Kobiety-imigrantki co jest potrzebne w ich integracji Weronika Kloc-Nowak, CEFMR RÓWNE SZANSE? RÓWNE PRAWA? O SYTUACJI IMIGRANTÓW W POLSCE Warszawa, 10. marca 2008
Informacje o badaniu: FEMAGE Zapotrzebowanie na kobiety-imigrantki i ich integracja w starzejących się społeczeństwach Europy finansowane przez 6. Program Ramowy Komisji Europejskiej. Prof. Charlotte Hoehn (Federalny Instytut Badań Ludnościowych, Niemcy) Koordynator Projektu; Izabela Koryś (CEFMR) autorka metodologii i koordynatorka badań fokusowych w 8 krajach uczestniczących; Kraje uczestniczące: Austria, Czechy, Estonia, Finlandia, Niemcy, Polska, Słowenia, Węgry 2
Źródło opinii Zogniskowane wywiady grupowe (FGI), wg wspólnego scenariusza, z uwzględnieniem problemów specyficznych dla danego kraju. Uczestnicy: Pracownicy instytucji odpowiedzialnych za integrację imigrantek, z różnych poziomów administracji: krajowa,regionalna, lokalna; Pracownicy i działacze organizacji pomocowych; Imigrantki, członkinie organizacji imigranckich; Reprezentantki organizacji kobiecych; Pracodawcy zatrudniający imigrantki, reprezentanci organizacji pracodawców. 3
Integracja indywidualnie Narzędzia integracji indywidualnie dobrane do: potrzeb imigrantek; ich sytuacji wyjściowej; posiadanych zasobów (kapitałów ekonomicznego, społecznego, kulturowego). (FI) Dodatkowe inwestycje w indywidualne planowanie strategii integracji, np. osobisty trener dla bezrobotnych rekompensuje słabe umocowanie w nieimigranckich sieciach społecznych (FI); Podobne ujęcie inne kraje z większymi i starszymi społecznościami imigranckimi (AT, DE). 4
Integracja w społeczności Potrzeba wspierania wykształcania pozytywnych więzi społecznych pośród imigrantek: nieformalnych sieci wsparcia (DE, FI), wolontariat na rzecz własnej społeczności (HU). Promowanie pozytywnych wzorców (zintegrowanych osób) w miejsce tradycyjnych wzorów kulturowych, niesprawdzających się w kraju przyjmującym (DE). Motywowanie kobiet z zamkniętych społeczności do udziału w kursach i do samodzielnego załatwiania spraw zmniejsza izolację społeczną (CZ). Korzystanie z sieci migranckich i stowarzyszeń jako doradców i pośredników ułatwiających dostęp do instytucji i innych sieci społecznych (np. zawodowych) (SL). 5
Życie codzienne Strona internetowa z listą urzędów (numerów telefonów, godzin otwarcia), do których musi się zgłaszać cudzoziemiec w związku z pobytem i pracą - wielojęzyczna (PL, SL); Centra informacji uczące i doradzające, jak sobie radzić w różnych sytuacjach i jak załatwiać codzienne sprawy (PL, SL); Kursy orientacyjne supermarket courses (DE); Szczególnie ważne sfery dla kobiet: Opieka medyczna (zdrowie reprodukcyjne), Edukacja dzieci, kontakt ze szkołą. (CZ, FI) 6
Kursy językowe Lepszej jakości i bardziej dostępne (DE, SL); Organizowane przez władze (samorządy), a nie NGOs (CZ); Oferowane o dostępnych, także dla osób pracujących, godzinach; Powinny zawierać słownictwo odpowiednie dla sektorów, w jakich pracują uczestniczące w kursie imigrantki (AT); Organizując kursy dla kobiet należy zapewnić darmową opiekę nad dziećmi w czasie kursu (AT, CZ, FI); Częściowa odpłatność za kurs (ok.1/3) może mieć pozytywny wpływ motywujący na uczestniczki (EE). 7
Aktywizacja zawodowa imigrantek Niezbędne jak najwcześniejsze włączanie na rynek pracy państwa przyjmującego (AT, FI); Łączenie pracy i nauki języka we wczesnym okresie integracji ogranicza uzależnienie od pomocy socjalnej (FI); Indywidualne wsparcie w zarządzaniu ścieżką kariery poprzez współpracę służb zatrudnienia, pracodawców, instytucji (AT); Ułatwienie uznawania kwalifikacji, szczególnie wysokich i poszukiwanych: Uproszczenie procedur (SL); Obniżenie/zwrot opłat (CZ); Drogi (np. kursy) przekwalifikowania się, by dostosować imigrantki do potrzeb lokalnego rynku pracy (SL). 8
Odbiór imigrantów Zamiast jednostronnego obrazu cudzoziemców oddać głos w mediach samym imigrantkom (AT); Widoczność imigrantów powinna zostać poprawiona, dobrze zintegrowani imigranci pełniący różne role społeczne (np. wykonujący różne zawody) jako wzór dla innych imigrantów i następnych pokoleń (AT, HU); Potrzeba kampanii społecznej poprawiającej wiedzę o sytuacji imigrantów, o zyskach z ich obecności i wkładzie w budżet kraju przyjmującego (składki, podatki) (AT); 9
Bariery w integracji Tradycyjne wzorce kulturowe, przekazywane międzypokoleniowo np. poczucie, że Marokanka nie może być nauczycielką (DE), że Wietnamczyka i tak nikt nie przyjmie do pracy wśród Polaków (PL); Konieczność opieki nad licznymi dziećmi szczególnie przez muzułmanki (FI); Sprzeciw mężczyzn wobec uczestnictwa kobiet w kursach, akcjach integracyjnych (PL, FI); Poczucia obcości, różnic kulturowych i braku licznych kręgów społecznych (znajomych, krewnych) nie da się zwalczyć niemożność 100% integracji (PL). 10
Przykłady dobrych praktyk Osobisty asystent - trener dla długotrwale bezrobotnych imigrantów (FI); Telefon zaufania dla imigrantek ofiar przemocy 24h, 10 języków, przeszkoleni pracownicy medyczni i socjalni (Wielokulturowe Stowarzyszenie Kobiet Monika FI) Etno catering wspólne gotowanie kobiet z różnych kultur - budowa więzi między imigrantkami, szczególnie po traumatycznych przeżyciach i kobietami ze społeczeństwa przyjmującego (Fundacja Berkat - CZ); 11
Przykłady dobrych praktyk cd. Mobilne centrum informacyjne o prawach różnych grup imigrantów odwiedzające różne miasta (organizacja pomocy uchodźcom OPU CZ); Inkubator organizacji pomoc dla nowych organizacji imigranckich w rozpoczęciu działalności i zdobyciu funduszy (Fińska Rada na rzecz Uchodźców FI); Centrum usług dla imigrantów operuje 9 językami i zespołem tłumaczy, wyjaśnia cudzoziemcom decyzje administracyjne i ułatwia kontakty z urzędami (Urząd Miasta Helsinki FI). 12
Publikacja raportu porównawczego z FGI wkrótce: I.Koryś, W. Kloc-Nowak (2008), Where should we get them from?: The growing concern over the need for migrants workers and the complexity of integration issues. Forthcoming in FEMAGE Working Paper Series, Wiesbaden: Bundesinstitut fuer Bevoelkerungsforschung. http://www.bib-demographie.de/cln_051/nn_970514/en/projects/femage/reportspapers/reportspapers node.html? nnn=true Oraz na stronie: www.cefmr.pan.pl Dziękuję! 13