Prof. dr hab. inż. Jan Palarski Instytut Eksploatacji Złóż Pytania (w formie opisowej i testu wielokrotnego wyboru) do zaliczeń i egzaminów Przedmiot GOSPODARKA ODPADAMI W GÓRNICTWIE 1. Eksploatacja górnicza jest działalnością zmierzającą do: 2. Wymień fazy działalności geologiczno-górniczej (5 faz). 3. Jakie znasz podstawowe regulacje prawne dotyczące gospodarki odpadami? Wymień przynajmniej trzy. 4. Podaj definicję odpadu. 5. Na czym polega różnica pomiędzy magazynowaniem a składowaniem odpadów? 6. Wymień przynajmniej 3 właściwości, które powodują, że odpad zaliczany jest do odpadów niebezpiecznych. 7. Co rozumiemy przez pojęcie "gospodarki odpadami"? 8. Czy jedną z form unieszkodliwiania odpadów jest: a) powstawanie odpadów b) zbieranie odpadów c) odzysk d) składowanie na składowiskach 9. Wyjaśnij pojęcie recyklingu oraz podaj przykład "odpadu", który może być poddany temu procesowi. 10. Wyjaśnij pojęcie "odpadu niebezpiecznego". 11. Na czym polega gospodarka "odpadem niebezpiecznym"? 12. Wymień znane Ci sposoby przetwarzania odpadu. 13. Scharakteryzuj odpady z górnictwa węgla kamiennego. 14. Jakie znasz wady eksploatacji złóż metodą odkrywkową? Wymień przynajmniej 5 wad - skoncentruj się na zagadnieniach ochrony środowiska. 15. Wymień przynajmniej 3 źródła powstawania odpadów w górnictwie odkrywkowym. PRAWO 16. Która ustawa precyzuje wymagania dotyczące lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia składowisk odpadów?
a) Ustawa o Odpadach b) Prawo Atomowe c) Prawo Ochrony Środowiska d) Prawo Geologiczno-Górnicze 17. Wyjaśnij pojęcia: składowanie odpadów; wykorzystanie odpadów w ramach odzysku. 18. Wyjaśnij pojęcie składowiska podziemnego wg Prawa geologiczno - górniczego i o czym mówi Dział IIIa w tym prawie. 19. Na czym polega odzysk odpadów w podziemnych technikach górniczych i co oznaczają skróty: R oraz R14. 20. Jakie znasz dwie główne normy regulujące możliwości odzysku wykorzystania odpadów w podziemnych technologiach górniczych. USTAWA O ODPADACH WYDOBYWCZYCH 21. Co jest głównym celem i co określa, nowa - ustawa z dnia 10 lipca 2008r. o odpadach wydobywczych. 22. Wyjaśnij podstawowe definicje zawarte w ustawie: obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; hałda; kopalnia; zanieczyszczona gleba; przemysł wydobywczy; przeróbka. 23. Jakie są (wg ustawy) główne cele programu gospodarowania odpadami wydobywczymi. 24. O czym mówi i do kogo jest adresowany Rozdział 7 ustawy. 25. Dokonaj podziału składowisk ze względu na stopień uciążliwości dla środowiska naturalnego. 26. Dokonaj podziału składowisk ze względu na położenie w terenie. 27. Gdzie mogą być lokalizowane (budowane) składowiska odpadów? Wymień przynajmniej 7 miejsc. 28. Podstawowe elementy proj. budowy składowiska decydujące o warunkach jego dopuszczenia do realizacji, to: 29. Podłoże i skarpy boczne składowiska powinny być zbudowane z warstw mineralnych o współczynniku filtracji (k) dla poszczególnych klas składowisk: a) 1 klasa -... b) 2 klasa -... c) 3 klasa -... 30. Składowiska odpadów wyposaża się w system drenażu wód odciekowych tak, aby funkcjonował on przez co najmniej: a) 30 lat b) 15 lat
c) 50 lat d) 5 lat po jego zamknięciu. 31. Ile wynosi minimalna szerokość pasa zieleni wokół składowiska odpadów? a) 4 m b) 8 m c) 6 m d) 10 m 32. Projektując uszczelnienie podłoża składowiska należy pamiętać o zachowaniu warstwy gruntu między poziomem składowanie odpadów, a zwierciadłem wody gruntowej. Czy grubość tej warstwy powinna wynosić: a) 2 m b) 5 m c) 4 m d) 1 m 33. Przedstaw schemat uszczelniania podłoża składowiska odpadów. 34. Przedstaw schemat uszczelnienia powierzchni - przykrycia składowiska odpadów. 35. Wymień miejsca, gdzie mogą być lokalizowane składowiska odpadów komunalnych. 36. Czy odpady radioaktywne, wybuchowe lub łatwopalne mogą być przyjmowane na składowiska odpadów komunalnych? 37. Wymień podstawowe składniki wchodzące w skład biogazu - gazu wysypiskowego. 38. Czy na produkcję biogazu (gazu wysypiskowego) ma wpływ: a) wilgotność złoża odpadów b) skład odpadów c) wiek odpadów d) ph 39. Wymień podstawowe metody kontroli migracji zanieczyszczeń. 40. Jakie znasz materiały izolujące składowisko odpadów od otaczającego go środowiska wodnogruntowego - podział izolacji składowiska. 41. Scharakteryzuj i opisz izolację naturalną składowiska odpadów. 42. Scharakteryzuj i opisz izolację sztuczną składowiska odpadów. 43. Podaj definicję iniekcji i wymień materiały stosowane w tej metodzie. 44. Opisz metody usuwania zanieczyszczeń wydobywających się ze składowiska w czasie awarii. 45. Czy gazem cieplarnianym jest: a) argon
b) metan c) ozon d) tlen w postaci cząsteczkowej 46. Czy ozon - O 3 należy do gazu cieplarnianego oraz w jakich warstwach atmosfery Ziemi się koncentruje? 47. Wymień skutki efektu cieplarnianego. 48. Wymień miejsca składowania bądź magazynowania gazów cieplarnianych pod ziemią - w górotworze. 49. Jakie znasz aspekty ekologiczne składowania bądź magazynowania gazów cieplarnianych. 50. Podaj definicję zatłaczania odpadów płynnych. 51. Wymień kryteria zatłaczania płynnych odpadów do górotworu. 52. Wymień właściwości warstw chłonnych i skał otaczających, decydujących o możliwości zatłaczania odpadów płynnych. 53. Czy warstwa porowata górotworu decyduje o: a) ruchu (przepływie) odpadu w górotworze b) izolacji warstw chłonnych od reszty górotworu c) ilości zatłaczanego odpadu płynnego d) ciśnieniu tłoczenia 54. Wymień rodzaje ciekłych substancji odpadowych deponowanych metodą wtłaczania do głębokich porowatych warstw górotworu (po dwa przykłady z każdego rodzaju substancji). 55. Wymień ciekłe substancje odpadów, których deponowanie jest wykluczone metodą wtłaczania do głębokich porowatych warstw górotworu (6 substancji). 56. Jakie parametry zatłaczanych odpadów płynnych muszą być określane przed przystąpieniem do zatłaczania do głębokich porowatych warstw górotworu? 57. Wymień sposoby zapobiegania wyciekom ze zbiorników podziemnych będących magazynem odpadów. 58. Wymień znane Ci rodzaje pojemników do przechowywania odpadów niebezpiecznych. 59. Wymień przynajmniej 5 wariantów postępowania w fazie początkowej, przy zwalczaniu skutków wycieku ze zbiornika podziemnego. 60. Czy w metodzie zeszkliwiania odpadów temperatura początkowa procesu - tzw. temperatura topnienia związku kwarcu, wynosi: a) powyżej 1500 o C b) powyżej 3000 o C c) powyżej 2000 o C d) powyżej 2500 o C
61. Wymień zalety metody zeszkliwiania odpadów. 62. Opisz warunki hydrogeologiczne złóż węgla kamiennego w GZW. 63. Wymień kryteria podstawy klasyfikacji hydrogeologicznej złóż. 64. Wymień czynniki, od których zależy wielkość dopływu wód do kopalń (opisz dokładnie jeden z czynników). 65. Jakie znasz metody prognozowania dopływu wody do kopalń (opisz dokładnie jedną z metod). 66. Co ma największy wpływ na chemizm wód dołowych kopalnianych oraz wymień podstawowe związki chemiczne zanieczyszczające te wody. 67. Wymień i opisz znane ci klasyfikacje wód (nie tylko kopalnianych). 68. Wymień kierunki i metody zagospodarowania (wg klasyfikacji) pitnych i przemysłowych wód kopalnianych. 69. Wymień kierunki i metody zagospodarowania (wg klasyfikacji) miernie zasolonych i słonych wód kopalnianych. 70. Napisz, jaki wpływ ma działalność górniczą na środowisko wodne, na przykładzie - GZW. 71. Opisz na czym polega problem radioaktywności wód kopalnianych, na przykładzie GZW. 72. Jakie znasz rodzaje odpadów powstających w procesie unieszkodliwiania i utylizacji wód i ścieków kopalnianych. 73. Co oznacza skrót RO w gospodarce wodami słonymi. 74. Czy klasyfikacja wód kopalń głębinowych górnictwa węgla kamiennego opiera się głównie na zawartości w tych wodach: a) jonów Cl - b) -2 jonów SO 4 c) jonów Ca + d) jonów Na + 75. Wymień zalety podziemnego składowania odpadów. 76. Wymień podstawowe wymagania geotechniczne w odniesieniu do podziemnego składowania odpadów. 77. Co rozumiemy przez pojęcie bariery izolującej podziemne składowisko odpadów? 78. Czy zadaniem barier izolujących składowiska podziemnych odpadów jest: a) odprowadzenie energii cieplnej b) przyspieszenie uwalniania substancji szkodliwych c) opóźnienie czasu dotarcia wód podziemnych do odpadów d) przyspieszenie odprowadzenia energii cieplnej 79. Co można zaliczyć do barier sztucznych w podziemnych składowiskach odpadów?
80. Które z poniżej wymienionych odpadów niebezpiecznych, nie nadają się do składowania w podziemnych wyrobiskach górniczych kopalń węgla kamiennego: a) popioły ze spalania odpadów komunalnych b) odpady radioaktywne c) odpady reakcji chemicznych d) popioły zawierające znaczne ilości metali ciężkich 81. Wymień formy składowania odpadów niebezpiecznych w podziemnych składowiskach odpadów. 82. Czy minimalna głębokość lokalizacji składowiska odpadów niebezpiecznych, w kopalni węgla kamiennego wynosi: a) 700 m b) 800 m c) 300 m d) 1000 m 83. Wymień miejsca, warunki, w jakich powinno się składować odpady toksyczne. 84. Podaj definicję odpadu promieniotwórczego -radioaktywnego. 85. Wymień unieszkodliwiania odpadów radioaktywnych. 86. Jaki rodzaj skał stwarza środowisko sprzyjające składowaniu odpadów promieniotwórczych? 87. Co oznacza skrót (HLW) w klasyfikacji odpadów promieniotwórczych? 88. Wymień etapy w procesie lokowania odpadów promieniotwórczych w kopalniach podziemnych. 89. Jakie znasz kryteria lokalizacji głębokiego składowiska wg IAEA? 90. Wymień zasady funkcjonowania głębokiego składowiska odpadów promieniotwórczych. 91. Do wad głębokiej lokalizacji składowiska odpadów promieniotwórczych należy: a) wzrost gradientu geotermicznego b) nieskuteczna izolacja c) nasilenie zjawisk naturalnych d) brak izolacji 92. W jaki sposób podziemne składowisko odpadów promieniotwórczych powinno być udostępnione z powierzchni ziemi? 93. Projekt podziemnego składowiska odpadów promieniotwórczych powinien uwzględniać opcję odzyskania złożonych odpadów w dowolnym czasie, w okresie do: a) 10 lat b) 40 lat c) 50 lat
d) 45 lat od rozpoczęcia składowania. 94. Wymień i krótko opisz jedną z faz, jakie można wydzielić w czasie funkcjonowania składowiska podziemnego odpadów promieniotwórczych. 95. Od czego zależy temperatura w podziemnym składowisku odpadów promieniotwórczych: a) od szybkości podsadzania i wypełniania wyrobisk składowiska b) od głębokości składowiska c) od rodzaju odpadu d) od przewodności termicznej skał 96. Na czym polega gospodarka odpadami w zakładach górniczych? 97. Czy minimalna grubość warstw nieprzepuszczalnych w stropie i spągu podziemnego składowiska odpadów powinna wynosić: a) 20 m b) 23 m c) 25 m d) 35 m 98. Jakie znasz rodzaje wyrobisk podziemnych mogące spełniać funkcję podziemnego składowiska odpadów. 99. Wymień zalety lokowania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych. 100. Wymień wady lokowania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych. 101. Który z poniżej wymienionych odpadów nie nadaje się do składowania w podziemnych wyrobiskach: a) popioły lotne i pyły mineralne b) żużle i popioły ze spalania śmieci c) odpady azbestowe d) odpady komunalne 102. Czy odpady z elektrowni, powstałe w czasie spalania węgla to: a) popioły lotne b) szlamy c) odpady azbestowe d) skała płonna 103. Wymień i uzasadnij podstawowe oraz najczęstsze przyczyny likwidacji zakładu górniczego. 104. Scharakteryzuj i opisz zasady przystosowania wyrobisk po eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego - jako magazynów paliw płynnych i gazowych.
105. Co to jest i opisz dwa przykłady - Gospodarczego wykorzystania odpadów w podziemnych technologiach górniczych. 106. Podaj definicję otworu wiertniczego oraz wiercenia. 107. Opisz podstawowe etapy powstawania otworu wiertniczego. 108. Wymień i opisz znane ci sposoby podziału otworów wiertniczych w Polsce. 109. Wymień najczęściej stosowane media wypełniające używane (stosowane) w czasie procesu likwidacji otworów wiertniczych. 110. Narysuj i opisz likwidację otworu wiertniczego (odwiertu) przy pomocy pompy (metoda hydromechaniczna). 111. Narysuj i opisz likwidację otworu wiertniczego (odwiertu) - metoda grawitacyjna. 112. Podaj definicję i czym różnią się pojęcia: rewitalizacji od rekultywacji zagospodarowanie; składowisko zwałowisko. 113. Opisz podstawowe własności fizyko chemiczne odpadów trafiających na centralne zwałowiska. 114. Na czym polega proces wietrzenia odpadów na zwałowiskach. 115. Na czym polega i jakie znasz najpopularniejsze kierunki - rekultywacji biologicznej zwałowisk odpadów górniczych. LIKWIDACJA ZAGOSPODAROWANIE I (A) REKULTYWACJA WYROBISK POEKSPLOATACYJNYCH W GÓRNICTWIE ODKRYWKOWYM 116. Od czego zależy liczba wyrobisk powstających w wyniku eksploatacji odkrywkowej? 117. Wyjaśnij różnicę pomiędzy pojęciem rekultywacja a zagospodarowaniem. 118. Wymień zalety eksploatacji złóż metodą odkrywkową. 119. Wymień wady eksploatacji złóż metodą odkrywkową. 120. Wymień technologiczne parametry wpływające na poziom skutków uciążliwości górniczej na środowisko. 121. Wymień znane Ci kierunki rekultywacji terenów i wyrobisk po eksploatacji metodą odkrywkową. 122. Wymień, jakie znasz czynniki wpływające na wybór kierunku rekultywacji terenów i wyrobisk po eksploatacji metodą odkrywkową. 123. Wymień znane Ci kierunki zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie odkrywkowym. 124. Opisz, jakie muszą być spełnione wymagania przy budowie składowiska odpadów w wyrobiskach po eksploatacji odkrywkowej.
ENERGIA GEOTERMALNA W POLSCE STAN AKTUALNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU 125. Jakie znasz rodzaje źródeł geotermalnych. 126. Podaj przykłady zastosowania wód geotermalnych. 127. Podaj wady i zalety energii wnętrza Ziemi. 128. Wyjaśnij i opisz pojęcie GWE oraz GNE. 129. Na czym polega zasada działania pompy ciepła. 130. Wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce opisz zagadnienie. 131. Wyjaśnij i opisz pojęcie - Typ OK 132. Opisz zasadę działania instalacji geotermalnej w systemie zamkniętym (podaj przykłady). 133. Opisz zasadę działania instalacji geotermalnej w systemie otwartym (podaj przykłady). 134. Opisz zagadnienie: Możliwości wykorzystania energii geotermalnej w województwie śląskim oraz z wód kopalnianych w górnośląskim zagłębiu węglowym. 135. Wyjaśnij i do czego służą wzory: Pmax = cw ρ (T1-T2) Vśr [W]; Emax = Pmax 0,032 [GJ]; Etech = Emax 0,3 η [GJ]. λ = φ λw + (1 φ) λr [W/(m o C)] 136. Jakie znasz (proponowane) metody pozyskiwania energii geotermalnej w obszarach górniczych Polska.