Polak Mały Miesięcznik nr 10 (28) listopad 2014
2 nr 10 (28) listopad 2014 * Polak Mały Listopad Znów się spotykamy. A za oknem mamy jedenasty miesiąc listopad. Ma on 30 dni i jest trzecim jesiennym miesiącem. W listopadzie z drzew opadają liście. Właśnie od tego zjawiska pochodzi nazwa miesiąca. Opadające liście są kolorowe żółte, czerwone, brunatne. Opadając tworzą piękne kolorowe szeleszczące pod nogami kobierce. Zbieramy te piękne liście, układając z nich jesienne bukiety. Część liści staramy się zasuszyć, żeby w zimowe długie wieczory, zaglądając do zielnika, przypominać sobie długie spacery przez jesienne lasy czy parki. Niektóre drzewa i krzewy, na przykład jarzębina, czarny bez czy głóg, mają jeszcze kolorowe owoce. Zakończono większość prac na polach, w sadach zebrano wszystkie owoce. Na rabatkach nie ma już kwiatów. Do niedawna jeszcze zielone łąki stają się szare. Nie widać już nigdzie owadów. Jednym z ostatnich ptaków odlatujących do ciepłych krajów jest skowronek. Do snu zimowego szykują się niektóre zwierzęta. Gromadzą ostatnie zapasy i szykują kryjówki. Zabarykadować się i przetrwać chłody to zadanie na najbliższe miesiące. Tak na przykład przed nastaniem zimy jeże pod stertami liści, pod spróchniałymi pniami przygotowują sobie przytulne, bezpieczne legowiska. Wykładają je słomą, drobnymi gałązkami, a czasem drobnymi papierkami. A myszka leśna, szykując się do snu zimowego, gromadzi w norce żołędzie i orzechy. Jesień czuje, że jej królowanie niedługo się skończy i na pożegnanie przesyła wam list. Listopad jest miesiącem, który jest owiany jakąś tajemnicą, nic nie jest w nim oczywiste, jednoznaczne. Listopad jest bogaty w święta.
Polak Mały * nr 10 (28) listopad 2014 3 Żegnam skowronki, pliszki, szpaki, Pod dachem już jaskółek nie ma. W popiele pieką się ziemniaki. Kwiatom króluje chryzantema. Pełne stragany i piwnice. Pachną i barwią się warzywa, A złota jesień plony liczy I jeszcze zbiera, jeszcze zrywa. Jest to miesiąc szczególnej pamięci o tych, którzy zakończyli już ziemskie życie. 1 listopada Wszystkich Świętych; 2 listopada Zaduszki. Są to dni naszej szczególnej duchowej więzi ze zmarłymi. W tych dniach odwiedzamy cmentarze, porządkujemy i stroimy jesiennymi kwiatami groby naszych bliskich, zapalamy znicze i modlimy się za zmarłych. W tych dniach należy zadbać również o opuszczone mogiły. Zapalając znicz, sprzątając te skromne mogiły składamy hołd tym, którzy będąc mieszkańcami naszej miejscowości, tworzyli jej historię. W ten sposób oddajemy cześć ich pamięci. BABCIA KAZIA Bo złota jesień gospodyni. Ważne jest nawet ziarnko maku. Innych ziarenek się przyczyni I już spiżarnia jest dla ptaków! Zanim rozpada się, oziębi, Radzę się wybrać po żołędzie! Nie brać korali od jarzębin, Na drzewach żywy karmnik będzie! Ptaki nie wszystkie stąd odlecą, Nie wszystkie wolą ciepłe kraje, Niech więc podjedzą sobie nieco. Z tego, co jesień złota daje! Jesień ma prośbę na ostatek: Jeżeli chcecie rosnąć zdrowo Chrupcie marchewkę i sałatę Tak jak zające na surowo! BARBARA LEWANDOWSKA
4 nr 10 (28) listopad 2014 * Polak Mały Narodowe Święto Niepodległości Narodowe Święto Niepodległości to najważniejsze święto państwowe w ciągu roku. Jest obchodzone dla upamiętnienia 11 listopada 1918 roku, kiedy to Polska odrodziła się po 123 latach niewoli. Dlaczego Święto Niepodległości obchodzimy właśnie 11 listopada? Co się wydarzyło 11 listopada 1918 roku? Polska zniknęła z mapy Europy i świata w 1795 roku, gdy Rosja, Prusy i Austria dokonały trzeciego rozbioru Polski. Dopiero I wojna światowa dała ojczyźnie szansę na walkę o niepodległość. 11 listopada 1918 r., po 123 latach od rozbiorów Polska odzyskała wolność. Właśnie dlatego obchodzimy Dzień Niepodległości. Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było procesem stopniowym, a wybór 11 listopada był nieprzypadkowy. 11 listopada 1918 po kapitulacji Niemiec na froncie zachodnim zakończyła się I wojna światowa. Dzień odzyskania przez Polskę niepodległości upamiętnia przekazanie przez Radę Regencyjną władzy wojskowej Józefowi Piłsudskiemu. Marszałek Piłsudski w tym dniu został Naczelnym Dowódcą Wojsk Polskich. Po negocjacjach Piłsudskiego z Centralną Radą Żołnierską 11 listopada 1918 r. wojska niemieckie zaczęły wycofywać się z Królestwa Polskiego. W nocy żołnierze rozbroili niemiecki garnizon, który stacjonował w Warszawie. Dzień później, 12 listopada 1918 Rada Regencyjna powierzyła Piłsudskiemu misję tworzenia rządu.
Polak Mały * nr 10 (28) listopad 2014 5 Dzieje obchodów Narodowego Święta Niepodległości Święto Niepodległości zostało ustanowione w ostatnich latach II RP (1918-1939). Obchody przywrócono w 1989 r. Do 1937 roku PPS (Polska Partia Socjalistyczna) świętowała rocznicę niepodległości 7 listopada, na pamiątkę utworzenia Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej. Dzień 11 listopada ustanowiono Świętem Niepodległości dopiero ustawą z 23 kwietnia 1937 roku, czyli prawie 20 lat po odzyskaniu niepodległości i do czasu wybuchu II wojny światowej święto obchodzono tylko dwa razy w roku 1937 i 1938. Podczas okupacji hitlerowskiej w latach 1939 1944 świętowanie było niemożliwe. W roku 1945 władze komunistyczne świętem państwowym uczyniły dzień 22 lipca datę podpisania Manifestu PKWN, jako Narodowe Święto Odrodzenia Polski. W czasach PRL wielokrotnie organizowane w całym kraju przez opozycję manifestacje patriotyczne były tego dnia brutalnie tłumione przez oddziały ZOMO, a ich uczestnicy aresztowani przez Służbę Bezpieczeństwa. Święto obchodzone 11 listopada zostało przywrócone przez Sejm PRL-u IX kadencji w 1989 r. pod zmienioną nazwą: Narodowe Święto Niepodległości. se.pl Legenda o świętym Marcinie W zamierzchłych czasach, na Węgrzech, urodził się chłopiec, któremu rodzice nadali imię Marcin. Gdy był mały, wraz z całą rodziną przeniósł się do Włoch i tam dorastał. Będąc już młodzieńcem, w pewien zimowy wieczór Marcin jechał na swym koniu, zmierzając do domu. Kopyta głucho dudniły o zmarzniętą ziemię, a jeździec mocniej otulił się płaszczem przed przejmującym zimnem. Nagle na skraju drogi dostrzegł skuloną postać. Gdy podjechał bliżej, zobaczył półnagiego nędzarza. Bez wahania odciął znaczny kawałek swojego podszytego futrem płaszcza i otulił nim biedaka. Oddał mu też sakiewkę pełną złotych monet, ratując go tym samym od pewnej śmierci. Tej samej nocy Marcin miał niezwykły sen. Śniło mu się, że to sam Jezus Chrystus przybrał postać biedaka. To sprawiło, że Marcin zdecydował się wstąpić na drogę kapłaństwa. Wiele lat później, wbrew swej woli, został wybrany na biskupa Tours. Uciekając przed posłańcami mającymi poinformować go o tym zaszczycie, postanowił ukryć się w komórce z drobiem. Jednak gęsi ani myślały siedzieć cicho i głośnym gęganiem zdradziły kryjówkę Marcina. Od tamtej pory gęś zwana gąską świętomarcińską, stała się oznaką świętego Marcina i jest przedstawiana na jego licznych wizerunkach. bajkowyzakatek.eu
6 nr 10 (28) listopad 2014 * Polak Mały Międzynarodowy Dzień Życzliwości 21 listopada obchodzimy Międzynarodowy Dzień Życzliwości. Od 2006 roku Dzień Życzliwości obchodzimy w Polsce. W tym dniu ludzie starają się zachować uśmiech na ustach, nie dają się prowokować, są mili dla innych. Wszelkie kłótnie, żale i złości odstawiamy na bok. Ściskamy sobie dłonie, ustępujemy pierwszeństwa innym, pomagamy starszym. Za stolicę życzliwości w Polsce uważa się Wrocław. Dla mieszkańców i gości miasta przygotowano liczne atrakcje, zabawy i konkursy. Po mieście jeździ specjalny autobus z kawą, herbatą i ciastkami. Pomysłodawcą tego dnia był Harvey Ball, autor znanego na całym świecie symbolu żółtej uśmiechniętej buzi, tzw. smiley face, stworzonej w 1963 roku. Symbol ten reprezentować ma dokładnie to, co na co dzień chcemy widzieć jak najczęściej u innych ludzi bezinteresowny uśmiech i radość życia. Bo jak się okazuje, znane od wieków powiedzenie śmiech to zdrowie to nie tylko metafora. W ciągu ostatnich kilku dekad rozwinęła się nawet nowa dziedzina badań nad tym zjawiskiem, zwana gelotologią. Dzięki niej potwierdzono naukowo, że śmiech rozluźnia i odstresowuje, przyczyniając się do wzmoc- nienia układu odpornościowego organizmu. Ponadto stymuluje wydzielanie endorfin, czyli hormonów szczęścia. Oznacza to, że nawet zmuszanie się do uśmiechu może poprawić nastrój. Pod względem stopnia aktywacji mózgu uśmiech jest porównywalny z efektem zjedzenia kilkuset czekolad. Istnieje aż 19 rodzajów uśmiechu, które angażują od 5 do 53 mięśni twarzy. Częstotliwość uśmiechu zmienia się z wiekiem podczas gdy dzieci szczerzą zęby (lub dziąsła w przypadku tych najmłodszych) nawet kilkaset razy dziennie, u dorosłych liczba ta spada. sp15olsztyn.usr.pl
Polak Mały * nr 10 (28) listopad 2014 7 Dzień Pluszowego Misia Czy wiecie, że 25 listopada obchodzimy Światowy Dzień Pluszowego Misia? Tak! To święto waszych ukochanych pluszaków! Może powinniście im trochę posprzątać na półeczkach? A czy wiecie skąd w ogóle wzięły się pluszowe miśki? Są dwie różne historyjki, opowiadające o początkach misia. Pierwsza z nich mówi, że w 1902 roku prezydent Stanów Zjednoczonych pojechał na polowanie. Jego towarzysz postrzelił małego niedźwiedzia. Gdy prezydent zobaczył małego, przerażonego zwierzaka, kazał go koniecznie puścić na wolność! Ta historia została opisana w gazetach i bardzo spodobała się ludziom. Wtedy właśnie właściciel jednego ze sklepów postanowił wyprodukować zabawkę pluszowego misia. Dostał na to pozwolenie samego prezydenta. Na cześć jego imienia, Teodor Teddy Roosevelt, miś został nazwany Teddy bear. Tak mówi się na pluszowe misie do dziś. Druga historia opowiada o Niemce, która była sparaliżowana. Dla zabicia czasu szyła różne zwierzaki z materiału. Potem jej siostrzeniec skorzystał z pomysłu i otworzył fabrykę pluszowych zabawek. Nie wiadomo jak było dokładnie, ale najważniejsze, że pluszowe misie są chyba najpopularniejszą zabawką świata! Każdy miał Czarny dzięcioł z chęcią pień ciął. Gąszcz trzcin. I cóż, że ze Szwecji? I cóż, że ze Swarzędza? Łamańce językowe lub ma swojego misia! Nawet niektórzy dorośli! Misie zrobiły się tak popularne, że zaczęły powstawać o nich bajki. Najsławniejsze misie, to chyba: Kubuś Puchatek, Miś Uszatek, Coralgol, Balloo z Księgi Dżungli, Miś Paddington, Gumisie, Troskliwe Misie, Miś Yogi. dladzieci.pl Idę trę nos, a tu lis ma norę. Idzie Jerzy i nie wierzy, że na wieży jest sto jeży i pięćdziesiąt jeżozwierzy. Idź z dżdżownicą nocą na ryby. I ma mama mamałygę.
8 nr 10 (28) listopad 2014 * Polak Mały Przygody Koziołka Matołka (fragmenty) Jak nie huknie! Jak nie fuknie! A koziołek nasz, niebożę, Długo leciał przez powietrze I po czterech dniach wpadł w morze. Gdy tak zmyka w białym stroju, Ktoś go chwycił na zakręcie I zawołał: Chodź, mój miły! Będziesz kuchtą na okręcie! Spadł na małą czarną wyspę I odetchnął odrobinę. Nagle wyspa się zachwiała I zanurza się w głębinę. Dziw nad dziwy! Straszne rzeczy! Lech wy rozumiecie chyba, Że Matołek, co miał pecha, Prosto wpadł na wieloryba. Gdy uwarzył pierwszy obiad, Wszyscy w krzyk i miast zapłaty Za wyborne gotowanie Wsadzili go do armaty. Parsknął biedak, bowiem w morzu Woda jest okropnie słona, A on skąpał się w niej cały, Od swej brody do ogona. Kornel Makuszyński, Marian Walentynowicz, Przygody Koziołka Matołka
Polak Mały * nr 10 (28) listopad 2014 9
10 nr 10 (28) listopad 2014 * Polak Mały Buty, w których można chodzić po kałużach bez ryzyka zamoczenia skarpet to: bambosze wodołazy kalosze Kwiat, który pożera owady to: rosiczka zjadakus muchus róża Polska piosenkarka nazywana Dodą nazywa się naprawdę: Selena Gomez Dorota Rabczewska Kasia Cichopek Jeden z królów Polski nazywał się: Szczodrak Wielki Zbyszko Królowiecki Bolesław Chrobry Istnieje przesąd, że gdy przebiegnie nam drogę, to przyniesie pecha: czarny kot biały pies kominiarz Dokument, który każdy Polak dostaje po ukończeniu 18 roku życia: paszport książeczka zdrowia dowód osobisty Dziedzina nauki zajmująca się badaniem pogody kinematografia meteorologia pogodowizja Pytadło Pytadło to zupełnie nowy rodzaj naszego kwizu. Znajdziecie w nim pytania z różnych dziedzin wiedzy. Czasem zabawne, czasem podchwytliwe, a czasem zupełnie poważne. Spróbujcie udzielić poprawnych odpowiedzi, możecie próbować tak długo, aż się to uda! Potrafiący leczyć, widzieć przyszłość czarownik w plemieniu Indian: Severus Snape szaman szałas Nazwa sportu zimowego, w którym jeździ się na jednej desce: parkour narciarstwo pojedyncze snowboard Nazwa pojazdu formuły F1 bolid autodrom batmobil dladzieci.pl Z przymrużeniem oka ROZMOWA NA NIBY Pyta foka foki: Pija pani soki? Odpowiada foka foce: - Nie. Ja tylko jem owoce. A ta rozmowa jest na niby, naprawdę foka jada ryby.
Polak Mały * nr 10 (28) listopad 2014 11 Rymowane części mowy same wejdą ci do głowy Nazwa rzeczy to rzeczownik: gwóźdź, stół, szklanka, strug, kątownik. Przymiotnikiem przymiot określ: szkolny, miejska, kwaśne, mokre. Cyfrę liczebnikiem zastąp: pięć, sto, piątą, jedenastą... Zaimek zamiast imienia : ona to kra, kość lub Henia. Czynność się odbywa w czasie, Stąd czasownik: pasłeś, pasiesz... Przysłówka użyj przy słowie. Słowo: czuję się jak? zdrowiej. Przy imieniu jest przyimek, rządzi nim: do Stacha, w zimie. Spójnik spaja słowa, zdania: Wiem, że przyjdą Stach i Ania. Hej! Bums! Hola! słowem dzikim Wykrzykujesz wykrzykniki. miekiszstary-sp.republika.pl Słyszałem o bardzo mądrym psie. Nazywał się Argos, tak jak pies, o którym pisał Homer. Przechodził przez ulicę po pasach wtedy, kiedy zobaczył zielone światło. Gdy świeciło się czerwone, spuszczał ogon i czekał. Kiedy wszedł do autobusu, wiedział, na którym przystanku wysiąść. Czasem nakładano mu na szyję koszyczek z pieniędzmi i wysyłano do rzeźnika. Przynosił dla siebie trochę kości z mięsem. Czy to prawda? Pewnego razu przyniósł w koszyczku do domu 5 złotych reszty. Okazało się, że w sklepie pokazał łapą na kaszankę, dostał, od razu zjadł i przyniósł jeszcze resztę bo kaszanka była tańsza. Jan Twardowski, Patyki i patyczki Pismo jest redagowane przez zespół Kuriera Galicyjskiego. Adres do korespondencji: Kurier Galicyjski Polak Mały, skrytka pocztowa (a/c) nr 80, Iwano-Frankiwsk 76018, Ukraina, абонентська скринька 80, Івано-Франківськ, Україна, e-mail: kuriergalicyjski@wp.pl, tel.: 0-038 (032) 2531520. Свідоцтво про державну реєстрацію Серія КВ 18983-7773 Р видане Державною Реєстраційною Службою України 08.06.2012 р. Świadectwo rejestracji: seria KW nr 18983-7773 R wydane przez Państwową Rejestracyjną Służbę Ukrainy 08.06.2012 r. Założyciel i wydawca: Mirosław Rowicki, засновник і видавець М. М. Ровіцкі. Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w ramach konkursu na realizację zadania Współpraca z Polonią i Polakami za granicą za pośrednictwem fundacji Wolność i Demokracja.
Miesięcznik Polak Mały można zaprenumerować na poczcie na Ukrainie!!! KOD PRENUMERATY УКРПОШТА 68416 Cena prenumeraty pocztowej 1 miesiąc 3,50 hrywien 3 miesiące 10,50 hrywien 6 miesięcy 21,00 hrywien 12 miesięcy 42,00 hrywny