukcji postępowań administracyjnych (zawartość wzoru: proste objaśnienia, graficzny schemat postępowania, podstawowe informacje, dane adresowe, opłaty itp.).
Terapia: rozwiązanie doraźne Powszechny przegląd postępowań działania administracyjne: 1. Upowszechnienie elektronicznych skrzynek podawczych w ramach Elektronicznej Platformy Usług Publicznych (epuap). 2. Upowszechnienie instytucji jednego okienka (one-stop-shop approach). 3. Udostępnianie w internecie i wręczanie prostych instrukcji postępowań jednolitych dla odpowiednich grup organów administracji zawierających wszystkie informacje potrzebne interesantowi w trakcie postępowania, w tym zamkniętą listę wymaganych załączników. 4. UmoŜliwienie podglądu elektronicznego biegu postępowania (np. nakładki na programy zarządzające obiegiem dokumentów). 5. Audytowanie uciąŝliwości i czasochłonności identycznych postępowań w porównywalnych jednostkach administracji. 6. WdroŜenie systemów motywacyjnych, premiujących krótki czas wydawania prawidłowych decyzji administracyjnych.
Terapia: rozwiązanie doraźne Wyniki powszechnego przeglądu postępowań: Zawartość rządowego raportu z przeglądu: 1. Wykaz aktów normatywnych, objętych uproszczeniem i ujednoliceniem przepisów. 2. Wykaz zniesionych (uchylonych) postępowań administracyjnych. 3. Wykaz decyzji adm. przekształconych w zawiadomienia właściwych organów. 4. Wykaz uproszczonych i ujednoliconych postępowań administracyjnych. 5. Wykaz załączników, zaświadczeń, opinii, uzgodnień wyeliminowanych z obiegu prawnego. 6. Wykaz druków, formularzy itp. wyeliminowanych z obiegu prawnego. 7. Wykaz zaświadczeń zastąpionych oświadczeniami interesanta. 8. Wykaz zniesionych lub uproszczonych obowiązków biurokratycznych, w tym archiwizacyjnych, związanych z utrzymanymi w mocy postępowaniami. 9. Oszacowane koszty zniesionych obowiązków, czyli poŝytki z przeglądu.
Terapia: rozwiązanie systemowe Ustanowić okresowe przeglądy regulacji, zarządzane przez Premiera!