TELEWIZJA PUBLICZNA JAKO ŹRÓDŁO INFORMACJI

TELEWIZJA PUBLICZNA JAKO ŹRÓDŁO INFORMACJI Warszawa, wrzesień 2001

DANE O BADANIU ZLECENIODAWCA: Dział Badań Medialnych Biura Polityki i Koordynacji Programowej TVP SA TEMAT: Telewizja publiczna jako źródło informacji TERMINY REALIZACJI BADAŃ: 8 11 września 2001r BADANA ZBIOROWOŚĆ: mieszkańcy Polski powyżej 15 roku życia METODA BADANIA: wywiad kwestionariuszowy face-to-face SPOSÓB DOBORU PRÓBY: losowanie gospodarstw domowych z operatu GUS LICZBA ZREALIZOWANYCH WYWIADÓW: 1009 WAŻENIE: zmienne użyte do ważenia: płeć, wiek, miejsce zamieszkania BAZA TABEL: 1009 PODSTAWA DO PROJEKCJI: 1% = 312 252 osób MARGINES BŁĘDU PRZY WNIOSKOWANIU: +/- 3,2% przy wiarygodności oszacowania równej 95% AUTOR RAPORTU: Jarosław Kowalski Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zamieszczonych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła i uzyskania zgody zleceniodawcy Działu Badań Medialnych, Biura Polityki i Koordynacji Programowej TVP S A 2

GŁÓWNE WNIOSKI Najpowszechniejszym źródłem informacji o sprawach kraju i społeczeństwa jest telewizja, w tym przede wszystkim anteny telewizji publicznej (73%). Warto jednak zauważyć, popularność TVP SA i Polasatu nieco spada, a systematycznie wzrasta w tym względzie znaczenie TVN. Inne media odgrywają znacznie mniejszą rolę w informowaniu Polaków o sprawach kraju i społeczeństwa. Ze stacji radiowych wiedzę na ten temat czerpie od 13% do 24% badanych, a z tytułów prasowych od 1% do 16%. Głównym źródłem codziennych informacji dla największej liczby Polaków są Wiadomości emitowane w TVP1 (32%). Za nimi plasują się Fakty w TVN, które stanowią źródło informacji dla 22% Polaków, i których popularność systematycznie rośnie. W dalszej kolejności Teleexpress w TVP1-12%, i Panorama w TVP2 10%. Inne serwisy informacyjne w telewizji i radiu oraz informacje z prasy wymienia 1% 6% badanych. Największym zaufaniem Polaków cieszy się Program 1 i 2 TVP. Ufa im około dwóch trzecich badanych: TVP2 69%, TVP1 68%. Inne stacje telewizyjne cieszą się mniejszym zaufaniem: TVN - 56% Polsat - 52% respondentów. W perspektywie początku br. roku poziom zaufania do Polsatu i anten telewizji publicznej spada, do TVN zaś, po spadku odnotowanym w lutym i kwietniu wrócił do poziomu ocen ze stycznia. Programy TVP SA satysfakcjonują widzów w zakresie stopnia informowania o większości spraw związanych z działalnością instytucji politycznych, ekonomicznych i kościelnych. Trzy piąte Polaków (61%) uważa, że obraz świata przedstawiany jest w telewizji publicznej obiektywnie, jedna piąta (21%) ma wątpliwości. W porównaniu z przednimi pomiarami grono przekonanych o obiektywizmie TVP systematycznie jednak maleje. 3

Generalnie, także nieco zmniejsza się grono przekonanych o neutralności politycznej telewizji publicznej w wymiarach: lewicowa czy prawicowa, pro- czy antyrządowa, prezydencka czy antyprezydencka. Coraz więcej jest osób nie ma zdania w tej sprawie. Co drugi Polak (52%) jest przekonany, że za pieniądze jakie płaci w abonamencie otrzymuje dobry, wart tych pieniędzy program. W porównaniu z poprzednimi pomiarami spada odsetek usatysfakcjonowanych wzrasta natomiast odsetek niezadowolonych. O 8 pkt. procentowych (z 42% do 50%) wzrasta odsetek wskazujących na reklamy jako źródło finansowania telewizji publicznej, o 4 pkt. proc. (z 28% do 24%) zmniejsza się grono optujących za abonamentem. 4

SZCZEGÓŁOWE WYNIKI BADANIA 1. ŹRÓDŁA INFORMACJI Źródła informacji o sprawach kraju i społeczeństwa Polacy najczęściej czerpią wiadomości o sprawach kraju i społeczeństwa z programów stacji telewizyjnych. W drugiej kolejności wymieniane są stacje radiowe, a zdecydowanie rzadziej prasa. dane w % SKĄD PAN(I) CZERPIE PRZEDE WSZYSTKIM WIADOMOŚCI O SPRAWACH KRAJU I SPOŁECZEŃSTWA?* I 01 II 01 IV 01 IX 01 1. z programów Telewizji Polskiej 78 78 79 73 2. z TVN-u 38 33 37 44 3. z Polsatu 36 37 34 30 4. z programu Polskiego Radia 28 31 23 24 5. z RMF/FM 19 22 18 18 6. z Radia Zet 17 19 18 17 7. z Gazety Wyborczej 14 14 14 16 8. z lokalnych stacji radiowych 13 16 15 13 9. z innych stacji telewizyjnych 8 11 6 8 10. z Super Expressu 11 9 7 6 11. z Rzeczpospolitej 6 6 4 6 12. z tygodnika Polityka 4 4 4 5 13. Z tygodnika Wprost 3 4 3 5 14. z Trybuny 3 3 2 1 15. z dziennika Życie 1 2 2 1 16. z innych źródeł 11 14 13 13 Wyniki nie sumują się do 100%, ponieważ można było wskazać wszystkie możliwe odpowiedzi Najważniejszym źródłem tego typu wiadomości są dla Polaków programy Telewizji Polskiej. Korzysta z nich prawie trzy czwarte badanych (73%). Na kolejnych miejscach uplasowały się programy komercyjnych stacji: TVN u i Polsatu wskazywane odpowiednio przez 44% i 30% respondentów. Program Polskiego Radia jest źródłem informacji dla co czwartego respondenta (24%). Z RMF-FM i Radia Zet korzysta mniej niż jedna piąta Polaków (odpowiednio 18% i 17%). 5

Prasa jest źródłem wiadomości dla najmniejszej części badanych. Zdecydowanie najpopularniejsza jest Gazeta Wyborcza wymienia ją co około szósty badany (16%). Pozostałe tytuły wymienia od 1% do 6% respondentów. W porównaniu z poprzednim pomiarem, przeprowadzonym w kwietniu 2001 r.: spadł odsetek Polaków wskazujących jako źródło informacji na Telewizję Polską (z 79% do 73%, czyli o 6 pkt. proc.) oraz Polsat (z 34% do 30%, czyli o 4 pkt. proc.). wzrósł odsetek Polaków czerpiących wiadomości z TVN (o 7 pkt. proc). Warto zauważyć, że od lutego 2001 r. stacja ta wskazywana jest jako źródło informacji przez coraz większy odsetek badanych (luty 2001 33%, kwiecień 2001 37%, wrzesień 2001 44%). Uwarunkowania społeczno-demograficzne Z programów Telewizji Polskiej najczęściej czerpią informacje o sprawach kraju i społeczeństwa osoby ze starszych grup wiekowych im starsza kategoria wiekowa, tym więcej osób korzystających z informacji z TVP (15-19 lat 52%; 50-59 lat 78%; 60+ - 87%); osoby wyżej wykształcone im wyższe wykształcenie tym więcej osób czerpie informacje z TVP (wykształcenie wyższe i licencjat 78% zaś wykształcenie podstawowe 71%). Ponadto, częściej od innych czerpią informacje z TVP: osoby mieszkające na wsi (80%), emeryci i renciści (79%), rolnicy (87%); osoby żyjące w dwuosobowych gospodarstwach domowych (80%). Czerpaniu informacji z TVP sprzyja zainteresowanie polityką (osoby zupełnie nie zainteresowane 63%; osoby raczej zainteresowane 78% i bardzo zainteresowane - 83%). Częściej od innych informacje o sprawach kraju i społeczeństwa czerpią z TVP osoby o centrolewicowych poglądach politycznych (83%) oraz osoby uważające obraz świata przedstawiany w TVP za obiektywny (77%). Z programów TVN dowiadują się o sprawach kraju i społeczeństwa: osoby z młodszych grup wiekowych im niższa kategoria wiekowa, tym więcej osób czerpie informacje z TVN (15-19 52%, 20-29 lat - 51%; 60+ - 29%); osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz średnim i pomaturalnym (po 49%); mieszkańcy miast o wielkości do 20 tys. mieszkańców (51%), 100-500 tys. mieszkańców (55%) i ponad 500 tys. (52%); pracownicy administracji i usług (52%), prywatni przedsiębiorcy (66%), uczniowie i studenci (51%) ale też robotnicy (52%) i gospodynie domowe (53%), uczniowie i studenci (42%), osoby żyjące w trzy- (50%) i czteroosobowych (53%) gospodarstwach domowych; osoby o dochodzie na głowę w rodzinie 251 400 zł (50%) oraz powyżej 700 zł (48%) osoby o poglądach lewicowych (51%); niepraktykujący (54%) i praktykujący nieregularnie (52%). Z Polsatu zyskują informacje o sprawach kraju i społeczeństwa częściej od pozostałych czterdziestolatkowie (35%), osoby mieszkające na wsi (34%) i w 6

miastach do 20 tys miesz. (35%), robotnicy (40%) i bezrobotni (37%), mieszkający w czteroosobowych (34%) lub pięcioosobowych (35%) gospodarstwach; o dochodzie na głowę poniżej 250 zł. (34%) i 251 400 zł (39%); o złej sytuacji materialnej (35%). Im wyższe wykształcenie respondentów, tym rzadziej czerpią wiadomości z tej stacji telewizyjnej (wykształcenie podstawowe 38%, zasadnicze zawodowe 33%, średnie i pomaturalne 25%, wyższe i licencjat 21%). Informacje o sprawach kraju i społeczeństwa z programów Polskiego Radia czerpią częściej od pozostałych: osoby starsze im bardziej zaawansowany wiek, tym więcej osób korzysta z wiadomości w PR (60+ - 40%; 50-59 lat 31%, 40-49 lat 23%; 20 29 lat 15%; 15-19 lat 8%); osoby z wykształceniem wyższym i licencjatem (35%); mieszkańcy miast powyżej 500 tys. miesz. (39%), emeryci i renciści (35%), kierownicy, specjaliści (47%); osoby żyjące w jednoosobowych (34%) i dwuosobowych (28%) gospodarstwach domowych. Zdobywaniu informacji poprzez PR sprzyja duży dochód na głowę w gospodarstwie domowym (do 250 zł 16%; 251zł 400 zł 19%; 401 zł 700 zł 27%; 701+ zł 33%) oraz zainteresowanie polityką (bardzo mnie interesuje 30%; raczej mnie interesuje 32%; raczej mnie nie interesuje 20%; zupełnie mnie nie interesuje 16%). Częściej od ogółu badanych wiadomości z PR czerpią osoby o poglądach lewicowych (29%); centrolewicowych (34%); centroprawicowych (30%) i prawicowych (30%). Czerpaniu informacji o sprawach kraju i społeczeństwa z programów RMF/FM sprzyja młody wiek (15-19 lat 35%; 20-29 lat 33%; 30 39 lat 18%; 40-49 lat - 14%; 50 59 lat 9%; 60+ - 3%). Częściej od innych korzystają z informacji z RMF/FM: osoby z wykształceniem średnim i pomaturalnym (23%); mieszkańcy wsi (23%); kierownicy i specjaliści (22%); prywatni przedsiębiorcy (28%); uczniowie i studenci (32%), robotnicy (26%), osoby żyjące w trzyosobowych (24%) i czteroosobowych (23%) gospodarstwach domowych oraz osoby o dochodzie na głowę 251 zł 400 zł. Uzyskiwaniu wiadomości o sprawach kraju i społeczeństwa z RMF/FM sprzyja dobra sytuacja materialna (zła 12%; średnia 20%; dobra 25%). Ponadto częściej od innych zyskują informacje słuchając RMF/FM osoby o poglądach centrolewicowych (23%) i nieregularnie praktykujący religijnie (24%). Czerpaniu informacji o sprawach kraju i społeczeństwa z programów Radia Zet sprzyja młody wiek (15-19 lat 31%; 20-29 lat 27%; 30-39 lat 21%; 40 49 lat 12%; 50-59 lat - 8% i 60+ - 4%). Częściej od pozostałych czerpią informacje z Radia Zet osoby z wykształceniem średnim i pomaturalnym (21%); mieszkające na wsi (21%); uczniowie i studenci (31%); prywatni przedsiębiorcy (26%), kierownicy, specjaliści (22%), rolnicy (22%); robotnicy (20%) osoby żyjące w czteroosobowym (23%) i więcej niż pięcioosobowym (20%) gospodarstwie domowym; o dochodach na głowę 251 400 zł (24%); osoby o centroprawicowych (20%) poglądach politycznych. Im lepsza samoocena sytuacji materialnej tym częściej Radio Zet jest deklarowane jako źródło informacji (sytuacja materialna zła 12%; średnia 18%; dobra 20%). Z lokalnych stacji radiowych częściej od innych czerpią czterdziestolatkowie (17%); osoby mieszkające w miastach 100 500 tys. mieszkańców (17%); o dochodzie na głowę w gospodarstwie domowym poniżej 250 zł (18%); raczej interesujący się polityką (17%); niepraktykujący religijnie. Korzystaniu z lokalnych rozgłośni radiowych sprzyja zła sytuacja materialna (sytuacja zła 7

17%; średnia 13%; dobra 8%) oraz prawicowe poglądy polityczne (lewicowe 8%; centrolewicowe 12%; centroprawicowe 14%; prawicowe 21%). Najważniejsze źródła codziennych informacji Dla co trzeciego (32%) Polaka najważniejszym źródłem codziennych informacji są Wiadomości nadawane o 19.30 w TVP1. Drugie w kolejności są Fakty o 19.00 w TVN wskazywane przez prawie co czwartego respondenta (22%). Co około dziesiąty badany czerpie wiadomości z Teleexpresu w TVP1 (12%) i Panoramy w TVP2 (10%). Pozostałe serwisy telewizyjne i radiowe oraz gazety codzienne wskazywane są znacznie rzadziej (1% -6% wskazań). dane w % PROSZĘ WSKAZAĆ, JAKIE JEST GŁÓWNE ŹRÓDŁO PANA(I) CODZIENNYCH INFORMACJI O WYDARZENIACH W KRAJU I NA ŚWIECIE. SKĄD PAN(I) CZERPIE PRZEDE WSZYSTKIM CODZIENNE WIADOMOŚCI? I 01 II 01 IV 01 IX 01 1. Wiadomości o 19.30 w TVP 1 37 29 33 32 2. Fakty TVN o 19.00 18 17 19 22 3. Teleexpress w TVP 1 11 11 12 12 4. Panorama w TVP 2 11 12 11 10 5. Informacje w Polsacie 5 7 6 6 6. serwis informacyjny programów Polskiego Radia 6 7 6 5 7. gazety codzienne 6 7 5 5 8. serwisy informacyjne radiowych stacji 5 7 5 5 komercyjnych i lokalnych 9. inne programy informacyjne stacji telewizyjnych 0 0 1 1 10. inne źródła 1 3 2 2 W porównaniu z pomiarem z kwietnia o 3 pkt. proc wzrósł odsetek osób czerpiących codzienne informacje z nadawanych w TVN Faktów. Trend ten utrzymuje się od pomiaru z lutego 2001 r. (luty 2001 17%; kwiecień 2001-19%; wrzesień 2001 22%). Uwarunkowania społeczno-demograficzne Z Wiadomości o 19.30 w TVP1 częściej od pozostałych czerpią informacje o wydarzeniach w kraju i na świecie: osoby starsze: w wieku 60 i więcej lat (48%); osoby z wykształceniem podstawowym (38%); emeryci i renciści (45%); osoby żyjące w jednoosobowych (40%) i dwuosobowych (37%) gospodarstwach domowych (38%); osoby o poglądach centrolewicowych (41%); regularnie praktykujące religijnie (37%) a także osoby, które uważają, że obraz świata przedstawiany w TVP jest obiektywny (37%). Im mniejsza miejscowość, tym częstsze deklaracje o czerpaniu codziennych informacji z Wiadomości o 19.30 8

(miasto powyżej 500 tys. miesz. 19%; 100 500 tys. miesz. 25%; 20-100 tys. i do 20 tys. po 33%; wieś 38%). Z Faktów w TVN częściej niż pozostali czerpią informacje o wydarzeniach w kraju i na świecie: czterdziestolatkowie (28%); osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (27%); mieszkający w dużych miastach (100 500 tys miesz. 30%; powyżej 500 tys. miesz. 32%); prywatni przedsiębiorcy (32%); osoby o dochodzie na głowę w gospodarstwie 251 400 zł (28%); o poglądach centroprawicowych (28%); niepraktykujący religijnie (31%) i praktykujący nieregularnie (28%).Korzystaniu z Faktów jako źródła informacji sprzyja lepsza sytuacja materialna (zła - 20%; średnia 24%; dobra 26%) i zainteresowanie polityką (niezainteresowani 20%; raczej niezainteresowani 22%; raczej zainteresowani i bardzo zainteresowani - po 25% Z Panoramy w TVP1 częściej od innych zyskują wiadomości o wydarzeniach krajowych i zagranicznych czterdziestolatkowie (14%) i pięćdziesięciolatkowie (14%); rolnicy (24%) osoby o niskim dochodzie na głowę w gospodarstwie domowym (do 250 zł 19%) oraz w złej sytuacji materialnej (zła 13%; średnia 9%; dobra 6%). Z Teleexpressu w TVP2 częściej od innych czerpią informacje o wydarzeniach w kraju i na świecie dwudziestolatkowie (17%); uczniowie i studenci (18%). Czerpaniu informacji z tego źródła sprzyja niższe wykształcenie (podstawowe 15%; zasadnicze zawodowe 14%; średnie i pomaturalne - 13%; wyższe i licencjat 4%). Poinformowanie o wybranych problemach Większość Polaków (od 81% do 54%) czuje się usatysfakcjonowana z ilości informacji jakie dostarcza im TVP SA na temat: zbliżających się wyborów parlamentarnych, działalności Sejmu oraz sytuacji międzynarodowej. działalności partii politycznych, premiera, Senatu i rządu. sytuacji na terenach dotkniętych powodzią, działaniach prezydenta i Episkopatu. sytuacji gospodarczej kraju, sprawach budżetu państwa i perspektywie przyjęcia do Unii Europejskiej. Około połowa Polaków odczuwa niedosyt informacji: o działaniu ZUS (49%), ujawnionych niegospodarnościach i nadużyciach w ważnych instytucjach państwowych (np. MON, PZU, PKP) (49%), o sytuacji w rolnictwie (48%), działaniu służby zdrowia (48%) o sytuacji oświaty i szkolnictwa (47%) oraz o działaniu samorządów lokalnych (47%). dane w proc. 9

A CZY PANA(I) ZDANIEM TELEWIZJA PUBLICZNA WYSTARCZAJĄCO INFORMUJE O NASTĘPUJĄCYCH SPRAWACH Wystarczająco Niewystarczająco 99 00 01 99 00 01 V IX XI I IV X XII I IX V IX XI I IV X XII I IX 1. o zbliżających się wyborach parlamentarnych - - - - - - - - 81 - - - - - - - - 7 2. o działalności Sejmu* - - - - - - - - 78 - - - - - - - - 15 3. o sytuacji międzynarodowej 78 73 74 74 73 73 74 78 77 16 19 18 18 18 18 17 14 13 4. o działalności partii politycznych 66 58 64 63 62 65 68 70 72 23 28 24 24 24 20 20 16 14 5. o aktualnych działaniach premiera - - - - - - - - 71 - - - - - - - - 16 6. o działalności Senatu* - - - - - - - - 70 - - - - - - - - 15 7. o aktualnych działaniach rządu 70 62 65 65 63 63 66 69 70 23 29 27 26 26 27 25 21 18 8. o sytuacji na terenach dotkniętych powodzią - - - - - - - - 68 - - - - - - - - 23 9. o aktualnych działaniach Prezydenta 69 64 64 65 62 65 67 70 67 23 26 28 26 27 25 24 21 19 10. o działalności Episkopatu 70 65 68 63 66 58 68 64 63 20 23 21 22 21 26 23 21 18 11. o sytuacji gospodarczej kraju 51 53 53 52 48 48 52 53 58 42 40 39 42 44 43 41 39 32 12. o sprawach budżetu państwa - - - - - - - - 56 - - - - - - - - 32 13. o perspektywie przyjęcia Polski do Unii Europejskiej - 55 54 51 56 57 61 56 54-34 38 39 34 34 30 33 32 14. o nastrojach w społeczeństwie 47 50 49 49 46 47 49 52 48 45 42 43 44 45 44 43 40 41 15. o działaniu służby zdrowia** 41 37 35 36 33 33 41 45 41 54 56 57 56 59 59 51 47 48 16. o sytuacji oświaty i szkolnictwa*** 38 42 39 32 33 34 38 34 39 54 48 49 56 53 54 50 52 47 17. o działaniach samorządów lokalnych 36 36 38 33 29 32 34 37 38 52 51 48 51 54 52 51 44 47 18. o sytuacji w rolnictwie**** - 48 40 43 42 42 41 38 37-45 53 48 47 48 50 47 48 19. o ujawnionych niegospodarnościach i nadużyciach w ważnych - - - - - - - - 37 - - - - - - - - 49 instytucjach państwowych (np. MON, PZU, PKP) 20. o działaniu ZUS***** 41 41 38 38 31 30 35 35 36 53 50 52 52 57 59 55 52 49 * W poprzednim pomiarze pytaliśmy razem o Sejm i Senat, dlatego wyniki są nieporównywalne. ** W poprzednich badaniach pytanie brzmiało czy Pana(i) zdaniem telewizja publiczna wystarczająco informuje o działaniu służby zdrowia po wprowadzeniu reformy. *** W poprzednich badaniach pytanie brzmiało czy Pana(i) zdaniem telewizja publiczna wystarczająco informuje o działaniu szkolnictwa po reformie. **** W poprzednich badaniach pytanie brzmiało czy Pana(i) zdaniem telewizja publiczna wystarczająco informuje o sytuacji rolników i rolnictwa. ***** W poprzednich badaniach pytanie brzmiało czy Pana(i) zdaniem telewizja publiczna wystarczająco informuje o działaniu ZUS po wprowadzeniu reformy rent i emerytur. 10

W stosunku do poprzedniego pomiaru z września 2001 r. wzrósł odsetek osób: wystarczająco poinformowanych o: sytuacji w rolnictwie (o 8 pkt. proc.); nastrojach w społeczeństwie (o 6 pkt. proc.); działaniach samorządów lokalnych (o 6 pkt. proc.); aktualnych działaniach prezydenta (o 5 pkt. proc.), sprawach budżetu państwa (o 4 pkt. proc.) nie usatysfakcjonowanych wiadomościami o: perspektywie przyjęcia do Unii Europejskiej (o 6 pkt. proc.) i działalności partii politycznych (o 4 pkt. proc.). 2. WIARYGODNOŚĆ, OBIEKTYWIZM ORAZ NEUTRALNOŚĆ POLITYCZNA STACJI TELEWIZYJNYCH I RADIOWYCH Zaufanie do poszczególnych stacji radiowych i telewizyjnych. Największym zaufaniem cieszą się program 1 i 2 Telewizji Polskiej. Ufa im prawie siedmiu na dziesięciu badanych (odpowiednio 68% i 69%). Na dalszych miejscach znalazły się telewizyjne stacje komercyjne, które wskazuje ponad połowa Polaków (TVN 56% i Polsat 52%). Spośród stacji radiowych największe zaufanie budzi RMF-FM (38% wskazań). Co około trzeci Polak ufa Radiu Zet i Programowi 1 Polskiego Radia i (odpowiednio 35% i 34%), a co około czwarty Programowi 3 Polskiego Radia. dane w proc. JAK OCENIA PAN(I) WIARYGODNOŚĆ GŁÓWNYCH STACJI RADIOWYCH I TELEWIZYJNYCH, CZY UFA PAN(I) TEMU CO MÓWIĄ OSTATNIO O SPRAWACH KRAJU I SPOŁECZEŃSTWA? Ufam Nie ufam Trudno powiedzieć I 01 II 01 IV 01 IX 01 I 01 II 01 IV 01 IX 01 I 01 II 01 IV 01 IX 01 TVP 2 76 70 68 69 18 22 22 20 6 8 10 11 TVP 1 73 67 67 68 22 26 25 22 5 7 9 10 TVN 56 48 51 56 14 13 15 13 30 39 34 31 Polsat 66 59 55 52 22 23 25 27 12 18 20 21 TVP3 regionalna 55 45 44 38 14 13 14 13 31 42 43 49 RMF/FM 39 38 32 38 8 5 7 7 53 57 62 55 Radio Zet 39 33 31 35 8 5 6 6 53 62 63 59 Program 1 Polskiego Radia 46 35 32 34 7 6 6 6 47 59 62 60 Program 3 Polskiego Radia 32 23 20 24 5 4 4 4 63 73 75 72 11

W porównaniu z pomiarem z kwietnia 2001 r. wzrósł odsetek Polaków ufających informacjom o kraju i społeczeństwie podawanym przez: TVN (o 5 pkt. proc). Warto zauważyć, że od lutego 2001 r. powoli ale stale rośnie odsetek osób ufających tej stacji (luty 2001 48%, kwiecień 2001-51%, wrzesień 2001 56%) RMF-FM (o 6 pkt. proc.). Radio Zet (o 4 pkt. proc.). Program 3 Polskiego Radia (o 4 pkt. proc.). Spadł zaś odsetek osób ufających TVP 3 Regionalnej (o 6 pkt. proc.). Uwarunkowania społeczno-demograficzne TVP1 bardziej niż pozostali ufają: trzydziestolatkowie (75%); mieszkańcy wsi (74%); robotnicy (72%); rolnicy (76%); uczniowie i studenci (72%), osoby mieszkające w gospodarstwach domowych liczących pięć lub więcej osób (74%); osoby raczej nie interesujące się polityką (75%); o poglądach politycznych centroprawicowych (77%), centrolewicowych (78%) oraz lewicowych (72%). Im mniejszy dochód na głowę w gospodarstwie tym częstsze deklaracje zaufania do TVP1 powyżej 701 zł 63%; 401 700 zł - 69%; 251 zł 400 zł 70%; do 250 zł 73%). Częściej ufają TVP2 ludzie młodzi (15-19 lat- 75%); uczniowie i studenci (78%), mieszkańcy wsi (75%); osoby raczej nie interesujące się polityką (73%); o poglądach centrowych (centrolewicowe 77%; centroprawicowe 82%). Zaufaniu w stosunku do TVP2 sprzyja zamieszkanie w wieloosobowych gospodarstwach domowych (jednoosobowe i dwuosobowe 66%; czteroosobowe 70%; pięcioosobowe i większe 75%) i niski dochód na głowę w gospodarstwie (ponad 701 zł 68%; 401-700 zł i 251 400 zł po 71%; do 250 zł 78%). Częściej od pozostałych ufają stacji Polsat: mężczyźni (55%); nastolatki (61%); trzydziestolatkowie (63%) i czterdziestolatkowie (58%); osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (61%); robotnicy (64%); rolnicy (57%); gospodynie domowe (56%); uczniowie i studenci (58%); bezrobotni (63%); osoby mieszkające w wieloosobowych gospodarstwach domowych (czteroosobowe 57%; pięcioosobowe i większe 62%). Odsetek respondentów deklarujących zaufanie do Polsatu jest tym większy, w im mniejszej miejscowości oni mieszkają (miasto pow. 500 tys. 34%; 100 500 tys. 53%; 20 100 tys. 53%; do 20 tys. i na wsi 56%) oraz im mniejszy mają dochód na głowę w gospodarstwie domowym (ponad 701 zł 45%; 401-700 zł 48%; 251 400 zł 57%; do 250 zł 59%). Częściej ufają stacji TVN osoby młode im młodsze tym większe odsetki ufających (powyżej 60 lat -36%; 50-59 lat 50%; 40 49 lat 60%; 30 39 lat - 62% 20 29 lat 64%; 15-19 lat 72%); osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (62%) oraz średnim i pomaturalnym (61%); zamieszkałe w dużych miastach (100 500 tys. 64%; pow. 500 tys. 62%); prywatni przedsiębiorcy (63%); pracownicy administracji i usług (66%); robotnicy (70%); uczniowie i studenci (74%); respondenci mieszkający w wieloosobowych gospodarstwach 12

domowych (czteroosobowe 63%; pięcioosobowe i większe 60%); raczej interesujące się polityką (60%); o poglądach lewicowych i centrolewicowych po 60% oraz centroprawicowych 66%. Im lepsza samoocena sytuacji materialnej, tym większy odsetek ufających.( zła 47%, średnia 59%; dobra 65%). Większe niż pozostali zaufanie do TVP3 regionalnej mają osoby starsze (czterdziestolatkowie i pięćdziesięciolatkowie po 50%) mieszkańcy miejscowości o wielkości 100-500 tys. (42%) i pow. 500 tys. (47%); kierownicy, specjaliści (50%); osoby mieszkające w dwuosobowych (42%) i czteroosobowych (42%) gospodarstwach domowych; o dochodzie na głowę ponad 700 zł. (46%); osoby zainteresowane polityką (raczej 44%; bardzo 50%); badani o poglądach lewicowych (46%) i centrolewicowych (49%), regularnie praktykujące religijnie (41%) oraz osoby, które uważają obraz świata przedstawiany w TVP za obiektywny (46%). Większe niż pozostali zaufanie do RMF/FM mają osoby z wykształceniem średnim i pomaturalnym (45%) oraz wyższym i licencjackim (42%); osoby zamieszkujące w miastach o wielkości 100-500 tys. (42%); robotnicy (50%); prywatni przedsiębiorcy (51%); pracownicy administracji i usług (49%); bezrobotni (44%); kierownicy i specjaliści (42%); osoby o dochodzie na głowę w gospodarstwie domowym 251-400 zł (43%); raczej nie interesujący się polityką (42%); o poglądach centrolewicowych (51%) i centroprawicowych (49%) nieregularnie praktykujący religijnie (44%); niepraktykujący (42%). Odsetek ufających stacji RMF/FM jest tym większy w im większym gospodarstwie domowym mieszkają respondenci (jednoosobowe 19%; dwuosobowe 30%; trzyosobowe 41%; czteroosobowe 48%; pięcioosobowe lub większe 48%); im lepiej oceniają swoją sytuacje materialną (zła 28%; średnia 40%; dobra 53%) oraz im są młodsi (sześćdziesięciolatkowie i starsi 10%; pięćdziesięciolatkowie 25%; czterdziestolatkowie 33%; trzydziestolatkowie 41%; dwudziestolatkowie i nastolatki po 65%). Większe niż pozostali zaufanie do Programu 1 Polskiego Radia mają osoby w wieku 50-59 lat (47%) i 60+ (40%). Ponadto, większym zaufaniem do Programu 1 Polskiego Radia charakteryzują się mieszkańcy miast o wielkości ponad 500 tys. mieszkańców (39%); kierownicy i specjaliści (41%); emeryci i renciści (42%); osoby mieszkające w jednoosobowych (38%) i dwuosobowych (40%) gospodarstwach domowych; o dochodzie na głowę 401 700 zł (40%) i powyżej 701 zł 38%; osoby o sprecyzowanych poglądach politycznych (lewicowe 42%; centrolewicowe 43%; centroprawicowe 51%; prawicowe 39%); regularnie praktykujący religijnie (38%). Poziom zaufania do Programu 1 Polskiego Radia jest tym wyższy im wyższe jest wykształcenie respondenta (podstawowe 28%; zasadnicze zawodowe 32%; średnie i pomaturalne 35%; wyższe i licencjat 42%) oraz im większe jest zainteresowanie polityką (zupełnie niezainteresowani 22%; raczej niezainteresowani 34%; raczej zainteresowani - 38%; bardzo zainteresowani 45%). Zaufanie do Radia Zet większe od pozostałych mają mieszkańcy miast pow. 500 tys. 40%; kierownicy i specjaliści 43%; prywatni przedsiębiorcy 51%; robotnicy 43%; uczniowie i studenci 68%; bezrobotni 44%; mieszkający w czteroosobowych gospodarstwach domowych 46%; o poglądach centroprawicowych 43%; nieregularnie praktykujący religijnie 43%; częściej mężczyźni (39%) niż kobiety (31%). Zaufanie do Radia Zet jest tym większe im młodsi są respondenci (nastolatki 66%; dwudziestolatkowie 53%; 13

trzydziestolatkowie 43%; podczas gdy czterdziestolatkowie 29%; pięćdziesięciolatkowie 22% a sześćdziesięciolatkowie 8%); im wyższe mają wykształcenie (podstawowe 25%; zasadnicze zawodowe 35%; średnie i pomaturalne 39%; wyższe z licencjackim 40%) i im lepiej oceniają swoją sytuacje materialną (zła 25%; średnia 35%; dobra 51%). Większe zaufanie do Programu 3 Polskiego Radia mają: czterdziestolatkowie (29%); mieszkańcy miast o wielkości powyżej 500 tys. (35%); kierownicy i specjaliści (49%); prywatni przedsiębiorcy (35%); pracownicy administracji i usług (29%); mieszkający w czteroosobowych gospodarstwach domowych (30%); interesujący się polityką (raczej 28%; bardzo 36%); o poglądach centrolewicowych (35%) i centroprawicowych (50%); niepraktykujący religijnie (29%). Zaufanie do Programu 3 Polskiego Radia rośnie wraz z wykształceniem (podstawowe 14%; zasadnicze zawodowe 22%; średnie i pomaturalne 25%; wyższe z licencjackim 41%), dochodem na głowę w gospodarstwie domowym (do 250 zł 16%; 251 400 zł 23%; 401 700 zł 24%; powyżej 700 zł 30%) i samooceną sytuacji materialnej (zła- 19%; średnia 24%; dobra 30%). Ocena wiarygodności prezentowanego obrazu świata w programach nadawanych w telewizji publicznej. Trzy piąte Polaków (61%) uważa, że telewizja publiczna przedstawia obiektywny obraz świata. Przeciwnego zdania jest co piąty respondent (22%), a prawie tyle samo nie ma w tej kwestii sprecyzowanej opinii (17%). dane w proc. JAK PAN(I) SĄDZI, CZY OGÓLNIE BIORĄC, OBRAZ ŚWIATA PRZEDSTAWIANY W TELEWIZJI PUBLICZNEJ (TZN. TVP 1 I TVP 2) PRZEDSTAWIANY JEST OBIEKTYWNIE, BEZ ZAFAŁSZOWAŃ, TZN. ŻADNE GRUPY LUDZI, INSTYTUCJE LUB WYDARZENIA NIE SĄ ANI UPRZYWILEJOWANE ANI DYSKRYMINOWANE? I 01 II 01 IV 01 IX 01 zdecydowanie tak 6 8 7 7 raczej tak 59 62 57 54 raczej nie 18 17 19 19 zdecydowanie nie 3 3 3 3 trudno powiedzieć 14 10 14 17 W porównaniu z pomiarem z lutego 2001 r. o 3 pkt. proc. spadł odsetek osób uznających za obiektywny wizerunek świata przedstawiany przez telewizję publiczną. Trend ten utrzymuje się od lutego 2001 r; wtedy wizerunek świata pokazywany przez TVP oceniało jako obiektywny 70% respondentów, w kwietniu 2001 r. 64%, a we wrześniu 2001 r. - 61%. Uwarunkowania społeczno-demograficzne Częściej niż ogół badanych zdanie, że obraz świata przedstawiany w telewizji publicznej jest obiektywny podzielają nastolatki i trzydziestolatkowie 14

po 68%; robotnicy (67%); rolnicy (69%) i osoby raczej nie interesujące się polityką (66%). Poczucie to jest częstsze wśród osób mieszkających w gospodarstwach o małym dochodzie na głowę (powyżej 700 zł 60%; 401-700 64%; 251 400 zł 67%, poniżej 250 68%). Ocena neutralności politycznej telewizji publicznej. lewicowa czy prawicowa Ponad dwie piąte (45%) Polaków ocenia, że TVP SA jest neutralna, nie prezentuje kierunku ani prawicowego ani lewicowego. 12% badanych jest zdania, że telewizja publiczna prezentuje kierunek lewicowy, a 7% - że prawicowy a 36% nie ma w tej kwestii zdania. W stosunku do pomiaru ze stycznia 2001 r. zmniejszył się (o 8 pkt. proc.) odsetek Polaków postrzegających telewizję publiczną. Warto zauważyć, że jest to kontynuacją trendu zapoczątkowanego w grudniu 2000 r. W stosunku do pomiaru z tego miesiąca, odsetek Polaków określających TVP SA jako neutralną spadł o 12 pkt. proc. CZY PANA(I) ZDANIEM TELEWIZJA PUBLICZNA OBECNIE PREZENTUJE: dane w % 98 99 00 01 II V IX XI II V IX XI I IV X XII I IX jest neutralna pod tym względem raczej kierunek lewicowy 51 60 64 60 60 57 56 61 60 54 53 57 53 7 9 6 11 9 9 9 6 7 8 13 11 9 45 12 raczej kierunek prawicowy 20 13 12 9 12 14 12 12 11 12 10 8 7 7 brak opinii 22 18 18 20 19 20 23 21 22 26 24 24 31 36 Uwarunkowania społeczno-demograficzne O neutralności telewizji publicznej są częściej przekonane osoby raczej nie interesujące się polityką (50%); o poglądach lewicowych (53%); centrolewicowych (55%) i centroprawicowych (53%). Na lewicowy kierunek programów prezentowanych przez TVP SA wskazują częściej osoby interesujące się polityką (nieinteresujący się 3%; raczej nie interesujący się 11%; raczej interesujący się 16%; bardzo interesujący się 29%) o poglądach centroprawicowych (30%) i prawicowych (29%). Prawicowy charakter TVP SA dostrzegają częściej interesujący się polityką (raczej i bardzo po 12%) oraz osoby o poglądach lewicowych (16%). 15

prorządowa czy antyrządowa Prawie połowa (48%) respondentów ocenia, że TVP SA jest neutralna pod tym względem. Co dziesiąty (11%) uważa, że telewizja publiczna reprezentuje kierunek prorządowy, a 7% że jest antyrządowa. Co trzeci badany nie ma opinii w tym względzie. W porównaniu z pomiarem ze stycznia 2001 r. o 6 pkt. proc zmniejszył się odsetek badanych uważających, że telewizja publiczna prezentuje kierunek antyrządowy i o tyle samo wzrósł odsetek osób przypisujących TVP SA prorządowość. dane w % CZY PANA(I) ZDANIEM TELEWIZJA PUBLICZNA OBECNIE PREZENTUJE: 98 99 00 01 II V IX XI II V IX XI I IV X XII I IX jest neutralna pod tym względem raczej kierunek prorządowy 54 64 67 61 62 60 59 61 60 56 57 58 54 48 21 16 14 16 17 19 14 13 14 16 14 12 5 11 raczej kierunek 5 4 3 4 5 5 7 5 4 5 8 7 13 7 antyrządowy brak opinii 20 16 16 19 16 16 20 21 22 23 21 23 28 34 Uwarunkowania społeczno-demograficzne O neutralności telewizji publicznej są częściej przekonane osoby raczej nie interesujące się polityką (53%) i bardzo interesujące się polityką (55%); o poglądach lewicowych (58%); centrolewicowych (61%) i centroprawicowych (56%). Na prorządowy charakter TVP SA wskazują częściej osoby o poglądach prawicowych (16%). Antyrządowy profil TVP SA dostrzegany jest tym częściej im większe jest zainteresowanie polityką (niezainteresowani 1%; raczej niezainteresowani 7%; raczej zainteresowani 8%; bardzo zainteresowani 17%). Częściej dostrzegają go też osoby o poglądach centroprawicowych (28%) i prawicowych (16%). Kierunek prezydencki czy antyprezydencki Co drugi Polak (50%) uważa, że telewizja publiczna jest bezstronna pod tym względem, 15% społeczeństwa uważa, że TVP SA w swych programach prezentuje kierunek prezydencki, a tylko nieliczni (3%), że antyprezydencki. Co trzeci badany (32%) nie ma opinii. 16

W porównaniu z pomiarem ze stycznia 2001 r. o 7 pkt. proc. wzrósł odsetek osób nie potrafiących określić czy TVP SA prezentuje kierunek prezydencki, czy antyprezydencki. W perspektywie ostatnich dwóch lat odsetek osób dostrzegających neutralność telewizji publicznej wobec prezydenta zmniejszył się o 15%. dane w % CZY PANA(I) ZDANIEM TELEWIZJA PUBLICZNA OBECNIE PREZENTUJE: 98 99 00 01 II V IX XI II V IX XI I IV X XII I IX jest neutralna pod tym względem raczej kierunek prezydencki 58 68 70 65 68 64 65 65 64 58 52 58 51 50 11 10 8 13 11 14 12 12 13 14 21 16 18 15 raczej kierunek antyprezydencki 12 7 7 6 6 5 5 5 4 8 9 4 6 3 brak opinii 19 15 15 16 15 17 18 18 19 20 18 21 25 32 Uwarunkowania społeczno-demograficzne O neutralności telewizji publicznej w tym wymiarze są częściej przekonane osoby raczej nie interesujące się polityką (56%). TVP SA postrzegają jako prezydencką częściej osoby o poglądach prawicowych (26%) i centroprawicowych (39%). Prezydencki kierunek prezentowanych programów jest też tym częściej dostrzegany im większe jest zainteresowanie respondentów polityką (zupełnie niezainteresowani - 6%; raczej niezainteresowani 13%; raczej zainteresowani 17%; bardzo zainteresowani 33%) oraz im wyższe jest ich wykształcenie (podstawowe 9%; zasadnicze zawodowe 12%; średnie i pomaturalne 16%; wyższe lub licencjat - 25%). Osoby o poglądach lewicowych (8%) częściej są przekonane, że telewizja publiczna jest antyprezydencka. 3. OPINIE O ABONAMENCIE Opinie o wydatkowaniu pieniędzy z abonamentu przez media publiczne. Połowa Polaków (52%) uważa, że pieniądze, jakie płacą w ramach abonamentu, są dobrze wydawane - tzn. że otrzymują w zamian dobry, wart tych pieniędzy program telewizji publicznej i radia. Co około trzeci badany (31%), jest przeciwnego zdania a 17% nie wyraża żadnej opinii. Dane w proc. 17

CZY PANA(I) ZDANIEM PIENIĄDZE, JAKIE PŁACI PAN(I) ZA ABONAMENT SĄ DOBRZE WYDAWANE, TZN. CZY DOSTAJE PAN(I) W ZAMIAN DOBRY, WART TYCH PIENIĘDZY PROGRAM TELEWIZJI PUBLICZNEJ I RADIA PUBLICZNEGO? I.2001 II.2001 IV.2001 V.2001 IX.2001 Zdecydowanie tak 6 9 8 7 6 Raczej tak 46 49 49 51 46 Raczej nie 21 20 19 20 23 Zdecydowanie nie 7 7 8 5 8 Brak zdania 20 15 16 17 17 W porównaniu z pomiarem z maja 2001 r. o 6 pkt. proc. spadł odsetek usatysfakcjonowanych ze sposobu wydatkowania pieniędzy z abonamentu i o tyle samo wzrósł odsetek niezadowolonych. Uwarunkowania społeczno-demograficzne Zadowoleni z programu telewizji publicznej jaki otrzymują w zamian za płacony abonament są częściej niż inni: trzydziestolatkowie (59%); mieszkańcy miast 20-100 tys. miesz. (59%); robotnicy (61%); rolnicy (60%); mieszkający w pięcioosobowych lub większych gospodarstwach domowych (57%); o niskim dochodzie na głowę w gospodarstwie domowym (do 250 zł - 57%; 251 400 zł 65%) oceniający swoją sytuację materialną jako średnią (56%); bardzo interesujący się polityką (56%); nieregularnie praktykujący religijnie (58%). Im bardziej na lewo sytuują się poglądy polityczne badanych, tym częściej są oni zadowoleni z programu TVP SA (poglądy prawicowe 51%; lewicowe 61%). Nie usatysfakcjonowani programem telewizji publicznej są częściej niż inni: nastolatki (35%) oraz pięćdziesięciolatkowie (35%); osoby z wykształceniem średnim i pomaturalnym (35%); pracownicy administracji i usług (39%); gospodynie domowe (35%); uczniowie i studenci (35%); bardzo interesujący się polityką (35%); o poglądach centrowych (centrolewicowe 36%; centroprawicowe 35%). Opinie o finansowaniu telewizji publicznej Co drugi (50%) Polak uważa, że telewizja publiczna powinna czerpać pieniądze na finansowanie swojej działalności z nadawanych reklam. Co czwarty badany (24%) jako źródło finansowania wskazuje abonament a 13% - dotacje z budżetu państwa. Co dziesiąty (10%) nie ma w tej kwestii zdania. W porównaniu z majem 2001 r. o 8 pkt. proc wzrósł odsetek badanych twierdzących, że źródłem finansowania powinny być zyski z reklam, a o 4 pkt. proc. zmalał odsetek upatrujących tego źródła w abonamencie. Dane w proc. 18

SKĄD PANA(I) ZDANIEM TELEWIZJA PUBLICZNA TVP POWINNA BRAĆ PIENIĄDZE NA FINANSOWANIE SWOJEJ DZIAŁALNOŚCI? I.2001 V.2001 IX.2001 Z nadawanych reklam 43 42 50 Z abonamentu płaconego przez widzów 29 28 24 Z dotacji budżetu państwa 13 16 13 Brak zdania 12 10 9 Z innych źródeł 3 4 4 Uwarunkowania społeczno-demograficzne Abonament jako źródło finansowania telewizji publicznej częściej niż inni wskazują: mieszkańcy wsi (28%); i miast pow. 500 tys. miesz. (28%); prywatni przedsiębiorcy (28%); rolnicy (34%); emeryci i renciści (30%); mieszkający w jednoosobowych gospodarstwach domowych (35%); osoby o poglądach centrolewicowych (32%) i prawicowych (30%). Odsetek wskazań na tę formę finansowania jest tym większy im starsi są respondenci ( 15-19 lat i 20 29 lat po 19%; podczas gdy 50 59 lat 31%; powyżej 60 lat 31%); im większy mają dochód na głowę w gospodarstwie (poniżej 250 zł 18%; 251 400 zł 23%; 401 700 zł 25%; powyżej 700 zł 34%) i im bardziej interesują się polityką (zupełnie niezainteresowani 22%; bardzo zainteresowani 32%). Zyski z nadawanych reklam wskazywane są jako źródło finansowania TVP SA częściej przez osoby młode lub w wieku średnim (15-19 lat 54%; 20-29 lat 60%; 30-39 lat 58%; 40 49 lat 54%); z wykształceniem zasadniczym zawodowym (55%); kierowników i specjalistów (54%); prywatnych przedsiębiorców (57%); pracowników administracji i usług (57%); robotników (63%); gospodynie domowe (55%); uczniów i studentów (54%); bezrobotnych (54%) i niepraktykujących religijnie (59%). Reklamy są tym częściej wskazywane im większe jest gospodarstwo domowe respondenta (jednoosobowe 34%, podczas gdy czteroosobowe 54%; pięcioosobowe lub większe 56%); im mniejszy jest dochód na głowę w gospodarstwie domowym (do 250 zł 58%; 251 400 zł 55%; ponad 700 zł 44%) i im gorsza jest samoocena sytuacji materialnej (dobra 46%; średnia 50 %; zła 54%). 19