interpretacja indywidualna Sygnatura ITPP2/443-1056/15/AD Data 2016.01.18 Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że skoro kontrahent niemiecki jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy i ma siedzibę w kraju innym niż Polska, miejscem świadczenia i opodatkowania usług związanych z montażem stalowych zbiorników - zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy - będzie terytorium kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę. W konsekwencji, usługi te nie podlegają opodatkowaniu na terytorium Polski. W tej sytuacji, zgodnie z cytowanym przepisem art. 106b ust. 1 pkt 1 w zw. art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy, świadczenie przedmiotowych usług powinien Pan udokumentować fakturą, bez wykazania stawki i kwoty podatku, zawierającą adnotację odwrotne obciążenie. W związku z nabyciem ww. usług od polskich podwykonawców, zarejestrowanych dla potrzeb podatku od towarów i usług w Polsce, przysługuje Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących te usługi, na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy. Przedstawione okoliczności wskazują bowiem, że gdyby świadczenie tych usług odbywało się w Polsce uprawniłoby do odliczenia podatku naliczonego (ich świadczenie nie korzystałoby ze zwolnienia od podatku). Warunkiem jest jednak posiadanie przez Pana dokumentów wskazujących związek odliczonego podatku z tymi czynnościami oraz niezaistnienie przesłanek wynikających z art. 88 ustawy. INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b 1 i 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2015 r. (data wpływu 12 listopada 2015 r.), uzupełnionym w dniu 31 grudnia 2015 r. (dopłata), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia i opodatkowania usług montażowych oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego jest prawidłowe. UZASADNIENIE W dniu 12 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 31 grudnia 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia i opodatkowania usług montażowych oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego. We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.
Prowadzi Pan działalność w zakresie pozostałych specjalistycznych robót budowlanych (PKD 43.99.Z), świadczy usługi na rzecz kontrahenta niemieckiego (zarejestrowanego dla potrzeb rozliczenia VAT w Niemczech), polegające na montażu stalowych zbiorników, przeznaczonych między innymi do magazynowania wody i gazów. Kontrahent niemiecki składa nabywcom ofertę na dostawę urządzenia technicznego sklasyfikowanego jako środek trwały urządzenia techniczne zbiorniki naziemne stalowe. Ze względu na wielkość zbiorników są one dostarczane do nabywców w częściach. Wykonuje Pan montaż poszczególnych elementów, usługa wykonywana jest w miejscu wskazanym przez kontrahenta niemieckiego w Polsce lub na terytorium Unii Europejskiej. Przedmiotowe zbiorniki są różnej wielkości, montowane są na zewnątrz, nie są związane z budynkiem i nie są związane na trwale z gruntem. Po zdemontowaniu można przestawić je w inne miejsce. Za wykonane usługi wystawia Pan fakturę na rzecz kontrahenta niemieckiego nie doliczając podatku od towarów i usług, faktura zawiera adnotację odwrotne obciążenie. Podatek od towarów i usług rozliczany jest przez kontrahenta niemieckiego. Przy wykonywaniu ww. usługi częściowo korzysta Pan z usług polskich podwykonawców, zarejestrowanych dla potrzeb rozliczenia VAT w Polsce. Podwykonawcy wystawiają faktury na rzecz Pana opodatkowując swoje usługi podatkiem od towarów i usług w wysokości 23%. W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania. Czy prawidłowo wystawia Pan kontrahentowi niemieckiemu fakturę za usługi montażu z adnotacją odwrotne obciążenie, nie doliczając podatku od towarów i usług... Czy ma Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez podwykonawców... Zdaniem Wnioskodawcy, usługa montażu elementów zbiornika powinna zostać udokumentowana fakturą bez wyszczególnionej stawki i kwoty podatku od towarów i usług. Ponadto faktura powinna zawierać adnotację odwrotne obciążenie. Zbiorniki są rzeczami ruchomymi, dlatego miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika niemieckiego jest miejsce, w którym posiada on siedzibę działalności gospodarczej, zgodnie z art. 28b 1 ustawy o podatku od towarów i usług: Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 29g 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n. Tym samym usługa ta nie podlega opodatkowaniu na terytorium Polski. Według Pana, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur za usługi montażowe otrzymanych od podwykonawców. Usługi te związane są z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju i podatek mógłby być odliczony, gdyby czynności te wykonywane były w Polsce. W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe. Stosownie do dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ( ). W przypadku usług, dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług, istotnym jest ustalenie miejsca ich świadczenia, bowiem od określenia miejsca świadczenia zależeć będzie miejsce ich opodatkowania.
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, o czym stanowi ust. 2 cyt. artykułu. Zgodnie z art. 28b ust. 3 ustawy, w przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Przytoczone przepisy art. 28b ust. 1-3 ustawy pozostają w zgodności z treścią art. 44 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, str. 1, z późn. zm.), w myśl którego, miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika działającego w takim charakterze jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą ma stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Na podstawie art. 28a ww. ustawy, na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału: 1. ilekroć jest mowa o podatniku rozumie się przez to: a. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6, b. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej; 2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług. Jak stanowi art. 106a ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do: 1. sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów; 2. dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:
a. państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika, b. państwa trzeciego. Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Jak stanowi art. 106e ust. 1 ustawy, faktura powinna zawierać: 1. datę wystawienia; 2. kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę; 3. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy; 4. numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a; 5. numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt lit. b; 6. datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; 7. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi; 8. miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług; 9. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto); 10. kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto; 11. wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto); 12. stawkę podatku; 13. sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku; 14. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku; 15. kwotę należności ogółem. Faktura powinna zawierać dodatkowo, w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi - wyrazy odwrotne obciążenie (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy). Zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 1 ustawy, faktura może nie zawierać, w przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. a - danych określonych w ust. 1 pkt 10 i 12-14. Jak stanowi art. 106e ust. 5 pkt 2 ustawy, faktura może nie zawierać, w przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. b - danych określonych w ust. 1 pkt 5 i 12-14.
Stawka podatku zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. W myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. W myśl ust. 2 pkt 1 lit. a) omawianego artykułu, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Z przepisu art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje tylko przypadku, gdy dokonywane zakupy mają ścisły związek z czynnościami opodatkowanymi. Odliczyć zatem można podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Wskazana norma prawna wyraża zasadę neutralności podatku od towarów i usług, w następstwie której podatnicy realizujący czynności zwolnione lub niepodlegające opodatkowaniu, są w podobnej sytuacji jak ostateczny nabywca (konsument) towaru lub usługi z wyjątkiem przypadków jednoznacznie wskazanych w ustawie. Ustawa wyłącza zatem możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu. Jak stanowi art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami. Przepis ten wprowadza dwa podstawowe warunki prawa do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług związanych z usługami eksportowymi, a także z dostawą towarów za granicę. Pierwszym z nich jest to, aby hipotetycznie w przypadku wykonywania tych samych usług w kraju podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady zatem usługi świadczone poza terytorium kraju powinny mieć charakter sprzedaży opodatkowanej. Drugi z tych warunków dotyczy posiadania przez podatnika dokumentów, z których wynika związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności opodatkowanych poza terytorium kraju i ich związek z importem lub nabyciem towarów i usług na terenie kraju. Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że skoro kontrahent niemiecki jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy i ma siedzibę w kraju innym niż Polska, miejscem świadczenia i opodatkowania usług związanych z montażem stalowych zbiorników - zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy - będzie terytorium kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę. W konsekwencji, usługi te nie podlegają opodatkowaniu na terytorium Polski. W tej sytuacji, zgodnie z cytowanym przepisem art. 106b ust. 1 pkt 1 w zw. art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy, świadczenie przedmiotowych usług powinien Pan udokumentować fakturą, bez wykazania stawki i kwoty podatku, zawierającą adnotację odwrotne obciążenie. W związku z nabyciem ww. usług od polskich podwykonawców, zarejestrowanych dla potrzeb podatku od towarów i usług w Polsce, przysługuje Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących te usługi, na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy. Przedstawione okoliczności wskazują bowiem, że gdyby świadczenie tych usług odbywało się w Polsce uprawniłoby do odliczenia podatku naliczonego (ich świadczenie nie korzystałoby ze zwolnienia od podatku). Warunkiem jest jednak posiadanie przez Pana dokumentów wskazujących związek odliczonego podatku z tymi czynnościami oraz niezaistnienie przesłanek wynikających z art. 88 ustawy.
Końcowo zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego stanu faktycznego, z którego wynika, że usługi nie dotyczą nieruchomości, a okoliczności sprawy nie wskazują aby kontrahent niemiecki posiadał stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.