INSTALACJE ELEKTRYCZNE 1. WIADOMOŚCI WWTĘPNW Instalacje elektryczne powinny być funkcjonalne. Znaczy to, że instalacja powinna umożliwiać poprawne korzystanie z urządzeń elektrycznych w wybranym miejscu, bez potrzeby używania długich przewodów ruchomych, czyli wszelkie łączniki, gniazda wtyczkowe i sterowniki powinny być zainstalowane w najdogodniejszych miejscach. Bezpieczeństwo użytkowania instalacji elektrycznych sprowadza się do zapewnienia ochrony przed następującymi podstawowymi zagrożeniami: - porażeniem prądem elektrycznym - prądami przeciążeniowymi i zwarciowymi - przepięciami łączeniowymi i pochodzącymi od wyładowań atmosferycznych - skutkami cieplnymi Wykonując instalacje elektryczne trzeba także zwrócić uwagę na estetykę wykonania. Należy zadbać o ładny wygląd gniazd i łączników. Przewody ułożone na wierzchu lub przedłużacze plątające się na podłodze, a także urządzenia odbiorcze zaprojektowane z pominięciem reguł wzornictwa przemysłowego mogą utrudniać korzystanie z nich. Podstawowymi elementami instalacji, bez których wykonać jej nie można, są: - przewody- służą do rozprowadzania energii w zasilanym obiekcie - łączniki- są potrzebne, aby poszczególne obwody można było złączać i wyłączać zależnie od potrzeb - zabezpieczenia nadprądowe- w razie wystąpienia przeciążenia lub zwarcia wyłączają uszkodzony obwód, aby nie dopuścić do nadmiernego nagrzania i zniszczenia instalacji
2. Układy sieci. Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych powinny być projektowane, wykonane i eksploatowane zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów Polskiej Normy PN-IEC 60364. Obwody instalacji elektrycznych niskiego napięcia mogą być wykonane w różnych układach sieciowych. Mogą się różnić one systemem ochrony przeciwporażeniowej, sposobem uziemienia obiektów oraz liczbą przewodów wiodących prąd. Układy sieciowe oznacza się kodem literowym. Pierwsza litera ma związek układu sieci z ziemią, druga oznacza sposób połączenia z ziemią części przewodzących urządzeń. Trzecia i czwarta litera określają, czy układ ma wspólny przewód ochronno - neutralny, czy są one rozdzielone. Oznaczenia liter: T - ziemia N - neutralny I - izolowany C - łączony W rozdzielony Zgodnie z postanowieniami normy w instalacjach elektrycznych ułożonych na stałe, przewód ochronno- neutralny PEN powinien mieć przekrój żyły nie mniejszy niż 10 mm 2 Cu lub 16 mm 2 Al. Układ sieci TN Jest to najbardziej rozpowszechniony układ sieci zasilających odbiorców indywidualnych. W nowych i modernizowanych sieciach konieczne jest stosowanie układu TN-W lub TN- C-W. Związane jest to z normą dotyczącą bezpieczeństwa porażeniowego. W układzie TN należy wykonywać dodatkowe uziemienia robocze przewodu PWN oraz uziemienia robocze w licznych punktach, ponieważ w razie wystąpienia braku ciągłości przewodu PWN na chronionym urządzeniu mogłoby się pojawić pełne napięcie fazowe w stosunku do ziemi. a) układ TN-C
b) układ TN-S c) układ TN-C-S Układ sieci TT
Układ sieci IT OZNACZENIA: L1, L2, L3 przewody fazowe prądu przemiennego N przewód neutralny PE przewód ochronny lub uziemienie ochronnego PEN przewód ochronno- neutralny FE przewód uziemienia funkcjonalnego Z impedancja Obecnie w mieszkaniach instalacje odbiorcze, nowe i przebudowywane, powinny być wykonane w systemie sieci TN-W, w którym istnieje osobny przewód ochronny PW i osobny neutralny N. Rozmieszczenie styków w pojedynczym gnieździe wtyczkowym ze stykiem ochronnym: PE przewód ochronny L przewód fazowy N przewód neutralny
3. Zasilanie w energię elektryczną pojedynczego budynku. OZNACZENIA: SZ sieć zasilająca niskiego napięcia P przyłącze ZPP zestaw przyłączeniowo- pomiarowy LZ listwa zaciskowa RB rozłącznik bezpiecznikowy lub wyłącznik nadprądowy selektywny L przewody fazowe O ogranicznik przepięć SU szyna uziemiająca kwh licznik energii elektrycznej TRO tablica rozdzielcza odbiorcy wlz wewnętrzna linia zasilająca GSU główna szyna uziemiająca IK, IW, ICO, IG instalacje: kanalizacyjna, wodna, centralnego ogrzewania, gazowa KB konstrukcja metalowa(elementy metalowe konstrukcji budynku, związane np. z fundamentem, ścianami) N, PEN, PE przewody: neutralny, ochronno neutralny, ochronny lub połączenia wyrównawczego ochronnego
4. Obwody elektryczne. Przyjmuje się, że z jednego obwodu można zasilać do 10 gniazd wtyczkowych i do 20 opraw oświetleniowych. Główne typy obwodów instalacji to: - obwody instalacji oświetlenia - obwody instalacji gniazd wtyczkowych - obwody instalacji siły Przy podziale na obwody elektryczne trzeba zwrócić uwagę na to, żeby poszczególne obwody były stosunkowo równo obciążone. Obliczanie obwodów elektrycznych: a) obliczanie obciążalności przewodów kj ΣP Iobl = [A] Un b) obliczanie spadku napięcia 200 kj ΣP U % = 2 Un γ S Oznaczenia: k j współczynnik jednoczesności obciążeń ΣP całkowity pobór mocy odbiorników U n napięcie fazowe γ konduktywność S pole powierzchni przekroju poprzecznego przewodu [%] Przykładowy podział obwodów elektrycznych
Liczbę obwodów odchodzących z tablicy mieszkaniowej i rozdział obciążenia na poszczególne obwody ustala się według następujących zasad: - podział instalacji na obwody powinien być logiczny (pojedynczy obwód powinien zasilać jeden odbiornik dużej mocy albo oświetlenie kilku sąsiadujących pomieszczeń albo gniazda wtykowe w sąsiadujących pomieszczeniach albo oświetlenia i gniazda w określonych pomieszczeniach) - odbiorniki o dużym poborze mocy powinny mieć oddzielny obwód (kuchnia elektryczna, pralka z podgrzewaczem wody, zmywarka naczyń, ogrzewacz wody, ogrzewacz pomieszczenia) - w mieszkaniach zasilanych trójfazowo obwody jednofazowe powinny być przyłączane w sposób zapewniający równomierne obciążenie faz Mieszkania o małym poborze mocy są zasilane jednofazowo. Zasilanie trójfazowe jest potrzebne, jeśli: - w mieszkaniu jest odbiornik trójfazowy: ogrzewacz pomieszczenia o mocy 2 kw przekraczającej przekraczającej 4 kw - pobór mocy przekracza lub w przyszłości może przekraczać 5 kw Zabezpieczenia w obwodach instalacji elektrycznych Z punktu widzenia bezpieczeństwa użytkownika są najważniejszym elementem instalacji. Ich zadaniem jest natychmiastowe i automatyczne odłączenia napięcia (przerwanie obwodu) w przypadku zwarcia lub przeciążenia w obwodzie. Doboru typu i wielkości zabezpieczeń w poszczególnych obwodach musi dokonać fachowiec. Potem samodzielnie nie można zmieniać ani typu ani wielkości poszczególnych zabezpieczeń (np. na miejsce "przepalonej" wkładki topikowej o prądzie 16A musimy wstawić nową o identycznych parametrach). Bezpieczniki topikowe W starszych instalacjach występują jeszcze tego typu zabezpieczenia. Składają się z podstawy bezpiecznika, oprawki l wkładki topikowej. Najczęściej wkładki topikowe w gospodarstwach domowych są przystosowane do prądu znamionowego 6A, 10A, 16A, 20A, 25A i 32A. Wyłączniki instalacyjne tzw. wyłączniki typu "S" są to wyłączniki przeznaczone do zabezpieczeń przed skutkami przetężeń (przeciążeń i zwarć) instalacji oraz urządzeń elektrycznych.
Wyłączniki te mogą być użytkowane przez osoby niewykwalifikowane i nie powinny wymagać konserwacji. Wyłączniki różnicowo-prądowe Jeżeli w zasilanym obwodzie wystąpi uszkodzenie izolacji, zostaje zakłócony stan równowagi i w przewodzie neutralnym PE pojawia się prąd różnicowy. Wyłączniki różnicowe zbudowane są na różne wartości prądu zadziałania (10, 30, 100, 300, 500 i 1000 ma). W instalacjach domowych wyłączniki różnicowoprądowe powinny mieć zastosowanie do zabezpieczenia obwodów gniazd wtyczkowych zainstalowanych w pomieszczeniach niebezpiecznych i trudnych dla instalacji elektrycznych (piwnice, pralnie, łazienki, kuchnie), czułość tych wyłączników nie powinna przekraczać 30 ma, Nie należy stosować ze względów oszczędnościowych jednego wyłącznika różnicowoprądowego na wszystkie obwody lub na większą ilość obwodów, ponieważ zakłócenie w jednym obwodzie spowoduje zadziałanie wyłącznika, co pozbawi zasilania w pozostałych obwodach zabezpieczonych tym wyłącznikiem. Wyłączniki o prądzie wyzwalającym 10 i 30 ma określa się jako wysokoczułe i służą jako zabezpieczenie przeciwporażeniowe. Natomiast wyłączniki o prądzie wyzwalającym powyżej 300mA określa się jako niskoczułe i mogą stanowić zabezpieczenie przed wybuchem pożaru spowodowanym wadami instalacji. Zabezpieczenia zwarciowe i przeciążeniowe stosuje się we wszystkich przewodach fazowych danego układu z wyjątkiem: - sieci z izolowanym punktem neutralnym, które mogą mieć zabezpieczenia przeciążeniowe w dwóch fazach; - przewodów neutralnych układu dwuprzewodowego, które nie mogą być zabezpieczone Zabezpieczenia zwarciowe przewodów powinny być zmniejszane zawsze na początku zabezpieczanej linii oraz w miejscach, gdzie obciążalność zwarciowa przewodów dalszego ciągu linii lub jej odgałęzienia ulega zmniejszeniu. Zabezpieczenia od przeciążeń przewodów można zmienić w dowolnej odległości od początku zabezpieczonej linii, jednak przed pierwszym rozgałęzieniem lub gniazdem wtyczkowym. W odgałęzieniach linii- wówczas gdy przewody odgałęzienia mają przekrój mniejszy niż linia powinno się zmniejszyć zabezpieczenia nadmiarowo prądowe. Nie wolno zabezpieczać przewodów uziemień ochronnych i roboczych, przewodów ochronnych, przewodów obwodu wzbudzenia silników prądu stałego
5. Trasy przewodów. Poszczególne sposoby wykonywania instalacji mogą znacznie różnic się, ale są też pewne zasady ogólne. Wlektryk wykonując instalację powinien mieć na względzie dobro i wygodę przyszłego użytkownika, a nie ułatwienie własnej pracy. Trzeba o tym pamiętać chociażby przy rozmieszczaniu gniazd wtyczkowych, łączników i wypustów oświetleniowych. Jeśli trasy przewodów nie są narzucone, przy wyborze ich trzeba uwzględnić następujące zasady: - Przewody, rurki, i listwy bądź koryta instalacyjne układa się tylko wzdłuż linii prostych poziomych lub pionowych - Łączna długość użytych przewodów powinna być możliwie mała. - Przejść przez ściany i stropy powinno być jak najmniej, a przewody w tych przejściach powinny być chronione rurką, a nie bezpośrednio zamurowywane - Nie należy układać przewodów na ciągach kominowych, wzdłuż rur ogrzewniczych i na innych nagrzanych powierzchniach - Od wypustów sufitowych nie należy odgałęziać przewodów do innych odbiorników Trasy przewodów pod tynkiem w pomieszczeniu.
Instalacje elektryczne w łazience Instalacje i urządzenia elektryczne instalowane w pomieszczeniach wyposażonych w wannę, basen natryskowy, itp., muszą być szczególnie starannie wykonane. Użytkowane urządzenia powinny być przystosowane do występujących oddziaływań środowiska w taki sposób, aby było zapewnione bezpieczeństwo porażeniowe ludzi w warunkach zwiększonego zagrożenia porażeniowego. W tych pomieszczeniach zawsze stosujemy gniazda hermetyczne wyposażone w styk ochronny. Ze względu na zagrożenie porażeniowe wyróżnia się w cztery strefy: strefa O to wnętrze wanny lub basenu natryskowego, strefa l - to przestrzeń, której rzut poziomy wyznaczają zewnętrzne krawędzie wanny lub brodzika - można w niej instalować jedynie podgrzewacze wody zainstalowane na stałe, strefa 2 - to przestrzeń, której rzut poziomy wyznacza płaszczyzna o szerokości 0,60m na zewnątrz od granicy strefy l- można instalować jedynie oprawy oświetleniowe II klasy ochronności oraz pogrzewacze wody, strefa 3 - to przestrzeń, której rzut poziomy wyznacza płaszczyzna przebiegająca w odległości 2,40m na zewnątrz od granicy strefy 2 - można instalować gniazda wtyczkowe, jeżeli są one: - zasilane indywidualnie z transformatora separacyjnego (z jednego transformatora jedno gniazdo), - zabezpieczone wyłącznikiem różnicowoprądowym o znamionowym prądzie wyzwalającym nie większym od 30mA. Wysokość stref wynosi 2,25m od poziomu podłogi. Grzejniki instalowane w podłodze mogą być stosowane we wszystkich strefach pod warunkiem jednak pokrycia ich metalową siatką lub blachą, objętą połączeniami wyrównawczymi. Podstawowe sposoby wykonania instalacji. Przewody jednożyłowe w rurze instalacyjnej w izolowanej cieplnie pomieszczenie ścianie Przewody wielożyłowe w rurze instalacyjnej w izolowanej cieplnie ścianie Przewody jednożyłowe w rurze instalacyjnej na ścianie drewnianej A1 A2 B1
Przewody wielożyłowe w rurze instalacyjnej na ścianie drewnianej Przewód jednożyłowy lub wielożyłowy na ścianie drewnianej Kabel wielożyłowy w osłonie w ziemi B2 C D Przewód wielożyłowy w powietrzu E Przewody jednożyłowe w powietrzu stykające się F Przewody jednożyłowe w powietrzu oddalone od siebie G 6. Dobór przekroju przewodów Podane niżej zasady doboru przekroju dotyczą przewodów czynnych, służących do przesyłu energii; tylko niektóre z nich można odnieść również do przewodów ochronnych PE. Kolejne kryteria doboru określają najmniejszy dopuszczalny przekrój przewodu. To kryterium, które dyktuje przekrój największy, jest rozstrzygające; tak dobrany przekrój spełnia wszystkie pozostałe wymagania. 6.1. Dobór ze względu na wytrzymałość mechaniczna. Rodzaj i zastosowanie przewodu Przewód miedziany mm 2 Przewód aluminiowy mm 2 Przewody linii napowietrznej niskiego napięcia (przęsła o rozpiętości >45 m) 10 25 Przewody izolowane bez powłoki lub uzbrojenia ułożone po wierzchu na zewnątrz pomieszczeń Przewody izolowane ułożone w pomieszczeniach 6 10 1 1,5
Przewody obwodu wtórnego przekładnika prądowego Przewody obwodu wtórnego przekładnika napięciowego 2,5 zabronione 1,5 zabronione 6.2. Dobór ze względu na nagrzewanie prądem roboczym. Przepisy [28] podają obciążalność długotrwałą przewodów I Z czyli największy prąd jakim można długotrwale obciążyć przewody. Porównuje się ją z obliczeniowym prądem szczytowym obwodu I B potrzebne są przewody o obciążalności długotrwałej I Przekrój żył Przewody jednożyłowe układane w rurkach izolacyjnych Z I B Przewody wielożyłowe i kable układane pojedynczo na uchwytach, o liczbie żył po 2 po 3 po 4/6 2 3 4 5/6 mm 2 A A A A A A A 1 13 12 10 17 15 13 12 1,5 17 15 13 22 19 17 15 2,5 24 21 18 30 27 24 21 4 31 28 25 40 33 31 28 6 40 36 32 51 46 40 36 10 55 49 43 70 62 55 49 16 74 66 58 95 84 74 66 25 98 87 77 123 110 98 87 35 120 107 94 154 136 120 107 50 150 134 118 192 1`70 150 134 A - przewody jedno i wielożyłowe w rurkach w tynku, B - przewody jedno i wielożyłowe w rurkach na tynku, B2 - przewody wielożyłowe w korytkach instalacyjnych, C - przewody wielożyłowe bezpośrednio na ścianie,
D - przewody w przepustach w ziemi. Obciążalność długotrwała [A] dla Cu w izolacji PCV ułożenie A B B2 C D przekrój mm 2 30 0 C 30 0 C 30 0 C 30 0 C 20 0 C 1 11 10,5 13,5 12 15 13,5 17,5 14,5 1,5 14,5 13 17,5 15,5 15,5 14 19,5 17,5 22 18 2,5 19,5 18 24 21 21 19 26 24 29 24 4 26 24 32 28 28 26 35 32 38 31 6 34 31 41 36 37 33 46 41 47 39 10 46 42 57 50 50 46 63 57 63 52 16 61 56 76 68 68 61 85 76 81 67 25 80 73 101 89 90 77 112 96 104 86 35 99 89 125 111 110 95 138 119 125 103 50 119 108 151 134 168 144 148 122 70 151 136 192 171 213 184 183 151 95 182 164 232 207 258 223 216 179 120 210 188 269 239 299 259 246 203 150 240 216 344 294 278 230 185 273 248 392 341 312 257 240 320 286 461 403 360 297 300 367 328 530 464 407 336 6.3. Dobór ze względu na nagrzewanie prądem zwarciowym. W krótkim czasie trwania zwarcia, wydzielona przez prąd energia cieplna, której miarą jest skutek cieplny T 2 2 th T ] k [ A s nie przechodzi do otoczenia,lecz w całości zostaje użyta na podgrzanie przewodu. Dopuszcza się nagrzewanie do temperatury granicznej dopuszczalnej przy zwarciu, znacznie wyższej niż dopuszczalna długotrwale, ale nie zagrażającej uszkodzeniem przewodu. Można obliczyć największą jednosekundową gęstość prądu k [A/mm 2 ], czyli gęstość prądu, jaką przewód wytrzymuje podczas zwarcia trwającego T k =1s., zatem skutek cieplny wytrzymywany przez przewód o przekroju S [mm 2 ] wynosi ( k S) 2 1 i nie powinien być on mniejszy od skutku cieplnego prądu zwarciowego 2 ( k S) 2 1 I th T k z zależności tej można obliczyć przekrój przewodu wymagany ze względu na obciążalność zwarciową cieplną
T k Ith 1 I S lub 2 k S k 1 k 1 6.4. Dobór ze względu na dopuszczalny spadek napięcia wywołany obliczeniowym prądem szczytowym I B Wymagany przekrój przewodów można obliczyć ze wzorów: a) dla obwodu jednofazowego: 1 S U % U 3 γ XL 10 tgϕ 200 I l cosϕ b) dla obwodu trójfazowego: S γ 100 U % 1 U 3 I l cosϕ X L 10 3 tgϕ Jeśli reaktancja przewodów jest pomijalnie mała to wzory te można uprościć: a) dla obwodu jednofazowego: I l cosϕ S 200 γ U U % b) dla obwodu trójfazowego: S 100 I l cosϕ 3 γ U U % OZNACZENIA: X L reaktancja przewodów γ konduktywność S pole powierzchni przekroju poprzecznego przewodu U % -spadek napięcia l długość przewodu Przewód PWN Nie może mieć przekroju mniejszego od 10 mm 2 Cu lub 16 mm 2 Al Przekroje przewodów są znormalizowane. Z ciągu znormalizowanych przewodów dobiera się najbliższy większy od wymaganego w danych warunkach. Znormalizowane przekroje przewodów (żył) są następujące: 0,5; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 95; 120; 150; 185; 240; 300; 400; 500; 625; 800; 1000 mm 2.
Przewody do układania na stałe nie muszą być giętkie i maja żyły jednodrutowe przy przekroju do 10 mm 2, a żyły wielodrutowe (linki) przy większym przekroju. Przewody instalacyjne służą do przewodzenia prądu elektrycznego w instalacjach elektrycznych. Umożliwiają one połączenie różnorodnych odbiorników energii elektrycznej, przyrządów pomiarowych, kontrolnych, sygnalizacyjnych i innych ze źródłami zasilania. Żyły przewodów mogą być miedziane lub aluminiowe. Obecnie w instalacjach o przekroju żyły do 6 mm2 stosuje się wyłącznie miedź. Zgodnie z obowiązującym obecnie systemem sieciowym TN-S w instalacja elektrycznych stosuje się przewód ochronny (oznaczony kolorem żółtozielonym). Instalacja powinna być wykonana przewodami o ilości żył: - w instalacji 1-fazowej - 3 żyły (ochronna, neutralna, przewód fazowy), - w instalacji 3-fazowej - 5 żył (ochronna, neutralna i trzy przewody fazowy). Wtosowane oznaczenia przewodów: PE - ochronny - (kolor żółtozielony), N - neutralny - (kolor niebieski), LI, L2, L3 - przewody fazowe - (dowolne różne kolory, z wyjątkiem wyżej wymienionych). W celu wyróżnienia poszczególnych żył w przewodach wielożyłowych stosuje się różne barwy izolacji. Ściśle określone kolory zostały przypisane tylko następującym żyłom: - ochronna - żółtozielony, - neutralna - niebieski. Przewody na napięcie 300 V lub 500 V stosuje się w obwodach jednofazowych, natomiast w obwodach trójfazowych przewody na napięcie 750 V. Napięcie izolacji 750 V jest wymagane również w obwodach jednofazowych, jeżeli przewody jednożyłowe są ułożone w rurkach stalowych lub otworach prefabrykowanych elementów budowlanych. Napięcie izolacji 750 V jest wymagane dla przewodów układanych w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem, jak i układanych na podłożu lub w podłożu palnym. 7. Wyznaczanie mocy zapotrzebowanej dla mieszkań i budynków mieszkalnych.
Nowe zasady wyznaczania mocy zapotrzebowanej dla mieszkań i budynków mieszkalnych zostały podane w normie SEP N SEP-E-002. Moc zapotrzebowana (obliczeniowa moc szczytowa) dla wewnętrznych linii zasilających lub dla budynków powinna być ustalana w oparciu o liczbę mieszkań zasilanej z danej wewnętrznej linii zasilającej lub danego budynku, na podstawie danych zawartych w tabeli: Zapotrzebowanie mocy dla wlz i dla mieszkań[kva] Liczba mieszkań w budynku nie posiadających zaopatrzenia w ciepłą wodę z zewnętrznej, centralnej sieci ogrzewczej posiadających zaopatrzenie w ciepłą wodę z zewnętrznej, centralnej sieci ogrzewczej w przypadku instalacji modernizowanych wartość mocy współczynnik jednoczesności wartość mocy współczynnik jednoczesności wartość mocy współczynnik jednoczesności 1 30 1 12,5 1 7 1 2 44 0,733 22 0,880 13 0,929 3 55 0,611 28 0,747 17 0,810 4 64 0,533 33 0,660 20 0,714 5 72 0,480 37 0,592 23 0,657 6 80 0,444 41 0,547 25 0,595 7 86 0,409 44 0,503 28 0,571 8 91 0,379 47 0,470 30 0,536 9 97 0,359 49 0,436 32 0,508 10 101 0,337 51 0,408 34 0,486 12 110 0,306 55 0,367 48 0,452 14 116 0,276 59 0,337 41 0,418 16 123 0,256 62 0,310 44 0,393 18 128 0,237 66 0,293 47 0,373 20 133 0,222 69 0,276 50 0,357 25 144 0,192 74 0,237 55 0,314 30 153 0,170 80 0,213 61 0,290 35 16 0,152 84 0,192 65 0,265 40 165 0,138 87 0,174 70 0,250 45 170 0,126 91 0,162 74 0,235 50 175 0,117 94 0,150 77 0,220 60 183 0,102 99 0,132 82 0,195 70 189 0,090 102 0,117 86 0,176 80 195 0,081 104 0,104 90 0,161 90 200 0,074 106 0,094 93 0,148 100 205 0,068 108 0,086 96 0,137 Zasady powyższe nie obejmują elektrycznego ogrzewania pomieszczeń. W przypadku stosowania elektrycznego ogrzewania pomieszczeń należy moc zapotrzebowaną z tego wynikającą dodatkowo uwzględnić. 8. Ochrona przeciwporażeniowa
Jednym z najbardziej skutecznych środków ochrony przeciw porażeniowej jest ochrona przy zastosowaniu urządzeń ochronnych różnicowoprądowych (wyłączniki ochronne różnicowoprądowe, wyłączniki współpracujące z przekaźnikami różnicowoprądowymi), urządzenia te pełnią następujące funkcje: - ochrona przed dotykiem pośrednim(ochrona przy uszkodzeniu) przy zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń, jako elementów samoczynnego wyłączenia zasilania - uzupełnienie ochrony przed dotykiem pośrednim (ochrony podstawowej) przy zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń o znamionowym prądzie różnicowym nie większym niż 30mA - ochrona budynku przed pożarami wywołanymi prądami doziemnymi przy zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń o znamionowym prądzie różnicowym nie większym niż 500mA Prąd zadziałania urządzenia różnicowoprądowego musi zawierać się w 0,5 I n +/- I n, gdzie I n jest znamionowym prądem różnicowym. Urządzenia różnicowoprądowe można stosować we wszystkich układach sieci z wyjątkiem układu TN-C po stronie obciążenia(za urządzeniem ochronnym różnicowoprądowym). Preferowany jest system ochrony grupowej, zapewniający właściwą ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym i pożarami wywołanymi prądami doziemnymi, a jednocześnie gwarantujący niezawodność zasilania elektrycznego. OZNACZENIA: t zwłoka czasu zadziałania S system urządzeń ochronnych różnicowoprądowych selektywnych I urządzenie ochronne różnicowoprądowe Wyłączniki ochronne różnicowoprądowe muszą być chronione przed skutkami zwarcia. Na tabliczce
znamionowej wyłącznika podawana jest jego wytrzymałość zwarciowa oraz maksymalna wartość prądu znamionowego wkładki bezpiecznikowej zabezpieczającej ten wyłącznik. Oznaczenia wyłączników ochronnych różnicowoprądowych: Typ Oznaczenie Przeznaczenie AC A B G Wyłącznik reaguje tylko na prądy różnicowe przemienne sinusoidalne Wyłącznik reaguje na prądy różnicowe przemienne sinusoidalne, na prądy pulsujące jednopołówkowe, ze składową stałą do 6 ma Wyłącznik reaguje na prądy różnicowe przemienne, jednopołówkowe ze składową stałą do 6 ma i na prądy wyprostowane(stałe) Wyłącznik działa z opóźnieniem 10ms (jeden półokres) i jest odporny na udary 8/20 µs do 3000 A Wyłącznik jest odporny na udary 8/20 µs do 250 A Wyłącznik jest odporny na udary 8/20 µs do 750 A KV S -25 o C F Wyłącznik jest odporny na udary 8/20 µs do 3 ka (do 300 ma) i do 6kA (300 i więcej ma. Minimalna zwłoka czasowa 10 ms (80 ms przy I n ) Wyłącznik selektywny. Minimalna zwłoka czasowa 40 ms (200 ms przy I n ). Odporny na udary 8/20 µs do 5 ka Wyłącznik odporny na temperatury do 25 o C. (bez oznaczenia do 5 o C) Wyłącznik na częstotliwość 150Hz Wyłącznik wytrzymuje prąd zwarciowy 10000 A, pod warunkiem zabezpieczenia go bezpiecznikiem topikowym gg 80 A