A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 2(300), Magdalena Jasiniak *

Podobne dokumenty
Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za 2013 r.

AKTUALNA SYTUACJA W BUDOWNICTWIE

Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r.

Wypadki przy pracy ogółem Liczba wypadków przy pracy ogółem według sekcji gospodarki Przemysł (B+C+D+E) 47290

Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za 2015 r.

ISBN (wersja online)

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ W REJESTRZE REGON W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM STAN NA KONIEC 2014 R.

Instytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn /271

URZĄ D STATYSTYCZNY W BIAŁ YMSTOKU

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach

Obraz regionalnego rynku pracy w świetle danych GUS oraz badań własnych pracodawców

Prognoza wielkości wydatków na IT w polskich przedsiębiorstwach

URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W LATACH

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ 1 W REJESTRZE REGON W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM Stan na koniec 2011 r.

Analiza porównawcza koniunktury gospodarczej w województwie zachodniopomorskim i w Polsce w ujęciu sektorowym

MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM.

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ W REJESTRZE REGON W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM STAN NA KONIEC 2015 R.

PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ W REJESTRZE REGON W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Stan na koniec 2013 r.

Projekt Kapitał ludzki i społeczny jako czynniki rozwoju regionu łódzkiego"

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI

ANALIZA WSKAŹNIKOWA WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI MATERIAŁY EDUKACYJNE. Wskaźnik bieżącej płynności

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA

Województwo świętokrzyskie należy do grupy województw o wysokiej stopie bezrobocia plasując się na 12 lokacie.

Mikrofirmy handlowe wygenerowały w 2017 r. blisko 480 mld zł przychodów [STATYSTYKI]

M. Dąbrowska. Wroclaw University of Economics

UWAGI METODYCZNE Popyt na pracę Wolne miejsca pracy Nowo utworzone miejsca pracy

Analiza finansowo-ekonomiczna przedsiębiorstw w województwie podkarpackim. Barbara Błachut Urząd Statystyczny w Rzeszowie

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 marzec 2017r.

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI. I POŁOWA 2018 r.

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA

Kędzierzyn-Koźle, ul. Anny 11 tel

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 kwiecień 2017r.

CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW PRZYGRANICZNYCH PRZY ZEWNĘTRZNEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ NA TERENIE POLSKI

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 lipiec 2017r.

Kędzierzyn-Koźle, ul. Anny 11 tel

RAPORT O STANIE SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE. Rozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw

EFEKTYWNOŚĆ DOTACJI NA ROZPOCZĘCIE WŁASNEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZYZNANYCH

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 maj 2017r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 sierpień 2017r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 czerwiec 2017r.

Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku

Podstawowe finansowe wskaźniki KPI

Międzynarodowe obroty usługowe podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego w latach

NAKŁADY NA ŚRODKI TRWAŁE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2010 R.

MAZOWIECKI RYNEK PRACY IV KWARTAŁ 2014 IV KWARTAŁ 2014 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

MAZOWIECKI RYNEK PRACY IV KWARTAŁ 2015 IV KWARTAŁ 2015 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 października 2017r.

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI ŁÓDŹ MAJ 2017

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 listopada 2017r.

Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie małopolskim Stan na koniec 2017 r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 marzec 2019r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 września 2017r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 marzec 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 kwiecień 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 maj 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 wrzesień 2018r.

B A D A N I E K O N I U N K T U R Y Koniunktura w przemyśle, budownictwie, handlu i usługach w listopadzie 2011 r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 sierpnia 2019r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 grudzień 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 kwiecień 2019r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 listopad 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 październik 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 sierpień 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 30 czerwiec 2018r.

Przedsiębiorczość w świetle statystyki publicznej perspektywa regionalna

MAZOWIECKI RYNEK PRACY II KWARTAŁ 2016 II KWARTAŁ 2016 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 styczeń 2019r.

Temat: Podstawy analizy finansowej.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 28 luty 2018r.

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 28 luty 2019r.

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI 2014

Logistyka - nauka. Polski sektor TSL w latach Diagnoza stanu

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 stycznia 2018r.

Bilans dostarcza użytkownikowi sprawozdania finansowego informacji o posiadanych aktywach tj. zgromadzonego majątku oraz wskazuje na źródła jego

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 lipca 2019r.

BADANIE KONIUNKTURY Koniunktura w przemyśle, budownictwie, handlu i usługach w lipcu 2010 r.

Rozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 maj 2019r.

Podmioty gospodarki narodowej w województwie małopolskim

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Pracy MONITORING RYNKU PRACY

Informacja o sytuacji na rynku pracy wg stanu na dzień 31 lipiec 2018r.

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA W ŁODZI 2017 R.

Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transportowej

SYTUACJA SPOŁECZNO EKONOMICZNA

MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2009 r. CZĘŚĆ II. Gdańsk, sierpień 2010 r.

POPYT NA PRACĘ W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM W 2013 R.

Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2014 r.

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PRZEDSIĘBIORSTW O LICZBIE PRACUJĄCYCH DO 9 OSÓB W 2008 R.

Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy w województwie zachodniopomorskim w 2015 r.

MAZOWIECKI RYNEK PRACY I KWARTAŁ 2015 I KWARTAŁ 2015 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR NNN FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR FF 2013

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA PODMIOTÓW Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM 1 W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM W 2013 R.

MAZOWIECKI RYNEK PRACY II KWARTAŁ 2015 II KWARTAŁ 2015 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

Analiza finansowa przedsiębiorstw z punktu widzenia współpracującego z analizowanym przedsiębiorstwem

Długoterminowe decyzje finansowe w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa z branży okienniczej

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.,,Analiza finansowa kontrahenta na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 51 - transport lotniczy " Working paper

ZMIANY KONDYCJI FINANSOWEJ ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWACH LUBELSKIM I PODKARPACKIM W LATACH

3.5. Stan sektora MSP w regionach

Transkrypt:

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 2(300), 2014 * WYNIKI FINANSOWE ZAGRANICZNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W UJĘCIU SEKCJI PKD 2007 1. WPROWADZENIE Globalizacja sprawia, że przedsiębiorstwa zagraniczne stanowią integralną część również i polskiej gospodarki, a ich działalność stanowi przedmiot licznych badań w literaturze przedmiotu. Mimo, że coraz częściej podejmowane są próby oceny szeroko rozumianych efektów działalności osiąganych przez te przedsiębiorstwa (również w kontekście porównania ich do efektów osiąganych przez przedsiębiorstwa krajowe), analizy prowadzone na poziomie mikroekonomicznym nadal są w Polsce rzadkością. Niezwykle rzadko prowadzi się również analizy działalności przedsiębiorstw zagranicznych w ujęciu sektorowym. W konsekwencji konstruowane w literaturze przedmiotu wnioski dotyczące działalności przedsiębiorstw zagranicznych odnoszą się do grupy przedsiębiorstw ogółem. Celem niniejszego artykułu jest ocena wyników finansowych przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce w latach 2009 2011. Autorka stawia hipotezę, że sektor działalności jest jednym z czynników różnicujących wyniki finansowe przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce. Z literatury przedmiotu wynika, że specyfika sektora działalności przedsiębiorstwa może mieć istotny wpływ na kształtowanie się wielkości i struktury kapitałowej przedsiębiorstwa. Kształtowanie się takich czynników jak m. in. natężenie konkurencji w branży, bariery wejścia oraz popyt na oferowane produkty i/lub usługi mogą determinować efektywność działania przedsiębiorstwa. Zdaniem J. Kubiaka dział gospodarki jest podstawową cechą przedsiębiorstwa różnicującą pierwotne możliwości i warunki wykorzystania źródeł finansowania. Inny będzie oczywiście udział majątku obrotowego w aktywach ogółem w przedsiębiorstwach handlowych, a inny w produkcyjnych, które zazwyczaj do prowadzenia działalności wykorzystują środki trwałe o znacznej warto- * Dr, Zakład Finansów Korporacji, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki. [123]

124 ści. Branże różnią się także wykorzystaniem poszczególnych składników majątku obrotowego. Zupełnie odmienny jest udział zapasów w aktywach przedsiębiorstwa oraz polityka kredytowania odbiorców [Kubiak 2005: 23]. Również D. Zawadzka wykazała, że wartość zobowiązań przedsiębiorstw według terminu ich wymagalności zdeterminowana jest charakterem działalności podmiotów (branży), która odzwierciedla się w strukturze aktywów [Zawadzka 2009: 63]. Z drugiej strony, w przypadku wskaźników płynności finansowej, badanych przez T. Dudycza wynika, że tylko w nielicznych branżach można zaobserwować kształtowanie się średniej wartości wskaźnika istotnie powyżej lub poniżej zalecanego normatywu, jako stałą cechę. Stąd też trudno jednoznacznie stwierdzić, że sekcja działalności przedsiębiorstwa ma istotny wpływ na kształtowanie się płynności finansowej przedsiębiorstw. W przypadku analizy finansowej przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego dodatkową trudność stanowi zjawisko ukrytego transferu zysków do kraju macierzystego przedsiębiorstwa poprzez stosowanie m. in. cen transferowych, opłat za usługi menedżerskie, opłat licencyjnych, spłat pożyczek czy też manipulowanie terminami płatności [Buckley 2002: 198]. Trudno zatem oszacować faktyczny poziom zysków, a tym samym poziom rentowności tych przedsiębiorstw. Zagadnienie to stanowi jednak osobny przedmiot rozważań. W dalszej części artykułu przeprowadzona zostanie analiza finansowych efektów działalności przedsiębiorstw zagranicznych, z uwzględnieniem sekcji działalności PKD tych przedsiębiorstw i podjęta zostanie próba oceny czy specyfika danej sekcji działalności ma wpływ na osiągane przez te przedsiębiorstwa efekty. 2. METODYKA BADAWCZA W celu przeprowadzenia analizy wyników finansowych przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce wykorzystano zagregowane dane statystyczne gromadzone przez GUS. Przeprowadzona została analiza wybranych wskaźników 1, typowych dla analizy finansowej działalności przedsiębiorstwa, tj.: rentowność obrotu brutto, rentowność kapitału własnego, płynności I stopnia, wskaźnik ogólnego zadłużenia, struktura zobowiązań. Zmiana systemu PKD 2004 na PKD 2007 w znacznym stopniu ogranicza możliwość prowadzenia analiz w ujęciu sektorowym. Dane gromadzone przez 1 Do przeprowadzonej w ramach niniejszego artykułu analizy wykorzystano wskaźnik rentowności obrotu brutto, który został obliczony przez GUS, natomiast pozostałe wskaźniki zostały obliczone samodzielnie przez Autora artykułu.

Wyniki finansowe zagranicznych przedsiębiorstw 125 GUS, opisujące działalność przedsiębiorstw zagranicznych według PKD 2007 obejmują zaledwie lata 2009 2011. Dane z lat wcześniejszych obejmują klasyfikacje PKD 2004, i są tym samym nieporównywalne. Dlatego też przeprowadzona w ramach niniejszego artykułu analiza ogranicza się do okresu 2009 2011. Wyniki finansowe osiągane przez przedsiębiorstwa w tym okresie mogą być w pewnym stopniu determinowane przez skutki kryzysu gospodarczego, ponadto tak krótki okres za jaki zgromadzone zostały dane statystyczne, ogranicza również metody analizy jakie mogą zostać wykorzystane, a sformułowane wnioski mogą jedynie mieć charakter poglądowy. Do analizy wybrano te sekcje działalności, w których, według danych na koniec 2011 r., wartość zainwestowanego kapitału zagranicznego jest najwyższa (rys. 1). przetwórstwo przemysłowe handel, handel, naprawa pojazdów samochodowych informacja i i komunikacja obsługa rynku nieruchomości budownictwo działalność profesjonalna, naukowa i i techniczna dzialalność działalność finansowa i i ubezpieczeniowa transport i i gospodarka magazynowa administrowanie i dzialalność i działalność wspierająca zakwaterowanie i i gastronomia rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i i rybactwo opieka zdrowotna i i pomoc społeczna pozostała dzialalność działalność usługowa dzialalność działalność związana z z kulturą, rozrywką i i rekreacją edukacja 8,9% 7,1% 4,4% 3,9% 3,7% 1,5% 1,4% 1,1% 0,6% 0,3% 0,1% 0,1% 0,0% 21,1% 45,8% Rys. 1. Udział kapitału zagranicznego w poszczególnych sekcjach działalności przedsiębiorstw w Polsce, według PKD 2007 (31.12.2011) Ź r ó d ł o: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS. Według danych GUS (stan na 31.12.2011 r.) wartość kapitału zagranicznego ulokowanego w Polsce wyniosła 164,6 mld zł. Według danych przedstawionych na rys. 1 większość kapitału koncentruje się w sekcji przemysłowej sekcja C, tj. 75, 3 mld zł (45,8% kapitału zagranicznego ogółem) oraz sekcji handel, naprawa pojazdów samochodowych sekcja G, tj. 34,7 mld zł (21,1% kapitału zagranicznego ogółem). Pozostała część kapitału ulokowana została w następujących sekcjach:

126 informacja i komunikacja sekcja J, obsługa rynku nieruchomości sekcja L, budownictwo sekcja F, działalność profesjonalna, naukowa i techniczna sekcja M, działalność finansowa i ubezpieczeniowa sekcja K. Ponieważ wartość zainwestowanego kapitału zagranicznego w wymienionych powyżej sekcjach nie przekracza 1,5% kapitału ogółem, nie zostały one uwzględnione w dalszej analizie. 3. ANALIZA FINANSOWA DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW ZAGRANICZNYCH W POLSCE W ŚWIETLE DANYCH STATYSTYCZNYCH W ramach niniejszej części artykułu przedstawiono efekty finansowej działalności przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce w latach 2009 2011 w oparciu o wybrane wskaźniki. Na rys. 2 przedstawiono wartości wskaźnika rentowności sprzedaży brutto dla badanych przedsiębiorstw. 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% -10,00% ogółem sekcja C sekcja G sekcja J sekcja L sekcja K sekcja F sekcja M -20,00% -30,00% -40,00% 2009 2010 2011 U w a g a: sekcja C przetwórstwo przemysłowe, sekcja F budownictwo, sekcja G handel i naprawy, sekcja J informacja i komunikacja, sekcja K działalność finansowa i ubezpieczeniowa, sekcja L obsługa rynku nieruchomości, sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. Rys. 2. Rentowność sprzedaży brutto według sekcji PKD 2007 w Polsce, w latach 2009 2011 Ź r ó d ł o: jak do rys. 1.

Wyniki finansowe zagranicznych przedsiębiorstw 127 Przeciętna wartość wskaźnika rentowności sprzedaży brutto dla przedsiębiorstw zagranicznych ogółem wyniosła 5,7% w roku 2009 i spadła do poziomu 3,4% w roku 2011. W przypadku sekcji przetwórstwa przemysłowego, handlu i napraw, budownictwa wartości te są zbliżone. Do najbardziej rentownych sekcji działalności przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce należy działalność finansowa i ubezpieczeniowa (wskaźnik ten w 2009 r. osiągnął wartość 43,8% i znacząco różni się od wartości tego wskaźnika dla przedsiębiorstw ogółem) oraz informacyjna i komunikacyjna. W przypadku sekcji L i M odnotowano w 2011 r. wyraźny spadek rentowności sprzedaży. Biorąc pod uwagę powyższe dane, można wyróżnić sektory, w przypadku których wartości omawianego wskaźnika są wyższe od wskaźnika liczonego dla przedsiębiorstw zagranicznych ogółem tj. sekcje J, L, K. Nie są to sektory zdominowane przez zagranicznych inwestorów, co mogłoby wyjaśnić relatywnie wyższy poziom osiąganego zysku. Możliwe, że przyczyną relatywnie wysokiej zyskowności tych przedsiębiorstw może być w tym przypadku dobra koniunktura we wskazanych sektorach. Rysunek 3 przedstawia poziom rentowności kapitału własnego analizowanej grupy przedsiębiorstw. 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% -15,0% ogółem sekcja C sekcja G sekcja J sekcja L sekcja K sekcja F sekcja M 2009 2010 2011 U w a g a: sekcja C przetwórstwo przemysłowe, sekcja F budownictwo, sekcja G handel i naprawy, sekcja J informacja i komunikacja, sekcja K działalność finansowa i ubezpieczeniowa, sekcja L obsługa rynku nieruchomości, sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. Rys. 3. Rentowność kapitału własnego według sekcji PKD 2007 w Polsce, w latach 2009 2011. Ź r ó d ł o: jak do rys. 1. Rentowność kapitału własnego przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce w okresie 2009 2011 oscylowała w granicach 12,0%. Podobną rentownością

128 charakteryzowały się przedsiębiorstwa sekcji przetwórstwa przemysłowego, handlu i napraw. Nieco wyższą od przeciętnej sekcje informacji i komunikacji oraz budownictwa (odpowiednio średnio 16,0% i 17,0% w analizowanym okresie). Znacznie niższym poziomem rentowności charakteryzowały się natomiast przedsiębiorstwa obsługi rynki nieruchomości (tj. średnio 0,8% w analizowanym okresie). W przypadku wskaźnika rentowności kapitału własnego przedsiębiorstw zagranicznych sektor działalności przedsiębiorstwa wydaje się mieć mniejsze znaczenie, z wyłączeniem przedsiębiorstw prowadzących obsługę rynku nieruchomości oraz działalność finansową i ubezpieczeniową. Jednakże warto w tym miejscu zwrócić uwagę na pewne zjawisko, które dotyczy właśnie przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego. Badanie własne, przeprowadzone przez autorkę w 2011 r. wśród krajowych i zagranicznych przedsiębiorstw regionu łódzkiego, oparte na jednostkowych danych finansowych, wykazało, że przedsiębiorstwa zagraniczne, częściej niż krajowe, charakteryzują się ujemną wartością kapitału własnego. Jeśli równocześnie uzyskują one stratę z działalności gospodarczej (co w takiej sytuacji ma miejsce dosyć często) spowoduje to zniesienie się znaków ujemnych i paradoksalnie przedsiębiorstwo to uznane zostanie za przedsiębiorstwo rentowne. Na rys. 4 przedstawiono poziom ogólnego zadłużenia analizowanej grupy przedsiębiorstw zagranicznych. 120,0% 100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% ogółem sekcja C sekcja G sekcja J sekcja L sekcja K sekcja F sekcja M 2009 2010 2011 U w a g a: sekcja C przetwórstwo przemysłowe, sekcja F budownictwo, sekcja G handel i naprawy, sekcja J informacja i komunikacja, sekcja K działalność finansowa i ubezpieczeniowa, sekcja L obsługa rynku nieruchomości, sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. Rys. 4. Poziom ogólnego zadłużenia według sekcji PKD 2007 w Polsce, w latach 2009 2011 Ź r ó d ł o: jak do rys. 1.

Wyniki finansowe zagranicznych przedsiębiorstw 129 Wartość wskaźnika ogólnego zadłużenia przedsiębiorstw zagranicznych ogółem w analizowanym okresie oscyluje w granicach 50,0%. Analizując poziom tego wskaźnika w poszczególnych sekcjach działalności przedsiębiorstw należy zauważyć, że znajduje się on w granicach 40 60% (wyłączając rok 2009 w przypadku działalności finansowej i ubezpieczeniowej, gdzie wartość tego wskaźnika wyniosła blisko 80,0% oraz rok 2011 w przypadku działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej, gdzie wartość tego wskaźnika przekroczyła 100% w tym okresie przedsiębiorstwa te charakteryzowały się ujemnym wskaźnikiem rentowności sprzedaży brutto, co prawdopodobnie znalazło swoje odzwierciedlenie w zwiększeniu, w porównaniu do lat ubiegłych, udziału finansowania kapitałem obcym). Wydaje się zatem, że rodzaj działalności w przypadku przedsiębiorstw zagranicznych nie ma szczególnego znaczenia, jeśli chodzi o poziom ogólnego zadłużenia przedsiębiorstw. W większym stopniu determinuje on poziom płynności finansowej przedsiębiorstw zagranicznych (rys. 5) oraz strukturę zobowiązań tych przedsiębiorstw (rys. 6). 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 ogółem sekcja C sekcja G sekcja J sekcja L sekcja K sekcja F sekcja M 2009 2010 2011 U w a g a: sekcja C przetwórstwo przemysłowe, sekcja F budownictwo, sekcja G handel i naprawy, sekcja J informacja i komunikacja, sekcja K działalność finansowa i ubezpieczeniowa, sekcja L obsługa rynku nieruchomości, sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. Rys. 5. Płynność I stopnia według sekcji PKD 2007 w Polsce, w latach 2009 2011 Ź r ó d ł o: jak do rys. 1. Dla przedsiębiorstw zagranicznych ogółem, przeciętna wartość wskaźnika płynności finansowej I stopnia waha się w analizowanym okresie w przedziale 0,37 0,44, co wskazuje na raczej niską zdolność przedsiębiorstw zagranicznych do regulowania bieżących zobowiązań. W przypadku sekcji przetwórstwo przemysłowe, handel i naprawy oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej wskaźnik ten przyjmuje wartości poniżej średniej dla przedsiębiorstw

130 zagranicznych ogółem. Natomiast w przypadku pozostałych sekcji notuje się nawet dwukrotnie wyższe wartości tego wskaźnika. Tymczasem w literaturze przedmiotu utrzymuje się pogląd o stosunkowo niskiej płynności finansowej zagranicznych przedsiębiorstw z uwagi na relatywnie wysoki udział finansowania długiem. Taka sytuacja może dotyczyć sekcji przemysłu, handlu i napraw, oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej. W przypadku dwóch ostatnich prawdopodobnie mamy do czynienia z sytuacją, w której przedsiębiorstwa utrzymują wysoki poziom zobowiązań krótkoterminowych, pochodzących zarówno od dostawców jak i jednostek powiązanych (np. własnych spółek córek). Natomiast sektor przemysłowy jest sektorem wysoce kapitałochłonnym, wymagającym wysokich nakładów na majątek trwały przedsiębiorstwa, co prawdopodobnie wymusza konieczność finansowania tego majątku kapitałem obcym. Wprawdzie, co do zasady majątek trwały przedsiębiorstwa finansowany jest kapitałem stałym. Jednakże przedsiębiorstwa zagraniczne, w większym stopniu niż krajowe, skłonne są do prowadzenia agresywnej polityki zadłużenia [Michalak 2013: 331 346] oraz prowadzenia działalności w warunkach podwyższonego ryzyka. W tym przypadku możemy mieć do czynienia z finansowaniem części majątku trwałego przedsiębiorstw przemysłowych krótkoterminowym kapitałem obcym. Być może wynika to z faktu, że dostępność przedsiębiorstw zagranicznych do kapitału, w tym również krótkoterminowego, m. in. nadwyżek środków finansowych pozostających w dyspozycji siostrzanych filii zagranicznych, spółki macierzystej jak i źródeł zewnętrznych (zarówno w kraju goszczącym, macierzystym jak i krajach trzecich) [Najlepszy 2007: 199] jest niejednokrotnie większa niż ma to miejsce w przypadku przedsiębiorstw krajowych. Nie bez znaczenia jest tutaj międzynarodowy charakter tych przedsiębiorstw i zabezpieczenie zobowiązań jakie może udzielić spółka macierzysta. Z drugiej strony finansowanie kapitałem krótkoterminowym jest tańsze w stosunku do kapitału długoterminowego, co ma też swoje odzwierciedlenie w relatywnie wysokiej rentowności kapitału własnego tych przedsiębiorstw i nie niesie za sobą konieczności utrzymywania długookresowych powiązań z krajem goszczącym, co z punktu widzenia przedsiębiorstw zagranicznych jest zjawiskiem korzystnym. Strukturę zobowiązań przedsiębiorstw zagranicznych w analizowanym okresie przedstawiono na rys. 6. Przeciętny udział zobowiązań długookresowych w zobowiązaniach stanowił w analizowanym okresie około 35% w przypadku przedsiębiorstw zagranicznych ogółem. Jednak w zależności od sekcji działalności przedsiębiorstwa wyniósł on od przeciętnie 15% w przypadku sekcji handel i naprawy do powyżej 60% w przypadku sekcji informacja i komunikacja oraz obsługa rynku nieruchomości. Wysoki udział długoterminowych zobowiązań w wymienionych sekcjach, prawdopodobnie wynika bezpośrednio ze specyfiki działalności i konieczności gromadzenia kapitału na dłuższe okresy.

Wyniki finansowe zagranicznych przedsiębiorstw 131 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% ogółem sekcja C sekcja G sekcja J sekcja L sekcja K sekcja F sekcja M 2009 2010 2011 U w a g a: sekcja C przetwórstwo przemysłowe, sekcja F budownictwo, sekcja G handel i naprawy, sekcja J informacja i komunikacja, sekcja K działalność finansowa i ubezpieczeniowa, sekcja L obsługa rynku nieruchomości, sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. Rys. 6. Udział zobowiązań długoterminowych w zobowiązaniach ogółem przedsiębiorstw zagranicznych według sekcji PKD 2007 w Polsce, w latach 2009 2011 Ź r ó d ł o: jak do rys. 1. Poza sektorem przetwórstwa przemysłowego charakteryzujących się wysokim udziałem majątku trwałego, również w przypadku budownictwa, udział zobowiązań długookresowych jest relatywnie niski mimo iż w obu przypadkach mamy do czynienia z raczej kapitałochłonnym rodzajem działalności. W odniesieniu do przedsiębiorstw przemysłowych nie można również wykluczyć, że w kraju goszczącym realizowana jest zaledwie część procesu produkcyjnego, w związku z czym wartość majątku trwałego jest relatywnie niższa i wymaga mniejszych nakładów kapitałowych. 4. PODSUMOWANIE I WNIOSKI KOŃCOWE Przeprowadzona w ramach niniejszego artykułu analiza efektów działalności finansowej przedsiębiorstw zagranicznych, w oparciu o wybrane wskaźniki wskazuje, że sekcja działalności PKD może mieć istotny wpływ na poziom uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa zagraniczne wskaźników finansowych, w szczególności w przypadku: rentowności sprzedaży, gdzie najwyższą wartością wskaźnika charakteryzował się sektor działalności finansowej i ubezpieczeniowej,

132 płynności I stopnia, gdzie relatywnie wysoką płynnością finansową charakteryzowały się sektory: informacji i komunikacji, obsługi rynku nieruchomości, działalności finansowej i ubezpieczeniowej oraz budownictwa, oraz struktury zadłużenia, gdzie w ramach sektorów przemysłowego i budownictwa odnotowuje się większy udział zobowiązań krótkoterminowych w zobowiązaniach ogółem. W przypadku wskaźnika ogólnego zadłużenia zależność ta wydaje się mieć mniejsze znaczenie. Ponieważ jednak analizowany okres był zbyt krótki, a analiza została przeprowadzona w oparciu o dane zagregowane powyższe wnioski mają charakter wstępny. Zasadne wydaje się przeprowadzenie szerszych badań tym obszarze. BIBLIOGRAFIA Buckley A., 2002, Inwestycje zagraniczne. Składniki wartości i ocena, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Kubiak J., 2005, Hierarchia źródeł krótkoterminowego finansowania przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań. Michalak A., 2013, Strategie finansowania przedsiębiorstw w branżach kapitałochłonnych na przykładzie polskich i światowych przedsiębiorstw górniczych, Zarządzanie i Finanse, nr 4, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego. Najlepszy E., 2007, Finanse międzynarodowe przedsiębiorstw, PWE, Warszawa. www.stat.gov.pl. Zawadzka D., 2009, Znaczenie zobowiązań krótkoterminowych w finansowaniu przedsiębiorstw w Polsce analiza porównawcza według sekcji PKD, [w:] Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, nr 76. WYNIKI FINANSOWE ZAGRANICZNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W UJĘCIU SEKCJI PKD 2007 W literaturze przedmiotu pojawiają się przesłanki iż sekcja działalności przedsiębiorstwa może stanowić istotny czynnik różnicujący wielkość i strukturę kapitałową przedsiębiorstwa. Artykuł zawiera analizę wybranych wskaźników finansowych przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce według sekcji PKD 2007. Wyniki badania wskazują, że w przypadku poziomu rentowności sprzedaży, płynności finansowej jak i struktury kapitału obcego przedsiębiorstw zagranicznych, sektor działalności może stanowić jeden z czynników istotnie różnicujących finansowe efekty osiągane przez te przedsiębiorstwa.

Wyniki finansowe zagranicznych przedsiębiorstw 133 FINANCIAL RESULTS OF FOREIGN COMPANIES ACTIVITY IN POLAND BY NACE (2007) In the literature there are some indications that the section of company activity might be an important factor differentiating the size and capital structure of the company. The paper contains an analysis of selected financial ratios for foreign companies in Poland by NACE sections (of 2007). The results show that, in some cases, the section of the company activity can vary the financial effects achieved by these companies.