Rynek mięsa 1) Rynek mięsa 2) Ceny w I półroczu 3) Rynek mięsa w III i IV kwartale Produkcja mięsa stanowi obok produkcji roślinnej podstawę działalności rolniczej. W tradycji wielu krajów podstawową grupą mięs są mięsa czerwone. W zależności od regionu świata dominującą pozycję zajmuje wieprzowina lub wołowina. Natomiast baranina stanowi jedynie niewielki odsetek w produkcji oraz spożyciu. W polskich warunkach podstawę diety mięsnej stanowi wieprzowina. Wynika to z tradycji kulinarnych, warunków przyrodniczych, a przede wszystkim cen, które są ważnym determinantem wyboru konsumenta. W Polsce statystyczny konsument spożywa około 42 kilogramów wieprzowiny rocznie, co stanowi 60% kupowanego mięsa. Drugą pozycję w śród mięs czerwonych zajmuje wołowina, jednak cieszy się ona o wiele mniejszą popularnością. Polacy spożywają jej zaledwie 3,8 kg/osobę. W porównaniu ze średnią unijną wynoszącą około 20 kg/osobę jest to niewiele. Natomiast baranina na polskich stołach, jest bardzo rzadkim widokiem. Statystycznie w kraju spożywa się 30 dekagramów na osobę. Tak małe spożycie baraniny spowodowało, iż pogłowie owiec w Polsce wynosi na dzień dzisiejszy około 17 tyś sztuk. O wiele większym zainteresowaniem konsumentów cieszy się mięso białe, szczególnie drób, ze względu na swoje właściwości kulinarne oraz stosunkowe niskie ceny. Spożycie drobiu, co rocznie się zwiększa. Konsumpcja w 2009 roku wyniosła około 24,5 kg/osobę i byłą o 5 kg większa niż 5 lat temu. Taki kształt konsumpcji wpływa bezpośrednio na skalę produkcji. Dominującą pozycję w zagrodach zajmuje trzoda chlewna. Jej pogłowie wynosi obecnie około 14,5 mln i w ostatnim dziesięcioleciu uległo znacznemu ograniczeniu. Na przestrzeni ostatnich lat zmalało o 3 mln sztuk. Stan trzody chlewnej do 2007 roku kształtował się bardzo stabilnie. Wynosił on około 17-18 mln sztuk i w poszczególnych latach podlegał jedynie lekkim zmianom. Przełomowym momentem dla spadku pogłowia był rok 2007. Wysokie ceny zbóż oraz niekorzystne ceny tuczników sprawiły, że część rolników zaczęła ograniczać lub rezygnować z utrzymania trzody. Z kolei w latach 2008-2010 nasiliła się konkurencja ze strony hodowców z krajów Benelux-u oraz Niemiec. Dzięki niższym cenom tuczników oraz korzystnemu kursowi euro do złotego przywóz do Polski z krajów Benelux-u był opłacalny, co wykorzystywali polscy przedsiębiorcy. Silna konkurencja wpłynęła na ceny i stan pogłowia w Polsce, które w 2009 roku osiągnęły najniższy poziom od lat. Sytuacja w 2010 roku raczej nie ulegnie większym zmiano.
Tabela 1. Pogłowie trzody chlewnej w Polsce w latach 2000-2010 w mln szt. Rok Pogłowie 1989 18,8 1992 22,1 1995 20,0 2000 17,1 2001 17,1 2002 18,7 2003 18,6 2004 17,0 2005 18,1 2006 18,9 2007 18,1 2008 15,4 2009 14,3 2010 15* *prognozy Źródło: Biuletyn, Rynek mięsa wrzesień 2009, IERIGŻ W przypadku bydła sytuacja była bardziej stabilna. Pogłowie tych zwierząt, kształtowało się między 6,08 mln sztuk w roku 2000, a 5,6 mln sztuk w 2009 roku. Z czego krowy mleczne stanowiły około 50% pogłowia. Jednocześnie chów zwierząt z przeznaczeniem na ubój w ciągu ostatnich 10 lat kształtował się w lekkim trendzie wzrostowym, jednak do poziomu z końca lat 80 jeszcze daleko. Jednak przy obecnym poziomie spożycie w kraju nie powinno stwarzać wiele problemów z zaopatrzeniem rynku. Tabela 2. Produkcja żywca wołowego w tyś ton w latach 2001-2010 Rok Żywiec wołowy 2001 565 2002 522 2003 594 2004 611 2005 598 2006 689 2007 705 2008 722 2009 783 2010 750* Źródło: Biuletyn IERIGŻ Rynek mięsa jesień 2009 Ceny w I półroczu Średnie ceny mięsa wieprzowego na początku roku wynosiły 4,97 zł/kg (wg MPC) i sukcesywnie z tygodnia na tydzień notowały spadki, które w połowie lutego zostały wyhamowane na poziomie 4,52 zł/kg. Druga część I kwartału przyniosła lekkie zwyżki notowań, jednak średnie ceny utrzymywał się na stabilnym poziomie około 4,75 zł/kg, aż do końca kwartału. Kwiecień i początek maja na rynku przebiegł bardzo spokojnie, nie odnotowano większych zmian cen. Ożywienie na rynku nastąpiło od połowy maja. Stawki zaczęły sukcesywnie rosnąć
przekraczając w połowie czerwca 6 zł/kg dla mięsa klasy S. Notowania w pozostałych klasach również rosły. Maksymalne stawki jakie udało się zanotować w połowie czerwca wynosiły w poszczególnych klasach E - 5,99 zł/kg U - 5,71 zł/kg R - 5,33 zł/kg O - 5,02 zł/kg P - 4,85 zł/kg Lipiec był okresem lekkiej korekty cen. Jednak notowanie w poszczególnych tygodniach i regionach zmieniły się jedynie w niewielkim stopniu. W poszczególnych klasach mięsa cena spada o 0,10-0,30 zł/kg i nadal utrzymywała się na stosunkowo wysokim poziomie. Tabela 1. Ceny tuczników w klasyfikacji SEUROP w I półroczu 2010r. w MPC. 6,50 6,00 5,00 4,00 3,50 3,00 3 stycznia 17 stycznia 24 stycznia 07 lutego 21 lutego 7 marca 21 marca 04 kwietnia 18 Kwietnia 02 maja 16 maja 30 maja 13 czerwca 27 czerwca 11 lipca 25 lipca klasa S klasa E klasa U klasa R klasa O klasa P W I półroczu ceny prosiąt na targowiskach utrzymywały się na wysokim poziomie Za parę prosiąt w woj. kujawsko-pomorskim, łódzkim, małopolskim, wielkopolskim, warmińskomazurskim, podkarpackim na początku roku żądano 320-340 zł. Były to maksymalne stawki, jakie odnotowano w I półroczu. O blisko 80 zł mniej za parę prosiąt wyceniali rolnicy z woj opolskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego, gdzie żądano maksymalnie 228-260 zł za parę, czyli o 23% - 28% mniej w porównaniu z sześcioma najdroższymi województwami. W raz ze zbliżaniem się końca I kwartału stawki za prosięta zaczęły spadać. Jednak wyraźne obniżki zanotowano dopiero w połowie II kwartału. Na większości targowisk stawki za parę prosiąt nie przekraczały 300 zł. Na koniec II kwartału maksymalne stawkę za parę prosiąt odnotowano w województwie łódzkim i wynosiła ona 297 zł, czyli o 40 zł mniej niż na początku roku. Najmniej za prosięta żądano na Lubelszczyźnie gdzie stawki były o ponad 90 zł mniejsze i wynosiły
25-07-2010 18-07-2010 11.07.2010 4.07.2010 27.06.2010 20.06.2010 13.06.2010 2010-06-06 2010-05-30 2010-05-23 16.05.2010 2010-05-09 2010-05-02 25.04.2010 18.04.2010 11.04.2010 2010-04-04 28.03.2010 2010-03-21 2010-03-14 2010-03-07 28.02.2010 21.02.2010 14.02.2010 2010-02-07 2010-01-31 2010-01-24 24.01.2010.17.02.2010 13.01.2010 10.01.2010 3.01.2010 25-07-2010 18-07-2010 11.07.2010 4.07.2010 27.06.2010 20.06.2010 13.06.2010 2010-06-06 2010-05-30 2010-05-23 16.05.2010 2010-05-09 2010-05-02 25.04.2010 18.04.2010 11.04.2010 2010-04-04 28.03.2010 2010-03-21 2010-03-14 2010-03-07 28.02.2010 21.02.2010 14.02.2010 2010-02-07 2010-01-31 2010-01-24 24.01.2010.17.02.2010 13.01.2010 10.01.2010 3.01.2010 203 zł za parę. Rynek mięsa wołowego Ceny wołowiny w I półroczu w całym kraju odnotowały wyraźny spadek. Mimo, że pierwsze dwa miesiącach 2010 roku przebiegały spokojnie, a ceny nie odbiegały od tych notowanych w 2009 roku. W styczniu i lutym za buhajki płacono 5,80-5,97 zł/kg żywca, zaś za buhaje -5,93 zł/kg. Od marca zaczęto notować spadki na rynku. Z miesiąca na miesiąc ceny wołowiny osiągały coraz niższe stawki. Pod koniec I kwartału stawka za buhajki nie przekraczała 5,30 zł/kg, podobnie w przypadku buhajów, za które płacono około 5 zł/kg. Kwiecień był miesiącem, w którym sytuacja na chwilę się ustabilizowała. Wykres 2. Ceny buhajów w I półroczu 2010 w zł/kg wg wagi żywej 6,50 6,00 Polska centralna Polska południow a Polska północna 5,00 4,00 Wykres 3. Ceny buhajków w I półroczu 2010 w zł/kg wg wagi żywej. 6,10 5,90 5,70 5,30 5,10 4,90 4,70 Polska centralna Polska południow a Polska północna
Jednak już w maju i czerwcu ponownie na rynku zawitały spadki. Ceny buhajków spadły do 4,73-4,90 zł/kg tym samym osiągnęły poziomu z 2008 roku. Ceny buhajów również malały, za kilogram żywca płacono 4,46-4,86 zł. Również początek sezonu wakacyjnego przywitał rolników spadkami. Ceny żywca spadły o kolejne 10 gr/kg. Osiągając tym samym minimalny poziom w tym roku. Rynek mięsa w III i IV kwartale Ceny wieprzowiny w III kwartale powinny utrzymywać się na poziomie z końcówki czerwca. Podobnie jak w latach poprzednich najprawdopodobniej będą to najwyższe stawki, jakie wystąpią na rynku w tym roku. Mimo stosunkowo niewielkiego pogłowia trzody chlewnej nie należy się spodziewać znaczących podwyżek. Na chwile obecną bez większych problemów zakłady przetwórcze mogą zaopatrzyć się w tańszy surowiec z zagranicy. IV kwartał powinien przynieść na rynek spadki cen sięgając 0,50-0,80 zł/kg. Notowania trzody w listopadzie i grudniu powinny ustabilizować się na poziomie z I kwartału 2009 roku. Przewidywane ceny w IV kwartale: Klasa ceny wg. MPC S 4,90-5,30 zł/kg E 4,70-5,10 zł/kg U - 4,40-4,80 zł/kg R 4,40- zł/kg O 3,70-4,20 zł/kg P 3,60-4,10 zł/kg W przypadku wołowiny sytuacja powinna przebiegać bardziej stabilnie. Notowania nie powinny podlegać większym wahaniom do końca roku. Ceny za buhajki będą kształtować się w przedziale 5,20-5,80 zł/kg, zaś za buhaje 4,90- zł/kg. W najbliższym czasie nie należy spodziewać się większych wzrostów cen. Łukasz Laskowski Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Zespół Systemów Produkcji Rolnej 22-729-66-34 wew. 122 l.laskowski@cdr.gov.pl