DO CZEGO SĄ STOSOWANE DODATKI DO ŻYWNOŚCI?

DODATKI DO ŻYWNOŚCI Prawodawstwo Unii Europejskiej definiuje dodatki jako,,każdą substancję, która w normalnych warunkach ani nie jest spożywana sama jako żywność, ani nie jest stosowana jako charakterystyczny składnik żywności, bez względu na swoją ewentualną wartość odżywczą, której celowe dodanie, ze względów technologicznych,, do żywności w trakcie jej produkcji, przetwarzania, przygotowywania, obróbki, pakowania, przewozu lub przechowywania powoduje, lub można spodziewać się zasadnie, że powoduje, iż substancja ta lub jej produkty pochodne stają się bezpośrednio lub pośrednio składnikiem tej żywności. DO CZEGO SĄ STOSOWANE DODATKI DO ŻYWNOŚCI? Prawodawstwo UE określa 26,,celów technologicznych dodatków. Są one stosowane, m. in. jako: - barwniki (wykorzystywane do nadania lub przywrócenia żywotności koloru), - środki konserwujące (przedłużają okres przydatności żywności do spożycia przez ochronę przed mikroorganizmami), - przeciwutleniacze (to substancje przedłużające okres przydatności żywności do spożycia przez ochronę przed zepsuciem na skutek utleniania, np. jełczenie tłuszczu albo zmiana barwy), - środki do przetwarzania mąki (polepszacze dodawane do mąki lub ciasta w celu poprawy ich właściwości wypiekowych). CZY DODATKI DO ŻYWNOŚCI SĄ BEZPIECZNE? Bezpieczeństwo wszystkich obecnie dopuszczonych dodatków do żywności zostało ocenione przez Komitet Naukowy ds. Żywności (SCF) lub Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). W unijnym wykazie znajdują się jedynie te, których proponowane zastosowania uznano za bezpieczne. Ponowna ocena dodatków (ocenionych np. w latach 70-tych) zostanie przeprowadzona do 2020 r. W wyniku tego programu 1

zweryfikowano dotychczas stosowanie 3 barwników spożywczych żółcień chinolinowa E 104, żółcień zachodzącego słońca E 110, pąs 4R E 124. EFSA obniżył ich dopuszczalne dzienne spożycie i uznał, że narażenie ludzi na te barwniki jest prawdopodobnie zbyt wysokie. W JAKI SPOSÓB OCENIA SIĘ BEZPIECZEŃSTWO DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI? Bezpieczeństwo dodatków do żywności ocenia EFSA. Proces ten dokonywany jest na podstawie dokumentacji, udostępnianej zazwyczaj przez wnioskodawcę (dokumentacja musi zawierać chemiczną identyfikację dodatku, opisywać jego proces produkcyjny, metody analizy i reakcji oraz losy w żywności, a w razie potrzeby podawać także proponowane zastosowania i dane toksykologiczne obejmujące informacje dotyczące metabolizmu, podchronicznej i chronicznej toksyczności i rakotwórczości, genotoksyczności, toksyczności reprodukcyjnej i rozwojowej oraz, w razie potrzeby, odniesienia do innych badań). Na podstawie tych danych EFSA określa poziom, poniżej którego pobieranie substancji może zostać uznane za bezpieczne tzw. dopuszczalne dzienne spożycie (ADI). EFSA dokonuje także oszacowania, na podstawie proponowanych zastosowań w różnych środkach spożywczych, czy istnieje możliwość przekroczenia ADI (jeżeli jest taka możliwość stosowanie do żywności dodatku jest uważane za bezpieczne). CZY MOŻLIWE JEST SPOŻYWANIE DODATKÓW DO ZYWNOŚCI NA NIEBEZPIECZNIE WYSOKIM POZIOMIE? EFSA rozważa najwyższy dopuszczalny poziom, na jakim proponuje się stosować dany dodatek w różnych środkach spożywczych. EFSA zakłada również, że największe ilości tych środków spożywczych są spożywane codziennie. Jedynie wówczas, gdy szacunkowe narażenie na spożycie z tymi różnymi środkami spożywczymi jest nadal niższe niż ADI, EFSA uznaje, iż proponowane zastosowanie substancji jest bezpieczne. Jeżeli ADI zostaje przekroczone, Komisja może podjąć decyzję o ograniczeniu stosowania danego dodatku lub o jego niedopuszczeniu. JAKIE SĄ WARUNKI UDZIELENIA ZEZWOLENIA NA DODATKI DO ŻYWNOŚCI? Dodatek do żywności może zostać dopuszczony jedynie wtedy, gdy nie stwarza (w świetle dostępnych dowodów naukowych) zagrożenia dla zdrowia konsumentów przy 2

proponowanym poziomie zastosowania; istnieje uzasadniona potrzeba technologiczna, która nie może zostać zaspokojona w inny sposób; oraz jego stosowanie nie wprowadza konsumenta w błąd i przynosi mu korzyść. Podczas udzielenia zezwolenia uwzględniane są również inne istotne czynniki, np. etyczne, zwyczajowe, środowiskowe. JAKIE SĄ KORZYŚCI DLA KONSUMENTÓW? Prawodawstwo UE przewiduje, iż stosowanie dodatków do żywności musi wiązać się z korzyścią dla konsumenta. Muszą one w takim razie spełnić przynajmniej jeden z następujących warunków: zachowanie wartości odżywczej żywności; stanowić niezbędne składniki żywności produkowanej dla grup konsumentów o szczególnych potrzebach żywieniowych; zwiększać możliwość przechowywania lub stabilność żywności lub polepszać jej właściwości organoleptyczne, pod warunkiem, że konsument nie jest wprowadzany w błąd; stanowić pomoc w produkcji, przetwórstwie, przygotowywaniu, obróbce, pakowaniu, przewozie lub przechowywaniu żywności, włączając w to dodatki do żywności, enzymy spożywcze i środki aromatyzujące do żywności, pod warunkiem, że dodatek nie jest stosowany w celu ukrycia wybrakowania surowców lub niehigienicznych praktyk. BARWNIKI SPOŻYWCZE MOGĄ WPROWADZIĆ KONSUMENTA W BŁĄD, DLACZEGO WIĘC SĄ DOPUSZCZONE? Barwniki można stosować w następujących celach: aby przywrócić pierwotny wygląd zewnętrzny żywności, której barwa uległa zmianie w wyniku przetwarzania, przechowywania, pakowania i dystrybucji; aby poprawić atrakcyjność wizualną żywności; aby nadać barwę żywności, która w przeciwnym razie byłaby bezbarwna. Stosowanie barwników spożywczych zawsze musi spełniać ogólny warunek niewprowadzania konsumenta w błąd, tzn. stosowanie barwników nie może stwarzać wrażenia, że żywność zawiera składniki, które faktycznie nie zostały dodane. 3

CZY KAŻDA SUBSTANCJA MOŻE BYĆ STOSOWANA JAKO DODATEK DO ŻYWNOŚCI? Do żywności można dodawać tylko te substancje, które są wymienione w przepisach unijnych. Można je dodawać jedynie pod pewnymi warunkami. Dodatki, które budzą wyłącznie minimalne obawy toksykologiczne mogą być dodawane do prawie wszystkich przetworzonych środków spożywczych (węglan wapnia E170, kwas mlekowy E270, kwas cytrynowy E330, pektyny E440, kwasy tłuszczowe E570, azot E941). W niektórych przypadkach zastosowanie dodatków jest bardziej ograniczone, np. natamycyna E235 może być wykorzystywana jedynie jako środek konserwujący do obróbki powierzchniowej sera i suszonych kiełbas; kwas erytrobowy E315 można stosować jedynie jako przeciwutleniacz w niektórych produktach mięsnych i rybnych; żelazocyjanek sodu E535 może być wykorzystywany jedynie jako środek przeciwzbrylający w soli i jej substytutach. CZY DODATKI MOGĄ BYĆ STOSOWANE WE WSZYSTKICH ŚRODKACH SPOŻYWCZYCH? W niektórych środkach spożywczych stosowanie dodatków jest bardzo ograniczone. W przypadku żywności nieprzetworzonej, np. mleko, świeże owoce i warzywa, świeże mięso i woda dozwolonych jest tylko kilka dodatków. Im większy jest stopień przetworzenia żywności, tym więcej dodatków jest dopuszczonych i stosowanych. Do kategorii wysokoprzetworzonych środków spożywczych, gdzie dopuszczonych do stosowania jest wiele dodatków zalicza się m. in. słodycze, słone przekąski, napoje aromatyzowane i desery. CZY ISTNIEJE WYKAZ DOPUSZCZONYCH DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI? Dodatki, które są dopuszczone do stosowania w środkach spożywczych oraz warunki ich stosowania są wymienione w załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności. Dozwolone są tylko te, które znajdują się w tym wykazie i to pod pewnymi warunkami (dodatki te są wyszczególnione w wykazie według kategorii żywności, do której mogą być dodawane. Baza danych Komisji europejskiej dotycząca dodatków do żywności jest dostępna na stronie internetowej webgate.ec.europa.eu/sanco_food/sektor=fad (dzięki tej bazie danych konsument lub 4

podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze może dowiedzieć się jakie dodatki są dozwolone do stosowania w poszczególnych kategoriach żywności. JAK WYGLĄDA PROCEDURA UDZIELANIA ZEZWOLEŃ NA STOSOWANIE DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI? Procedura ta została ustanowiona w rozporządzeniu (WE) nr 1331/2008. Dodatek jest zwykle dopuszczany po złożeniu wniosku do Komisji Europejską przez zainteresowana stronę. W przypadku nowych dodatków Komisja zwraca się do EFSA z wnioskiem o ocenę bezpieczeństwo tego dodatku. Po wydaniu opinii przez EFSA (w terminie dziewięciu miesięcy od wniosku Komisji). Komisja wraz z ekspertami od dodatków do żywności z wszystkich państw członkowskich, rozważa możliwość udzielenia zezwolenia, biorąc pod uwagę ocenę bezpieczeństwa, wymogi technologiczne, możliwość nadużyć oraz zalety i korzyści dla konsumentów. Jeżeli ocena Komisji wypada pozytywnie, Komisja przygotowuje wniosek w sprawie ewentualnego dopuszczenia dodatku do stosowania i przedstawia go pod głosowanie w ramach Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt. Jeżeli Komitet poprze wniosek, zostanie on przedłożony Radzie i Parlamentowi Europejskiemu. Mogą oni nadal odrzucić wniosek, jeżeli uznają, że zezwolenie nie jest zgodne z warunkami stosowania określonymi w prawodawstwie UE. W JAKI SPOSÓB KONSUMENT JEST INFORMOWANY O UŻYCIU DODATKÓW? Zastosowane w środku spożywczym dodatki są oznakowane zgodnie z zasadami określonymi w dyrektywie 2000/13/WE. Dodatki do żywności są składnikami żywności i należy je uwzględnić w wykazie składników. Dodatki muszą być oznaczone nazwą ich klasy funkcjonalnej, po której podana jest ich nazwa szczegółowa lub numer E, np.,,barwnik kurkumina ;,,barwnik: E 100. Numery E mogą być wykorzystywane do uproszczenia etykietowania substancji, które czasem posiadają skomplikowane nazwy chemiczne. CZY MOŻNA PRZYGOTOWAĆ ŻYWNOŚĆ BEZ DODATKÓW? Tak, przygotowanie żywności bez zastosowania żadnych dodatków jest możliwe. Nie są one zwykle dodawane do żywności przygotowywanej w domu, gdyż w takich warunkach jest ona niemal od razu spożywana. Ponadto jej przygotowanie w domu ma także mniejszy wpływ na wygląd w porównaniu z żywnością przetwarzaną przemysłowo. Jednak nie każda żywność przetwarzana przemysłowo musi zawierać dodatki. Przykładem są niektóre rodzaje chleba, 5

gotowych posiłków, niektóre zbożowe płatki śniadaniowe itp. To, czy dodatek jest potrzebny, czy nie, zależy od procesu produkcji, zastosowanych składników, końcowego wyglądu, wymaganej metody konserwacji, potrzeby ochrony przed ewentualnym rozwojem szkodliwych bakterii, rodzaju opakowania itp. Należy również wspomnieć, że wiele środków spożywczych zawiera naturalnie występujące substancje, które są jednocześnie dopuszczone jako dodatki do żywności w jabłkach są ryboflawiny (E101), karoteny (E1601), antocyjany (E163), kwas octowy (E260), kwas askorbinowy (E300), kwas cytrynowy (E330), kwas winowy (E334), kwas bursztynowy (E363), kwas glutaminowy (E620) oraz L-cysteinę (E920). UWAGA!!!! Dopuszczone do obrotu dodatki do żywności są stosowane w ściśle określonych warunkach i w takich ilościach, których użycie uważane jest za bezpieczne!!! (bezpieczne poziomy spożycia określane zostają na podstawie badań). Pamiętajmy, że każdy z konsumentów może inaczej zareagować na dany dodatek do żywności!!!!! Rodzaj i nasilenie reakcji zależą od wielu czynników istotny jest m. in. stan zdrowia danej osoby, jej wieku, płci, ilości spożytej substancji. Zalecane jest spożywanie produktów, które zawierają jak najmniej dodatków do żywności. 6

CZĘSTO SPOTYKANE DODATKI DO ŻYWNOŚCI: E 635 (5'-rybonukleotyd disodowy) wzmacniacz smaku i zapachu zastosowanie w żywności: chipsy smakowe, gotowe ciasta owocowe (potencjalne skutki: astma, nadpobudliwość, zmiany nastroju, swędzące wysypki skórne pojawiające się do 30 h po spożyciu; niedozwolony w zastosowaniach spożywczych dla dzieci) E 634 (5'-rybonukleotyd wapnia) wzmacniacz smaku i zapachu zastosowanie w żywności: chipsy smakowe, gotowe ciasta owocowe (potencjalne skutki: astma, nadpobudliwość, swędzące wysypki pojawiające się do 30 h po spożyciu) E 950 Acesulfam K substancja słodząca, wzmacniacz smaku i zapachu zastosowanie w żywności: sztuczny słodzik, niskokaloryczne artykuły spożywcze, niskokaloryczne artykuły spożywcze, niskokaloryczna guma do żucia (potencjalne skutki: zanotowano przypadki raka płuc, piersi, białaczkę) E 1451 Acetylowana skrobia utleniona zagęstnik, stabilizator, rozpuszczalnik zastosowanie w żywności: owoce konserwowe dla niemowląt i wyroby cukiernicze dla dzieci (potencjalne skutki: istnieją wątpliwości, czy podawanie skrobi modyfikowanej, zwłaszcza niemowlętom, jest bezpieczne) E 1422 Acetylowany adypinian diskrobiowy zagęstnik, stabilizator zastosowanie w żywności: sosy, marynaty, jogurty, ciasta w proszku, owoce konserwowe, owocowe nadzienia do ciast (potencjalne skutki: istnieją wątpliwości, czy podawanie skrobi modyfikowanej, zwłaszcza niemowlętom, jest bezpieczne) E 357 Adypinian potasu regulator kwasowości, środek buforujący zastosowanie w żywności: produkty o niskiej zawartości soli (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych) E 406 Agar zagęstnik, substancja żelująca, stabilizator, emulgator zastosowanie w żywności: lody, wypieki, desery, wędliny, galaretki (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, słabo toksyczny przy połknięciu, reakcje alergiczne) E 403 Alginian amonu zagęstnik, stabilizator, substancja żelująca zastosowanie w żywności: desery i budynie w proszku, lody, jogurty (potencjalne skutki: alginiany mogą 7

korzystnie wpływać na zdrowie, w niektórych testach na zwierzętach hamowały wchłanianie podstawowych składników odżywczych) E 160b Annato barwnik (żółto-różowy) zastosowanie w żywności: margaryny, wypieki, odtłuszczone produkty do smarowania pieczywa, nabiał, płatki śniadaniowe, ryby wędzone, jadalne powłoki serów i jadalne osłonki (potencjalne skutki: może powodować skłonność do irytacji i ból głowy u dzieci; pokrzywka; niedociśnienie; świąd) E 163 Antocyjany (ekstrahowane ze skórek winogron lub z czerwonej kapusty) barwnik (czerwono-fioletowy) - zastosowanie w żywności: napoje bezalkoholowe, dżemy, lody, wina, jogurty, cukierki, konserwy, wyroby cukiernicze (potencjalne skutki: uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych; sądzi się, że pełnią funkcje ochronne w organizmie). E 301 askorbinian sodu przeciwutleniacz, regulator kwasowości, stabilizator zastosowanie w żywności: żywność dla niemowląt, mrożone ryby, wino, ocet winny, piwo (potencjalne skutki : uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych) E951 Aspartam substancja słodząca, wzmacniacz smaku i zapachu zastosowanie w żywności: sztuczne słodziki, produkty spożywcze niskokaloryczne, napoje dietetyczne, guma do żucia, napoje bezalkoholowe (potencjalne skutki: bóle głowy, depresja, niepokój, astma, nadpobudliwość, agresja, migrena, bezsenność, utrata pamięci, niezalecany dzieciom i kobietom w ciąży, teratogenny) E 252 Azotan potasu konserwant, utrwalacz koloru zastosowanie w żywności: szynka prosciutto, wędzone przetwory mięsne (potencjalne skutki: astma, zapalenie nerek, bóle i zawroty głowy) E 211 benzoesan sodu konserwant zastosowanie w żywności: napoje bezalkoholowe, soki owocowe, dżemy, marynaty, przyprawy, wypieki, koncentrat pomidorowy (potencjalne skutki: astma, pokrzywka, katar sienny, nadpobudliwość) E 162 betanina barwnik(ciemnoczerwony/fioletowy) zastosowanie w żywności: desery, galaretki, dżemy, cukierki, napoje (potencjalne skutki: uznawana za nieszkodliwą w zastosowaniach spożywczych, zawiera azotany, więc niezalecana dzieciom) E 508 chlorek potasu regulator kwasowości zastosowanie w żywności: żywność o obniżonej zawartości sodu, substytuty soli o niskiej zawartości sodu (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych; podrażnienia skóry i błon śluzowych, dolegliwości żołądkowe, zaburzenia rytmu serca) E 140 chlorofil i jego pochodne barwnik (od oliwkowego do ciemnozielonego) zastosowanie w żywności: zupy, sosy, olej z oliwek, lody, napoje mleczne fermentowane 8

(potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, może powodować uczulenie na światło) E 332 cytrynian potasu regulator kwasowości, stabilizator, przeciwutleniacz zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, galaretki, konserwy (potencjalne skutki: mogą wywoływać objawy u osób reagujących na glutaminian sodu) E 124 czerwień koszenilowa barwnik (czerwony) zastosowanie w żywności: ciasta w proszku, galaretki w proszku, dżemy, polewy deserowe, zupy pomidorowe (potencjalne skutki: astma, katar sienny, pokrzywka, nadpobudliwość) E 220 dwutlenek siarki konserwant - zastosowanie w żywności: suszone owoce, piwo, jabłecznik, soki owocowe, żelatyna, wina, marynaty, napoje bezalkoholowe, wiórki kokosowe (potencjalne skutki: astma, skurcze oskrzeli, obniżone ciśnienie, zapalenie oskrzeli, niszczy witaminy A i B1 w żywności) E290 dwutlenek węgla gaz do pakowania, konserwant - zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, napoje gazowane (potencjalne skutki: prawdopodobnie nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, może obniżać płodność) E 304 estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego przeciwutleniacz, konserwant, stabilizator zastosowanie w żywności: napoje mleczne, oleje do sałatek, koncentrat pomidorowy, odtłuszczone serki do smarowania pieczywa (potencjalne skutki: uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych) E 343 fosforan magnezu środek przeciwzbrylający, regulator kwasowości zastosowanie w zywności: mleko zagęszczone, mleko w proszku (potencjalne skutki: uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych) E 310 galusan propylu przeciwutleniacz zastosowanie w żywności: napoje mleczne, jadalne tłuszcze i oleje, guma do żucia, margaryny, masło orzechowe (potencjalne skutki: astma, kontaktowe zapalenie skóry, podrażnienia żołądka) E 308 gamma-tokoferol przeciwutleniacz zastosowanie w żywności: napoje mleczne, oleje do sałatek, margaryny (potencjalne skutki: ten typ witaminy E pełni ważne funkcje ochronne w organizmie) E 422 glicerol środek utrzymujący wilgotność, emulgator, rozpuszczalnik zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, suszone owoce, produkty niskokaloryczne, pianki żelowe, wypieki, guma do żucia (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, brak jasności umysłu, może wpływać na żołądek, serce, płodność, poziom cukru we krwi) 9

E 578 glukonian wapnia środek buforujący, maskujący zastosowanie w żywności: konserwy, mleko modyfikowane dla niemowląt, środek przeciwpieniący do kawy w proszku (potencjalne skutki: podrażnienia żołądka, problemy żołądkowe, problemy z sercem) E 414 guma arabska zagęstnik, emulgator, substancja żelująca, stabilizator zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, napoje bezalkoholowe, guma do żucia, galaretki, polewy (potencjalne skutki: mało toksyczna przy spożyciu doustnym, astma, wysypka, pokrzywka, katar sienny) E 412 guma guar zagęstnik, stabilizator zastosowanie w żywności: wypieki, dżemy, płatki zbożowe, kasze, serki do smarowania pieczywa, galaretki, napoje gazowane, żywność dla niemowląt, polewy dekoracyjne (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych) E 1103 inwertaza środek pomocniczy zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze z miękkim środkiem (potencjalne skutki: zmodyfikowane genetycznie enzymy są podejrzewane o wywoływanie poważnych problemów zdrowotnych, a nawet śmierci) E 407 karagen zagęstnik, guma roślinna, substancja klarująca zastosowanie w żywności: lody, desery w proszku, wyroby cukiernicze, wyroby garmażeryjne, herbatniki, wyroby czekoladowe (potencjalne skutki: może wpływać na przewód pokarmowy, niezalecany dzieciom, kancerogenny dla zwierząt) E 160a karoteny barwnik (pomarańczowo-czerwony) zastosowanie w żywności: margaryny, napoje mleczne, odtłuszczone produkty do smarowania pieczywa, ciasta, dżemy, sery, lody (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych) E 967 ksylitol środek utrzymujący wilgotność, stabilizator zastosowanie w żywności: lody, czekolady, dżemy, wyroby cukiernicze, guma do żucia, cukierki toffi, miętusy (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, korzystny wpływ na zdrowie, duże dawki mogą wywoływać wzdęcia i biegunkę) E 300 kwas askorbinowy konserwant, przeciwutleniacz, regulator kwasowości, substancja klarująca zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, płatki śniadaniowe, salceson, mięso peklowane (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, Wit. C ma korzystny wpływ na zdrowie, nadmierna konsumpcja może powodować wysypkę, bolesne oddawanie moczu i biegunkę) E 210 kwas benzoesowy konserwant, dodatek aromatyczny zastosowanie w żywności: warzone napoje bezalkoholowe, jabłecznik, bezmleczne dipy, guma do żucia, soki owocowe, 10

margaryny, lody (potencjalne skutki: astma, pokrzywka, nadpobudliwość, może wpływać na płuca, podrażnienie oczu i skóry) E 330 kwas cytrynowy regulator kwasowości, dodatek aromatyczny zastosowanie w żywności: herbatniki, lody, dżemy, galaretki, napoje bezalkoholowe, napoje owocowe (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, korzystny wpływ na zdrowie, może wywoływać symptomy u osób reagujących na glutaminian sodu, może nasilać opryszczkę) E 620 kwas glutaminowy wzmacniacz smaku i zapachu, przeciwutleniacz zastosowanie w żywności: nadawanie produktom spożywczym smaku i zapachu mięsa, poprawianie smaku i zapachu piwa (potencjalne skutki: astma, bóle głowy, nudności, problemy ze snem) E 270 kwas mlekowy środek zakwaszający, konserwant zastosowanie w żywności: mleko modyfikowane dla niemowląt, sosy do sałaty, wyroby cukiernicze, napoje bezalkoholowe, sos tatarski (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych) E 570 kwasy tłuszczowe emulgator, środek wiążący - zastosowanie w żywności: ekstrakty, napoje bezalkoholowe, sztuczne słodziki, aromatyzowane napoje owocowe (potencjalne skutki: uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych, kontakt może powodować podrażnienie skóry, reakcje alergiczne) E 1105 lizozym konserwant zastosowanie w żywności: przygotowanie serów (potencjalne skutki: chroniczne bóle głowy, reakcje alergiczne) E 421 mannitol substancja słodząca, środek utrzymujący wilgotność zastosowanie w zywności: produkty spożywcze z modyfikowanymi węglowodanami lub niskokaloryczne, guma do żucia, słodycze, dżemy, galaretki (potencjalne skutki: nadpobudliwość, mdłości, wymioty, biegunka, pokrzywka, dysfunkcje nerek, niezalecany dzieciom i diabetykom E 410 mączka chleba świętojańskiego zagęstnik, emulgator zastosowanie w żywności: mleko modyfikowane dla niemowląt, lody, marynaty, lukier, polewy, sery, wyroby cukiernicze (potencjalne skutki: uznawana za nieszkodliwą w zastosowaniach spożywczych, może obniżać poziom cholesterolu) E 471 mono i diglicerydy kwasów tłuszczowych emulgator, stabilizator zastosowanie w żywności: ciasta, czekolady w proszku do picia na gorąco, budynie, margaryny, lody, budynie w proszku (potencjalne skutki: uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych) E 262 octan sodu regulator kwasowości, konserwant zastosowanie w żywności: słodycze, dżemy, galaretki, zupy w proszku, przekąski, płatki zbożowe, płatki (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych) 11

E 440 pektyny zagęstnik, stabilizator - zastosowanie w żywności: dżemy, marmolady, lody, desery w proszku, galaretki owocowe (potencjalne skutki: mogą wywoływać objawy u osób reagujących na glutaminian sodu, mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie) E 452 polifosforany emulgator, stabilizator zastosowanie w żywności: produkty mięsne i rybne, sery topione, proszek do pieczenia, napoje typu cola (potencjalne skutki: uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych) E 101 ryboflawina barwnik (żółto-pomarańczowy) zastosowanie w żywności: płatki zbożowe dla dzieci, wzbogacane pieczywo, masło orzechowe, płatki śniadaniowe, kakao, kawa (potencjalne skutki: uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych, korzystny wpływ na zdrowie) E 517 siarczan amonu dodatek do mąki, stabilizator zastosowanie w żywności: wypieki, produkcja pączków (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych; badania na szczurach wykazały, że jest szkodliwy w dużych dawkach) E 514 siarczany sodu regulator kwasowości, konserwant zastosowanie w żywności: baza gumy do żucia, herbatniki, tuńczyk (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych, podrażnienia żołądkowo-jelitowe, powinny ich unikać osoby z dysfunkcjami nerek lub wątroby) E 221 siarczyn sodu konserwant zastosowanie w żywności: krojone owoce, suszone owoce, owocowe nadzienia do ciast, mrożone jabłka (potencjalne skutki: astma, podrażnienia żołądka, wysypka, mdłości, biegunka, niszczy wit. B zawartą w żywności, powinny go unikać osoby z dysfunkcjami nerek lub wątroby) E 226 siarczyn wapnia konserwant, utwardzacz zastosowanie w żywności: owoce i warzywa konserwowe (potencjalne skutki: astma, podrażnienia żołądka, może wpływać na nerki, przewód pokarmowy i nerki) E 202 sorbinian potasu konserwant zastosowanie w żywności: pieczywo, sery, wypieki, serniki, produkcja wina, czekolady (potencjalne skutki: reakcje alergiczne, astma) E 420 sorbitol środek utrzymujący wilgotność, substancja słodząca zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, suszone owoce, guma do żucia, czekolady, lizaki (potencjalne skutki: nadmierne spożycie może wywołać skurcze jelit, biegunka, dolegliwości żołądkowojelitowe, wzdęcia, może zakłócać wchłanianie lekarstw przez co stają się bardziej toksyczne lub mniej efektywne) E 170 węglan wapnia barwnik (biały), utwardzacz zastosowanie w żywności: pieczywo, herbatniki, wyroby cukiernicze, lody, ciasta, cukierki, owoce i warzywa konserwowe 12

(potencjalne skutki: w małych dawkach uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, nadmiar może spowodować ból brzucha, zaparcia) E 500 węglany sodu regulator kwasowości, środek przeciwzbrylający zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, budynie w proszku, produkty mączne, lody, zupy, dżemy, czekolady, słodowe mleko w proszku (potencjalne skutki: w małych dawkach uznawane za nieszkodliwe w zastosowaniach spożywczych, duże dawki mogą powodować krwawienia żołądkowo-jelitowe, wymioty, biegunkę) E 483 winian stearylu emulgator, stabilizator zastosowanie w żywności: ciasta (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, podejrzany o kancerogenność) E 527 wodorotlenek amonu regulator kwasowości, środek zobojętniający zastosowanie w żywności: produkty z kakao, czekolady (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, E 901 wosk pszczeli biały i żółty środek nabłyszczający i powlekający zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, wyroby bezalkoholowe, guma do żucia (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych, może powodować lekką reakcję alergiczną) E 538 żelazocyjanek wapnia środek przeciwzbrylający zastosowanie w żywności: sól stołowa (potencjalne skutki: uznawany za nieszkodliwy w zastosowaniach spożywczych) Opracowane przez: mgr inż. Alina Maciąg HŻŻ i PU WSSE w Poznaniu Na podstawie:,,najważniejsze informacje o dodatkach do żywności. Wszystko, co powinniśmy wiedzieć o dodatkach BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA ŻYWNOŚCI 05/106/2012 str. 44-46.,,E 213 Tabele dodatków i składników chemicznych, czyli co jesz i czy się smarujesz Poradnik Konsumenta Bill Statham 13