GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY GORLICE NA LATA

Załącznik do uchwały nr XXV/284/17 Rady Gminy Gorlice z dnia 23 maja 2017 r. GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY GORLICE NA LATA 2017-2023 Pracownia Projektowa Magnus Media Kwiecień 2017, Kraków

2 SPIS TREŚCI 0. WSTĘP... 3 1. WYZNACZENIE I POGŁĘBIONA ANALIZA OBSZARU REWITALIZACJI... 6 1.1 POGŁĘBIONA ANALIZA PODOBSZARU REWITALIZACJI I - Ropica Polska... 10 1.2 POGŁĘBIONA ANALIZA PODOBSZARU REWITALIZACJI II - Kwiatonowice... 12 1.3 POGŁĘBIONA ANALIZA PODOBSZARU REWITALIZACJI III - Klęczany... 14 2. OPIS POWIĄZAŃ GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY... 16 3. OPIS WIZJI I CELÓW REWITALIZACJI... 19 3.1. WIZJA REWITALIZACJI... 19 3.2 CELE REWITALIZACJI... 19 4. OPIS PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH I SZACUNKOWE RAMY FINANSOWE... 21 4.1 LISTA PLANOWANYCH PODSTAWOWYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH... 21 4.2 UZASADNIENIE DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH POZA OBSZAREM REWITALIZACJI... 30 4.3 RAMOWY PLAN FINANSOWY... 30 4.4 POZOSTAŁE DOPUSZCZALNE PROJEKTY REWITALIZACYJNE... 31 5. MECHANIZMY INTEGROWANIA DZIAŁAŃ... 33 6. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM... 35 6.1 OPIS STRUKTURY ZARZĄDZANIA... 35 6.2 KOMITET REWITALIZACJI... 36 6.3 RAMOWY HARMONOGRAM REALIZACJI GPR... 37 6.4 PROMOCJA REWITALIZACJI - WŁĄCZANIE INTERESARIUSZY... 38 6.5 KOSZTY ZARZĄDZANIA GPR... 40 7. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI... 41 7.1 STRUKTURA OCENY GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI... 42 7.1.1. OCENA PRZED REALIZACJĄ PROGRAMU... 42 7.1.2 OCENA W POŁOWIE OBOWIĄZYWANIA PROGRAMU... 42 7.1.3 OCENA PO ZAKOŃCZENIU REALIZACJI PROGRAMU... 42 7.1.4 OCENA BIEŻĄCA... 42 7.2 SPRAWOZDAWCZOŚĆ... 43 8. KONIECZNE ZMIANY W UCHWAŁACH... 45 8.1 ZMIANY W STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY I MPZP... 45 8.2 ZMIANY W UCHWALE NA MOCY ART. 7 UST. 3 USTAWY Z DN. 9 PAŹDZIERNIKA 2015 R. O REWITALIZACJI... 45 8.3 ZMIANY W UCHWAŁACH, O KTÓRYCH MOWA W ART. 21 UST. 1 USTAWY Z DNIA 21 CZERWCA 2001 R. O OCHRONIE PRAW LOKATORÓW, MIESZKANIOWYM ZASOBIE GMINNYM I O ZMIANIE KODEKSU CYWILNEGO... 45 9. SPECJALNA STREFA REWITALIZACJI... 46 Zał. 1 Diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Gorlice

3 0. WSTĘP Niniejszy dokument stanowi kompleksową strategię niwelowania deficytów społecznych, a także deficytów gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych i technicznych w obszarze rewitalizacji Gminy Gorlice. Proces jego opracowywania prowadzony był w zgodzie z zasadami określonymi w Ustawie z dn. 9 października 2015 roku o rewitalizacji (Ustawa) oraz Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, przyjętymi w lipcu 2015 roku przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju, a zmienionymi dn. 2 sierpnia 2016 roku decyzją Ministra Rozwoju (Wytyczne). Zgodnie z Ustawą: OBSZAR ZDEGRADOWANY to obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym. Ponadto w obszarze tym występuje przynajmniej jeden z deficytów: gospodarczy, środowiskowy, przestrzennofunkcjonalny lub techniczny. OBSZAR REWITALIZACJI wyznaczony jest, jako całość lub część obszaru zdegradowanego, przy czym nie może on obejmować obszaru większego niż 20% powierzchni gminy, na którym zamieszkuje więcej niż 30% mieszkańców gminy. Niezamieszkałe tereny poprzemysłowe, w tym poportowe i powydobywcze, tereny powojskowe albo pokolejowe mogą wejść w skład obszaru rewitalizacji jedynie w przypadku, gdy zaplanowane działania będą przeciwdziałały deficytom społecznym. Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji wyznaczone zostały na bazie: Analiz prowadzonych na etapie opracowywania Diagnozy Społecznej gminy (załącznik 1 do Programu). Konsultacji społecznych, prowadzonych zgodnie z postanowieniami Ustawy, w formie spotkania konsultacyjnego z grupą przedstawicielską (przedsiębiorcy) oraz otwartego spotkania z mieszkańcami, a także korespondencji przesyłanej drogą tradycyjną i elektroniczną. KONSULTACJE SPOŁECZNE I PARTYCYPACJA SPOŁECZNA Poniżej przedstawiono ogólny zarys przebiegu konsultacji społecznych. W trakcie spotkań poświęconych pierwszemu etapowi rewitalizacji, tj. wyznaczaniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji uwzględniono również dyskusję nad proponowanymi kierunkami rewitalizacji. Zebrano pierwsze wnioski odnośnie projektów rewitalizacyjnych oraz wskazano sposób zgłaszania następnych.

4 Tabela 1. HARMONOGRAM KONSULTACJI SPOŁECZNYCH GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI - ETAP I I ETAP KONSULTACJI (WSKAZANIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I REWITALIZACJI) TERMIN MIEJSCE OPIS 10 stycznia 2017 r. 20 stycznia 2017 r. 26 stycznia 2017 r. Gmina Gorlice Urząd Gorlice Urząd Gorlice Gminy Gminy Wójt Gminy Gorlice działając na podstawie art. 6 ustawy z dn. 9 października 2015 r. o rewitalizacji opublikował w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na stronie internetowej Gminy, informację o rozpoczęciu konsultacji społecznych projektu Uchwały Rady Gminy Gorlice w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. SPOTKANIE KONSULTACYJNE Z MIESZKAŃCAMI Nie zgłoszono uwag do kształtu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Mieszkańcy zgłosili konieczność stworzenia lepszych warunków przedszkolnych w miejscowości Klęczany, Mieszkańcy zwrócili uwagę na brak obiektu, w którym można by organizować zajęcia i wydarzenia kulturalne w Klęczanach. SPOTKANIE Z GRUPĄ PRZEDSTAWICIELSKĄ (PRZEDSIĘBIORCY) Przedsiębiorcy nie zgłosili uwag do kształtu obszaru zdegradowanego i rewitalizacji. Dyskusja dotyczyła przede wszystkim: Kwestii ewentualnego zbudowania w gminie Strefy Aktywności Gospodarczej i związanej z tym możliwości zmniejszenia bezrobocia. Konieczności organizacji z myślą o mieszkańcach podobszarów rewitalizacji szkoleń i innych działań nastawionych na poprawę kwalifikacji zawodowych. Ponadto zwrócono uwagę na potrzebę zapewnienia odpowiedniej opieki przedszkolnej - w związku z wprowadzeniem Programu 500+ i brakiem w niektórych obszarach przedszkoli (np. Klęczany), część pracowników decyduje się odejść z pracy. Gminny Program Rewitalizacji obejmuje okres lat 2017-2023, co wynika z zakresu czasowego bieżącej perspektywy finansowej UE. Struktura dokumentu jest zgodna z art. 15 Ustawy. Opracowanie Gminnego Programu Rewitalizacji, podobnie jak proces wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, zakłada aktywny udział interesariuszy rewitalizacji w tworzeniu i konsultowaniu dokumentu. Poniżej przedstawiono harmonogram konsultacji projektu Gminnego Programu Rewitalizacji.

5 Tabela 2. HARMONOGRAM KONSULTACJI SPOŁECZNYCH GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI - ETAP II II ETAP KONSULTACJI (OPRACOWANIE GPR) TERMIN MIEJSCE OPIS 9 maja 2017 r. 16 maja 2017 r. Urząd Gorlice Urząd Gorlice Gminy Gminy Spotkanie konsultacyjne Najważniejsze wnioski z dyskusji: Potrzeba rozwoju oferty przedszkolnej w miejscowości Klęczany (uwzględnione w projekcie nr 2) - obecnie dzieci z przedszkola "mieszają się" z uczniami ze szkoły podstawowej. Powoduje to niepotrzebny stres i pogorszenie jakości opieki, Potrzeba rozwoju terenów rekreacyjnych i sportowych, Potrzeba poprawy dostępności komunikacyjnej w obszarze Ropicy Polskiej (lepsze połączenie z terenami po drugiej stronie rzeki Ropy), Konieczność tworzenia miejsc opieki nad dziećmi (projekt o zbieżnym charakterze został zgłoszony w czasie konsultacji przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej), Potrzeba zwiększania jakości zajęć pozalekcyjnych dla dzieci, Potrzeba doposażenia szkoły w Ropicy Polskiej (zakup nowoczesnego sprzętu, komputerów) Potrzeba modernizacji Domu Ludowego w Kwiatonowicach - lepsze dostosowanie do potrzeb OSP, zakup sprzętu dla aktywności społecznej i kulturalnej, Potrzeba budowy parkingu przy Domu Ludowym w Kwiatonowicach. Spotkanie z grupami przedstawicielskimi Wniosek GOPS w Gorlicach o uwzględnienie w Programie projektu dot. utworzenia miejsc opieki dla dzieci i młodzieży oraz wsparcia rodzin (uwzględniony w projekcie rewitalizacyjnym nr 7), Potrzeba lepszego dostosowania kwalifikacji pracowników do potrzeb pracodawców (szkolenia zawodowe, lepsza koordynacja działań poszczególnych instytucji), Budowa nowych parkingów, poprawa dostępności drogowej do poszczególnych obszarów gminy, Stworzenie lepszej oferty czasu wolnego dla seniorów, zwłaszcza w Kwiatonowicach.

6 1. WYZNACZENIE I POGŁĘBIONA ANALIZA OBSZARU REWITALIZACJI Obszar rewitalizacji podzielony został na 3 podobszary: Podobszar I - Ropica Polska Podobszar II - Kwiatonowice Podobszar III - Klęczany Łącznie obszar rewitalizacji zajmuje 2% powierzchni gminy, przy czym zamieszkały jest przez 7,8% populacji. Dokładne parametry podano poniżej. JEDNOSTK A ROPICA POLSKA KWIATONOWICE KLĘCZANY OBSZAR REWITALIZACJI GMINA POPULACJA liczba 731 263 353 1347 17266 % gminy 4,2% 1,5% 2,0% 7,8% 100% POWIERZCHNI ha 85,3 64,7 57,4 207,4 10278,6 A % gminy 0,8% 0,6% 0,6% 2,0% 100% Wyznaczając obszar rewitalizacji w ramach obszaru zdegradowanego wzięto pod uwagę następujące czynniki: Fakt występowania zabudowy mieszkalnej i społecznej - w związku z tym, że obszar musi wykazywać szczególne nasilenie deficytów społecznych, ujęto tereny o gęstej zabudowie. Stąd podobszary rewitalizacji zlokalizowane są przede wszystkim wzdłuż głównych ciągów drogowych, Opinie mieszkańców i pozostałych interesariuszy. Szczególnie istotne przy wyznaczaniu obszaru rewitalizacji okazały się rozmowy z przedstawicielami jednostek organizacyjnych Gminy: GOPS, i placówek edukacyjnych, a także Radnych Gminy Gorlice. W analizie statystycznej wykorzystano następujące parametry społeczne: Sołectwo Wartość / punktacj a Demografia - wzrost udziału os. W wieku poprodukcyjny m w latach 2011-2015 Bezrobocie - liczba zasiłków przyznanyc h ze względu na bezrobocie przez GOPS / 1000 os. Stan zdrowia mieszkańców liczba decyzji o pomocy społecznej z tyt. niepełnosprawno ści i długotrwałej choroby / 1000 os. Ubóstwo wśród dzieci i młodzieży - odsetek dzieci dożywianyc h Edukacja - średnie wyniki sprawdzian u po 6. klasie z lat 2011-2015 Edukacja - udział dzieci podchodzącyc h do sprawdzianu po 6. klasie z zaświadczenie m o dysleksji (średnia z lat 2013-2015) Poziom uczestnictwa w życiu publicznym - liczba organizacji pozarządowy ch / 1000 os. Bielanka Wartość 3,40% 40,5 Punktacja 2 4 6 Bystra Wartość 23 28,9 54,80% Punktacja 1 1 4 6 Dominikowic Wartość 26,5 31% e Punktacja 2 2 4 Klęczany Wartość 2,10% 33,8 60,20% 34,30% Punktacja 1 3 1 4 9 Kobylanka Wartość 23 20,1 Punktacja 1 2 3 Kwiatonowic Wartość 26,5 39,8 55% e Punktacja 4 2 4 10 Ropica Wartość 1,80% 31,4 28,60% 1,89 PUNKTACJ A

7 Polska Punktacja 2 1 4 1 8 Stróżówka Wartość 1,74 Punktacja 4 4 Szymbark Wartość 33,6 1,9 Punktacja 3 3 6 Zagórzany Wartość 1,80% 23,1 44,40% 27,1 1,65 Punktacja 1 1 4 3 4 13 GMINA 1,40% 21,4 25,2 23% 61,9 16,5 2,96 1 PUNKT 1,4 do 2,5 21,4 do 24 25,2 do 29 23 do 29 60-61,9 16,5 do 20 2,6 do 2,96 2 PUNKTY 2,5 do 3,5 24 do 28 29 do 33 29 do 35 58-60 20 do 25 2,25 do 2,6 3 PUNKTY 33 do 37 35 do 41 56-58 25 do 30 1,9 do 2,25 4 PUNKTY 37 do 41 41 do 47 54-56 30 do 35 1,55 do 1,89 Szczegółową ścieżkę wyznaczania obszaru rewitalizacji przedstawiono w rozdziale 7 załącznika 1 do Gminnego Programu Rewitalizacji. Szczegółową analizę podobszarów rewitalizacji prowadzono w czasie wywiadów pogłębionych z mieszkańcami i pozostałymi interesariuszami, zwłaszcza pracownikami samorządowymi, przedstawicielami placówek edukacyjnych i organizacji pozarządowych. Ten sposób zbierania opinii uznano za skuteczniejszy niż np. badanie ankietowe: Po pierwsze badanie posiadające w sobie element statystyczny nie jest odpowiednie w przypadku stosunkowo nielicznych podobszarów rewitalizacji, Po drugie w przypadku terenów wiejskich, anonimowość wśród mieszkańców stanowi niewielką barierę - poprzez rozmowę istnieje możliwość dotarcia do faktycznych przyczyn problemów.

8

9 Analizując obszar rewitalizacji gminy Gorlice, należy mieć świadomość, że położona jest ona w regionie o stosunkowo niskich wskaźnikach rozwoju gospodarczego, a co za tym idzie - wysokim stopniu bezrobocia i ubóstwa. Przykładowo w 2015 roku pod względem bezrobocia rejestrowanego, gmina zajmowała w województwie małopolskim 30 pozycję na 182 jednostki samorządu terytorialnego, a w kategorii zasięg pomocy społecznej - 17 pozycję. Wobec tego w przypadku nawet niewielkiego deficytu na tle innych sołectw, możemy mówić, że obiektywnie sytuacja jest alarmistyczna. Z kolei brak deficytu w obrębie danej jednostki referencyjnej nie oznacza, że dalsze prace nie są konieczne. Symetryczna sytuacja występuje w przypadku parametrów środowiskowych. Gmina położona jest w strefie dobrych warunków środowiska naturalnego. To teren przeważająco wiejski o rozległych terenach przewietrzania, a także w części o stosunkowo niewielkim ruchu komunikacyjnym. Jedynym znacznym źródłem zanieczyszczeń jest w regionie miasto Gorlice, przy czym notowane tu przekroczenia norm środowiskowych są wyraźnie mniejsze niż w przypadku pozostałych dużych miast Małopolski (Kraków, Tarnów, Nowy Sącz). Cechą charakterystyczną gminy jest fakt, iż otacza ona od trzech stron miasto Gorlice. Obie jednostki są ze sobą funkcjonalnie połączone. W części sołectwa gminy stanowią faktycznie przedmieścia Gorlic. W kontekście obszaru rewitalizacji, dotyczy to zwłaszcza miejscowości Klęczany i Ropica Polska, połączonych z miastem drogą krajową nr 28. Słaba sytuacja gospodarcza obszaru wynika stąd, że gmina w przeciwieństwie do sąsiadujących jednostek praktycznie nie korzysta na ruchu turystycznym. Równocześnie podobnie jak gminy sąsiednie jest w niewielkim stopniu uprzemysłowiona. Jest to obszar wiejski o kurczącej się produkcji rolnej i wciąż niezdefiniowanych kierunkach rozwoju gospodarczego. Zmniejszanie stopnia dochodów z roli, przy rozdrobnionym modelu rolnictwa prowadzi do powstania zjawiska tzw. bezrobocia ukrytego. Osoby dotknięte tym problemem prowadzą działalność w niewielkim zakresie, np. średnio kilka godzin tygodniowo. W rezultacie nie są formalnie kwalifikowane jako bezrobotne, ale w rzeczywistości nie są aktywne na rynku pracy. Przyczyny zjawiska mają charakter zarówno gospodarczy (trudność w znalezieniu innego zajęcia), jak i psychologiczny - osoby posiadające niewielkie gospodarstwa rolne nie chcą rezygnować z działalności w związku z przyzwyczajeniem czy tradycją rodzinną. W dalszej części przedstawiono wyniki analizy statystycznej, a także opinie mieszkańców dotyczące przyczyn poszczególnych zjawisk kryzysowych i wynikających z nich potrzeb rewitalizacyjnych. Określono również potencjały mogące służyć ograniczeniu występującego deficytu. Analizę przedstawiono z podziałem na podobszary rewitalizacji.

10 1.1 POGŁĘBIONA ANALIZA PODOBSZARU REWITALIZACJI I - Ropica Polska Ropica Polska graniczy od południowego zachodu z miastem Gorlice, z którym połączona jest drogą krajową nr 28. To właśnie przy głównej trasie regionu skupiona jest zabudowa mieszkalna, usługowa i publiczna. Równolegle do DK 28 na północnym zachodzie przepływa rzeka Ropa, dzieląca miejscowość na dwie części. Możliwości komunikacji pomiędzy częścią północno-zachodnią, a południowo-wschodnią miejscowości są ograniczone. Istnieje możliwość korzystania z dwóch kładek pieszych, a także z mostu, zlokalizowanego w miejscowości Szymbark, w odległości ok. 2 km od centrum sołectwa Ropica Polska. Podobszar rewitalizacji wyznaczony został wyłącznie na południe od rzeki Ropa. Sołectwo Demografia - wzrost udziału os. W wieku poprodukcyjnym w latach 2011-2015 Bezrobocie - liczba zasiłków przyznanych ze względu na bezrobocie przez GOPS / 1000 os. Stan zdrowia mieszkańców liczba decyzji o pomocy społecznej z tyt. niepełnosprawności i długotrwałej choroby / 1000 os. Ubóstwo wśród dzieci i młodzieży - odsetek dzieci dożywianych Edukacja - średnie wyniki sprawdzianu po 6. klasie z lat 2011-2015 Edukacja - udział dzieci podchodzących do sprawdzianu po 6. klasie z zaświadczeniem o dysleksji (średnia z lat 2013-2015) Poziom uczestnictwa w życiu publicznym - liczba organizacji pozarządowych / 1000 os. Ropica Polska 1,80% 31,4 28,60% 1,89 GMINA 1,40% 21,4 25,2 23% 61,9 16,5 2,96 Sołectwo / Gospodarczy Środowiskowy Przestrzenno-funkcjonalny Techniczny zjawiska Poziom Tendencje Kumulacja źródeł Dostępność infrastruktury Dostępność przystanków Wykorzystanie paliw Energochłonność negatywne/ przedsiębiorczości gospodarcze obszar zanieczyszczeń użyteczności publicznej transportu zbiorowego stałych w celach grzewczych budynków Ropica Polska Gmina 1107,8 podmiotów / 10 Wzrost liczby podmiotów tys. mieszkańców gospodarczych o w wieku 12,3% produkcyjnym DK 28, podwyższony poziom hałasu, źródła liniowe W zależności od sołectwa Powierzchnia obiektów publicznych 0,9 m 2 /os. Powierzchnia obiektów publicznych 1,48 m 2 /os. 4,62 przystanku / 1000 mieszkańców 7,53 przystanku / 1000 mieszkańców 66,3% budynków ogrzewanych węglem lub drewnem Energochłonność 218 kwh/m2/rok W sołectwie w czasie analiz prowadzonych na etapie Diagnozy Społecznej, stwierdzono występowanie problemów społecznych ze sfery ubóstwa oraz niskiej aktywności mieszkańców w życiu publicznym (w sołectwie działają 4 organizacje sektora pozarządowego i grupy nieformalne, przy czym liczba mieszkańców przekracza 2100). Problemem w miejscowości pozostaje niewielka powierzchnia obiektów użyteczności publicznej. Dotyczy to zwłaszcza Wiejskiego Domu Kultury, ale też Zespołu Szkół w Ropicy Polskiej. Potrzeby lokalowe są znaczne, tym bardziej, że stwierdzono wysoki poziom udzielanej uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej (najwyższy poziom w gminie). Konieczna jest zatem przestrzeń dla realizacji dodatkowych usług edukacyjnych i integracyjnych. Istotnym problemem jest również stwierdzony w miejscowości problem ponadprzeciętnego zapotrzebowania mieszkańców na pomoc społeczną ze względów zdrowotnych. Problem ten należy łączyć ze stosunkowo szybkim procesem starzenia się lokalnej społeczności, a także częściowo ze znacznym, lokalnym zanieczyszczeniem środowiska. Jak już wspomniano, generalnie parametry środowiskowe w gminie są dosyć wysokie, jednak w Ropicy Polskiej kumulują się główne zanieczyszczenia:

11 Zanieczyszczenia z ruchu komunikacyjnego SDR na drodze krajowej 28 wynosi 7340 pojazdów na dobę, Zanieczyszczenia z niskiej emisji w Diagnozie Społecznej szacowano liczbę kotłów węglowych w miejscowości na 43 / km 2, przy czym ze względu na kumulację zabudowy mieszkalnej przy drodze krajowej, poziom ten jest znacznie wyższy, Zanieczyszczenia zewnętrzne, wynikające z bliskości miasta Gorlice. Fakt zlokalizowania dużej części zabudowy lokalnej przy drodze, pogarsza tylko sytuację zdrowotną mieszkańców. IDENTYFIKACJA POTRZEB I POTENCJAŁÓW REWITALIZACYJNYCH - Ropica Polska Poniżej zebrano najważniejsze wnioski zgłaszane przez mieszkańców na etapie konsultacji społecznych. Następnie dostosowano do nich występujące w podobszarze potencjały. POTRZEBY REWITALIZACYJNE POTENCJAŁY REWITALIZACYJNE EDUKACJA Konieczność poprawy warunków lokalowych Istniejący Zespół Szkół charakteryzuje się w Zespole Szkół w Ropicy Polskiej wysokimi wynikami w edukacji, ale warunki Potrzeba zwiększania jakości zajęć lokalowe nie umożliwiają wprowadzenia pozalekcyjnych dla dzieci przewidzianych reformą edukacji zmian (przy Potrzeba doposażenia szkoły w Ropicy istniejącym układzie i powierzchni Polskiej (zakup nowoczesnego sprzętu, pomieszczeń nie ma zagwarantowanych komputerów) miejsc dla dzieci objętych opieką przedszkolną, a także możliwości pomieszczenia 8 roczników uczniów). Istnieją plany rozbudowy obiektu. Potrzeba rozwoju placówek wsparcia dla dzieci, młodzieży i całych rodzin (wniosek GOPS w Gorlicach o uwzględnienie w Programie projektu dot. utworzenia miejsc opieki dla dzieci i młodzieży oraz wsparcia rodzin) Konieczność rozwoju oferty przedszkolnej, w tym przedłużenia godzin działania Samorządowego Przedszkola w Ropicy Polskiej. Konieczność rozwoju oferty na kształt realizowanego uprzednio projektu "Przedszkole jest OK". Konieczność zapewnienia lepszej oferty czasu wolnego dla osób starszych i niepełnosprawnych. OPIEKA PRZEDSZKOLNA OFERTA DLA SENIORÓW Jest możliwość wykorzystania istniejących w podobszarze i jego otoczeniu obiektów publicznych do organizacji zajęć świetlicowych i ośrodków wsparcia. Działania mogą być prowadzone zarówno w planowanym do rozbudowy obiekcie szkolnym, jak i w filii Ośrodka Kultury Gminy Gorlice (planuje się wybór obiektu szkolnego). W działającym w Ropicy Polskiej Przedszkolu Samorządowym istnieje możliwość organizacji zajęć dodatkowych, a także przedłużenia godzin działania placówki. Doświadczenia w realizacji projektów zyskano dzięki wspomnianemu projektowi "Przedszkole jest OK". W Ropicy Polskiej działa filia Ośrodka Kultury Gminy Gorlice. Obiekt jest niewielki, jednak może być w nim rozwijana oferta czasu wolnego dla osób starszych i cierpiących na

12 Potrzeba poprawy dostępności komunikacyjnej w obszarze Ropicy Polskiej (lepsze połączenie z terenami po drugiej stronie rzeki Ropy) Potrzeba rozwoju terenów rekreacyjnych i sportowych problemy zdrowotne. PRZESTRZEŃ Możliwości budowy połączeń drogowych są ograniczone występowaniem wzdłuż rzeki Ropy obszaru Natura 2000 Możliwość stworzenia ogólnodostępnych terenów rekreacji jest ograniczona przez niewielkie zasoby gruntów gminnych. Co więcej, gęsta zabudowa mieszkalna przy drodze krajowej, utrudnia dostęp do części terenów gminnych. 1.2 POGŁĘBIONA ANALIZA PODOBSZARU REWITALIZACJI II - Kwiatonowice Do dwóch najważniejszych deficytów w sołectwie zaliczyć należy wysokie zapotrzebowanie na pomoc motywowaną bezrobociem oraz stosunkowo niski poziom nauki w miejscowej Szkole Podstawowej (średni wynik sprawdzianu po 6. klasie - 55% z lat 2011-2015 był o blisko 10% niższy niż średnia województwa małopolskiego). Możemy w tym przypadku mówić o przenoszeniu się problemów społecznych pomiędzy generacjami, a w szczególności o "dziedziczeniu" problemów społecznych. Praprzyczyną problemów jest bezrobocie, prowadzące do ubóstwa, a w dalszej kolejności do problemów w zyskaniu wykształcenia i zagrożeniu bezrobociem w następnym pokoleniu. Bezrobocie (w tym bezrobocie ukryte) Niski poziom wykształcenia Ubóstwo Trudności w edukacji Problem bezrobocia z kolei powiązany jest ze stosunkowo niskim poziomem aktywności gospodarczej - jedynie 900 podmiotów gospodarczych / 10 tys. osób w wieku produkcyjnym.

13 Niskie wyniki w nauce dzieci, wiązać należy nie tylko z trudną sytuacją w domu, ale też z trudnymi warunkami dla rozwoju aktywności pozaszkolnej, tzn. ofertą publiczną. Budynek wiejski w Kwiatonowicach wymaga przebudowy i dostosowania do potrzeb działalności kulturalnej. Obiekt jest w złym stanie technicznym - potrzebna jest gruntowna modernizacja i termomodernizacja. Analogicznie jak w przypadku Ropicy Polskiej, w Kwiatonowicach stwierdzono nasilenie problemów zdrowotnych. W sytuacji braku odpowiednio dostosowanej bazy lokalowej, osoby niepełnosprawne są praktycznie pozbawione możliwości uczestniczenia w życiu społecznym. Prowadzi to do alienacji i pogłębiania choroby. Sołectwo Demografia - wzrost udziału os. W wieku poprodukcyjnym w latach 2011-2015 Bezrobocie - liczba zasiłków przyznanych ze względu na bezrobocie przez GOPS / 1000 os. Stan zdrowia mieszkańców liczba decyzji o pomocy społecznej z tyt. niepełnosprawności i długotrwałej choroby / 1000 os. Ubóstwo wśród dzieci i młodzieży - odsetek dzieci dożywianych Edukacja - średnie wyniki sprawdzianu po 6. klasie z lat 2011-2015 Edukacja - udział dzieci podchodzących do sprawdzianu po 6. klasie z zaświadczeniem o dysleksji (średnia z lat 2013-2015) Poziom uczestnictwa w życiu publicznym - liczba organizacji pozarządowych / 1000 os. Kwiatonowice 39,8 26,5 55% GMINA 1,40% 21,4 25,2 23% 61,9 16,5 2,96 Sołectwo / zjawiska negatywne/ obszar Kwiatonowic e Gmina Poziom przedsiębiorczości Liczba podmiotów gospodarczych - 900,47 / 10 tys. os. 1107,8 podmiotów / 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym Gospodarczy Środowiskowy Przestrzenno-funkcjonalny Techniczny Tendencje gospodarcze Wzrost liczby podmiotów gospodarczych o 12,3% Kumulacja Dostępność źródeł infrastruktury zanieczyszcze użyteczności ń publicznej W zależności od sołectwa Powierzchnia obiektów publicznych 1,48 m 2 /os. Dostępność przystanków transportu zbiorowego 7,53 przystanku / 1000 mieszkańców Wykorzystanie paliw stałych w celach grzewczych 92% budynków ogrzewanych węglem lub drewnem 66,3% budynków ogrzewanych węglem lub drewnem Energochłonność budynków Energochłonnoś ć 231,5 kwh/m2/rok Energochłonnoś ć 218 kwh/m2/rok IDENTYFIKACJA POTRZEB I POTENCJAŁÓW REWITALIZACYJNYCH - Kwiatonowice Poniżej zebrano najważniejsze wnioski zgłaszane przez mieszkańców na etapie konsultacji społecznych. Następnie dostosowano do nich występujące w podobszarze potencjały. POTRZEBY REWITALIZACYJNE POTENCJAŁY REWITALIZACYJNE EDUKACJA Znaczna poprawa poziomu edukacji w Istniejący Zespół Szkół (w przyszłości Szkoła lokalnej szkole Podstawowa) przy odpowiednio realizowanych projektach miękkich może zapewnić odpowiednią ofertę zajęć pozalekcyjnych. Możliwe jest również wsparcie działań edukacyjnych, poprzez aktywność organizacji pozarządowych. Potrzeba modernizacji Domu Ludowego w Kwiatonowicach - lepsze dostosowanie do potrzeb OSP, zakup sprzętu dla aktywności społecznej i kulturalnej AKTYWNOŚĆ MIESZKAŃCÓW W miejscowości istnieje budynek wiejski, który planuje się rozbudować i zmodernizować. Planuje się również zagospodarować otoczenie obiektu.

14 Stworzenie możliwości lokalowych dla działalności organizacji pozarządowych Stworzenie lepszej oferty czasu wolnego dla seniorów, zwłaszcza w Kwiatonowicach Budowa parkingu przy Domu Ludowym w Kwiatonowicach Tworzenie lepszej oferty czasu wolnego / oferty kultury (zwłaszcza dla osób starszych) RYNEK PRACY Tworzenie nowych miejsc pracy / poprawa warunków na rynku pracy Objęcie osób bezrobotnych opieką i pomoc w znalezieniu pracy np. w Gorlicach. W miejscowości działa 6 organizacji pozarządowych, mogących uczestniczyć w tworzeniu oferty czasu wolnego, działaniach edukacyjnych i integracyjnych: Kwiatonowickie Stowarzyszenie "Homini" Stowarzyszenie Oświatowe Wsi Kwiatonowice Ochotnicza Straż Pożarna w Kwiatonowicach Ludowy Klub Sportowy Kwiatonowice Uczniowski Klub Sportowy OLIMP w Kwiatonowicach Koło Gospodyń Wiejskich w Kwiatonowicach Miejscowość w niewielkim stopniu dotknięta jest problemem starzenia się społeczności. Mieszkańcy mogą zdobywać nowe kwalifikacje zawodowe i poszukiwać pracy we własnej miejscowości, w mieście Gorlice lub w otoczeniu podobszaru rewitalizacji Dobre w porównaniu z pozostałymi podobszarami rewitalizacji warunki środowiskowe dają możliwość rozwoju oferty agroturystycznej czy rekreacyjnej (pojedyncze gospodarstwa już istnieją w miejscowości) 1.3 POGŁĘBIONA ANALIZA PODOBSZARU REWITALIZACJI III - Klęczany Klęczany położone są na północny wschód od miasta Gorlice. Połączone są z nim drogą krajową 28. Dzięki temu częściowo służą, jako "sypialnia" miasta, a częściowo jako jego zaplecze usługowe: świadczy o tym duża liczba firm działających głównie na rynku gorlickim. Problemy społeczne w Klęczanach są zupełnie innej natury niż we wcześniej analizowanych miejscowościach. Nie odnotowano tu dużego zapotrzebowania na pomoc społeczną. Mieszkańcy są stosunkowo dobrze sytuowani, o czym świadczy fakt, iż w 2015 roku w miejscowości statystycznie najrzadziej przyznawano pomoc GOPS ze względu na bezrobocie i

15 ubóstwo. Dobrą sytuację materialną rodzin potwierdzają też pozostałe badane wskaźniki statystyczne. Niewielka część dzieci wymagała pomocy w postaci darmowych obiadów. Potencjały te nie znajdują odzwierciedlenia w wynikach edukacyjnych - sprawdzian po 6. klasie wypadał w ostatnich latach słabiej niż średnio w gminie. Różnice nie były drastyczne, jednak w zestawieniu z dobrą sytuacją materialną w domach, świadczą o niskim poziomie nauczania w Szkole Podstawowej w Klęczanach. W kontekście sytuacji edukacyjnej należy również zwrócić uwagę na praktyczny brak możliwości przedstawienia oferty opieki przedszkolnej. Problem wynika bezpośrednio z braków w infrastrukturze publicznej. W budynku szkolnym zagospodarowano jedynie 45 m 2 na potrzeby Oddziału Przedszkolnego, co w obliczu sporego zapotrzebowania na miejsca w przedszkolach (35-40 miejsc każdego roku) generuje konieczność "wypożyczania" powierzchni szkolnej na potrzeby przedszkolne. W rezultacie poziom opieki i możliwości rozwoju najmłodszych są ograniczone, a cała placówka cierpi z powodu chaosu. W parze ze stosunkowo słabą sytuacją szkolną idzie niski poziom aktywności społecznej i kulturalnej. W miejscowości nie ma domu kultury, filia Ośrodka Kultury Gminy Gorlice znajduje się w budynku szkolnym. W rezultacie braków infrastrukturalnych, oferta czasu wolnego jest słaba i nie uzupełnia oferty edukacyjnej. Znaczna część mieszkańców poszukuje zatem możliwości realizacji swoich aspiracji kulturalnych w mieście Gorlice, co z kolei prowadzi do utraty poczucia tożsamości z miejscem życia. Wszystko to sprawia, że część mieszkańców decyduje się przenieść wraz z rodzinami w inne miejsce. Ponieważ są to najczęściej osoby: młode - w miejscowości obserwowany jest proces starzenia się lokalnej społeczności, aktywne - miejscowość popada w marazm. Proces starzenia się populacji wpływa również wyraźnie na ogólny stan zdrowia, co potwierdzają badania statystyczne. Sołectwo Demografia - wzrost udziału os. W wieku poprodukcyjnym w latach 2011-2015 Klęczany Bezrobocie - liczba zasiłków przyznanych ze względu na bezrobocie przez GOPS / 1000 os. Stan zdrowia mieszkańców liczba decyzji o pomocy społecznej z tyt. niepełnosprawności i długotrwałej choroby / 1000 os. Ubóstwo wśród dzieci i młodzieży - odsetek dzieci dożywianych Edukacja - średnie wyniki sprawdzianu po 6. klasie z lat 2011-2015 Edukacja - udział dzieci podchodzących do sprawdzianu po 6. klasie z zaświadczeniem o dysleksji (średnia z lat 2013-2015) 2,10% 33,8 60,20% 34,30% Poziom uczestnictwa w życiu publicznym - liczba organizacji pozarządowych / 1000 os. GMINA 1,40% 21,4 25,2 23% 61,9 16,5 2,96 Sołectwo / zjawiska negatywne/ obszar Klęczany Gmina Poziom przedsiębiorczości 1107,8 podmiotów / 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym Gospodarczy Środowiskowy Przestrzenno-funkcjonalny Techniczny Stwierdzone Tendencje Kumulacja źródeł deficyty gospodarcze zanieczyszczeń Wzrost liczby podmiotów gospodarczych o 6,1% Wzrost liczby podmiotów gospodarczych o 12,3% Dostępność infrastruktury użyteczności publicznej DK 28, podwyższony poziom hałasu, Brak obiektu kultury źródła liniowe, kumulacja kotłów węglowych W zależności od sołectwa Dostępność przystanków transportu zbiorowego 4,82 przystanku / 1000 mieszkańców Powierzchnia 7,53 przystanku / obiektów publicznych 1,48 m 2 1000 mieszkańców /os. Wykorzystanie Energochłonność paliw stałych w budynków celach grzewczych 66,3% budynków ogrzewanych węglem lub drewnem Energochłonność 218 kwh/m2/rok Środowiskowy, przestrzennofunkcjonalny

16 Należy ponadto zwrócić uwagę na problem środowiskowy występujący w miejscowości. Jak już wspomniano, generalnie parametry środowiskowe w gminie są dosyć wysokie, jednak w Klęczanach kumulują się główne zanieczyszczenia: Zanieczyszczenia z ruchu komunikacyjnego SDR na drodze krajowej 28 wynosi 9280 pojazdów na dobę, Zanieczyszczenia z niskiej emisji w Diagnozie Społecznej szacowano liczbę kotłów węglowych w miejscowości na 49,8 / km 2, przy czym ze względu na kumulację zabudowy mieszkalnej przy drodze krajowej, poziom ten jest znacznie wyższy, Zanieczyszczenia zewnętrzne, wynikające z bliskości miasta Gorlice. IDENTYFIKACJA POTRZEB I POTENCJAŁÓW REWITALIZACYJNYCH - Klęczany POTRZEBY REWITALIZACYJNE POTENCJAŁY REWITALIZACYJNE EDUKACJA I WYCHOWANIE Poprawa sytuacji edukacyjnej, zwłaszcza w W Klęczanach działa Zespół Szkół (w kontekście dzieci najmłodszych przyszłości Szkoła Podstawowa), który planuje się rozbudować z uwzględnieniem zwiększenia powierzchni na działalność Potrzeba rozwoju placówek wsparcia dla dzieci, młodzieży i całych rodzin (wniosek GOPS w Gorlicach o uwzględnienie w Programie projektu dot. utworzenia miejsc opieki dla dzieci i młodzieży oraz wsparcia rodzin) Stworzenie możliwości lokalowych dla działalności organizacji pozarządowych AKTYWNOŚĆ MIESZKAŃCÓW Samorządowego Przedszkola. Placówka wsparcia dziennego będzie mogła funkcjonować w Szkole Podstawowej w Klęczanach po rozbudowaniu obiektu. W obecnym momencie nie ma planów dotyczących budowy obiektu kultury w Klęczanach. Dla działalności organizacji pozarządowych, w godzinach popołudniowych może służyć obiekt szkolny. Dodatkowo częściowo potrzeby z zakresu kultury i rekreacji może zapewnić infrastruktura planowana w miejscowości Kwiatonowice (rozbudowa budynku wiejskiego). 2. OPIS POWIĄZAŃ GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY Dla zachowania spójności z aktualnymi kierunkami rozwoju Gminy, przeprowadzono analizę celów i kierunków wyznaczonych w obowiązujących dokumentach planistycznych. Przeanalizowano dokumenty:

17 Strategia Rozwoju Gminy Gorlice Na Lata 2013-2020 + Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Gorlice Na Lata 2016 2020 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Dla Gminy Gorlice

18 STRATEGIA ROZWOJU GMINY GORLICE NA LATA 2013-2020 + STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY GORLICE NA LATA 2016-2020 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY GORLICE CS. Podniesienie standardów edukacyjnych. Dokończenie realizacji programu modernizacji szkół i przedszkoli wiejskich. Utworzenie nowoczesnych pracowni przedmiotowych w placówkach edukacyjnych oraz ich wyposażenie w niezbędny sprzęt i pomoce naukowe. CS. Wyrównanie szans kształcenia oraz stworzenie optymalnych warunków rozwoju dla dzieci i młodzieży. Zwiększenie dostępu do nauki języków obcych. Rozszerzenie pozalekcyjnej oferty zajęć dla dzieci i młodzieży. CS. Wdrożenie nowoczesnych programów edukacyjnych. Modernizacja pomieszczeń szkolnych i przedszkolnych oraz ich wyposażenie w sprzęt i pomoce naukowe dla wdrażania autorskich i nowatorskich programów edukacyjnych. CS. Zwiększenie dostępu do kultury. Podniesienie jakości infrastruktury obiektów kultury. CS. Podniesienie jakości życia seniorów. CS. Wsparcie bezrobotnych i poszukujących pracy. Wsparcie bezrobotnych i poszukujących pracy. CS. Wspieranie rodzin oraz wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży. Wsparcie dzieci i młodzieży w kształceniu i wszechstronnym rozwoju. CS. Utrzymanie osób starszych i niepełnosprawnych w środowisku zamieszkania oraz umożliwienie im udziału w życiu społecznym. Ograniczenie skutków niepełnosprawności oraz aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych. Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców i przedsiębiorców, przejawiający się między innymi ograniczeniem ilości zużywanej energii

19 3. OPIS WIZJI I CELÓW REWITALIZACJI 3.1. WIZJA REWITALIZACJI Analiza problemów i potencjałów pozwoliła na określenie wizji rozwoju, stanowiącej punkt docelowy dla rewitalizacji. Wizję przedstawiono dla głównych obszarów problemowych. Obszar rewitalizacji gminy Gorlice terenem zrównoważonego rozwoju społecznego, uwzględniającego systematyczny wzrost jakości usług publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji, wychowania i oferty czasu wolnego. SPOŁECZEŃSTWO Obszar rewitalizacji miejscem świadczenia wysokiej jakości usług edukacyjnych i przedszkolnych, a także szerokiego dostępu do kultury i aktywności społecznej, pozwalających na istotny wzrost kapitału społecznego mieszkańców. GOSPODARKA Obszar rewitalizacji miejscem systematycznego wzrostu kwalifikacji zawodowych mieszkańców, pozwalającego na łagodne przechodzenie od pracy w nieefektywnym rolnictwie do innych gałęzi gospodarki. ŚRODOWISKO Obszar rewitalizacji miejscem stałego wzrostu świadomości ekologicznej mieszkańców, a także istotnej poprawy efektywności energetycznej budynków. PRZESTRZEŃ Obszar rewitalizacji miejscem poprawy jakości obiektów publicznych i rozwoju przestrzeni czasu wolnego. 3.2 CELE REWITALIZACJI Cel główny: Wyprowadzenie obszaru rewitalizacji gminy Gorlice ze stanu kryzysowego poprzez kompleksowe działania w sferze społecznej, gospodarczej i infrastrukturalnej. Cel szczegółowy 1. Dostosowanie infrastruktury do potrzeb społecznych Kierunek 1. Budowa, rozbudowa i modernizacja publicznych obiektów kultury Kierunek 2. Rozbudowa i modernizacja publicznych obiektów edukacyjnych i przedszkolnych Kierunek 3. Stworzenie miejsc aktywnej rekreacji dla osób w każdym wieku, w tym infrastruktury rowerowej Cel szczegółowy 2. Społeczna i zawodowa aktywizacja mieszkańców obszaru rewitalizacji Kierunek 1. Wdrożenie działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych Kierunek 2. Wdrożenie działań na rzecz poprawy oferty zajęć pozalekcyjnych oraz aktywności kulturalnej osób w każdym wieku. Kierunek 3. Poprawa warunków inwestycyjnych w obszarze rewitalizacji i jego otoczeniu, a także warunków do zakładania działalności gospodarczej Kierunek 4. Poprawa warunków transportowych, w tym transportu publicznego Cel szczegółowy 3. Wsparcie dla osób szczególnie wykluczonych Kierunek 1. Poprawa warunków życia osób starszych Kierunek 2. Poprawa warunków życia osób niepełnosprawnych Kierunek 3. Poprawa sytuacji społecznej rodzin zagrożonych ubóstwem

20 CEL SZCZEGÓŁOWY 1 - DOSTOSOWANIE INFRASTRUKTURY PUBLICZNEJ DO POTRZEB SPOŁECZNYCH Tereny wskazane do rewitalizacji mają charakter częściowo wiejski, a częściowo podmiejski. Nie zmienia to faktu, iż występuje tu znaczna liczba obiektów, które mogą podlegać pracom modernizacyjnym i rozbudowie. Niewątpliwym potencjałem całego podobszaru rewitalizacji jest fakt funkcjonowania w każdym z sołectw szkół i przedszkoli, które mogą podlegać pracom modernizacyjnym. Aby obiekty mogły dalej pełnić swoje funkcje, konieczna jest poprawa warunków dla prowadzenia zajęć, ale też dostosowanie ich do wymogów wynikających z planowanej reformy edukacji, tzn. powrotu do ośmioletniej szkoły podstawowej. Rozwój obiektów szkolnych musi równocześnie uwzględniać rozwój przestrzeni dla działania placówek przedszkolnych. W poszczególnych miejscowościach znajdują się ponadto obiekty kultury i obiekty społeczne, jednak w części, ze względów technicznych możliwość ich wykorzystania jest ograniczona. Zakłada się zatem, że w wyniku rewitalizacji powinny być dostosowane do potrzeb częściowo rozbudowane, a częściowo i rozbudowane, i doposażone. CEL SZCZEGÓŁOWY 2 - SPOŁECZNA I ZAWODOWA AKTYWIZACJA MIESZKAŃCÓW OBSZARU REWITALIZACJI Aktywizacja zawodowa mieszkańców jest ograniczona możliwościami wynikającymi z problemów całej gminy i jej otoczenia - cały region notuje stosunkowo niskie parametry rozwoju gospodarczego. Zmniejszenie problemów wynikających z bezrobocia powinno przebiegać dwutorowo: Po pierwsze powinno dotyczyć wzrostu liczby przedsiębiorstw w obszarze rewitalizacji i jego otoczeniu, Po drugie powinno dotyczyć wzrostu kwalifikacji zawodowych mieszkańców z uwzględnieniem potrzeb lokalnego rynku pracy. Jako element łączący dwa powyższe kierunki powinno się przewidzieć działania nakierowane na poprawę warunków transportowych pomiędzy poszczególnymi lokalizacjami w granicach gminy podobszarami rewitalizacji, a miejscami rozwoju gospodarczego. CEL SZCZEGÓŁOWY 3 - WSPARCIE DLA OSÓB SZCZEGÓLNIE WYKLUCZONYCH Przeprowadzona pogłębiona analiza podobszarów wykazała nasilający się problem związany ze starzeniem się społeczności, ale też znacznymi potrzebami osób niepełnosprawnych. Konieczne będzie zatem tworzenie zarówno oferty opiekuńczej, jak i oferty czasu wolnego, a także dostosowywanie obiektów publicznych np. do potrzeb osób o deficytach ruchowych. Intensywną opieką nad osobami niepełnosprawnymi powinna rozpoczynać się już w dzieciństwie - proces socjalizacji powinien być kształtowany w sposób umożliwiający nie tylko realizację podstawowych czynności dnia codziennego, ale też pracę i aktywność społeczną w wieku dorosłym. Zakłada się, że w ramach rozwoju dostępnej oferty czasu wolnego zostaną przewidziane działania dedykowane integracji, w tym integracji międzypokoleniowej.

21 4. OPIS PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH I SZACUNKOWE RAMY FINANSOWE 4.1 LISTA PLANOWANYCH PODSTAWOWYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Zadania przewidziane do realizacji muszą stanowić odpowiedź na zdiagnozowane wcześniej deficyty. Zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, podstawowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne to właśnie te przedsięwzięcia, bez których realizacja celów programu rewitalizacji nie będzie możliwa, a zatem wyjście ze stanu kryzysowego nie będzie możliwe. Co więcej, zgodnie z Wytycznymi, Gminny Program Rewitalizacji powinien mieć charakter komplementarny, w rozumieniu: Przestrzennym, co oznacza zaplanowanie działań oddziałujących na cały obszar deficytowy, ale też integrowanie ich z działaniami poza obszarem rewitalizacji, a wpływającymi na poprawę sytuacji w obszarze rewitalizacji. Problemowym, co oznacza konieczność uwzględnienia spójnych ze sobą działań we wszystkich głównych obszarach problemowych (deficyty społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne). Proceduralno-instytucjonalnym, co oznacza takie planowanie działań, aby różne instytucje mogły ze sobą efektywnie współdziałać. Komplementarności międzyokresowej, co oznacza zachowanie ciągłości z działaniami podejmowanymi w poprzedniej perspektywie finansowej, tj. w latach 2007-2013. Komplementarności źródeł finansowania, co oznacza umiejętność łączenia różnych źródeł zewnętrznych (EFRR, EFS, FS) ze środkami publicznymi krajowymi i środkami prywatnymi. Przedstawione niżej działania w ramach Planowanych Podstawowych Przedsięwzięć Rewitalizacyjnych odpowiadają opisanym wyżej wymogom. Łącznie tworzą spójną całość i angażując poszczególne grupy interesariuszy, bezpośrednio lub pośrednio wpływają na poprawę sytuacji w poszczególnych, wymienionych w art. 9 Ustawy z dn. 9 października o rewitalizacji, obszarach, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru społecznego. Kolejność projektów ustalono biorąc pod uwagę 5 zasadniczych czynników: Logikę rewitalizacji, tj. fakt, iż najpierw konieczne jest stworzenie warunków przestrzennych (lokalowych, terytorialnych, infrastrukturalnych), a w dalszej kolejności następuje realizacja projektów, które pozwolą na efektywne wykorzystanie powstałej infrastruktury (projekty miękkie); Poziom deficytu, zgodnie z założeniem, że najpierw powinny być rozwiązywane problemy o największym nasileniu, Skalę działania, tj. uwzględnienie w hierarchii najpierw projektów dużych, a w dalszej kolejności projektów mniejszych, których zakres będzie mógł być w przyszłości modyfikowany i dostosowywany do faktycznej sytuacji powstałej po zrealizowaniu projektów dużych.

22 Konieczność równomiernego pod względem terytorialnym (we wszystkich podobszarach rewitalizacji lub ich sąsiedztwie) rozmieszczenia działań, Fakt, iż Gmina, jako instytucja zarządzająca Programem nie ma możliwości wyegzekwowania przeprowadzenia zadeklarowanych projektów przez pozostałych inwestorów.

23 Opis działania Podmiot odpowiedzialny Źródło finansowania Rezultat Ocena rezultatu Wartość projektu 1. ROZBUDOWA I PRZEBUDOWA CZĘŚCI BUDYNKU WIEJSKIEGO W KWIATONOWICACH DLA CELÓW SPOŁECZNYCH W ramach inwestycji zostanie rozbudowany i przebudowany Gmina Gorlice Krajowe środki 1. Dostosowanie 1. Protokół odbioru 1 902 041,40 budynek Wiejskiego Domu Kultury w Kwiatonowicach. Prace budowlane dotyczyć będą: publiczne, EFRR obiektu do potrzeb osób robót 2. Listy obecności termomodernizacji, co pozwoli zmniejszyć emisję niepełnosprawny mieszkańców zanieczyszczeń, ale też korzystać z obiektu przez cały rok, ch i do potrzeb korzystających z przebudowy klatki schodowej, co pozwoli korzystać z obiektu osobom starszym i niepełnosprawnym, oferty czasu wolnego obiektu garażu OSP. W projekcie planuje się również zagospodarowanie terenu w sposób poprawiający dostępność obiektu: w tym przebudowę parkingu, budowę nowych miejsc postojowych wraz z miejscami postojowymi dla rowerów, budowę drogi przeciwpożarowej, a także budowę zbiornika na deszczówkę wraz z ujęciem wody do celów p.poż. oraz częściową zmianą sposobu użytkowania w Kwiatonowicach. Zmodernizowany obiekt zostanie doposażony: planuje się zakupić sprzęt służący celom oferty kultury, w tym sprzęt komputerowy, prezentacyjny, muzyczny, wyposażenie czasu wolnego itp. LOKALIZACJA: Podobszar rewitalizacji w Kwiatonowicach REALIZOWANE CELE GPR: C1.K1 Budowa, rozbudowa i modernizacja publicznych obiektów kultury

24 2. POPRAWA WARUNKÓW OPIEKI PRZEDSZKOLNEJ POPRZEZ ROZBUDOWĘ BUDYNKU ZESPOŁU SZKÓŁ W KLĘCZANACH W ramach projektu zostanie rozbudowany budynek Zespołu Szkół w Klęczanach, przy czym dodatkowa powierzchnia zostanie wykorzystana na rzecz rozwoju oferty przedszkolnej. Obecnie w Klęczanach funkcjonuje Oddział Przedszkolny. Po rozbudowaniu budynku zostanie utworzone Samorządowe Przedszkole w Klęczanach. Działanie pozwoli zmniejszyć zdiagnozowane problemy edukacyjne, w tym wynikające z deficytów w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej (duży poziom dysleksji, słabe wyniki w egzaminach po 6. klasie). Projekt nr 2 dotyczyć będzie części inwestycyjnej. Natomiast część miękka związana z funkcjonowaniem Przedszkola realizowana będzie w ramach projektu nr 6. LOKALIZACJA: Podobszar rewitalizacji w Klęczanach Gmina Gorlice Krajowe środki publiczne, EFRR, EFS 1. Wzrost liczby miejsc przedszkolnych REALIZOWANE CELE GPR: C1K2. Rozbudowa i modernizacja publicznych obiektów edukacyjnych i przedszkolnych 3. DOSTOSOWANIE BUDYNKU ZESPOŁU SZKÓŁ W ROPICY POLSKIEJ DO POTRZEB WYNIKAJĄCYCH Z REFORMY EDUKACJI, PRZEZ ROZBUDOWĘ I DOPOSAŻENIE W ramach projektu zostanie rozbudowany i doposażony obiekt szkolny w Ropicy Polskiej. Planuje się dobudować do istniejącego budynku części na potrzeby dydaktyczne. Obecnie budynek nie jest w stanie pomieścić dodatkowych roczników uczniów przy istniejącym układzie pomieszczeń. Projekt należy rozumieć po pierwsze, jako działanie prewencyjne, mające przeciwdziałać utracie istniejących potencjałów. Szkoła należy bowiem obecnie do najlepszych placówek w gminie (jedne z najwyższych wyników sprawdzianów). Po drugie dostosowanie obiektu pozwoli na stworzenie oferty czasu wolnego, a zatem - dłuższe Gmina Gorlice Krajowe środki publiczne, EFRR, EFS 1. Poprawa warunków / zwiększenie powierzchni dla celów edukacyjnych 1. Sprawozdanie z działalności Samorządowego Przedszkola w Klęczanach 1. Protokół odbioru robót, faktury zakupu sprzętu 861 835,85 zł 683 123,54 zł

25 sprawowanie opieki nad dziećmi, co pozwoli na wsparcie aktywizacji zawodowej części bezrobotnych rodziców. W ramach projektu planuje się zakupić: Wyposażenie szkolne, Wyposażenie edukacyjne, w tym sprzęt TIK. Dodatkowym elementem projektu będzie zagospodarowanie terenu wokół obiektu, w tym rozwój terenów zielonych i rekreacyjnych, lokalizacja małej architektury, lokalizacja elementów infrastruktury rowerowej. LOKALIZACJA: Podobszar rewitalizacji w Ropicy Polskiej REALIZOWANE CELE GPR: C1K2. Rozbudowa i modernizacja publicznych obiektów edukacyjnych i przedszkolnych 4. ZAGOSPODAROWANIE OBIEKTÓW PODWORSKICH DLA POTRZEB SPECJALNEGO OŚRODKA SZKOLNO-WYCHOWAWCZEGO DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W SZYMBARKU W ramach projektu planuje się dostosowanie istniejących Powiat Gorlicki Krajowe środki 1. Poprawa 1. Protokół odbioru 5 000 000 zł zabudowań podworskich do potrzeb Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego im. Janusza Korczaka w Szymbarku, służącego osobom niepełnosprawnym. Prowadzone tu działania będą miały charakter integracyjny, poprzez wzrost kwalifikacji zawodowych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy młodzieży niepełnosprawnej. publiczne, EFRR warunków integracji osób niepełnosprawny ch robót 2. Sprawozdanie z działalności SO-SW w Szymbarku Obecnie na potrzeby Ośrodka wykorzystywane są nowe zabudowania, powstałe w ramach projektu "Rozbudowa Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Szymbarku. Obiekt podworski nie jest wykorzystywany ze względu na zły stan techniczny. W ramach projektu planuje się: Przeprowadzenie kompleksowych prac

26 modernizacyjnych, Zakup wyposażenia dla bieżącej działalności, Zagospodarowanie otoczenia budynku poprzez uporządkowanie zieleni i lokalizację obiektów małej architektury. LOKALIZACJA: miejscowość Szymbark REALIZOWANE CELE GPR: C2.K1 Wdrożenie działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych C3.K2. Poprawa warunków życia osób niepełnosprawnych 5. AKTYWIZACJA SPOŁECZNO - ZAWODOWA OSÓB ZAGROŻONYCH WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM W GMINIE GORLICE Projekt realizowany będzie, jako kontynuacja projektu prowadzonego w latach 2016 2018. Zakłada kompleksową aktywizację społeczną i zawodową osób szczególnie zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem z rynku pracy: Kobiet, Osób 50+, Osób niepełnosprawnych. W ramach projektu, który planuje się kontynuować w latach 2018-2023, 30% miejsc zostanie przeznaczonych z zachowaniem pierwszeństwa dla mieszkańców obszaru rewitalizacji. Zostaną przy tym uwzględnione następujące typy działań: Pomoc w organizacji stażu, wolontariatu lub praktyk, Zatrudnienie wspierane, wspomagane, usługi trenera zatrudnienia wspieranego oraz inne usługi ułatwiające adaptację pracownika w środowisku pracy; Poradnictwo psychologiczne i psychospołeczne; Trening kompetencji i umiejętności społecznych; Poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy; Kursy i szkolenia umożliwiające nabycie, podniesienie lub zmianę kwalifikacji; Inne narzędzia, metody służące aktywizacji społecznej i Gmina Gorlice Krajowe środki publiczne, EFS 1. Poprawa warunków funkcjonowania na rynku pracy osób społecznie wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem 1. Sprawozdanie z realizacji projektu, liczba osób biorących udział w projekcie 700 000 zł

27 zawodowej, wynikające ze zidentyfikowanych potrzeb osób obejmowanych wsparciem (w tym o charakterze zdrowotnym). Planuje się realizować projekt w porozumieniu z lokalnymi pracodawcami tak, aby zakres pozyskiwanych kwalifikacji odpowiadał zapotrzebowaniu lokalnego rynku pracy. LOKALIZACJA: gmina Gorlice, obszar rewitalizacji REALIZOWANE CELE GPR: C2.K1 Wdrożenie działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych C3.K2 Poprawa warunków życia osób niepełnosprawnych 6. ROZWÓJ OFERTY ZAJĘCIOWEJ W PLACÓWKACH PRZEDSZKOLNYCH GMINY GORLICE, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM OBSZARU REWITALIZACJI Projekt będzie miał na celu całościową poprawę oferty wychowania przedszkolnego, a także wsparcie młodych rodziców w powrocie na rynek pracy lub w zwiększeniu aktywności zawodowej. Projekt realizowany będzie w placówkach przedszkolnych gminy, w tym w: Samorządowym Przedszkolu w Ropicy Polskiej, Samorządowym Przedszkolu w Klęczanach (po zapewnieniu bazy lokalowej zgodnie z projektem nr 1), Samorządowym Przedszkolu w Kwiatonowicach. Na zakres projektu złożą się: Zakup zabawek, wyposażenia, sprzętu rekreacyjnego, Zakup interaktywnego sprzętu, stanowiącego wsparcie dla nauki języków obcych, organizacji zajęć z muzyki i rytmiki, organizacji dziecięcych zajęć i przedstawień teatralnych, zajęć przyrodniczych, ekologicznych i innych, Organizacja zajęć dodatkowych, w tym wyjazdów Gmina Gorlice Krajowe środki publiczne, EFS 1. Poprawa warunków wychowania przedszkolnego, 2. Wsparcie aktywności młodych rodziców na rynku pracy 1. Faktury zakupu sprzętu, 2. Liczba rodziców zatrudnionych, których dzieci uczęszczają do przedszkola 1 000 000 zł