Rysunek 1. Schemat ideowy Bazy LNG

1. WSTĘP Grupa LOTOS S.A. (Zamawiający) jest pionowo zintegrowanym koncernem naftowym zajmującym się wydobyciem i przerobem ropy naftowej oraz dystrybucją produktów naftowych. Spółka jest liderem w branży olejów smarowych w Polsce oraz producentem i dostawcą wysokiej jakości paliw na rynek krajowy i europejski. Zamawiający na podstawie wykonanych analiz i prac studialnych rozważa dywersyfikację swojej działalności poprzez inwestycję w terminal LNG małej skali (LNG R TERMINAL), pełniącego rolę bazy przeładunkowej, bunkrowania i dystrybucji LNG do odbiorców końcowych i stacji paliw. Projekt ten jest powiązany z projektem rozbudowy zdolności przeładunkowych terminalu LNG w Świnoujściu (PCI 8.7) z 5,0 mld m3 do 7,5 mld m3 gazu rocznie (po regazyfikacji). Przygotowywane obecnie studium wykonalności instalacji w Świnoujściu o dodatkowe pojemności magazynowe i funkcjonalności stwarza realną możliwość stworzenia rynku przeładunku i dystrybucji LNG w Polsce i regionie. Baza LNG w Gdańsku umożliwi bezpośredni rozwój rynku LNG w Polsce, tym samym zwiększając zasadność ekonomiczną rozbudowy terminala LNG w Świnoujściu. Dzięki lokalizacji Bazy LNG w Porcie Gdańsk, lub w bezpośrednim sąsiedztwie Portu Gdańsk, znajdującego się w obszarze Transeuropejskiego Korytarza Transportowego TEN-T Morze Bałtyckie-Morze Adriatyckie, dostępność LNG w tym porcie umożliwi sprawne przemieszczanie ładunków LNG w skali całego korytarza zwiększając szansę na rozwój wykorzystania LNG i jego atrakcyjność jako paliwa alternatywnego w transporcie. Dodatkowo Baza LNG zlokalizowana w porcie Gdańsk może z powodzeniem zaopatrywać również tereny niezgazyfikowane w Polsce (bez dostępu do sieci gazu ziemnego), głównie gminy położone w północnej i wschodniej części kraju, a więc istotnie bardziej oddalone od terminalu w Świnoujściu, niż od ewentualnej bazy LNG, jaka powstałaby w Gdańsku. Do tej pory nieliczne stacje regazyfikacyjne powstałe w tej części kraju, zmuszone były korzystać z innych źródeł LNG. Warto mieć na względzie fakt, że w logistyce lądowej LNG istotny jest bowiem czas dojazdu do miejsca przeznaczenia z uwagi na straty związane z odparowaniem surowca. Można więc oczekiwać poprawy efektywności ekonomicznej wykorzystania LNG na tych obszarach do celów energetycznych (ciepłownictwo, elektroenergetyka i kogeneracja). W dalszej kolejności dostępność LNG na obszarach niezgazyfikowanych będzie również stymulowało rozwój lokalnych klastrów energetycznych poprzez zwiększenie dostępności LNG do celów lokalnego bilansowania obciążeń sieci elektroenergetycznej. Budowa Bazy LNG, oprócz realnych korzyści środowiskowych związanych z wykorzystaniem paliw ekologicznych spowoduje zwiększenie stopnia realnej dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do Polski poprzez utworzenie uzupełniającego w stosunku do terminalu w Świnoujściu potencjalnego miejsca dostaw LNG drogą morską. Zwiększony zostanie także poziom bezpieczeństwa dostaw gazu do województwa pomorskiego, co z kolei przełoży się na zmniejszenie ryzyka wystąpienia przerw w dostawach gazu. Zwiększenie wolumenów LNG wykorzystywanych w Polsce spowoduje również pozytywny efekt rynkowy. Rynek LNG w Polsce stanie się bardziej płynny, co przyczyni się do zwiększenia jego cenowej atrakcyjności i kolejnych inwestycji wykorzystujących ten surowiec. Rysunek 1. Schemat ideowy Bazy LNG 1

Źródło: opracowanie własne. 2. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia jest wykonanie pre-feasibility study budowy terminalu przeładunkowego LNG małej skali w Gdańsku. 3. CEL WSTĘPNEGO STUDIUM Przed rozpoczęciem inwestycji w budowę bazy LNG konieczne jest wykonanie szeregu analiz przygotowawczych, które umożliwią określenie wykonalności inwestycji pod względem technicznym, formalno-prawnym, środowiskowym oraz ekonomicznym, a także pozwolą zarekomendować wariant optymalnej konfiguracji inwestycji, która zapewni maksymalizację salda kosztów i korzyści. Cele opracowania: Identyfikacja, diagnoza i analiza czynników prawnych, regulacyjnych i rynkowych, dotyczących rynku LNG w Polsce i Europie oraz ocena ich wpływu na rozwój tego rynku; Prognozy popytu na LNG w podziale na segmenty docelowe (paliwo bunkrowe, sektor transportowy, sektor grzewczy, generacja energii elektrycznej) oraz wynikające z tych analiz rekomendacje dotyczące wielkości terminalu LNG; Prognozy cen LNG a także analiza warunków kontraktowych stosowanych w handlu LNG, mających znaczenie dla ekonomicznej wykonalności Projektu; Budowa modelu ekonomicznego dostaw i dystrybucji LNG do odbiorców końcowych (statki, stacje tankowania LNG, małe instalacje regazyfikacyjne, kogeneracja); Wybór optymalnej lokalizacji bazy LNG a także rozwiązania technicznego terminalu, wpisujących się w wymagania zakładanego łańcucha dostaw i dystrybucji LNG oraz optymalnych pod względem ekonomicznym i wpływu na środowisko. W szczególności, prace studyjne powinny umożliwić optymalizację: lokalizacji Bazy LNG; typu stanowiska cumowniczego jetty w części morskiej instalacji (uniwersalności przyłączenia nabrzeże statek, wydajności pomp, rodzaju systemów cumowniczych), parametrów technicznych Bazy LNG (wielkości i technologii wykonania zbiorników magazynowych LNG, gospodarki gazem odparowującym tzw. Boil Off Gas - BOG, instalacji pomocniczych); modelu logistyki zaopatrzenia Bazy LNG w paliwo oraz dystrybucji LNG do odbiorców końcowych (liczba stanowisk wydawania LNG na autocysterny i cysterny kolejowe, systemy kontenerowe, wydajności infrastruktury bunkrowania statków LNG, sposób zaopatrzenia Bazy LNG z Terminalu LNG w Świnoujściu i źródeł alternatywnych, organizacja systemu dystrybucji LNG w korytarzu TEN-T); modelu organizacyjnego i biznesowego funkcjonowania systemu dystrybucji LNG. 2

4. ZAKRES PRAC 1. Analiza rynku 1.1. Analiza rynku dot. wykorzystania LNG w żegludze morskiej i śródlądowej 1.1. Analiza uwarunkowań prawno-regulacyjnych regulacje na szczeblu UE wpływające na rozwój rynku LNG w żegludze morskiej (w tym Dyrektywa Siarkowa (IMO 2020), Dyrektywy dot. rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T) Normy techniczne dot. bunkrowania statków LNG 1.2. Stan i prognozy rozwoju rynku 1.2.1. Rynek transportu morskiego w Polsce w obrębie Morza Bałtyckiego, ze szczególnym uwzględnieniem portów w Gdyni i Gdańsku oraz transportu na wodach śródlądowych na Wiśle. Analiza danych historycznych dot. transportu morskiego i śródlądowego, w tym: główne porty; struktura i wolumen transportu; rodzaje i charakterystyka jednostek realizujących transport w obrębie Morza Bałtyckiego i portach w Gdyni i Gdańsku; kluczowi armatorzy działający w polskich portach; prognoza wielkości i struktury transportu morskiego w polskich portach morskich i śródlądowych. 1.2.2. Identyfikacja głównych czynników rozwoju i barier dla rozwoju rynku bunkrowania i wykorzystania LNG w żegludze. 1.2.3. Porównanie opcji spełnienia przez armatorów wymagań tzw. Dyrektywy siarkowej (paliwo niskosiarkowe, LNG, scrubber). 1.2.4. Opis istniejącej oraz oszacowanie planowanej infrastruktury portowej w zakresie bunkrowania statków LNG w basenie Morza Bałtyckiego i Północnego. 1.2.5. Opis obecnego oraz oszacowanie prognozowanego zapotrzebowania na usługę bunkrowania LNG w portach w Gdyni i Gdańsku w perspektywie do 2045 roku. 1.3. Analiza rynku z uwzględnieniem wykorzystania LNG jako paliwa w transporcie lądowym. 1.3.1. Analiza otoczenia prawno-regulacyjnego: Identyfikacja, rozpoznanie i analiza wszystkich istotnych czynników prawnych i rynkowych determinujących rozwój rynku LNG w Polsce i w Europie; regulacje dotyczące budowy i funkcjonowania stacji tankowania LNG; polityka rządu RP w zakresie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych; regulacje dotyczące podatku akcyzowego. 1.3.2. Prognozy rynkowe: analiza technicznych i ekonomicznych aspektów wykorzystania LNG jako paliwa; obecna flota środków transportu wykorzystujących LNG w Polsce, Europie i na odpowiednich korytarzach TEN-T; stacje tankowania LNG w Polsce i wzdłuż odpowiednich korytarzy TEN-T; prognozy rozwoju floty samochodowej na LNG oraz infrastruktury tankowania LNG; scenariusze rozwoju rynku; prognozy popytu na LNG w sektorze transportowym w Polsce i Europie Środkowej do 2045; Analizy niezbędne do zwymiarowania parametrów Bazy LNG odpowiednio do potrzeb rynkowych. 1.3.3. Analiza uwarunkowań cenowych i kontraktowych. 1.4. Analizy rynku LNG pod kątem wykorzystania w sektorze w elektroenergetyce i ciepłownictwie. 1.4.1. Analiza otoczenia prawno-regulacyjnego: 3

Dyrektywa w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania (MCP Directive) i jej wpływ na konieczność modernizacji lub wymiany źródeł ciepła o mocy poniżej 50 MW; Inne regulacje dotyczące obszaru projektowania, budowy i funkcjonowania elektrowni, elektrociepłowni, kogeneracji poniżej 50MW; Dyrektywy i przepisy wdrażające dyrektywy do prawa polskiego dot. ograniczania emisji, powiązania z innymi regulacjami krajowymi i europejskimi; Analiza innych regulacji dot. obszaru inwestycji i eksploatacji źródeł cieplnych i kogeneracyjnych o mocy do 50 MW (obowiązki formalno-prawne na etapie inwestycji i eksploatacji dla poszczególnych technologii); Regulacje krajowe i europejskie wpływające na rozwój kogeneracji, obowiązujący i spodziewany system wsparcia kogeneracji 1.4.2. Prognozy rynkowe: Rynek ciepła i kogeneracji w Polsce oparty o LNG; Rozwój klastrów energetycznych i zapotrzebowania na lokalne bilansowania sieci elektroenergetycznej Szanse i zagrożenia dla rozwoju rynku ciepła i kogeneracji oraz ciepłownictwa gazowego w Polsce opartego o LNG; Identyfikacja gmin w obszarze oddziaływania inwestycji bez dostępu do sieci gazu ziemnego Identyfikacja instalacji energetycznego spalania, na które potencjalnie będą oddziaływać przepisy Dyrektywy MCP Scenariusze rozwoju rynku Popyt na LNG na cele spalania energetycznego w Polsce w perspektywie do 2045 roku 1.5. Uwarunkowania związane z polityką regionalną/krajową/europejską (wskazanie na powiazania projektu z celami strategii rozwoju województwa, a także innymi dokumentami strategicznymi (w tym również na szczeblu krajowym i europejskim) oraz innych aktów prawnych i dokumentów ważnych z punktu widzenia realizacji inwestycji prognoza poziomu i struktury zapotrzebowania na LNG w obszarze oddziaływania inwestycji w podziale na poszczególne grupy odbiorców. 1.6. Analiza potencjalnych źródeł dostaw LNG oraz potencjalnych ilości z danego źródła. 1.7. Analiza potencjalnych projektów konkurencyjnych (identyfikacja i analiza projektów, które mogą potencjalnie stanowić zagrożenie dla rynku docelowego terminalu LNG w Gdańsku). 1.8. Analiza potencjalnych konkurentów w kontekście dostaw LNG do odbiorców końcowych. 1.9. Podsumowanie prognoza poziomu i struktury zapotrzebowania na LNG w obszarze oddziaływania inwestycji w podziale na poszczególne grupy odbiorców. 2. Analiza uwarunkowań cenowych i kontraktowych 2.1. Najbardziej typowe cenowe formuły kontraktowe w kontraktach zakupowych LNG, w zakupach spot i kontraktach długoterminowych a także najczęściej stosowane warunki kontraktowe na kluczowych rynkach LNG ((np. Incoterms, zapisy dot. dalszej odsprzedaży gazu, zasady dotyczące ilości dostawy jak np. +- x% sellers lub buyers option, stosowanie zapisu take or pay). 2.2. Kształtowanie się formuł cenowych importowych do Europy i Polski oraz cen sprzedaży LNG na polskim rynku. 2.3. Analiza historycznych cen LNG importowych oraz na polskim rynku. 2.4. Analiza porównawcza analiza studiów przypadku dot. sposobu kontraktowania i zarządzania przygotowaniem i realizacją projektów) zbliżonych do analizowanego, w praktyce międzynarodowej i krajowej 2.5. Prognoza cen importowych LNG do roku 2045. 4

3. Model logistyki LNG 3.1. Identyfikacja trendów rynkowych dotyczących magazynowania LNG, bunkrowania, obsługi LNG, budowy łańcuch zaopatrzenia i dystrybucji LNG w UE i na świecie (analiza studium przypadków) 3.2. Terminal LNG w Świnoujściu jako źródło dostaw LNG do terminal w Gdańsku. Obecne i przyszłe zdolności przeładunkowe terminal (autocysterny, cysterny kolejowe, rozładunek gazowców) Harmonogram rozbudowy terminalu LNG w Świnoujściu Taryfa Alokacja zdolności przeładunkowych 3.3. Alternatywne źródła zaopatrzenia Bazy LNG (terminal LNG w Kłajpedzie, inne terminale importowe LNG w Basenie Morza Bałtyckiego, instalacje skraplania gazu ziemnego) (terminal LNG w Kłajpedzie, inne terminale importowe LNG w Basenie Morza Bałtyckiego, instalacje skraplania gazu ziemnego); dostępność LNG w podziale na sposób dystrybucji (autocysterny, cysterny kolejowe, transport morski); koszty dostępu do infrastruktury. 3.4. Dostawy LNG małej skali drogą morską: obecna flota gazowców do transportu LNG i armatorzy; szacowany rozwój floty gazowców LNG; frachty na dostawy LNG drogą morską; 3.5. Opis i charakterystyka istniejących rozwiązań w zakresie bunkrowania statków LNG (TTS Truck-to-Ship, PTS Pipeline-to-Ship, PTT - Portable Tank Transfer, STS - Ship-to-Ship). 3.6. Opis i charakterystyka modeli transportu LNG drogą lądową (dostępność, niezawodność, niezbędna infrastruktura, koszty, bezpieczeństwo, przedsiębiorstwa świadczące usługi spedycyjne): autocysterny LNG; cysterny kolejowe; kontenery LNG i transport intermodalny. 3.7. Określenie planowanej i wymaganej infrastruktury wzdłuż korytarza TEN-T Morze Bałtyckie-Adriatyk, niezbędnej z punktu widzenia rozwoju wykorzystania LNG jako paliwa w transporcie w tym korytarzu (np. lokalne bazy logistyczne LNG). 3.8. Określenie optymalnego modelu i kanałów zaopatrzenia Bazy LNG oraz dystrybucji LNG do odbiorców końcowych; Na podstawie wyników Zadania 1 i wyników analiz wykonanych w ramach Zadania 2 określone powinny zostać optymalne parametry dot.: optymalnej docelowej pojemności zbiorników magazynowych LNG; źródła LNG; kanału dostaw LNG kanałów redystrybucji LNG 4. Analiza potencjalnych lokalizacji Bazy LNG (analiza dla każdej z proponowanych lokalizacji) 4.1. Ogólna definicja lokalizacji (umiejscowienie bazy w porcie, lokalizacja częsci lądowej); 4.2. Analiza głębokości toru wodnego (głębokości basenu przy nabrzeżu i ewentualnej konieczność pogłębiania, maksymalne zanużenie statków) 4.3. Analiza części lądowej w danej lokalizacji dostępności gruntów i planu zagospodarowania przestrzennego, dostępnej infrastruktury i możliwości dystrybucji LNG (nabrzeża, dostęp do sieci drogowej i kolejowej, gazociągi), 4.4. Ocena aspektów środowiskowych: Best Available Technology (BAT); 5

wpływ na jakość powietrza; wpływ na jakość wody; wpływ na krajobraz; wpływ na jakość środowiska, życia zwierząt i roślin (włączając obszary Natura 2000); hałas; zarządzanie odpadami; przewidywana procedura pozyskiwania zgód środowiskowych. 4.5. Wstępna charakterystyka konfiguracji terminalu (wybór wielkości i parametrów zbiorników LNG i powiązanej infrastruktury, charakterystyka głównego wyposażenia, wymogi bezpieczeństwa). 4.6. Dobór optymalnej wielkości statków dowożących LNG z punktu widzenia warunków morskich (głębokość wody, możliwości cumowania, czas rozładunku). 4.7. Analiza instytucjonalna: wskazanie organów publicznych mających wpływ na realizację projektu oraz wszystkie niezbędne decyzje jakie będą wymagane w trakcie realizacji projektu. 4.8. Wstępny plan zagospodarowania terenu. 4.8.1. Rozmieszczenie podstawowej infrastruktury, wyposażenia i instalacji terminal LNG w Gdańsku, identyfikacja granic potrzebnego terenu. 4.8.2. Kluczowe zagadnienia projektu (budowlane, technologiczne, gospodarka elektroenergetyczna i cieplna, gospodarka wodna, gospodarka wodno-ściekowa i p.poż., przesył mediów). 4.8.3. Ocena przydatności terenu dla realizacji inwestycji z uwzględnieniem ewentualnych kolizji z istniejącą infrastrukturą. 4.8.4. Niezbędna ścieżka postępowania i uzgodnienia formalno-prawne, w tym decyzji środowiskowych. 4.8.5. Analiza organizacyjno-prawna wykonalności inwestycji. 4.8.6. Kwestie prawne związane z realizacją projektu. 4.8.7. Analiza stanu prawnego nieruchomości. 4.8.8. Informacja na temat dostępności gruntu/akwenów/infrastruktury a także mediów pod inwestycję (w przypadku braku dostępności mediów sposób ich dostarczenia). 4.8.9. Analiza wykonalności wobec obecnie obowiązujących przepisów w Polsce i UE (w tym m.in. Natura 2000), dotyczących przedmiotowego projektu. 5. Wstępny szacunek nakładów inwestycyjnych 6. Wstępny harmonogram realizacji projektu 7. Wstępna analiza ekonomiczna 7.1. Założenia i dane wejściowe. 7.2. Nakłady inwestycyjne i finansowanie. 7.3. Koszty operacyjne. 7.4. Ocena i porównanie poszczególnych wariantów w aspekcie ekonomicznym 7.5. Analiza ryzyka. 7.6. Analiza możliwości finansowania zewnętrznego. 8. Analiza SWOT poszczególnych wariantów 8.1. Podsumowanie i rekomendacje dotyczące optymalnej lokalizacji terminal LNG. 5. RAPORTOWANIE I PREZENTACJA PRAC Rezultatem prac będą: 4 odrębne raporty zawierające: (1) analizę rynku LNG, (2) analizę cen LNG, (3) model logistyczny LNG, (4) analizę lokalizacji terminalu wraz z rekomendacją. Prezentacja PowerPoint zawierająca najważniejsze wnioski z raportów. 6

6. HARMONOGRAM PRAC Zleceniodawca oczekuje wykonania poszczególnych rezultatów wskazanych w punkcie 4: Raportu zawierającego analizę rynku LNG do 15.10.2017 r. Raportu zawierającego analizę cen LNG do 15.10.2017 r. Raportu zawierającego model logistyczny terminalu LNG do 15.10.2017 r. Raportu zawierającego analizę lokalizacji terminalu LNG wraz z rekomendacją do 30.11.2017 Prezentacji PowerPoint zawierająca najważniejsze wnioski z raportów do 12.12.2017 r. 7