www.rowery.org.pl Lublin, klub Tektura, 18.06.2009
Dziś w programie: Dlaczego w ogóle rower? Jakie są potrzeby rowerzystów? Co ułatwia jazdę na rowerze - o co walczyć? Jak walczyć najskuteczniej? Uwarunkowania formalnoprawne Strategie i polityka
DLACZEGO ROWER?
Pieszy: 3,14 km2 Rowerzysta: 50,24 km2 Rower jest najsprawniejszym energetycznie urządzeniem skonstruowanym przez człowieka!
Wydatek energetyczny a warunki jazdy rowerem: ok. 100W = pieszy: 4 km/h, rowerzysta: 16 km/h Moc (W) Opór do pokonania: 500 nachylenie 3% 400 300 wiatr czołowy 3 m/s 200 opory aerodynamiczne 100 0 5 10 15 20 opory toczenia 25 30 tarcie prędkość (km/godz) Na równej, płaskiej drodze bez wiatru rowerzysta rozwija prędkość 20 km/godz zużywając tylko 100W!
Rower to baśniowe siedmiomilowe buty, ale: Rowerzysta instynktownie unika hamowania i konieczności ponownego rozpędzania się (stara się zachować energię kinetyczną) Rowerzysta instynktownie minimalizuje wydatek energetyczny: np. korzysta z równiejszej nawierzchni, rozpędza się przed wzniesieniem Rower to nie magia, ale fizyka: m.in. zasada zachowania energii
Rower pojazdem dla leniwych :-)
Rowerzysta: kierowca pojazdu silnik pojazdu konstrukcyjnie niestabilny nie ma strefy zgniotu nie jest chroniony przed czynnikami pogodowymi
Cechy wspólne rowerzystów: szerokość (1,1 m) wysokość (2,2 m) skrajnia (1,5 m) długość (2,0 m; maks. 4,0 m) pole manewru promienie łuków!
0,5 m + 0,7 m + minimum 0,4 m + 0,7 m + 0,5 m = ok. 2,8 m Ważna jest skrajnia, nie sama szerokość!
Co zagraża rowerzyście? przeszkody stałe w skrajni przeszkody ruchome w skrajni (otwierające się drzwi samochodów, inne pojazdy w ruchu) nierówności nawierzchni podmuchy wiatru, turbulencje itp. duże różnice prędkości między rowerzystami a innymi pojazdami
Co przeszkadza rowerzyście? opory toczenia (nawierzchnia) opory aerodynamiczne (powyżej 20 km/godz.) silny wiatr różnice wysokości (podjazdy) konieczność częstego hamowania, zatrzymywania się i ponownego rozpędzania nadmierny wysiłek fizyczny i stres psychiczny
Infrastruktura rowerowa musi uwzględniać potrzeby i możliwości rowerzystów: Potrzeby dotyczące miejsca (geometria) Potrzeby dotyczące zachowania energii (geometria w planie, spadki, sygnalizacja świetlna, podporządkowanie itp.) Potrzeby dotyczące bezpieczeństwa, np. możliwość nawiązania kontaktu wzrokowego Możliwości: moc rowerzysty to ok. 150-250W
Jest od kogo się uczyć: w niektórych krajach ruch rowerowy to 20-30% podróży
Aby infrastruktura rowerowa spełniała swoje zadanie (wzrost ruchu rowerowego): Musi być adresowana do konkretnego, realnego użytkownika Musi rozwiązywać realne problemy i ułatwiać ruch rowerowy w konkretny: mierzalny i weryfikowalny sposób Musi być rozwojowa: sprawnie obsługiwać znacznie większe niż obecnie natężenia ruchu rowerowego!
Typowy użytkownik w mieście (Holandia)
Parametryzacja: program 5 wymogów CROW Spójność: 100% źródeł i celów podróży Bezpośredniość: współczynnik wydłużenia <1,3 Wygoda: współczynnik opóźnienia <15 sek/km, minimalizacja wysiłku i stresu Bezpieczeństwo: minimalizacja kolizji Atrakcyjność: wartość dodana
Bezpieczniej jechać jezdnią...
Kostka brukowa: wysokie opory toczenia
Idiotyczna geometria
Dylematy projektowe, postulaty rowerowe: Czy lepsze są drogi rowerowe poza jezdnią czy pasy rowerowe w jezdni? Czy lepsze są drogi rowerowe jedno- czy dwukierunkowe? Po co w ogóle infrastruktura rowerowa?
Czy tu potrzebna jest droga rowerowa?
Dylematy projektowe, postulaty rowerowe:
Hierarchia działań: Usuwać ruch ciężki i minimalizować pozostały Uspokajać ruch samochodowy Przebudowywać skrzyżowania Realokować przestrzeń drogową (pasy) Dopiero w ostatniej kolejności (jeśli powyższe jest niemożliwe lub nie przynosi rezultatów) budować wydzielone drogi rowerowe
Strefa ograniczonego dostępu...
D-40: strefa zamieszkania...
Małe rondo: eliminacja lewoskrętu!
Po co tu substandardowa droga rowerowa?
Problemem są korki. Także dla rowerzystów!
Miejsce na pas filtrujący dla rowerów...
niestety - smutny koniec pasa!
Pas rowerowy w jezdni wystarczy?
Pas odfiltrowuje rowerzystów w korku (NL)
Pas filtrujący przed skrzyżowaniem (Dublin)
Pas filtrujący i tzw. śluza rowerowa (Dublin)
Kontrapas: skrót, szybkość, bezpieczeństwo!
Belgia: pod prąd bez kontrapasa!
Wydzielona droga rowerowa
Kładka dla rowerów: skrót i bezpieczeństwo
Tunel dla rowerów: skrót i bezpieczeństwo
Czasem wystarczy 10-15 m drogi rowerowej!
Podsumowanie: co ułatwia jazdę rowerem: więcej zielonego światła i mniej zatrzymań możliwość wyprzedzania samochodów i omijania korków (pasy filtrujące w jezdni) jak najkrótsze trasy (niski współczynnik wydłużenia), w tym: możliwość jazdy pod prąd (kontrapasy) segregacja - tylko tam, gdzie jest niezbędna, gdzie skraca drogę lub zmniejsza wysiłek
Jak walczyć najskuteczniej? Oddolne ruchy społeczne (Masa Krytyczna) Udział społeczny Instytucjonalizacja polityki rowerowej Procedury Prawo Zarządzanie jakością
Dobra praktyka w Polsce Gdańsk: projekt GEF (ok. 3 mln USD), wola polityczna, wdrożenia wysokiej jakości Kraków: procedury, innowacyjne wdrożenia Wrocław: oficer rowerowy, innowacje Warszawa: oficer rowerowy, udział społeczny, ogromna Masa Krytyczna
Gdańsk: Wielki Przejazd Rowerowy (2003)
Gdańsk: podbudowa z bitumem (2009)
Gdańsk: mechaniczny rozściełacz (2009)
Gdańsk: walec pracuje na drodze rowerowej
Gdańsk: idealnie równy mastyks grysowy
Rozwiązania instytucjonalne Dokumenty formalne: WPI, SUiKZP itp. Zespół zadaniowy: platforma udziału społecznego ( rada klientów ) Procedura audytu rowerowego: przegląd wszystkich projektów, koncepcji itp. Standardy Techniczne: zobiektywizowane kryteria dla zarządzania jakością - lokalny regulamin projektowania (SIWZ!)
Kraków: Rondo Mogilskie droga rowerowa
Rondo Mogilskie: rowerem bezkolizyjnie
Wreszcie poprawny wjazd na drogę rowerową
Nie tylko samorząd: uwarunkowania prawne Przepisy dyskryminują rowerzystów w Polsce Ustawa PoRD wprowadza w błąd faktyczny stan prawny jest inny (!) Rozporządzenia wykonawcze do PoRD i Prawa Budowlanego uniemożliwiają projektowanie infrastruktury zgodnie z Najlepszą Praktyką
Kto tu ma pierwszeństwo i na jakiej podstawie
Konwencja Wiedeńska: pierwszeństwo roweru
Kraków: ile przepisów narusza to rozwiązanie?
Uwarunkowania formalnoprawne PoRD jest sprzeczne z Konwencją Wiedeńską: m.in. zakaz wjazdu na przejazd rowerowy przed nadjeżdżający pojazd Zakaz jazdy obok innego pojazdu Zakaz wyprzedzania z prawej strony (ale nie omijania) Zakaz przewozu dzieci w przyczepkach Zakaz używania opon zimowych z kolcami
Problemów jest więcej nie tylko przepisy 15,8 zabitych rowerzystów na 1 mln rekord UE Żenujący poziom wiedzy i umiejętności projektantów i osób odpowiedzialnych za organizację ruchu (uczelnie techniczne!) Zła organizacja pracy (specyfikacja przetargów) Brak analiz wypadków z udziałem rowerzystów, ich przyczyn i skutków (jakie obrażenia itp.) Dyletanckie działania instytucji publicznych (np. karta rowerowa, miasteczka ruchu drogowego)
Co trzeba zrobić? Zmienić PoRD Zmienić cztery rozporządzenia Zacząć uczyć projektantów i zarządzających drogami (stan wiedzy jest zerowy) Analizować wypadki z udziałem rowerzystów Analizować urazy jakie odnoszą rowerzyści Radykalnie zmienić system edukacji
Co się udało zrobić? Parlamentarna Grupa Rowerowa Ekspertyza BAS druzgocząca dla PoRD Interpelacje poselskie: minister infrastruktury przyznaje, że jest problem z PoRD Uzgodniony na poziomie eksperckim projekt zmian w PoRD ale bez decyzji politycznej Projekty zmian rozporządzeń: dyskutujemy z ministerstwem GDDKiA: zespół do spraw ścieżek rowerowych
www.rowery.org.pl