Raport z badania Analiza umiędzynarodowienia małych i średnich przedsiębiorstw z województwa kujawsko-pomorskiego
Charakterystyka regionu oraz działalność międzynarodowa firm z województwa kujawsko-pomorskiego -1- Województwo kujawsko-pomorskie zajmuje powierzchnię: Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w 2016 roku w bazie GUS w województwie kujawsko-pomorskim wynosiła: 197,1 tys. 18 tys. km 2 Przedsiębiorstwa zatrudniające nie więcej niż 9 osób stanowiły: 96% Województwo kujawsko-pomorskie zamieszkałe jest przez: Udział najważniejszych grup towarowych w eksporcie w 2015 roku: GRUPA TOWAROWA UDZIAŁ W EKSPORCIE 2,1 mln osób Struktura geograficzna eksportu w roku 2015: papier i tektura 12,37% tworzywa sztuczne 11,88% maszyny i urządzenia elektryczne 7,81% meble 7,51% maszyny i urządzenia mechaniczne 5,97% wyroby z żeliwa lub stali 5,94% żeliwo i stal 5,28% 33,75% 5,72% 4,92% 4,90% 4,81% NIEMCY WIELKA BRYTANIA SZWECJA WŁOCHY NIDERLANDY
Informacja o badaniu -2- Cel badania Celem głównym badania jest opis stanu faktycznego oraz ocena potencjału internacjonalizacji małych i średnich przedsiębiorstw w województwie kujawsko-pomorskim. Metodyka badania W analizie uwzględniono: - dane pierwotne pochodzące z przedsiębiorstw (CATI Computer Assisted Telephone Interview), - dane wtórne pochodzące z danych Głównego Urzędu Statystycznego za rok 2015 i 2016 oraz z bazy Centrum Analitycznego Administracji Celnej (CAAC). Badanie zrealizowano w 2016 roku z wykorzystaniem standardowego narzędzia - kwestionariusza wywiadu, który zawierał 20 pytań z możliwością wielokrotnego wyboru. Próba Łącznie próba objęła 363 przedsiębiorstwa, w tym 257 to małe, a 106-średnie firmy. Przy doborze próby przyjęto kryterium struktury przedsiębiorstw według rodzaju działalności. Umiędzynarodowienie firm objętych badaniem rozumiane jest jako: - eksport produktów, - handel usługami, w tym: transgraniczne świadczenie usług oraz konsumpcja w Polsce, tj.: świadczenie usług dla zagranicznego klienta w Polsce, np.: turystyka rekreacyjna oraz zdrowotna.
Badana próba ogółem -3- Branża Rodzaj prowadzonej działalności 101 firm 27,82% 81 firm 22,31% USŁUGOWA 174 wskazania PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE HANDEL PRODUKCYJNA 135 wskazań 60 firm 16,53% BUDOWNICTWO 121 firm 33,34% INNE HANDLOWA BUDOWLANA 109 49 wskazań wskazań Wielkość zatrudnienia 70,8% 29,2% MAŁE PRZEDSIĘBIORSTWA ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA
Charakterystyka badanych umiędzynarodowionych przedsiębiorstw -4-363 FIRMY BIORĄCE UDZIAŁ W BADANIU 128 FIRM JEST UMIĘDZYNARODOWIONYCH 75 TO MAŁE FIRMY 53 TO FIRMY ŚREDNIE Rodzaj prowadzonej działalności przez firmy umiędzynarodowione Podział umiędzynarodowionych przedsiębiorstw ze względu na branżę PRODUKCYJNA 76 wskazań USŁUGOWA 46 wskazań PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE 46,10% BUDOWNICTWO 19,53% HANDLOWA 46 wskazań BUDOWLANA 12 wskazań 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 HANDEL HURTOWY I DETALICZNY 19,53% INNE 14,84%
Motywy internacjonalizacji badanych przedsiębiorstw umiędzynarodowionych -5- POSZUKIWANIE NOWYCH RYNKÓW ZBYTU 55,47% DUŻA KONKURENCJA NA RYNKU LOKALNYM / REGIONALNYM / KRAJOWYM 23,44% OBNIŻENIE KOSZTÓW DZIAŁALNOŚCI ROZSZERZENIE OFERTY PRODUKTÓW / USŁUG 20,31% 20,31% BRAK CZYNNIKÓW DETERMINUJĄCYCH DO UMIĘDZYNARODAWIANIA 15,63% POZYSKIWANIE STRATEGICZNYCH ZASOBÓW LUB KOMPETENCJI 15,63% OPTYMALIZACJA WYKORZYSTANIA ZASOBÓW 11,72% PODNIESIENIE WYDAJNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI KANAŁÓW DYSTRYBUCJI 11,72% OPTYMALIZACJA PODATKOWA INNE 7,03% 9,38% Podmioty nieumiędzynarodowione w ponad 72% nie widzą czynników determinujących do podjęcia działań umiędzynarodawiających.
Najistotniejsze bariery prowadzenia działalności międzynarodowej firm z regionu -6- Bariery zewnętrzne 60,15% zmiana kursów walutowych 47,65% 47,65% 39,07% 36,72% uwarunkowania i niepewna sytuacja polityczna na rynkach zagranicznych duże nasycenie produktów i konkurencja na rynkach zagranicznych biurokracja i bariery administracyjne w Polsce wysoki koszt prowadzenia działalności transgranicznej Bariery wewnętrzne 39,07% 38,28% brak rozpoznawalności firmy / marki na rynkach zagranicznych trudności w znalezieniu odpowiednich partnerów zagranicznych 36,72% brak płynności finansowej 35,94% 35,16% trudności weryfikacji partnerów biznesowych brak przewagi konkurencyjnej
Czynniki sukcesu kujawsko-pomorskich eksporterów -7- Najskuteczniejsze sposoby docierania do nowych klientów zagranicznych 25,45% 19,09% 13,64% 11,82% 9,09% 8,18% 8,18% 4,55% 4,55% 3,64% 2,73% Polecenie przez dotychczasowych klientów / partnerów biznesowych Udział w targach zagranicznych Udział w targach krajowych o charakterze międzynarodowym Udział w przetargach Dedykowana wysyłka do klienta Korzystanie z zewnętrznego pośrednika handlowego Inne Własny sklep internetowy Media społecznościowe Udział w misjach gospodarczych i handlowych Prasa branżowa Źródła przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw w działalności międzynarodowej 60,91% 51,82% 19,09% 14,55% 12,73% 7,27% 6,36% 6,36% 4,55% 3,64% 2,73% Cena produktów / usług Jakość produktów / usług Dopasowanie produktów / usług do potrzeb klienta Unikatowość produktu / usługi Technologia produktu / usługi Lepszy serwis posprzedażowy Nowoczesny design Produkty / usługi przyjazne środowisku Posiadanie ochrony praw własności przemysłowej (patenty, znaki itp.) Sprawdzone kanały dystrybucji / sieć sprzedaży Efektywny marketing
-8- Znaczenie posiadanych zasobów w działalności umiędzynarodawiającej bardzo duże duże niewielkie minimalne neutralne Aktywa i wartości materialne 26% 29% 29% Kapitał ludzki 27% 41% 17% Sposób organizacji przedsiębiorstwa 13% 35% 23% 21% Zasoby finansowe 19% 37% 25% 13% Posiadany system promocji i dystrybucji 13% 33% 18% 14% 22% Wartości niematerialne 25% 14% 14% 41% Certyfikaty 21% 26% 14% 12% 27% Czynniki kształtujące działania eksportowe TAK NIE WIEM NIE W przyszłym roku moja firma osiągnie wzrost przychodów ze sprzedaży na eksport W przyszłym roku moja firma zatrudni nowe osoby w celu rozwinięcia działalności eksportowej Wprowadzam innowacyjne produkty / usługi, aby efektywniej znajdować nowych klientów zagranicznych 27% 42% 55% 33% 38% 17% 40% 20% 28% Nieformalne relacje z otoczeniem (kontakty osobiste, media społecznościowe) mają dla mnie duże znaczenie we wchodzeniu na rynki zagraniczne Dzięki technologiom informatycznym mogę prowadzić działalność na rynkach zagranicznych 58% 16% 26% 73% 12% 15% Obecność w międzynarodowych stowarzyszeniach/ sieciach pomaga zdobywać klientów W działalności na rynkach 37% 28% 35% zagranicznych moja firma przywiązuje dużą wagę do 41% 27% 32% promocji / reklamy
Kierunki ekspansji eksportujących firm z województwa kujawsko-pomorskiego -9-60% NIEMCY 19% REPUBLIKA CZESKA 26% WIELKA BRYTANIA 18% LITWA 24% NIDERLANDY 15% ŁOTWA 23% FRANCJA 15% SZWECJA
-10- Niniejsze opracowanie przedstawia analizę umiędzynarodowienia małych i średnich przedsiębiorstw z województwa kujawsko-pomorskiego. Analiza została opracowana na podstawie wyników badania zrealizowanego na potrzeby projektu SME Internationalisation Exchange (SIE) współfinansowanego ze źródeł Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu INTERREG Europa. Projekt SIE jest projektem partnerskim, w skład którego weszli przedstawiciele takich krajów, jak: Czechy, Francja, Hiszpania, Niemcy, Polska i Włochy. Celem projektu jest ocena skuteczności i udoskonalenie wsparcia internacjonalizacji małych i średnich przedsiębiorstw w województwie kujawsko-pomorskim. W województwie kujawsko-pomorskim projekt realizowany jest przez Toruńską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A.
ul. Włocławska 167 87-100 Toruń tel.: 56 699 55 00 www.tarr.org.pl www.technopark.org.pl www.interregeurope.eu/sie/