Wdrażanie programów efektywności energetycznej w gminie w warunkach ograniczonych możliwości finansowania Katowice, 2 grudnia 2011 Elementy kluczowe dla realizacji projektów ESCO Protokół IPMVP - podstawa dla wyznaczania oszczędności na potrzeby rozliczeń z firmami ESCO Dr inż.. Krzysztof Wilk FEWE 1
CEL PREZENTACJI Wskazanie narzędzia pomocnego w: podjęciu decyzji o realizacji projektu EE zawarciu kontraktu EE ocenie rzeczywistego efektu Pokazanie istotnych dla inwestora korzyści ze stosowania protokołu IPMVP Nie jest celem pokazywanie szczegółowych zaleceń zawartych w IPMVP są one kierowane do osób o innym przygotowaniu zawodowym 2
Dobry przykład (Bardzo dobry??) np. Radzionków 3
Przykład złego kontraktu Lata 90. XX w obiekt szkoła Działania: modernizacja źródła ciepła Roczny koszt ciepła przed modernizacją po modernizacji 100 000 zł 105 000 zł Oszczędność??? Jakie są źródła ewentualnych niepowodzeń??? 4
Źródła niepowodzeń Zły kontrakt - generalnie Nieprawidłowy pomiar oszczędności Nieprawidłowość może być przyczyną lub skutkiem Tzn.: może być wynikiem źle sformułowanego kontraktu jego części technicznej lub nieprawidłowe zasady liczenia oszczędności decydują o słabości kontraktu zły kontrakt w części dotyczącej weryfikacji efektu 5
1. Porównywalność Zasady prawidłowego pomiaru oszczędności 2. Pomiar przynajmniej jednej wielkości decydującej o zużyciu energii - w okresie trwania kontraktu (świadomie wybranej) 3. Rzetelna/wiarygodna identyfikacja stanu odniesienia 4. Profesjonalny pomiar zużycia energii (kosztu) przed/po modernizacji 5. Właściwa korekta stanu odniesienia 6. Czytelne zdefiniowanie pojęcia oszczędność oraz Przejrzystość i czytelność zasad wyznaczania oszczędności 6
p1. Porównywalność Pomiar wydajności wymaga porównania tych samych rzeczy w tych samych warunkach okres odniesienia okres porównawczy Dla porównania sprowadzamy zużycie energii do okresu odniesienia 7
Rzeczywista oszczędność porównujemy rzeczy porównywalne W naszym złym przykładzie mogło być tak: Temperatura w klasach wymagana wg PN 18 o C rzeczywista przed modernizacją po modernizacji 16 o C 18 o C Średnia temperatura zewnętrzna w sezonie grzewczym w roku przed modernizacją -2 o C w pierwszym roku po modernizacji -3 o C!!! W takim przypadku nie wystarczy proste porównanie zużycia/kosztu/ przed i po konieczna korekta 8
p3. Identyfikacja stanu odniesienia /linia bazowa/ Zużycie energii Oszczędności Niezbędne dane i informacje: zużycie energii, czynniki determinujące zużycie energii (zmienne niezależne, cz. statyczne) ocena wpływu efektów interaktywnych 9
Stan odniesienia c.d (2/2) Prawie we wszystkich przypadkach po instalacji ECM nie można powrócić i ocenić stanu odniesienia /bazowego/. Wtedy już nie istnieje!!! Ważne jest, aby prawidłowo określić i udokumentować wszystkie warunki odniesienia/bazowe przed realizacją ECM. Rozpoczynanie projektu EE bez identyfikacji stanu odniesienia = Rozcinanie pacjenta bez badań wstępnych. 10
Oszczędności Co rozumiemy przez pojęcie oszczędności? 11
Oszczędności czy koszty uniknięte Jak wysokie byłyby rachunki gdyby nie podjęto działań na rzecz efektywności energetycznej uniknięte zużycie energii lub uniknięte koszty. Przykład oszczędności i kosztów unikniętych na stronie następnej Dla określenia unikniętych kosztów specjaliści M&V dostosowują zużycie energii w okresie odniesienia do warunków okresu porównawczego /sprawozdawczego, raportowego/. Nazywając u.k. oszczędnościami ryzykują pomylenie ich z zapisami księgowymi. 12
Oszczędności czy koszty uniknięte Przykład: oszczędności vs koszty uniknięte Jan Kowalski aby płacić mniej za energię elektryczną może: wymienićżarówki żarnikowe na energooszczędne /utrzymując czas pracy oświetlenia i jego intensywność/ lub chodzić spać o godzinę wcześniej lub wykręcić jedną lub kilka żarówek żarnikowych (czytać i pracować przy słabszym świetle) Przypadek 1 - koszty uniknięte (w sensie IPMVP) Przypadki 2 i 3 oszczędności (księgowe) Kowalski mniej płaci, ale zmieniają się warunki np.. szybciej straci wzrok 13
Rachunek oszczędności Księgowi często traktują oszczędności jako redukcję kosztów Nie biorą pod uwagę żadnych korekt Więc mówiąc o oszczędnościach musimy prawidłowo sprecyzować nasze rozumienie tego słowa Należy określić zestaw warunków, dla których używane będzie stwierdzenie oszczędności 14
Nasz zły przykład - koszt ciepła Bez modernizacji koszt w roku porównawczym/raportowym (koszt skorygowany) byłby równy ok. 121 000 zł dla rzeczywistej temperatury zewnętrznej i temp. wewnętrznej 20 o C. ZATEM OSZCZĘDNOŚĆ = 121 000-105 000 = 16 000 zł 15
Różnica między dobrym i złym kontraktem Dobry kontrakt - Plan M&V szczegółowo omawiający proces oceny/pomiaru oszczędności. w tym: określenie stanu odniesienia wyraźne wskazanie sposobu pomiaru oszczędności. Jak powyższe zadanie zrealizować? wezwać specjalistę lub Wykorzystać IPMVP Protokół omawia wszystkie przytoczone wcześniej kwestie oczywiście bardziej szczegółowo 16
Proste i bezpieczne dla inwestora- klienta rozwiązanie Protokół IPMVP największa zaleta Wystarczy, że umowa z ESCO (TPF, PPP) zawiera klauzule: 1. gwarantowana oszczędność = 2. Oszczędności wyznaczane są zgodnie protokołem IPMVP Vol. I z 2010 roku, z wykorzystaniem Opcji.. (A, B, C lub D). Dodatkowo: korzystnie jest zlecić okresową przewidywaną przez IPMVP ocenę i weryfikację oszczędności niezależnemu od ESCO podmiotowi facilitatorowi. 17
Protokół IPMVP Międzynarodowy Protokół Oceny i Weryfikacji Oszczędności IPMVP (International Performance Measurement and Verification Protocol) systematyzuje kwestię wyznaczania i weryfikacji oszczędności dla potrzeb kontraktów EPC, ESCO. Tym samym - stosowanie IPMVP wyklucza możliwość wystąpienia opisanego zdarzenia 18
IPMVP - Korzyści Systematyzuje działania oraz definiuje standard podejścia do pomiaru oszczędności dla potrzeb gwarancji dla właścicieli obiektów (tworzenia Planu M&V) Pomaga stronom w stworzeniu przejrzystych, wzorcowych umów, Legitymizuje projekty ESCO Nadto: Dostarcza wytyczne dotyczące kompromisu pomiędzy dokładnością pomiaru a jego kosztem, Zapewnia dzięki stałej aktualizacji na stronie EVO -najwyższy poziom M&V 19
IPMVP a cel M&V Krótko: M&V stanowi dowód efektywnego zarządzania energią 20
Cele M&V - c.d. - detalicznie 1. Zwiększanie oszczędności energii. 2. Dokumentacja transakcji finansowych. 3. Zwiększanie finansowania projektów dotyczących efektywności. A także: 1. Poprawa projektowania, eksploatowania i konserwacji. 2. Wytłumaczenie/wyjaśnienie zmienności w budżecie dostawcy. 3. Wsparcie dla oceny regionalnych programów efektywności. 4. Edukowanie użytkowników obiektów w zakresie świadomości energetycznej. 5. Poprawa wyniku w systemach oceny trwałości zrównoważonego rozwoju 21
Ile za M&V? Koszt procedury M&V 22
Ograniczenia dla kosztu M&V Oszczędności Wartość Prosty jednorazowy pomiar Koszt M&V Kontrola w okresie miesiąca Złożoność procesu Jaka jest właściwa cena/koszt M&V??? 23
Prawo malejącego zwrotu kosztów Jaka jest relacja między kosztami M&V a korzyściami wynikającymi z poprawy dokładności? Koszt lub wartość (R) Korzyści Koszt Dokładność Można określić koszty dla różnego poziomu dokładności, jednak jest mało prawdopodobne aby określić konkretne korzyści płynące ze zwiększonej dokładności. 24
Cena M&V Zatem ile Całkowite roczne koszty wyznaczenia oszczędności nie powinny przekraczać 10% rocznych oszczędności. (Mogą być przekroczone jedynie w szczególnych przypadkach.) Dla projektów ESCO jest to najczęściej 3-5% Przyjęcie 0% (uznanie oszczędności za pewne). W rzeczywistości brak pomiaru oznacza niepewne oszczędności. To nie jest metoda IPMVP Stosunek kosztów do dokładności jest indywidualny dla każdego projektu 25
IPMVP - EVO Organizacja Oceny Efektywności (Efficiency Valuation Organization) www.evo-world.org twórca Międzynarodowego Protokołu Oceny i Weryfikacji Efektywności IPMVP, światowa organizacja non profit utworzona pod wpływem DoE USA prowadzona przez wolontariuszy na całym świecie, zarządzana przez biuro w Sofii (Bułgaria), 26
Baza użytkowników IPMVP Ponad 500 pobieranych plików na miesiąc, 10 języków użytkowych, 7 największych partnerów : Wielka Brytania, Brazylia, Chiny, Francja, Polska, Portugalia, Hiszpania, 27
Ale.IPMVP - to nie wszystko IPMVP nie obejmuje szczegółowo: Projektowania oprzyrządowania i systemów mierniczych, Szacowania kosztów M&V, Kwestii inżynieryjnych związanych z energetyką, Analizy statystycznej, IPMVP nie jest szczegółowym przewodnikiem jak książka kucharska IPMVP is not a Cookbook Potrzebuje uważnego zastosowania do każdego projektu Niezbędny jest zatem specjalista 28
Podsumowanie Protokół IPMVP jest sprawdzonym, godnym zaufania narzędziem pozwalającym na zawarcie bezpiecznego kontraktu (ESCO, EPC, PPP): Przedstawia procedurę wyznaczania oszczędności dla potrzeb rozliczeń między stronami kontraktu, Upraszcza kontrakt (ESCO, EPC, PPP) poprzez uwzględnienie go jako załącznika lub materiału referencyjnego, Ogranicza ryzyko inwestora do obszaru, w którym i tak normalnie je ponosi: zmiana stawek VAT, zmiana cen nośników energii, zmiana sposobu eksploatacji i/lub statusu obiektu, klęski żywiołowe. 29
Dziękuję za uwagę Krzysztof Wilk k.wilk@fewe.pl 30