Komentarz tygodniowy 08-15.09.2017 DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Zadłużenie sektora finansów publicznych dane MF Ministerstwo Finansów opublikowało dane dotyczące zadłużenia sektora finansów publicznych według stanu na koniec II kwartału 2017 r. Zgodnie z metodologią unijną, dług sektora rządowego i samorządowego Polski wyniósł na koniec II kw. 2017 r. 1,02 bln zł, co oznacza wzrost zadłużenia w porównaniu do stanu na koniec II kw. 2016 r. o 38,2 mld zł. Przyrost zadłużenia (o 38,2 mld zł w ujęciu rocznym i o 9,7 mld zł w okresie sześciu miesięcy 2017 r.) jest umiarkowany, co należy ocenić pozytywnie. Tym niemniej, trzeba zwrócić uwagę, iż wynik ten jest m.in. konsekwencją systematycznego spadku zadłużenia sektora samorządowego, którego poziom na koniec czerwca 2017 r. (67,4 mld zł) osiągnął najniższą wartość od 2014 r. Spadek zadłużenia samorządów w ostatnich kwartałach (o 2,1 mld zł w okresie sześciu miesięcy 2017 r.) koresponduje z raportowaną przez GUS w tym okresie słabą dynamiką nakładów inwestycyjnych w gospodarce. Warto odnotować, iż bez przeprowadzonego w lutym 2014 r. umorzenia skarbowych papierów wartościowych w ramach zmian sposobu funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych zadłużenie publiczne byłoby wyższe o ok. 130 mld zł, tj. wyniosłoby na koniec czerwca 2017 r. 1,15 bln zł. Inflacja konsumentów dane GUS Według finalnych danych opublikowanych przez GUS, inflacja w sierpniu br. wyniosła 1,8 % r/r, wobec 1,7 % r/r w lipcu br. Potwierdzone zostały tym samym wstępne szacunki, przedstawione przed dwoma tygodniami (31 sierpnia). Wyższa dynamika inflacji w sierpniu była konsekwencją m.in. wzrostu cen związanych z transportem (w tym paliw) z minus 0,8 % r/r w lipcu do 1,8 % r/r w sierpniu. Inflacja po wyłączeniu cen żywności i energii wyniosła w sierpniu br. 0,7 % r/r (wobec 0,8 % r/r w lipcu br.). Wskaźnik ten jest postrzegany jako odzwierciedlający ruch cen, na które polityka pieniężna prowadzona przez bank centralny ma duży wpływ. Sierpniowy odczyt w ujęciu rocznym, potwierdza, iż kluczowy wpływ na poziom inflacji w ostatnich miesiącach mają przede wszystkim czynniki niezależne od polityki monetarnej w Polsce (tj. zmiany cen surowców). Biorąc to pod uwagę, dane GUS o inflacji w sierpniu nie powinny zmienić dotychczasowej polityki pieniężnej realizowanej przez RPP. Oznacza to zatem prawdopodobną stabilizację poziomu stóp NBP co najmniej do końca 2017 r. 1
WYDARZENIA GUS opublikował skumulowane dane dotyczące handlu zagranicznego w okresie styczeń-lipiec 2017 r. Pomimo utrzymujących się trudności w handlu z Rosją, wartość polskiego eksportu ogółem wzrosła o 8,4 % r/r. Wzrostowi wartości eksportu do 114,65 mld euro towarzyszył jeszcze szybszy wzrost importu (o 11,1 % r/r, do 114,02 mld euro), co oznacza, iż nadwyżka w obrotach handlowych stopniała do 0,63 mld euro (wobec 4,34 mld euro nadwyżki przed rokiem). Warto podkreślić, iż czynnikiem decydującym o pogorszeniu salda handlu zagranicznego w porównaniu z rokiem ubiegłym nie jest słabsza kondycja eksportu, lecz dynamiczny wzrost wartości importu w cenach bieżących. Biorąc pod uwagę dane o imporcie z poszczególnych państw, zwraca uwagę wyjątkowo silny (o 28,3 % r/r, tj. o 1,6 mld euro) wzrost wartości importu z Rosji, co sugeruje, iż istotny wpływ na pogorszenie bilansu w porównaniu z rokiem ubiegłym miały wyższe ceny surowców (w tym ropy) na światowych rynkach. Dane GUS wskazują równocześnie, iż dynamiczny wzrost importu w porównaniu z rokiem ubiegłym był także jednym z przejawów poprawy koniunktury gospodarczej i rosnącego popytu krajowego. Za taką interpretacją przemawia znaczny wzrost wartości importu z krajów rozwiniętych, w tym z Niemiec (o 2,4 mld euro, tj. o 7,4 % r/r). Rząd przyjął rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2018 r. Od 1 stycznia 2018 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie do 2100 zł brutto (wobec 2000 zł brutto obecnie), zaś minimalna stawka godzinowa wzrośnie do 13,70 zł, wobec 13,00 zł dotychczas (link http://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/prawo-pracy/art,9117,placa-minimalna-wgore.html). Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) z dniem 15 września 2017 r. jednogłośnie zawiesiła działalność Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej Wybrzeże w Gdańsku (SKOK Wybrzeże) oraz postanowiła wystąpić do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości tej spółdzielczej kasy. Narodowy Bank Szwajcarii (SNB) w minionym tygodniu utrzymał docelowy poziom 3-miesięcznej stopy LIBOR we franku szwajcarskim na poziomie od minus 1,25 % do minus 0,25 %. Jednocześnie Bank zwrócił uwagę na osłabienie franka wobec euro w ostatnich tygodniach, co w jego ocenie "pomaga zredukować, w pewnym stopniu, znaczące przewartościowanie waluty". DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA Strefa euro Inflacja konsumentów Według finalnych danych opublikowanych przez Eurostat, inflacja w strefie euro w sierpniu br. wyniosła 1,5 % r/r, wobec 1,3 % r/r w lipcu br. Wzrost inflacji był konsekwencją m.in. przyspieszenia dynamiki cen związanych z energią (w tym paliw) z 2,2 % r/r w lipcu do 4,0 % r/r w sierpniu. Jest to najwyższy od czterech miesięcy odczyt inflacji. Sierpniowe dane potwierdzają, iż kluczowy wpływ na poziom inflacji w ostatnich miesiącach mają przede wszystkim czynniki niezależne od polityki monetarnej w strefie euro (tj. zmiany cen surowców). Biorąc to pod uwagę, dane o inflacji w sierpniu nie powinny zmienić dotychczasowej polityki pieniężnej realizowanej przez Radę EBC. Wraz z danymi dla strefy euro, Eurostat opublikował też porównawcze dane dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Zgodnie z metodologią unijną, inflacja konsumentów w Polsce w sierpniu br. wyniosła 1,4 % r/r (minus 0,2 % m/m). 2
RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu pozostały stabilne (wykres obok). Warto odnotować, iż obecny poziom stawek w głównych tenorach utrzymuje się bez zmian od listopada 2016 r. Brak sygnałów ze strony władz monetarnych o możliwych zmianach w poziomie stóp NBP w perspektywie najbliższych miesięcy powinien sprzyjać stabilizacji rynkowych stawek także w kolejnych tygodniach. Najbliższe posiedzenie decyzyjne RPP odbędzie się w dn. 3-4 października br. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 11 15.09.2017 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,37% 1,24% -0,79% 0,25% 3M 1,73% -0,33% 1,32% -0,73% 0,30% 6M 1,81% -0,27% 1,46% -0,65% 0,43% 1Y 1,85% -0,17% 1,71% -0,51% 0,64% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 08.09.2017 15.09.2017 Zmiana USD/PLN 3,5239 3,5863 1,8% EUR/PLN 4,2511 4,2781 0,6% CHF/PLN 3,7194 3,7332 0,4% Kluczowym czynnikiem mającym wpływ na kierunek zmian na rynku walutowym w tym tygodniu będą oczekiwania rynkowe odnośnie polityki pieniężnej realizowanej przez amerykańską Rezerwę Federalną. Z tego względu, do czasu publikacji komunikatu po posiedzeniu decyzyjnym w najbliższą środę (20 września), zmienność na rynku walutowym prawdopodobnie będzie umiarkowana. Obserwowana w ostatnich dniach słabość złotego wobec dolara wydaje się wskazywać, iż część uczestników rynku uwzględniła już ryzyko pojawienia się w środowym komunikacie sygnałów, wskazujących na zaostrzenie polityki pieniężnej przez Fed do końca roku. Z tego względu, ewentualny brak takich sygnałów ze strony władz monetarnych w środę powinien sprzyjać odrobieniu przez złotego części strat z ubiegłego tygodnia. 3
RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 08.09 53,78 1346,31 17,92 11.09 53,84 1326,92 17,80 12.09 54,27 1331,54 17,91 13.09 55,16 1322,85 17,73 14.09 55,47 1329,43 17,74 15.09 55,62 1319,22 17,58 Na rynku ropy cena surowca (Brent) wzrosła w minionym tygodniu o 3,4 % na co wpływ miało m.in. utrzymujące się w ostatnich dniach ryzyko, związane z trwającym sezonem huraganów blisko niektórych regionów wydobycia w USA. Odnotowany w minionym tygodniu wzrost cen ropy prawdopodobnie nie okaże się trwały. Wśród czynników ograniczających potencjał wzrostowy cen ropy należy wskazać umiarkowany stopień realizacji uzgodnień OPEC odnośnie redukcji wydobycia surowca (link https://www.bloomberg.com/graphics/20 17-opec-production-targets/). Warto w tym kontekście pamiętać, iż nawet w miesiącach wypełniania przez OPEC swych zobowiązań do redukcji wydobycia, nie obserwowano trwałego wzrostu cen ropy na światowych rynkach. Umiarkowany wpływ porozumienia OPEC oraz państw współpracujących o ograniczeniu wydobycia na cenę ropy wynika m.in. stąd, iż państwa, które zdecydowały o ograniczeniu podaży (pomimo silnej pozycji rynkowej) nie są monopolistami na rynku. RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 zyskał 0,4 %. Wzrostom na krajowym rynku akcji sprzyjały bardzo dobre nastroje na głównych rynkach (w USA Dow Jones wzrósł o 2,2 %, osiągając na zamknięciu w piątek najwyższy poziom w historii). Kluczowy wpływ na dalszy kierunek zmian na rynku akcji w najbliższych dniach będzie miał środowy komunikat Fed po posiedzeniu decyzyjnym. Ewentualne sugestie zwiększające ryzyko zaostrzenia polityki pieniężnej w USA mogą sprzyjać wystąpieniu korekty na rynkach akcji. 4
KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (18-22.09.2017 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 19 września Polska Produkcja przemysłowa, r/r VIII 6,2 % 19 września Polska 19 września Polska Sprzedaż detaliczna (nominalna), r/r Sprzedaż detaliczna (realna), r/r VIII 7,1 % VIII 6,8 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5