W numerze: Nr 2 (32) Rok VII 27.05.2009r. W przeddzień prywatyzacji O krok od strajku generalnego Uchwała i stanowisko Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA S.A. Prywatyzacja polskiej energetyki tak zachowują się inwestorzy po prywatyzacji Kryzys, bezrobocie, zaciskanie pasa to problemy zwykłych Polaków. Francja. Pracownicy energetyki wstrzymują dostawy Składniki ceny energii w Polsce W przeddzień prywatyzacji W dzisiejszych realiach geopolitycznych, jednym z podstawowych elementów decydujących o suwerenności państw jest dostępność do źródeł energii. W tym kontekście, Polska energetyka stanowiła i nadal może stanowić podstawę uniezależnienia naszego kraju od Państw trzecich (zwłaszcza w kontekście uzależnienia gazowego). Jest to nasz ogromny majątek narodowy, dorobek wielu pokoleń Polaków, który przynosił dochody budżetowe i przy dobrym zarządzaniu mógł nadal się rozwijać bez obciążania finansów publicznych. Dziś polska energetyka wymaga pilnych inwestycji zarówno w sieci jak i w wytwarzanie. Niestety, rząd ucieka od odpowiedzialności za tę dziedzinę gospodarki proponując społeczeństwu plan wyprzedaży majątku narodowego, który stanowi ewidentne działanie na szkodę państwa i jego obywateli. Jak dowodzi postępujący, ogólnoświatowy kryzys gospodarczy, uniwersalne możliwości liberalizmu gospodarczego można uznać za zbankrutowane. Nawet najbardziej liberalna gospodarka świata (Stany Zjednoczone) przeznacza miliardy dolarów środków publicznych na złagodzenie kryzysu ekonomicznego. Tym samym, przepadły wszelkie ideologiczne przesłanki, rzekomo uzasadniające prywatyzację nawet strategicznych sektorów i segmentów gospodarki narodowej. Pozostał tylko jeden argument zwracający uwagę na niesprawność i nieefektywność zarządu państwowego w porównaniu z prywatnym. Faktycznie, o tym my pracownicy GK ENEA możemy przekonać się na własnej skórze. W warunkach coraz szerszej i głębszej destrukcji i degrengolady aparatu państwowego, co w naszym przypadku odnosi się do postępującego z każdą ekipą rządową picerstwa kolejnych Ministrów Skarbu Państwa oraz demoralizacji urzędników publicznych i ich przedstawicieli, (czego przejawy były ostatnio aż nadto widoczne w naszej Grupie), systematycznie upada poziom racjonalności, efektywności i dalekowzroczności zarządów w przedsiębiorstwach państwowych i tak skazanych przez władze na wyprzedaż. Szczególnie jest to widoczne w takich sektorach strategicznych jak energetyka. Tymczasem okazuje się, że zjawisko to jest charakterystyczne dla naszego kraju. W wielu krajach europejskich publiczne przedsiębiorstwa energetyczne działają sprawnie i efektywnie. Trzeba więc walczyć z wadliwym zarządzaniem i destrukcją organów publicznych, ale jednocześnie bronić własności państwowych przedsiębiorstw w sektorach strategicznych takich jak elektroenergetyka. Światowy kryzys znacznie zmniejszył popyt na majątek produkcyjny i obniżył ceny uzyskane przy sprzedaży. Dlatego rządy zachodnie powstrzymały planowane sprzedaże majątkowe. Na fali tej tendencji jeszcze w lutym br. Wiceminister Skarbu Jan Bury uspokajał, że nie dojdzie do sprzedaży przedsiębiorstw energetycznych poniżej Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 1
ich wyceny, gdyż nie wymusza tego sytuacja budżetowa państwa. Jednak niedługo potem, Minister Skarbu Aleksander Grad, zapewne pod naciskiem grożącego bankructwa budżetowego wyraził gotowość sprzedaży państwowych spółek nawet taniej niż planowano i to bezpośrednio inwestorom strategicznym z pominięciem oferty publicznej i giełdy według zasady byle jak i byle komu. Byle sprzedać. Zamiar sprzedaży wielkoobszarowych holdingów energetycznych bezpośrednio inwestorowi w praktyce oznacza oferowanie ich wielkim koncernom sąsiednich państw, co prowadzi bezpośrednio do energetycznego rozbioru Polski. Na uwagę zasługuje także fakt, który wpisuje się w prowadzoną obecnie politykę Rządu. Minister Grad zapowiedział, że już na jesieni doprowadzi do prywatyzacji ENEA właśnie w taki sposób i że nie będzie się liczył z protestami związków zawodowych. Taka postawa jest jawnym przejawem arogancji urzędnika państwowego, który z własnej i nieprzymuszonej woli zdecydował się pełnić w imieniu społeczeństwa odpowiedzialną funkcję włodarza majątku narodowego. Energetyka polska jest od prawie 20 lat przedmiotem penetracji i ataku wszelkiego rodzaju ideologów rynkowych i agentów wpływu wielkiego kapitału oraz zagranicznych korporacji i sił politycznych. Ludzie nie znający zupełnie specyfiki tego sektora zaczęli decydować o jego przekształceniach własnościowych i organizacyjnych. Około 30 kolejnych różnych ministrów i wiceministrów częściowo pod wpływem zagranicznych doradców reorganizowało przemysł energetyczny, prywatyzowało i tworzyło pozory rynku tam gdzie nie ma do tego warunków. W dokumentach rządowych, na podstawie których przeprowadzane są kolejne działania w sektorze zmierzające do prywatyzacji nie uwzględnia się takich zagrożeń jak: bezpieczeństwo energetyczne kraju; wzrost cen; wtórna monopolizacja rynku. W opracowaniach tych pominięto całkowicie takie zagadnienia jak np. możliwość komunalizacji przedsiębiorstw energetycznych poprzez przekazanie ich samorządom. Zniesiono także dobrze sprawdzony status prawny i finansowy przedsiębiorstwa użyteczności publicznej bezpośrednio związany z misją firm energetycznych. Ponadto pominięto zjawisko znacznego wzrostu cen energii dla odbiorców po pełnej prywatyzacji. Przy tym wszystkim inicjatywy prywatyzacyjne w sposób notoryczny pomijają zagadnienia związane z zagwarantowaniem bezpieczeństwa energetycznego kraju, co wynika z faktu nieumiejętności powiązania działań prywatyzacyjnych w sektorze w kontekście szerszych, ale konkretnych aspektów gospodarczo politycznych. Strategiczna rola elektroenergetyki w gospodarce kraju, a także jej komunalny charakter wynikający ze statusu użyteczności publicznej wydają się oczywiste. Energetyka charakteryzuje się wysokim stopniem kapitałochłonności i długotrwałością urządzeń oraz koniecznością bilansowania produkcji i zużycia w każdej jednostce czasu. Ta specyfika powoduje, że wszelkie działania w tej branży muszą być wyjątkowo dokładnie przemyślane, zaplanowane w dłuższym okresie czasu. Hasło liberalizacji rynku nie może przesłaniać konieczności zachowania własności państwowej strategicznych obiektów wytwórczych i sieciowych oraz pełnej państwowej kontroli i regulacji krajowego systemu energetycznego. W każdej restrukturyzacji trzeba poszukiwać optymalnego podziału własności, zadań i uprawnień pomiędzy organami państwa oraz państwowymi, komunalnymi i sprywatyzowanymi podmiotami działającymi na niedoskonałym rynku. Program przekształceń w energetyce, w tym również prywatyzacji, powinien być częścią szerszego programu restrukturyzacji gospodarki, realizującego nadrzędne cele społeczne i polityczne. Program taki winien być wszechstronnie przetestowany, w celu sprawdzenia jego efektywności, wpływu na rynek i ceny, możliwości regulacyjnych, warunków dalszego rozwoju, bezpieczeństwa energetycznego. Tymczasem obecnie energetyka polska wchodzi w prywatyzację i europejski rynek energetyczny, merytorycznie nieprzygotowana, bez wyraźnie sprecyzowanego celu, prawidłowych kierunków i jakiegokolwiek programu. Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 2
W warunkach przyszłego europejskiego rynku energetycznego tylko zachowanie prawa własności państwa do podstawowych obiektów energetycznych może zapewnić ich pracę zgodnie z polskim interesem społecznym. Państwo podejmując wyprzedaż kapitałowi zagranicznemu obiektów o strategicznym znaczeniu podważa własne bezpieczeństwo energetyczne i suwerenność gospodarczą. Osłabia też podmiotowość i samorządność obywateli. Trzeba pamiętać, że rezultatem krańcowo wadliwej prywatyzacji energetyki może być doprowadzenie do tego, że w Polsce nie będzie polskiej energetyki tylko energetyka zagraniczna działająca w obcym interesie. Energetyka, która będzie budowała u nas co będzie chciała i zaopatrywała kogo będzie chciała i jak będzie chciała i to po wygórowanych cenach, może też (podobnie do działań niektórych zagranicznych banków) odmówić zasilania pewnych odbiorców krajowych wykazując, że to nie jest dla niej dostatecznie korzystne. Oczywiście prywatyzacja taka jest związana z doraźnym efektem ekonomicznym i wprowadzaniem tzw. nowoczesnego zarządzania co wiąże się zazwyczaj z likwidacją zbędnych rezerw i redukcją zatrudnienia, ale jak pokazują przykłady z dotychczas przeprowadzonych prywatyzacji, efekty ekonomiczne osiągane najczęściej kosztem pracowników zawłaszczają nowi właściciele. W dłuższej perspektywie czasowej, gdy wzrasta zapotrzebowanie na energię elektryczną i ujawnia się niedostatek mocy, prywatni właściciele nie są wcale skłonni do prowadzenia inwestycji. Jednocześnie prywatne koncerny energetyczne mają tendencję do stałego rozrastania i monopolizowania kolejnych obszarów. Analiza sprywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych, w tym także energetycznych wskazuje, że w ciągu 3 lat od prywatyzacji niezależnie od wcześniejszych zobowiązań z przedsiębiorstw tych zostaje zwolniona prawie całkowicie polska kadra kierownicza, a zwolnienia pracowników idą zawsze dalej od zapowiadanych. Tymczasem polskie władze przed kolejnym krokiem prywatyzacyjnym nigdy nie przeprowadziły analizy w formie rozliczenia poprzednich prywatyzacji obejmującej analizę wartości sprzedanych obiektów oraz wpływów do budżetu sprzed prywatyzacji, z prywatyzacji i po prywatyzacji. Energetyka stanowiła i może nadal stanowić podstawę naszej suwerenności. Działania zmierzające do zagrożenia tej suwerenności nie mogą być akceptowane zarówno z energetycznego jak i społecznego i pracowniczego punktu widzenia. Trudno zaakceptować sytuację, w której Ministerstwo Skarbu Państwa zamiast starań o pomnażanie majątku narodowego pełni funkcję likwidatora tego majątku, czy też w obecnych warunkach globalnego kryzysu prowadzi posezonową wyprzedaż. Doświadczenia ostatnich miesięcy, kiedy na skutek politycznego układu, przedsiębiorstwo energetyczne obcego państwa uratowało zagrożoną prywatyzację polskiej firmy nie stanowi dobrego wzorca dla dalszych działań prywatyzacyjnych. Także przypadkowość decyzji personalnych w firmach energetycznych wskazuje na to, że Ministrowi Skarbu Państwa nie zależy na sprawnym zarządzaniu państwowym majątkiem. Czyżby zachodziło tu podejrzenie, że im bardziej uda się te firmy zdestabilizować, tym bardziej łatwo będzie uzasadnić mizerną cenę przy prywatyzacji? Wobec takich okoliczności oczekujemy od Ministra Skarbu Państwa odpowiedzialności za przyszłość polskich przedsiębiorstw. Oczekujemy takiego zarządzania majątkiem państwowym, aby przynosił on określone korzyści długoterminowe. Wzywamy Ministra Skarbu Państwa do porzucenia prywatyzacyjnego szaleństwa i zdecydowanego zaniechania dalszej bezsensownej wyprzedaży polskiej energetyki. Redakcja Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 3
Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 4
Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 5
Prywatyzacja polskiej Energetyki tak zachowują się inwestorzy po prywatyzacji. 1. EDF - (państwowy francuski koncern energetyczny) Przedstawiciele pracowników Electricite de France (EDF), protestowali 6.03.2009 w Warszawie przed ambasadą Francji, wręczyli petycję w obronie miejsc pracy w polskich spółkach francuskiego państwowego koncernu. EDF jest obecny w Polsce od ponad 10 lat. Do Grupy EDF w Polsce należą: Elektrownia "Rybnik" SA, Elektrociepłownia Kraków SA, Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich Kogeneracja SA, Elektrociepłownie Wybrzeże SA, Cergia SA, Elektrociepłownia Zielona Góra SA. Obecnie pracuje w tych spółkach łącznie ok. 4 tys. osób. Od momentu prywatyzacji w poszczególnych spółkach zredukowano już około 2 tys. stanowisk pracy. Kolejny projekt restrukturyzacji polegający na utworzeniu Centrum Usług Wspólnych (CUW) zakłada kolejną redukcję zatrudnienia o 1400 pracowników. "Przychodzimy z nadzieją, że francuski rząd wycofa się z tego projektu restrukturyzacyjnego i że ambasador Francji wpłynie na decyzję francuskich władz" - mówił przed ambasadą przewodniczący NSZZ "Solidarność" przy Elektrociepłowni Kraków Stanisław Chmielewski. W petycji protestujący apelowali do ambasadora o zwrócenie uwagi na postępowanie przedstawicieli EDF w Polsce w procesie restrukturyzacji. Nie ma dialogu społecznego, jest monolog francuskiego właściciela. Nie ma odpowiedzialności społecznej, bowiem nikt nie analizuje sytuacji pracowników w poszczególnych spółkach i nie uwzględnia sytuacji na rynku pracy i kryzysu ekonomicznego na świecie. Nie ma zapisów kodeksu etycznego, gdyż nie ma zrozumienia i troski dla niepokoju i emocji związanych z tak dużym projektem restrukturyzacyjnym" - napisano w petycji. 2. VATTENFALL - ( państwowy szwedzki koncern energetyczny) Vattenfall jest obecny w Polsce od 8 lat.w tym okresie stał się większościowym właścicielem Górnośląskiego Zakładu Energetycznego (GZE) oraz Elektrociepłowni Warszawskich. oraz współwłaścicielem (18,7 % akcji )ENEA S.A. -Zatrudnienie w GZE przed prywatyzacją 3200 obecnie 1300. -Zatrudnienie w EC Warszawskich przed prywatyzacją 4000 obecnie 1200. 3. RWE - (niemiecki koncern samorządowy) RWE jest właścicielem Stołecznego Zakładu Energetycznego (STOEN) Wypowiedział Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy, nowy Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy opiera się w większości tylko na zapisach Kodeksu Pracy. -zatrudnienie przed prywatyzacją 1600 obecnie 1270. 4. Electrabel (belgijska spółka energetyczna, będąca częścią międzynarodowej Grupy GDF SUEZ) ELECTRABEL w kwietniu 2000 roku stał się właścicielem Elektrowni im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu. W 2002 roku Zarząd elektrowni rozpoczął program restrukturyzacji polegający na wydzieleniu z jej struktur obszarów usługowych, niezwiązanych bezpośrednio z produkcją energii elektrycznej. W rezultacie powstało 11 spółek, w których 100% udziałów miała elektrownia. Począwszy od grudnia 2003 roku sześć z wydzielonych spółek zostały sprzedane nowemu inwestorowi. Zatrudnienie przed prywatyzacją wynosiło 2345 etatów. W wyniku wdrożonego programu dobrowolnych odejść obecne zatrudnienie w elektrowni wynosi 513 etaty, a w spółkach zależnych ok. 1400 etaty. W spółkach zależnych nie jest stosowany ZUZP, są regulaminy wynagradzania. Mimo gwarancji zatrudnienia dokonano zwolnień ponad 1200 pracowników, zastępując ich nowymi niskopłatnymi z rynku pracy. Pakiet socjalny wygasa w roku 2010. (źródło: opracowanie KM NSZZ Solidarność ENEA) Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 6
Kryzys, bezrobocie, zaciskanie pasa - to problemy zwykłych Polaków. To nie dotyczy ministerialnych urzędników!!! Gdy cały kraj z trudem walczy z gospodarczą zapaścią, oni żyją jak u Pana Boga za piecem. W ubiegłym roku ich hojni szefowie dali im średnio 13,5 proc. podwyżek. Rekord pobito w Ministerstwie Sportu. Mirosław Drzewiecki (53 l.) podwyższył swoim ludziom pensje o 40 procent! W tej sytuacji szczytem bezczelności jest to, że szefowie resortów chwalą się, że przez pierwszy kwartał tego roku wypłacili tylko symboliczne nagrody lub nie przyznali ich wcale. Nic dziwnego, skoro już wydali miliony na podwyżki! Dane, które pokazujemy w tabelce obok, to oficjalne informacje z ministerstw. Gdy je zobaczyliśmy, nie mogliśmy uwierzyć własnym oczom. Bo przecież rząd zapowiadał cięcie kosztów. Tymczasem okazuje się, że jeszcze w tamtym roku pracownicy niemal wszystkich ministerstw otrzymali gigantyczne podwyżki. Jak dowiedzieliśmy się w Centrum Informacyjnym Rządu, za podwyżki w resortach odpowiadają ich szefowie, czyli ministrowie. Średnia podwyżka we wszystkich ministerstwach wyniosła 13,5 proc. Dla porównania przeciętny Polak dostał w 2008 r. tylko 9 proc. podwyżki, a np. pensja nauczyciela dyplomowanego wzrosła z 2195 zł do 2380 zł, czy o niecałe 8,5 proc.! O komentarz do tej sytuacji poprosiliśmy rzecznika rządu. Niestety, Paweł Graś (45 l.) nie chciał rozmawiać o rosnących urzędniczych pensjach. Bardziej rozmowny okazał się szef resortu rolnictwa Marek Sawicki (51 l.). Jego pracownicy dostali najmniejszą, tylko 3- procentową podwyżkę. Ale jak się okazuje... chyba przez pomyłkę! Tylko tyle? Wydawało mi się, że dałem pracownikom wyższe podwyżki powiedział Faktowi minister Marek Sawicki (51 l.). Ministerstwo Sportu: średnie wynagrodzenie w 2007 4781 zł średnie wynagrodzenie w 2008 6710 zł średnia podwyżka 1929 zł Ministerstwo Obrony: średnie wynagrodzenie w 2007 3374,94 zł średnie wynagrodzenie w 2008 4544,27 zł średnia podwyżka 1169,33 zł Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego: średnie wynagrodzenie w 2007 4447 zł średnie wynagrodzenie w 2008 5328 zł średnia podwyżka 881 zł Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji: średnie wynagrodzenie w 2007 4686 zł średnie wynagrodzenie w 2008 5506 zł średnia podwyżka 820 zł Ministerstwo Spraw Zagranicznych: średnie wynagrodzenie w 2007 5496,95 zł średnie wynagrodzenie w 2008 6233,26 zł średnia podwyżka 736,31 zł Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: średnie wynagrodzenie w 2007 4781,85 zł średnie wynagrodzenie w 2008 5310,98 zł średnia podwyżka 529,13 Itd., itd., itd. (źródło: e-fakt) Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 7
www.cire.pl 22.04.2009 Francja. Pracownicy energetyki walcząc o podwyżki wstrzymują dostawy Domagający się podwyżek pracownicy francuskich firm energetycznych przeprowadzili w ostatnich dniach akcje dzikiego odcinania dostaw energii elektrycznej i gazu kilkuset tysięcy gospodarstw w regionie paryskim - pisze w środę Le Parisien. Jak wyjaśnia gazeta, pracownicy EDF i GDF - od trzech tygodni żądają podwyższenia płacy o 5 proc. I dodatkowych premii w wysokości 1500 euro. Negocjacje między związkowcami branży energetycznej a pracodawcami nie postępują, więc związki zawodowe posuwają się do radykalnych form protestu. We wtorek i środę tysiące mieszkańców podparyskich departamentów Seine-Saint-Denis, Yvelines, Vald'Oise i Val-de-Marne zostało nagle pozbawionych dostaw energii elektrycznej i gazu. Przerwy w dostawach przeważnie trwały kilka godzin. Poza tym około 350 tysiącom swoich klientów protestujący pracownicy EDF przestawili rano liczniki energii elektrycznej na wyższe niż zwykle taryfy. Dyrekcja EDF potępiła te akty sabotażu i ogłosiła ściganie ich sprawców na drodze sądowej. Podobne niezapowiedziane odcinanie od dostaw energii przeprowadzano też we wtorek w dużych sieciach handlowych, m.in. Carrefour. Związkowcy zapowiadają, że będą kontynuować akcje, jeśli negocjacje płacowe nie przyniosą rezultatów. Francuskie media zauważają, że w ostatnich tygodniach metody walki o prawa pracownicze bardzo się zradykalizowały. Coraz częściej dochodzi we Francji do porwań menedżerów przez zdesperowany personel, który chce wymusić w ten sposób ustępstwa. We wtorek robotnicy fabryki opon Continental zdewastowali siedzibę władz lokalnych w Compiegne (Pikardia) po tym, jak sąd potwierdził decyzję o likwidacji ich zakładu pracy w pobliskim Clairoix. W Polsce ostatnio wiele działań Rządu skierowanych jest na poróżnienie grup pracowniczych producentów energii na producentów węgla i odwrotnie, odbiorców energii na producentów energii itd. Chcę poinformować Koleżanki i Kolegów, iż cena wyprodukowania jednej megawatogodziny - 1 MWh z węgla kamiennego lub brunatnego w Polsce to średnio 200,00 zł. W cenie 200,00 zł znajduje się koszt produkcji węgla, zakupu węgla, produkcji energii. 60% tej ceny, czyli 120,00 zł jest to cena polityczna, czyli podatki. W 80 zł mieszczą się m.in.: - 17% - płace, czyli 13,60 zł - 20% - cena węgla, czyli 16,00 zł Koleżanki i Koledzy Rząd upiera się szukać oszczędności w płacy, czyli w 17% tj. w 13,60 zł i w cenie węgla, w 20% czyli w 16,00 zł. W 120,00 zł mieszczą się m.in. - 30,00 zł dopłata do certyfikatów energii zielonej - ok. 23,00 zł to akcyza. 1 MWh = 200 zł w tym podatki 120 zł w tym dopłata do energii zielonej 30 zł 1MWh bez podatków = 80 zł w tym płace 13,60 zł w tym cena węgla 16,00 zł koszty transportu paliwa i koszty produkcji energii 50,40 zł w tym akcyza ok. 23 zł GDYBY TYLKO ZREZYGNOWAĆ Z DOPŁAT DO ENERGII ZIELONEJ I AKCYZY TO CENA ENERGII ELEKTRYCZNEJ WYNIOSŁABY 147 zł ZA MWh Kazimierz Grajcarek Przewodniczący Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ "Solidarność" Biuletyn informacyjny Organizacji Międzyzakładowej NSZZ "Solidarność" ENEA Redaguje Zespół Redakcyjny Adres Redakcji - 60-967 Poznań, ul. Nowowiejskiego 11 - biuro K.M. NSZZ "S" Telefon - 856-11-66 Numer zamknięto 26.05.2009r. Nakład - 2500egz. Biuletyn informacyjny Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność ENEA nr 2/2009 str. 8