Redakcja: Urszula Danilczuk

Propozycja cytowania: R. Szczêsny, Reklama farmaceutyczna i pokrewna, Warszawa 2010 Redakcja: Urszula Danilczuk Wydawnictwo C. H. Beck 2010 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Sk³ad i ³amanie: PanDawer Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-1115-9

Spis tre ci Wykaz skrótów.............................................. Literatura.................................................. XV XXI Wprowadzenie.............................................. 1 Cz ć I. Reklama farmaceutyczna i pokrewna w regulacjach unijnych oraz wybranych krajach Europy Zachodniej Rozdział I. Regulacje UE...................................... 7 1. 2001/83/WE Kodeks Leków.................... 7 I. Regulacja i jej cele w odniesieniu do reklamy farmaceutycznej.... 7 II. Specyfika homeopatycznych produktów leczniczych............ 9 III. Kategoria u ytkownika, konsumenta i pacjenta................. 9 IV. Konkurencja z ogólnymi przepisami dotycz cymi reklamy........ 9 2. Ogólne systemy ochrony przed reklam przewidziane w ch: 2005/29/WE i 2006/114/WE................. 11 I. Model konsumencki ochrona przed nieuczciwymi praktykami handlowymi............................................ 11 II. System ochrony przedsi biorców przed reklam wprowadzaj c w bł d i reklam porównawcz............................. 12 3. Wyroby medyczne 93/42/EWG.................. 17 4. Kosmetyki 76/768/EWG........................ 18 5. ywno ć............................................... 19 I. Rozporz dzenie 178/2002/WE poj cie konsumenta finalnego.... 19 II. 2000/13/WE ogólne zasady reklamy ywno ci...... 20 III. Rozporz dzenie 1924/2006/WE o wiadczenia ywno ciowe i zdrowotne............................................. 23 IV. Rozporz dzenie 1925/2006/WE dodawanie witamin i składników mineralnych............................................ 29 V. Rozporz dzenie 509/2006/WE gwarantowane tradycyjne specjalno ci............................................. 31 VI. Rozporz dzenie 510/2006/WE oznaczenia geograficzne i nazwy pochodzenia............................................ 32 VII. Inne ogólne regulacje UE w zakresie prezentowania ywno ci..... 34 VIII. 2002/46/WE suplementy ywno ciowe............ 35 IX. 89/398/EWG rodki spo ywcze specjalnego przeznaczenia ywieniowego............................... 36 X. 1991/321/EWG preparaty dla niemowl t........... 37 XI. 1980/777/EWG naturalne wody mineralne.......... 38 V

Spis tre ci 6. Pozostałe wybrane regulacje UE odnosz ce si do reklamy....... 39 I. Regulacje UE dotycz ce przekazów internetowych............. 39 II. Ogólne bezpiecze stwo produktów w UE..................... 41 7. Wnioski ko cowe........................................ 42 Rozdział II. Wielka Brytania................................... 43 8. Akty prawne............................................ 43 9. Nadzór nad reklam leków, odpowiedzialno ć i sankcje.......... 44 10. Zasady i ograniczenia reklamy leków........................ 48 11. Wybrane charakterystyczne rozwi zania w zakresie ogranicze reklamy leków.......................................... 49 12. Wybrane interpretacje MHPRA.............................. 51 13. Prace Izby Gmin zjawisko Medicalisation.................. 53 14. Wnioski ko cowe........................................ 56 Rozdział III. Niemcy.......................................... 57 15. Akty prawne dotycz ce reklamy leków....................... 57 16. Nadzór nad reklam leków, odpowiedzialno ć i sankcje, samoregulacja........................................... 57 17. Zasady i ograniczenia reklamy leków........................ 60 18. Wybrane charakterystyczne rozwi zania w zakresie ogranicze reklamy leków.......................................... 62 19. Odpowiednie potraktowanie reklamy wyrobów medycznych...... 67 20. Regulacje w zakresie reklamy ywno ci...................... 68 21. Regulacje dotycz ce czynów nieuczciwej konkurencji........... 69 22. Wnioski ko cowe........................................ 70 Rozdział IV. Francja.......................................... 71 23. Akty prawne dotycz ce reklamy leków....................... 71 24. Nadzór nad reklam leków, odpowiedzialno ć i sankcje, samoregulacja........................................... 71 25. Zasady i ograniczenia reklamy leków........................ 78 26. Wybrane charakterystyczne rozwi zania w zakresie ogranicze reklamy leków.......................................... 80 27. Reklama wyrobów medycznych............................ 86 28. Regulacje konsumenckie.................................. 87 29. Wnioski ko cowe........................................ 90 Rozdział V. Umowy mi dzynarodowe dotycz ce reklamy farmaceutycznej i pokrewnej........................ 92 Cz ć II. Zagadnienia ogólne Rozdział VI. Poj cie reklamy.................................. 97 30. Zarys historii reklamy.................................... 97 31. Aspekt j zykowy........................................ 99 32. Aspekt psychologiczny.................................... 100 33. Aspekt ekonomiczny..................................... 101 34. Prawne definicje reklamy.................................. 101 I. Reklama według europejskiej konwencji o telewizji............. 101 VI

Spis tre ci II. Reklama według ustawy o radiofonii i telewizji................ 103 III. Reklama według prawa podatkowego........................ 104 IV. Reklama według prawa UE................................ 106 V. Reklama według doktryny prawa........................... 107 35. Definicja reklamy farmaceutycznej.......................... 109 I. Definicja według ustawy Prawo farmaceutyczne.............. 109 1. Element informacji lub zach ty do stosowania leku........... 109 2. Ukierunkowanie przekazu na osi gni cie celu komercyjnego... 111 3. Szczególne formy reklamy leków......................... 112 II. Definicja według Kodeksu Leków........................... 113 III. Wył czenia z poj cia reklamy leków......................... 114 IV. Specyfika definicji reklamy leków........................... 116 Rozdział VII. Poj cie promocji................................. 118 Rozdział VIII. Poj cie sponsoringu (product placement)............ 121 Rozdział IX. Poj cie informacji................................ 127 Rozdział X. Inne poj cia zwi zane z reklam..................... 129 Rozdział XI. Poj cie leku (produktu leczniczego).................. 132 36. Definicja według Kodeksu Leków........................... 132 I. Dwutorowo ć definicji.................................... 132 II. Substancja lub poł czenie substancji aspekt podmiotowy....... 133 III. Sposób prezentacji aspekt przedmiotowy.................... 133 IV. Cechy faktyczne produktu aspekt przedmiotowy.............. 137 V. Szczególne rodzaje produktów leczniczych................... 138 VI. Podział produktów leczniczych............................. 140 37. Definicja według PrFarm.................................. 141 Rozdział XII. Poj cie wyrobu medycznego....................... 143 38. Definicja w prawie UE i prawie polskim...................... 143 39. Forma wyrobu medycznego aspekt podmiotowy.............. 144 40. Cel u ywania i sposób u ywania wyrobu medycznego aspekt przedmiotowy.................................... 144 41. Szczególne rodzaje wyrobów medycznych.................... 145 Rozdział XIII. Ró nice pomi dzy produktem leczniczym a wyrobem medycznym.......................... 147 Rozdział XIV. Poj cie quasi-leku (produktu podobnego do leku)... 149 42. Prezentacja sugeruj ca wła ciwo ci lecznicze.................. 149 43. ywno ć............................................... 151 44. Kosmetyki............................................. 153 Cz ć III. Prawo farmaceutyczne, prawo medyczne oraz prawo ywno ciowe w systemie prawa Rozdział XV. Prawo farmaceutyczne jako gał prawa publicznego.. 157 Rozdział XVI. Prawo medyczne jako gał prawa publicznego...... 165 Rozdział XVII. Prawo ywno ciowe jako gał prawa publicznego... 167 Rozdział XVIII. Stosunek do innych nauk........................ 169 VII

Spis tre ci Cz ć IV. Ograniczenia reklamy farmaceutycznej Rozdział XIX. Powody i uzasadnienie ograniczenia reklamy farmaceutycznej w prawie UE..................... 173 Rozdział XX. Konstytucyjne uzasadnienie ograniczenia............ 175 Rozdział XXI. Ograniczenia reklamy a swoboda działalno ci gospodarczej................................... 176 Rozdział XXII. Ochrona zdrowia publicznego.................... 179 45. Rozwój poj cia zdrowie publiczne......................... 179 I. Poj cie zdrowia......................................... 179 II. Zdrowie publiczne jako kategoria interdyscyplinarna............ 180 46. Zdrowie publiczne w UE.................................. 183 47. Zdrowie publiczne a inne interesy prawne konkluzje........... 186 48. Prawo do ochrony zdrowia według Konstytucji RP............. 190 I. Prawo socjalne.......................................... 190 II. Ewolucja poj cia i stanowiska Trybunału Konstytucyjnego....... 191 Rozdział XXIII. Prawo do pełnej i zrozumiałej informacji.......... 196 Rozdział XXIV. Model konsumenta odbiorcy reklamy farmaceutycznej................................ 198 Rozdział XXV. Specyfika produktu leczniczego................... 202 Rozdział XXVI. rodki ograniczenia reklamy farmaceutycznej...... 204 49. Ograniczenia ogólne reklamy............................... 204 I. Konkurencja z przepisami o reklamie farmaceutycznej.......... 204 II. Czyn nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy leków........ 207 III. Nieuczciwa praktyka rynkowa w zakresie reklamy leków........ 215 IV. Reklama leków jako praktyka naruszaj ca zbiorowe interesy konsumentów........................................... 218 V. Reklama publiczna i reklama zamkni ta...................... 218 1. Zakresy poj ć......................................... 218 2. Reklama w miejscach publicznych........................ 222 50. Aspekty ograniczenia reklamy farmaceutycznej................ 223 I. Nieuczciwa lub zakazana reklama farmaceutyczna.............. 223 II. Reklama farmaceutyczna sprzeczna z przepisami prawa.......... 227 III. Reklama farmaceutyczna sprzeczna z dobrymi obyczajami....... 228 IV. Dobre obyczaje a etyka w reklamie farmaceutycznej............ 230 V. Reklama farmaceutyczna uchybiaj ca godno ci człowieka....... 232 VI. Reklama farmaceutyczna wykorzystuj ca uczucia (nierzeczowa).. 233 1. Nacisk na uczucia drugoplanowo ć produktu.............. 233 2. Wywoływanie l ku.................................... 234 3. Wykorzystywanie przes dów............................ 235 A. Niedopuszczalny udział w reklamie okre lonych osób...... 235 B. Niedopuszczalne zalecenia okre lonych osób............. 236 4. Reklama kierowana do dzieci w ZNKU, PrFarm i RTvU....... 238 5. Reklama nierzeczowa a nieuczciwe praktyki handlowe........ 240 VII. Reklama farmaceutyczna ukryta............................ 241 1. Mylna neutralno ć informacji............................ 241 VIII

Spis tre ci 2. Kryptoreklama........................................ 242 3. Reklama podprogowa (subliminalna)...................... 243 4. Formy ukrytej reklamy leków............................ 243 VIII. Reklama farmaceutyczna uci liwa.......................... 245 1. Istotna ingerencja w sfer prywatno ci..................... 245 2. Nagabywanie w miejscach publicznych.................... 245 3. Niezamówione towary przesyłane na koszt klienta........... 247 4. Nadu ywanie technicznych rodków przekazu informacji..... 247 IX. Reklama farmaceutyczna wprowadzaj ca w bł d............... 247 1. Wprowadzenie w bł d reklam lub innym zachowaniem...... 247 2. Wpływ na decyzj klienta............................... 248 3. Przeci tny konsument (klient)............................ 250 4. Odchylenia od modelu przeci tnego konsumenta (klienta)..... 251 5. Przerzucenie ci aru dowodu............................ 252 6. Inne czyny nieuczciwej konkurencji wprowadzaj ce w bł d.... 252 7. Dwa systemy ochrony przed reklam wprowadzaj c w bł d WE........................................... 254 8. Wprowadzanie w bł d według Dyrektywy 2005/29/WE system konsumencki.................................. 254 9. Wprowadzanie w bł d według Dyrektywy 2006/114/WE system ochrony przedsi biorców........................ 260 10. Wprowadzanie w bł d a nieuczciwe praktyki rynkowe........ 261 11. Wprowadzanie w bł d według PrFarm i GIF................ 262 12. Gwarantowanie wła ciwego skutku....................... 268 13. Bł dna autodiagnoza, morfing........................... 273 X. Porównawcza reklama farmaceutyczna....................... 274 1. Poj cie identyfikacja konkurenta lub jego towarów......... 274 2. Sprzeczno ć z dobrymi obyczajami....................... 277 3. Rozwi zania wspólnotowe.............................. 278 4. Przesłanki dopuszczalno ci reklamy porównawczej........... 279 5. Reklama porównawcza innym czynem nieuczciwej konkurencji.. 286 XI. Zakaz reklamy oferuj cej korzy ci.......................... 286 XII. Zakaz reklamy leków nieautoryzowanych..................... 287 XIII. Zakaz reklamy niezgodnej z Charakterystyk Produktu Leczniczego 290 XIV. Szczególne aspekty ograniczenia publicznej reklamy farmaceutycznej......................................... 293 1. Zakazy reklamowania leków na recept, rodków odurzaj cych i substancji psychotropowych, leków refundowanych......... 293 2. Niedopuszczalna reklama sugeruj ca okre lone efekty stosowania leku....................................... 299 3. Obligatoryjne elementy publicznej reklamy leków............ 300 XV. Dodatkowe elementy przy reklamie ziołowych i tradycyjnych leków... 302 XVI. Dodatkowe elementy przy reklamie homeopatycznych leków..... 303 XVII. Reklama w formie bezpłatnych próbek leków.................. 305 IX

Spis tre ci XVIII. Podmiot odpowiedzialny za prowadzenie reklamy.............. 306 XIX. Inne aspekty ograniczenia reklamy farmaceutycznej............. 307 51. Rodzaje reklamy leków................................... 307 I. Szczególne rodzaje publicznej reklamy farmaceutycznej......... 307 1. Apteki.............................................. 307 2. Telewizja............................................ 312 A. Specyfika telewizji................................. 312 B. Poj cie reklamy telewizyjnej i handlowego przekazu audiowizualnego................................... 322 C. Publiczny charakter reklamy telewizyjnej ostrze enie.... 325 D. Wymóg wyra nego wyodr bnienia reklamy telewizyjnej... 326 E. Limity czasowe dzienne i godzinne.................. 327 F. Zasady przerywania audycji reklamami................. 328 G. Archiwizacja reklam i ewidencjonowanie czasu nadawanych reklam................................. 328 H. Zakaz emisji przy audycjach powi zanych i audycjach dla dzieci......................................... 330 I. Stosowanie prawa prasowego......................... 331 J. Zakaz reklamy zabronionej przez PrFarm................ 331 K. Ochrona małoletnich................................ 332 L. Zakaz reklamy podprogowej i ukrytej................... 332 M. Zakaz reklamy niemoralnej, dyskryminuj cej, niebezpiecznej................................... 333 N. Zakaz reklamy niewychowawczej, pornograficznej i wulgarnej........................................ 333 O. Rozwi zania europejskiej konwencji o telewizji ponadgranicznej.................................... 334 P. Rozwi zania UE w zakresie reklamy telewizyjnej......... 336 R. Stanowisko GIF.................................... 340 S. Sankcje za emisj niezgodnej z prawem reklamy telewizyjnej....................................... 343 T. Wnioski.......................................... 346 3. Kino................................................ 348 4. Radio............................................... 350 A. Specyfika radia.................................... 350 B. Poj cie reklamy radiowej............................ 354 C. Publiczny charakter reklamy radiowej ostrze enie....... 354 D. Analogiczne stosowanie zasad dotycz cych reklamy telewizyjnej....................................... 355 E. Stanowisko GIF.................................... 355 F. Wnioski.......................................... 356 5. Internet............................................. 357 A. Specyfika Internetu................................. 357 B. Poj cie reklamy internetowej......................... 360 C. Publiczna i zamkni ta reklama internetowa problem domeny www i informacji na niej zamieszczonych........ 361 X

Spis tre ci D. Zjawisko spamu................................... 366 E. Sprzeda leków przez Internet........................ 370 F. Stanowisko GIF.................................... 371 G. Wnioski.......................................... 372 6. Prasa i druk.......................................... 374 A. Charakterystyka prasy............................... 374 B. Bezstronno ć i niezale no ć dziennikarza............... 377 C. Zasady ogólne..................................... 378 D. Ograniczenia dotycz ce publicznej i zamkni tej reklamy... 381 E. Inne formy reklamy papierowej....................... 382 F. Problem oddzielenia informacji od reklamy.............. 386 G. Stanowisko GIF.................................... 387 H. Wnioski.......................................... 389 II. Szczególne rodzaje zamkni tej reklamy farmaceutycznej......... 390 1. Lekarze............................................. 390 A. Lekarz zawód zaufania publicznego a strategia marketingowa firmy farmaceutycznej.................. 390 B. Zasady etyki lekarskiej a zwi zki z przemysłem farmaceutycznym.................................. 391 C. Charakter i szczególne aspekty reklamy................. 393 D. Zakazane formy reklamy............................ 396 E. Wizyty przedstawicieli handlowych i medycznych........ 398 F. Obowi zkowe informacje............................ 399 G. Dane naukowe.................................... 400 H. Uniemo liwienie dost pu do reklamy nieprofesjonalistom.. 401 I. Stanowisko GIF.................................... 401 J. Wnioski.......................................... 403 2. Farmaceuci.......................................... 404 A. Farmaceuta zawód zaufania publicznego a strategia marketingowa firmy farmaceutycznej.................. 404 B. Odpowiednie stosowanie zasad reklamy adresowanej do lekarzy........................................ 405 C. Stanowisko GIF.................................... 407 D. Wnioski.......................................... 408 3. Reklama farmaceutyczna kierowana do innych osób zwi zanych ze słu b zdrowia..................................... 410 III. Sponsoring producentów leków............................. 411 1. Specyficzna forma reklamy ograniczenia ogólne........... 411 2. Formy sponsorowania według PrFarm spotkania promocyjne. 412 3. Formy sponsorowania według PrFarm kongresy naukowe.... 414 4. System sponsorowania według RTvU audycje radiowe i telewizyjne......................................... 416 A. Konkurencja z przepisami PrFarm..................... 416 B. Zasady sponsoringu................................ 417 C. Ograniczenia podmiotowe........................... 419 XI

Spis tre ci D. Ograniczenia przedmiotowe.......................... 420 5. System sponsorowania w prawie UE...................... 421 6. System sponsorowania według europejskiej konwencji o telewizji ponadgranicznej.............................. 426 7. Wnioski............................................. 426 IV. Inne rodzaje ograniczonej reklamy farmaceutycznej............. 428 1. Reklama skrócona..................................... 428 2. Reklama drogowa i samochodowa........................ 430 Rozdział XXVII. Wnioski ko cowe............................. 434 Cz ć V. Ograniczenia reklamy medycznej i ograniczenia reklamy quasi-leków Rozdział XXVIII. Ograniczenia reklamy medycznej............... 439 52. Konieczno ć wprowadzenia ogranicze uzasadnienie.......... 439 I. Brak ogranicze a specyfika wyrobu medycznego.............. 439 II. Bezpiecze stwo i ochrona konsumenta, jego zdrowia i prawa do informacji........................................... 442 III. Dwojaki model konsumenta odbiorcy reklamy medycznej...... 445 53. rodki ograniczenia reklamy medycznej...................... 446 I. Odpowiednie stosowanie ogólnych ogranicze dotycz cych reklamy 446 1. Czyn nieuczciwej konkurencji........................... 446 2. Nieuczciwa praktyka rynkowa........................... 448 3. Praktyka naruszaj ca zbiorowe interesy konsumentów........ 451 II. Szczególne wymogi wynikaj ce po rednio z przepisów o wyrobach medycznych............................................ 451 III. Odpowiednie stosowanie ogranicze reklamy farmaceutycznej.... 453 IV. Reklama publiczna i zamkni ta............................. 455 V. Aspekty reklamy medycznej............................... 456 VI. Szczególne rodzaje reklamy medycznej...................... 456 1. Lekarze i farmaceuci................................... 456 2. Apteki, sklepy medyczne i placówki słu by zdrowia.......... 459 3. Radio i telewizja...................................... 461 4. Prasa i druk.......................................... 463 5. Sponsoring producentów wyrobów medycznych............. 464 54. Wnioski ko cowe........................................ 467 Rozdział XXIX. Ograniczenia reklamy quasi-leków................ 469 55. Konieczno ć wprowadzenia ogranicze uzasadnienie.......... 469 I. Specyfika quasi-leku prezentowanego jak lek.................. 469 II. Ochrona konsumenta i jego zdrowia, prawo do informacji........ 471 III. Model konsumenta ko cowego (finalnego) i nieko cowego odbiorcy reklamy quasi-leków............................ 473 56. Przewaga reklamy publicznej............................... 476 57. rodki ograniczenia reklamy quasi-leków..................... 476 I. rodki ograniczenia reklamy ywno ci....................... 476 1. Stosunek do ogranicze ogólnych reklamy.................. 476 XII

Spis tre ci A. Czyn nieuczciwej konkurencji........................ 476 B. Nieuczciwa praktyka rynkowa........................ 480 C. Praktyka naruszaj ca zbiorowe interesy konsumentów..... 481 D. Ograniczenia reklamy radiowej i telewizyjnej oraz prasowej.. 481 2. Wyj tkowe stosowanie ogranicze z PrFarm................ 483 3. Aspekty ograniczenia.................................. 484 A. Zakaz sugerowania wła ciwo ci leczniczych............. 484 B. Zakaz wprowadzania w bł d......................... 485 C. O wiadczenia ywieniowe i zdrowotne................. 487 D. Dodawanie witamin, gwarantowane tradycyjne specjalno ci i oznaczenia geograficzne oraz dodatki do ywno ci....... 490 E. Zasady etykietowania ywno ci odpowiednio stosowane w reklamie........................................ 492 F. Maksymalny poziom ochrony przewidziany Dyrektyw 2000/13/WE...................................... 500 G. Reklama adresowana do przedsi biorców............... 502 H. Problem odró nienia ywno ci od leku................. 502 4. Rodzaje ograniczenia.................................. 504 A. Naturalna woda mineralna........................... 504 a. Stosowanie zasad ogólnych........................ 504 b. Zasady znakowania i reklamy...................... 505 c. Wła ciwo ci lecznicze............................ 510 d. Maksymalne ograniczenia przewidziane Dyrektyw 80/777/EWG................................... 512 e. Soki i napoje owocowe........................... 513 B. rodki spo ywcze specjalnego przeznaczenia ywieniowego (SSSP)........................................... 515 a. Specyfika SSSP zastrze ony zwrot dietetyczny..... 515 b. Wła ciwo ci lecznicze............................ 518 c. Rodzaje SSSP................................... 518 d. Preparaty do pocz tkowego ywienia niemowl t....... 520 e. Produkty zbo owe przetworzone i inne rodki spo ywcze przeznaczone dla niemowl t i małych dzieci.......... 522 f. rodki spo ywcze stosowane w dietach o ograniczonej zawarto ci energii w celu redukcji masy ciała......... 523 g. Dietetyczne rodki spo ywcze specjalnego przeznaczenia medycznego.................................... 524 C. Suplementy ywno ciowe........................... 526 a. Poj cie i specyfika suplementów.................... 526 b. Szczególne wymogi wła ciwo ci lecznicze.......... 527 58. rodki ograniczenia reklamy kosmetyków.................... 532 I. Wymogi UE............................................ 532 II. Wymogi polskie......................................... 534 59. Wnioski ko cowe........................................ 539 XIII

Wykaz skrótów 1. ródła prawa Bezp ywu... ustawa z 25.8.2006 r. o bezpiecze stwie ywno ci i ywienia (Dz.U. Nr 171, poz. 1225 ze zm.) DrogPublU... ustawa z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) 80/777/EWG... dyrektywa Rady 80/777/EWG z 15.7.1980 r. w sprawie zbli enia ustawodawstw Pa stw Członkowskich w zakresie wydobywania i wprowadzania do obrotu naturalnych wód mineralnych (Dz.Urz. UE L 229/1) 84/450/EWG... dyrektywa Rady 84/450/EWG z 10.9.1984 r. w sprawie zbli enia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Pa stw Członkowskich dotycz cych reklamy wprowadzaj cej w bł d (Dz.Urz. UE L 250/17 ze zm.) 89/398/EWG... dyrektywa Rady 89/398/EWG z 3.5.1989 r. w sprawie zbli- enia ustawodawstw Pa stw Członkowskich odno sz cych si do rodków spo ywczych specjalnego przeznaczenia ywieniowego (Dz.Urz. UE L 186/27) 89/552/EWG... dyrektywa 89/552/EWG Parlamentu Europejskiego i Rady z 3.10.1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Pa stw Członkowskich dotycz cych wykonywania telewizyjnej działalno ci transmisyjnej (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) (Dz.Urz. UE L 298/23 ze zm.) 91/321/EWG... dyrektywa Komisji Nr 91/321/EWG z 14.5.1991 r. w sprawie preparatów dla niemowl t i preparatów pochodnych (Dz.Urz. UE L 175/35) 93/42/EWG... dyrektywa Rady 93/42/EWG z 14.6.1993 r. dotycz ca wyrobów medycznych (Dz.Urz. UE L 169/1) zmieniaj ca... dyrektywa 97/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 6.10.1997 r. zmieniaj ca dyrektyw 84/450/EWG XV

Wykaz skrótów dotycz c reklamy wprowadzaj cej w bł d w celu wł czenia do niej reklamy porównawczej (Dz.Urz. UE L 290/18) 2000/13/WE... dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 20.3.2000 r. w sprawie zbli enia ustawodawstw Pa stw Członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy rodków spo ywczych (Dz.Urz. UE L 109/29 ze zm.) 2000/31/WE... dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 8.6.2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społecze stwa informacyjnego, w szczególno- ci handlu elektronicznego w ramach rynku wewn trznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.Urz. UE L 178/1) 2001/95/WE... dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 3.12.2001 r. w sprawie ogólnego bezpiecze stwa produktów (Dz.Urz. UE L 11/4) 2002/46/WE... dyrektywa 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 10.6.2002 r. w sprawie zbli enia ustawodawstw Pa stw Członkowskich odnosz cych si do suplementów ywno- ciowych (Dz.Urz. UE L 183/51 ze zm.) 2002/58/WE... dyrektywa 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.7.2002 r. dotycz cej przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatno ci w sektorze ł czno ci elektronicznej (dyrektywa o prywatno ci i ł czno ci elektronicznej) (Dz.Urz. UE L 201/37 ze zm.) 2003/33/WE... dyrektywa 2003/33/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26.5.2003 r. w sprawie zbli enia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Pa stw Członkowskich, odnosz cych si do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych (Dz.Urz. UE L 152/16) 2005/29/WE... dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.5.2005 r. dotycz ca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsi biorstwa wobec konsumentów na rynku wewn trznym oraz zmieniaj ca dyrektyw Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporz dzenie (WE) Nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.Urz. UE L 149/22) XVI

Wykaz skrótów 2006/114/WE... dyrektywa 2006/114/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. dotycz ca reklamy wprowadzaj cej w bł d i reklamy porównawczej (Dz.Urz. UE L 376/21) 2007/65/WE... dyrektywa 2007/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.12.2007 r. zmieniaj ca dyrektyw Rady 89/525/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Pa stw Członkowskich, dotycz cych wykonywania telewizyjnej działalno ci transmisyjnej (Dz.Urz. UE L 332/27) KEL... uchwała Nadzwyczajnego II Krajowego Zjazdu Lekarzy z 14.12.1991 r. Kodeks Etyki Lekarskiej Kodeks Leków... dyrektywa 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 6.11.2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnosz cego si do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (Dz.Urz. UE L 311/67 ze zm.) KPA... ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks post powania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) Konwencja... Europejska Konwencja o telewizji ponadgranicznej, sporz dzona w Strasburgu 5.5.1989 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 32, poz. 160 ze zm.) KosmU... ustawa z 30.3.2001 r. o kosmetykach (Dz.U. Nr 42, poz. 473 ze zm.) MedWyrU... ustawa z 20.4.2004 r. o wyrobach medycznych (Dz.U. Nr 93, poz. 896 ze zm.) OKiKU... ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) PDOFizU... ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) PDOPrU... ustawa z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) PNPRU... ustawa z 23.8.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. Nr 171 poz. 1206) PrFarm...ustawa z 6.9.2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 ze zm.) PrPras... ustawa z 26.1.1984 r. Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) RTvU...ustawa z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2531 ze zm.) Rozporz dzenie...rozporz dzenie Ministra Zdrowia z 21.11.2008 r. w sprawie reklamy produktów leczniczych (Dz.U. Nr 210, poz. 1327) Rozporz dzenie 178/2002/WE... rozporz dzenie (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 28.1.2002 r. ustalaj ce ogólne zasady i wymagania prawa ywno ciowego, powołuj ce Europejski XVII

Wykaz skrótów Urz d ds. Bezpiecze stwa ywno ci oraz ustanawiaj ce procedury w zakresie bezpiecze stwa ywno ci (Dz.Urz. UE L 31/1 ze zm.) Rozporz dzenie 509/2006/WE... rozporz dzenie Rady (WE) Nr 509/2006 z 20.3.2006 r. w sprawie produktów rolnych i rodków spo ywczych b d cych gwarantowanymi tradycyjnymi specjalno ciami (Dz.Urz. UE L 93/1) Rozporz dzenie 510/2006/WE... rozporz dzenie Rady (WE) Nr 510/2006 z 20.3.2006 r. w sprawie ochrony oznacze geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i rodków spo ywczych (Dz.Urz. UE L 93/12) Rozporz dzenie 1924/2006/WE... rozporz dzenie (WE) Nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 20.12.2006 r. w sprawie o wiadcze ywieniowych i zdrowotnych dotycz cych ywno ci (Dz.Urz. UE L 404/9 ze zm.) Rozporz dzenie 1925/2006/WE... rozporz dzenie (WE) Nr 1925/2006 z 20.12.2006 r. Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodawania do ywno ci witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Dz.Urz. UE L 404/26) Rozporz dzenie w sprawie reklamy... rozporz dzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 3.6.2004 r. w sprawie sposobu prowadzenia działalno ci reklamowej i telesprzeda y w programach radiowych i telewizyjnych (Dz.U. Nr 148, poz. 1565) Rozporz dzenie w sprawie sponsorowania... rozporz dzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 6.7.2000 r. w sprawie sposobu sponsorowania audycji lub innych przekazów (Dz.U. Nr 65, poz. 785) Rozporz dzenie w sprawie suplementów... rozporz dzenie Ministra Zdrowia z 9.10.2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety (Dz.U. Nr 196, poz. 1425) the Advertising Regulations... the Medicines (Advertising) Regulations z 18.7.1994 r., Statutory Instruments 1994, Nr 1932 the Monitoring of Advertising Regulations... the Medicines (Monitoring of Advertising) Regulations z 18.7.1994 r., Statutory Instruments 1994, Nr 1933 XVIII

Wykaz skrótów TWE... Traktat ustanawiaj cy Wspólnot Europejsk podpisany w Rzymie 25.3.1957 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.) ZNKU... ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) 2. Organy orzekaj ce ABPI... The Association of British Pharmaceutical Industry (Zwi zek Brytyjskiego Przemysłu Farmaceutycznego) ETPCz... Europejski Trybunał Praw Człowieka ETS... Europejski Trybunał Sprawiedliwo ci MHPRA...The Medicines and Healthcare Products Regulatory Agency (Agencja ds. leków i produktów ochrony zdrowia) NSA... Najwy szy S d Administracyjny PAGB... Proprietary Association of Great Britain (Stowarzyszenie wytworów suplementów diety i leków bez recepty) PMCPA... the Prescription Medicines Code of Practice Authority SA... S d Apelacyjny SN... S d Najwy szy SO... S d Okr gowy WSA... Wojewódzki S d Administracyjny 3. Czasopisma BGBl... Bundesgesetzblatt (Federalny Dziennik Urz dowy) Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz. UE... Dziennik Urz dowy Unii Europejskiej KPP... Kwartalnik Prawa Prywatnego KPPubl... Kwartalnik Prawa Publicznego MoP... Monitor Prawniczy OJ... Official Journal ONSA... Orzecznictwo Najwy szego S du Administracyjnego OSNC... Orzecnictwo S du Najwy szego Izba Cywilna Pal.... Palestra PE... Przegl d Epidemiologiczny PES... Problemy Egzekucji S dowej PiM... Prawo i Medycyna PiP... Pa stwo i Prawo POP... Przegl d Orzecznictwa Podatkowego PPH... Przegl d Prawa Handlowego PS... Prawo Spółek PU... Przegl d Ubezpieczeniowy PUG... Przegl d Ustawodawstwa Gospodarczego Rej.... Rejent RP... Radca Prawny RPEiS... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SP... Studia Prawnicze XIX