TRENING ZASTĘPOWANIA AGRESJI
TRENING KONTROLI ZŁOŚCI Trening Kontroli Złości stanowi I etap pracy w cyklu Treningu Zastępowania Agresji. Celem treningu kontroli złości jest nauka zatrzymania powstałego w organizmie pobudzenia pod wpływem emocji, złości lub gniewu, po to aby dać sobie możliwość refleksji nad wyborem adekwatnego zachowania. Trening Kontroli Złości może odbywać się niezależnie od pozostałych części treningu zastępowania agresji, a może być przeplatany treningiem umiejętności społecznych.
Sekwencja kontroli złości 1. WYZWALACZE: Uczestnicy uczeni są adekwatnego odbioru i i n t e r p r e t a c j i z a c h o w a n i a i n n y c h, k t ó r e prowokuje ich złość. Nauka identyfikowania zewnętrznych zjawisk (tzw. zewnętrznych zapalników) oraz ich wewnętrznej interpretacji (tzw. wewnętrznych zapalników). Zatrzymanie się na zjawiskach, które sprowokowały złość oraz na zinterpretowaniu ich znaczenia dla podmiotu, służy zahamowaniu reakcji impulsywnej.
2. SYGNAŁY Z CIAŁA Identyfikacja sygnałów płynących z ciała f i z j o l o g i c z n y c h i k i n e s t e t y c z n y c h w s k a z ó w e k sygnalizujących poziom wzrostu złości. Ich zidentyfikowanie umożliwi nie tylko zatrzymanie reakcji, ale także umożliwi zastosowanie technik redukujących fizjologiczne pobudzenie, co pomoże osłabić impet kierunku reakcji agresywnej. 3. REDUKTORY ZŁOŚCI Zidentyfikowanie i zastosowanie technik r e d ukujących pobudzenie fizjologiczne w organizmie (tzw. reduktorów).
4. MONITY (upomnienia) Zidentyfikowanie kierowanych do siebie stwierdzeń ukierunkowujących przebieg reakcji Przeformułowanie ich na takie, które posłużą powstrzymaniu agresywnej reakcji (nauka formowania tzw. monitów ). Zastosowanie słownych upomnień, tzw. monitów zmieniających kierunek zachowania na nieagresywne.
5. SAMONAGRADZANIE Formułowanie stwierdzeń i zachowań nagradzających skuteczne zastosowanie poprzednich etapów, czyli samonagradzanie w postaci pochwał słownych, a nawet gestów podkreślających odniesiony przez siebie sukces.
6. UMIEJĘTNOŚCI PROSPOŁECZNE Zahamowanie reakcji agresywnej jest p o d s t a w o w y m, a l e też pierwszym etapem koniecznym do zmiany zachowania. Kolejny etap, to uczenie umiejętności, które można zastosować zamiast dotychczas stosowanego zachowania agresywnego, o czym będzie mowa dalej.
Sytuacja konfliktowa składa się z trzech punktów: A co było przyczyną problemu? B co zrobiłeś? (reakcja na punkt A) C jakie były konsekwencje? (dla ciebie i innych)
WYZWALACZE Wyzwalacze zewnętrzne to zachowania lub słowa, które wzbudzają agresję u innych. Mogą one być werbalne (np. popychanie kogoś, robienie nieprzyzwoitego gestu). Wyzwalacze wewnętrzne lub to, co ludzie mówią siebie samych w momencie, kiedy mają do czynienia, z przyczynami zewnętrznymi, są najważniejsze bez względu na to, czy młodzi ludzie stają się agresywni, czy też nie.
Błędy w myśleniu powodujące złość: 1. Skoncentrowanie na sobie Jak on śmie tak na mnie patrzeć. 2. Przypisywanie komuś złych zamiarów On chce, żebym wyglądał jak mięczak 3. Mylne interpretowanie Muszę się bronić 4. Zakładanie najgorszego Jeżeli go nie walnę, to jestem mięczak 5. Obwinianie innych On sam się o to prosi: walnę go
SYGNAŁY Z CIAŁA Skąd wiesz, że to co się z Tobą dzieje to złość? Emocje mają swoje odzwierciedlenie w naszym ciele. Każdy człowiek odczuwa w określony sposób różne emocje, również złość.
REDUKTORY 1. GŁĘBOKI ODDECH 2. LICZENIE WSTECZ 3. PRZYJEMNE WYOBRAŻENIA
MONITY Monity- upomnienia: to stwierdzenia samoinstruujące, używane w celu zwiększenia sukcesu w sytuacjach napiętych wszelkiego rodzaju.
Wskazówki kontrolowania agresji (podział wg Novaco, 1975) 1. Przygotowanie się na prowokację Dam sobie z tym radę. Staraj się nie brać tego zbyt poważnie. Wiem, w jaki sposób kontrolować swoją złość. 2. Wrażenie i konfrontacje: Zachowaj spokój: staraj się wciąż być odprężony Dopóki zachowam spokój, będę kontrolować sytuację Nie pozwolę mu wyprowadzić się z równowagi Pomyśl o tym, co chcesz wynieść z tego zajścia Nie musisz nic przed sobą udowadniać Nie ma powodu, aby się złościć Nie rób nic więcej poza tym, co musisz Nie zamierzam pozwolić mu dopaść mnie
3.Radzenie sobie z podnieceniem, narastającą złością Czas na wzięcie głębszego oddechu. Moja złość jest sygnałem tego, co powinienem zrobić Rozpatrzmy sprawę punkt po punkcie 4. Zastanowienie się nad prowokacją A ) Kiedy konflikt nie został rozstrzygnięty: Zapomnij o zdenerwowaniu; myśl o tym tylko je zwiększa Sytuacje te są trudne i wymagają czasu, aby je zakończyć Spróbuj zapomnieć o konflikcie, nie pozwól, aby ingerował w twoją pracę Stanę się w tym lepszy, jeżeli będę więcej ćwiczył Nie odbieraj tego osobiście
B) Kiedy konflikt jest zażegnany lub twoje postępowanie odniosło sukces Dałem sobie z tym radę całkiem nieźle; mój plan działa Nie było to tak trudne jak myślałem Tym razem dobrze sobie poradziłem Robię to coraz lepiej.
KATEGORIE PRZYPOMNIEŃ (wg Deffenbach) Opanowanie myśli Pozostań opanowany cały czas. Ta walka nie jest tego warta. Myślenie ukierunkowane na rozwiązanie problemu Dobrze opracuj plan działania. Jaka jest pierwsza rzecz, którą powinienem zrobić? Myślenie o kontrolowaniu i wyjściu z sytuacji Zawsze mogę po prostu odejść. Dobrze jest grać na czas. Myśli nagradzające Dobrze, wciąż jakoś sobie daję radę. Czuję się świetnie, radzę sobie z sytuacją i nie wściekam się.
KONSEKWENCJE Myślenie naprzód jest kolejnym sposobem kontrolowania złości w sytuacjach konfliktowych. Polega na ocenie prawdopodobnych konsekwencji w zachowaniu. Zadania jeśli zrobię to teraz, to zdarzy się później kieruję ocenę konsekwencji. KONSEKWENCJE są: krótkotrwałe dalekotrwałe
SAMOEWALUACJA to sposób w jaki uczestnik: 1. Jest w stanie ocenić próbę załagodzenia konfliktu. 2. Może nagrodzić siebie za dobre rozstrzygnięcie go (samonagradzanie). 3. Może pomóc sobie w odnalezieniu lepszego sposobu działania (samotrenowanie).