KOGENERACJA Od procesu inwestycyjnego do sprzedaży energii elektrycznej Co dalej z mechanizmem wsparcia Norbert Grudzień
Inwestycja Literatura z zakresu ekonomii podaje szereg definicji terminu Inwestycja. Jedna z nich brzmi następująco: Inwestycja jest bieżącym wyrzeczeniem dla przyszłych korzyści, przy czym teraźniejszość jest względnie dobrze znana, natomiast przyszłość to tajemnica. Zatem inwestycja jest wyrzeczeniem się pewnego dla niepewnej korzyści.
Model biznesowy teraźniejszość a przyszłość Lokalny rynek ciepła sieć ciepłownicza Ciepłownia energia cieplna KOGENERACJA energia elektryczna certyfikaty Giełda lub Kontrakt Paliwo TGE Opał Gaz Biomasa Biogaz 3
Przed podjęciem decyzji o wydatkowaniu nakładów inwestycyjnych na długie okresy należy uwzględnić: ogólną koniunkturę w gospodarce, techniczne i ekonomiczne warunki gospodarowania, wielkość popytu, warunki na rynku pracy, działania konkurencji, sytuację na rynkach finansowych. Należy zauważyć, że inwestowanie w majątek trwały (mimo znaczących różnic) ma także pewne cechy podobieństwa do inwestycji finansowych (kapitałowych), np. w papiery wartościowe. Podobieństwo to polega na tym, że w obu przypadkach występuje również niepewność i ryzyko inwestowania, z tym jednak, że problematyka inwestycji rzeczowych jest bardziej złożona, ponieważ jest związana z analizą tendencji nie tylko na rynku pieniężnym i kapitałowym, a także na wielu innych rynkach.
Proces inwestycyjny i jego elementy Proces inwestycyjny można zdefiniować jako zbiór wzajemnie połączonych czynności i działań, związanych z realizacją decyzji ustalającej potrzebę i cel inwestowania w środki majątku trwałego, zdolne do pełnienia funkcji, do których są przeznaczone. Przygotowanie, realizacja i uruchomienie każdej inwestycji wymaga odpowiedniego okresu. Wszystkie niezbędne czynności tworzą kolejne fazy procesu inwestycyjnego. Proces inwestycyjny można także zdefiniować jako zespół działań od rozpoczęcia programowania zamierzenia rozwojowego do osiągnięcia projektowanej zdolności produkcyjnej. Celem inwestowania jest osiągnięcie efektów gospodarczych określonych w decyzji uruchamiającej ten proces, które są przedstawione w dokumentacji projektowej.
Działalność inwestycyjną charakteryzują prawidłowości, niezależne od rodzaju realizowanych inwestycji. W ich przebiegu wyodrębnić można etapy, w których są wykonywane pewne działania jednocześnie lub w określonej kolejności. W przebiegu procesu inwestycyjnego można wyodrębnić cztery podstawowe etapy, a mianowicie: programowania inwestycji, projektowania inwestycji, realizacji inwestycji, dochodzenia do projektowanej zdolności produkcyjnej. Istotnym zagadnieniem jest cykl życia projektu inwestycyjnego, zawierający trzy fazy, a mianowicie: przed inwestycyjną, inwestycyjną (realizacyjną), operacyjną.
Realizacja procesu inwestycyjnego FAZA 1 Programowanie Inwestycji Opis wszelkich możliwości inwestycyjnej Uzasadnienie strategiczne Ocena dostępności paliw i ich parametrów Dostępność technologii Możliwość wyprowadzenia mocy FAZA 2 Przygotowanie Inwestycji Analiza inwestycyjna - Opis zadania inwestycyjnego - Wybór technologii - Weryfikacja wykonalności - Analiza zwrotów - Kluczowe ryzyka - Określenie budżetu - Planowany harmonogram Zabezpieczenie Projektu -Parametry kluczowych Umów - Struktura i plan finansowania - Warunki przyłączeniowe -Porozumienia Handlowe - Wstępne zabezpieczenie finansowania FAZA 3 Realizacja Inwestycji Uzyskanie Pozwolenia/ń na budowę Zamknięcie finansowania Prace budowlane -Wybór GW - Nadzór nad zgodnością prac z przyjętym harmonogramem i budżetem FAZA 4 Osiągniecie założeń produkcyjnych Rozruch technologiczny Pomiary gwarancyjne parametrów osiągalnych Pozwolenie na użytkowanie Koncesja URE Szkolenie załogi Rozliczenie inwestycji wg KŚT Komentarz: Termin zawarcia kluczowych Umów jest zależny przede wszystkim od warunków finansowania i pozostaje do decyzji Inwestora 7
Sprzedaż energii elektrycznej Umowa terminowa kontrakt i rynek bilansujący Giełda Rynek dnia następnego
RYNEK TERMINOWY Kontrakty terminowe pozwalają wyznaczyć cenę energii elektrycznej w dłuższym horyzoncie czasowym (na TGE do trzech lat do przodu), co stwarza istotne impulsy cenowe dla inwestorów, którzy planują budowę nowych mocy wytwórczych. Sprzedawcom energii i dużym odbiorcom pozwalają prognozować ceny i optymalizować swoje koszty sprzedaży/zakupu energii elektrycznej. Wg prognoz koszty wytwarzania energii elektrycznej wzrosną gwałtownie ok. 2013 roku i 2020 roku, ze względu na objęcie obowiązkiem zakupu uprawnień do emisji gazów cieplarnianych oraz wzrostem kosztów inwestycyjnych związanych z nowymi mocami wytwórczymi.
RYNEK BILANSUJĄCY W praktyce umowy sprzedaży energii na rynku terminowym określają ilości energii, która zostanie pobrana w poszczególnych godzinach kolejnych dni, których dotyczy umowa. Ilości energii dostarczonej w każdej godzinie określana jest na podstawie sporządzanych przez Wytwórcę prognoz dostaw energii elektrycznej (grafików dobowo-godzinowych). Gdy sporządzona prognoza okaże się nietrafna, w chwili faktycznego poboru energii odbiorca znajdzie się w sytuacji jej braku lub posiadania nadwyżki kupionej wcześniej energii. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku odbiorca nie zostanie pozbawiony dostawy energii, a z pomocą przyjdzie mu wspomniany już obowiązkowy udział w rynku bilansującym. W pierwszym przypadku, brakująca ilość energii zostanie przez niego dokupiona na rynku bilansującym. Analogicznie, nadwyżka kupionej energii musiała być odsprzedana na tymże samym rynku bilansującym. Rynek bilansujący jest tzw. rynkiem technicznym, czyli nie jest miejscem handlu energią.
RYNEK DNIA NASTĘPNEGO (RDN) Rynek Dnia Następnego funkcjonuje od 30 czerwca 2000 roku i jest fizycznym rynkiem spot dla energii elektrycznej. Oznacza to, że w wyniku zawartych transakcji następuje fizyczny przepływ energii elektrycznej, dlatego rynek ten przeznaczony jest w szczególności dla: - Wytwórców energii elektrycznej - Sprzedawców energii elektrycznej (wydzielone po 1 lipca 2007 roku z dawnych spółek dystrybucyjnych podmioty handlujące energią - działające w oparciu o koncesję na obrót energią elektryczną) Rynek Dnia Następnego na TGE składa się z 24 godzinowych rynków, na których notowane są po jednym rodzaju kontraktu godzinowego. Obrót na RDN prowadzony jest z dokładnością do 0,01 zł/mwh. Minimalny wolumen w zleceniu wynosi 0,1 MWh. Notowania odbywają się codziennie, również w dni świąteczne.
Świadectwa pochodzenia mechanizm wsparcia dla kogeneracji
Co dalej z mechanizmem wsparcia Kraje członkowskie UE mają obowiązek co cztery lata wykonać analizę potencjału kogeneracji swoich gospodarek. (dyrektywa 2004/8/EC) Polska po raz pierwszy taką analizę przedstawiła w 2007 roku. Zespół naukowców Politechniki Warszawskiej oraz Politechniki Śląskiej opracował Analizę krajowego potencjału wysokosprawnej kogeneracji oraz Strategię rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji. Przyjęto, że w Rzeczypospolitej Polskiej stosowany będzie system wsparcia oparty na zbywalnych świadectwach pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w skojarzeniu. Stosowane aktualnie w Rzeczypospolitej Polskiej technologie kogeneracji charakteryzują się małym wskaźnikiem skojarzenia. Konieczne jest zatem uruchomienie procesu wymiany urządzeń w istniejących elektrociepłowniach. Wymiana ta jest konieczna także ze względu na znaczące zużycie eksploatowanych instalacji. Opracowanie, a następnie realizacja strategii rozwoju wysokosprawnej kogeneracji w Polsce zgodnie z dyrektywą 2004/8/WE powinno spowodować usunięcie barier rozwoju skojarzonego wytwarzania.
Zmiany głównych definicji Projekt z dnia 28.09.2012 roku Wysokosprawna kogeneracja wytwarzanie energii elektrycznej lub mechanicznej i ciepła użytkowego w kogeneracji, które zapewnia oszczędności energii pierwotnej zużywanej w: a) jednostce kogeneracji w wysokości nie mniejszej niż 10% w porównaniu z wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła w układach rozdzielonych o referencyjnych wartościach sprawności dla wytwarzania rozdzielonego lub b) jednostce kogeneracji o mocy zainstalowanej elektrycznej poniżej 1 MW w porównaniu z wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła w układach rozdzielonych o referencyjnych wartościach sprawności dla wytwarzania rozdzielonego Ciepło użytkowe w kogeneracji - ciepło wytwarzane w kogeneracji, służące zaspokojeniu niezbędnego zapotrzebowania na ciepło lub chłód, które gdyby nie było wytworzone w kogeneracji zostałoby pozyskane z innych źródeł;
Energia elektryczna z kogeneracji energię elektryczną wytwarzaną w kogeneracji i obliczoną jako: a) roczną produkcję energii elektrycznej w jednostce kogeneracji w roku kalendarzowym, wytworzoną ze średnioroczną sprawnością przemiany energii chemicznej paliwa w energię elektryczną lub mechaniczną i ciepło w kogeneracji, co najmniej równą sprawności granicznej: - 75% dla jednostki kogeneracji z urządzeniami typu: turbina parowa przeciwprężna, turbina gazowa z odzyskiem ciepła, silnik spalinowy, mikroturbina, silnik Stirlinga, ogniwo paliwowe, albo - 80% dla jednostki kogeneracji z urządzeniami typu: układ gazowo-parowy z odzyskiem ciepła, turbina parowa upustowo-kondensacyjna, albo b) iloczyn współczynnika i rocznej ilości ciepła użytkowego w kogeneracji wytworzonego ze średnioroczną sprawnością przemiany energii chemicznej paliwa w energię elektryczną lub mechaniczną i ciepło użytkowe w kogeneracji niższą niż sprawności graniczne, o których mowa w lit. a: współczynnik ten jest obliczany na podstawie pomiarów parametrów technologicznych jednostki kogeneracji, dla danego przedziału czasowego, i określa stosunek energii elektrycznej z kogeneracji do ciepła użytkowego w kogeneracji;
Polenergia Kogeneracja Sp. z o.o. Świadectwa pochodzenia z kogeneracji Świadectwa pochodzenia z kogeneracji wydaje się oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji w jednostce kogeneracji: 1. Opalanej gazem ziemnym wysokometanowym lub zaazotowanym, lub o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej źródła poniżej 1 MW ; 2. Opalanej metanem uwalnianym i ujmowanym przy dołowych robotach górniczych w czynnych, likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach węgla kamiennego lub gazem uzyskiwanym z przetwarzania biomasy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. Nr 169, poz. 1199, z późn. zm.); 3. W której rozpoczęto wytwarzanie energii elektrycznej nie wcześniej niż dnia 1 stycznia 2013 r., 4. Innej niż wymienione w punktach 1-3. Dla jednostki energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji, wydaje się tylko jedno świadectwo pochodzenia z kogeneracji. Opłata zastępcza na 2013 rok wynosi Ozg=149,30 zł/mwh IV KONFERENCJA TECHNICZNA Tarnowo Podgórne, 12-13 kwietnia 2011 roku
Polenergia Kogeneracja Sp. z o.o. NOWOŚĆ!!! Zapowiedź świadectwa pomarańczowego przez MG Pomarańczowe certyfikaty wesprą nowo oddawane jednostki wytwarzające jednocześnie energię elektryczną i ciepło Wysokość wsparcia pomarańczowymi certyfikatami, inaczej niż w przypadku pozostałych świadectw pochodzenia z kogeneracji, nie będzie wyznaczana przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Wartość opłaty zastępczej, od której w dużej mierze zależeć będzie wysokość wsparcia, została określona wzorem. Zgodnie z nim suma średniej ceny sprzedaży na rynku konkurencyjnym oraz ceny pomarańczowych certyfikatów ma wynosić 400 zł/mwh. Przy cenie energii na poziomie ok. 190 zł/mwh opłata zastępcza zostałaby określona na poziomie 210 zł/mwh. Wsparcie dla nowych jednostek nie będzie uzależnione od mocy i paliwa wykorzystywanego w instalacji kogeneracyjnej. Niezależnie od chwili oddania nowej instalacji (pod warunkiem, że nastąpi to po 1 stycznia 2013 roku) wsparcie pomarańczowymi certyfikatami obowiązywać ma jedynie do marca 2031 roku. W rezultacie najbardziej skorzystają ci inwestorzy, którzy najszybciej uruchomią nowe moce
Polenergia Kogeneracja Sp. z o.o. Procedura uzyskania świadectw pochodzenia z kogeneracji do 14 dni do 30 dni Złożenie wniosku o wydanie świadectwa CHP w ciągu 14 dni Kontrola wyników pomiarów OSD/OSP Potwierdzenie na podstawie wskazań urządzeń pomiarowych, ilości EE URE Wniosek weryfikacja formalna i merytoryczna TGE lub RR Rejestr SP i PM SP Zapisanie świadectwa w rejestrze TGE lub RR Komunikacja niezgodności Wydawanie świadectwa Kogeneracja Korekta wydanych świadectw po upływie roku (15 luty) Odmowa wydania świadectwa, także 30 dni IV KONFERENCJA TECHNICZNA Tarnowo Podgórne, 12-13 kwietnia 2011 roku
Wniosek o wydanie świadectw z kogeneracji Okres wytworzenia energii elektrycznej obejmuje jeden lub więcej następujących po sobie miesięcy kalendarzowych W przypadku gdy wniosek składany jest za okres: roku kalendarzowego należy dołączyć do niego sprawozdanie, sporządzone na podstawie uzyskanej w tym okresie średniorocznej sprawności w okresie krótszym niż rok kalendarzowy, dane ilościowe podaje się łącznie za okres objęty wnioskiem, z podziałem na poszczególne miesiące. Przedsiębiorstwo energetyczne przedkłada Prezesowi URE do dnia 15 lutego sprawozdanie dotyczące jednostki kogeneracji za okres poprzedniego roku kalendarzowego określone na podstawie rzeczywistej średniorocznej sprawności przemiany, do wniosku należy dołączyć: schemat zespołu urządzeń wchodzących w skład jednostki kogeneracji opinię akredytowanej jednostki, sporządzoną na podstawie badania przedsiębiorstwa, stwierdzającą prawidłowość danych zawartych w sprawozdaniu oraz zasadność składania wniosku o wydanie świadectw wniosek o wydanie odpowiedniej ilości świadectw, w przypadku wystąpienia niedoborów wniosek o umorzenie wydanej ilości świadectw w przypadku wystąpienia nadwyżki
Wszelkie niezbędne informację związane z przygotowaniem wniosku znajdują się na stronach URE
Audyt roczny weryfikacja procedur przyjętych przez Wytwórcę Określenie ilości energii doprowadzonej i wyprowadzonej z układu. Wyznaczenie ilości ciepła użytkowego wytworzonego w jednostce kogeneracji Wyznaczenie sprawności wytwarzania energii energii elektrycznej i ciepła Określenie ilości energii elektrycznej z kogeneracji Wyznaczenie energii chemicznej zawartej w paliwach zużytych w jednostce kogeneracji Wyznaczenie oszczędności energii pierwotnej
Audyt roczny przykłady niezgodności Niewłaściwe usytuowanie pomiaru ciepła. Niezgodna z wymaganiami klasa pomiarowa liczników ee na zaciskach generatora Brak aktualnych cech legalizacji Brak dowodów sprawdzenia przyrządów pomiarowych, protokołów sprawdzenia bądź kalibracji Niezgodny schemat jednostki kogeneracji Brak w koncesji zapisu o wytwarzaniu w kogeneracji Brak dokumentów potwierdzających wartość opałową paliwa Brak protokołów odczytu urządzeń pomiarowych
Dziękuję za uwagę Norbert Grudzień norbert.grudzien@wp.pl kom. 604 639 739