Regulamin Przedmiotowy XII Wojewódzkiego Konkursu Chemicznego dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa świętokrzyskiego w roku szkolnym 2014/ 2015 I. Informacje ogólne 1. Niniejszy Regulamin określa szczegółowe wymagania i umiejętności dotyczące organizacji XII Wojewódzkiego Konkursu Chemicznego dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa świętokrzyskiego w roku szkolnym 2014/2015. 2. Informacje ogólne dotyczące konkursów przedmiotowych ujęte zostały w Zarządzeniu Nr 23/2014 Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty z dnia 25 sierpnia 2014 r. w sprawie organizacji konkursów przedmiotowych i interdyscyplinarnych w szkołach podstawowych i gimnazjach w roku szkolnym 2014/2015 oraz w Regulaminie ogólnym organizacji konkursów przedmiotowych dla szkół podstawowych województwa świętokrzyskiego w roku szkolnym 2014/2015 z dnia 25 czerwca 2014 r. dostępnym na stronie Kuratorium Oświaty w Kielcach:www.kuratorium.kielce.pl/konkursy. II. Cele konkursu 1. Wspieranie i rozwijanie uzdolnień, zainteresowań uczniów, ciekawości poznawczej i twórczego działania uczniów w dziedzinie chemii. 2. Pogłębienie wiedzy i umiejętności w dziedzinie chemii. 3. Rozwijanie zdolności twórczego myślenia. 4. Promowanie osiągnięć uczniów i ich nauczycieli. 5. Motywowanie szkół do podejmowania różnorodnych działań w zakresie pracy z uczniem zdolnym.
III. Zakres wiedzy i umiejętności wymagany na poszczególnych etapach konkursu: 1. Etap I - szkolny 1.1 Właściwości fizyczne, występowanie oraz zastosowanie metali i niemetali (oraz stopów): - sód, potas, magnez, wapń, miedź, cynk, srebro, żelazo, glin, ołów - tlen, azot, wodór, chlor, fosfor, brom - brąz, mosiądz 1.2 Tlenki, wodorotlenki, kwasy i sole (wodorosole, sole uwodnione) : a. wzory sumaryczne i strukturalne, b. nazewnictwo systematyczne i zwyczajowe, c. otrzymywanie, właściwości, zastosowanie oraz wpływ na środowisko. 1.3 Powietrze : a. składniki powietrza i ich charakterystyka, b. źródła i skutki zanieczyszczeń. 1.4 Budowa atomu ; a. jądro i jego składniki, elektrony, powłoki elektronowe, elektrony walencyjne, rdzeń atomowy, b. liczba atomowa i masowa, c. izotopy, promieniotwórczość naturalna. 1.5 Wiązania chemiczne: a. kowalencyjne, kowalencyjne - spolaryzowane, jonowe, b. właściwości substancji wynikające z określonego rodzaju wiązania. 1.6 Woda i roztwory wodne: a. rodzaje roztworów, b. dysocjacja jonowa kwasów, zasad i soli, c. wskaźniki kwasowo - zasadowe (papierek uniwersalny, fenoloftaleina, oranż metylowy ); odczyn roztworu,
d. ph ( ujęcie jakościowe ) 1.7 Reakcje jonowe: a. reakcja zobojętnienia, b. reakcja wypierania wodoru z kwasów przez metale, c. szereg aktywności metali, reakcja wypierania metalu przez inny metal. 1.8 Typy reakcji chemicznych: a. syntezy, analizy, wymiany, b. endo- i egzoenergetyczne. 1.9 Zadania rachunkowe dotyczące: a. prawa stałości składu związku chemicznego, składu procentowego, b. prawa zachowania masy, c. rozpuszczalności, stężenia procentowego roztworu, d. okresu połowicznego rozpadu. 2. Etap II - powiatowy 2.1 Obowiązują zagadnienia z I etapu. 2.2 Reakcje utlenienia i redukcji: a. stopień utlenienia, utleniacz, reduktor, b. bilansowanie reakcji redoks. 2.3 Elektrolity mocne i słabe. 2.4 Reakcje jonowe - wytrącanie osadów soli i wodorotlenków. 2.5 Twardość wody. 2.6 Zadania rachunkowe dotyczące: a. obliczeń stechiometrycznych i niestechiometrycznych.
3. Etap III - wojewódzki..1 Obowiązują zagadnienia z I i II etapu. 3.2 Węglowodory nasycone i nienasycone: a. właściwości fizyczne, otrzymywanie metanu, etenu i acetylenu, b. reakcje substytucji, addycji i spalania. 3.3 Alkohole: a. właściwości fizyczne, otrzymywanie metanolu, etanolu, gliceryny, b. reakcje poznanych alkoholi. 3.4 Kwasy karboksylowe : a. właściwości fizyczne i chemiczne kwasów: mrówkowego, octowego, stearynowego i oleinowego. 3.5 Estry kwasów karboksylowych i nieorganicznych: a. właściwości, otrzymywanie i nazewnictwo estrów. 3.6 Aminy i aminokwasy: a. właściwości, budowa na przykładzie metyloaminy i glicyny. 3.7 Tłuszcze : a. właściwości - hydroliza, utwardzanie, b. otrzymywanie tłuszczów i ich podział ze względu na pochodzenie. 3.8 Białka : a. reakcje charakterystyczne (ksantoproteinowa, biuretowa), b. denaturacja i wysalanie. 3.9 Węglowodany : a. właściwości fizyczne glukozy, sacharozy, skrobi i celulozy, b. podział (proste, złożone). 4. Zadania rachunkowe z wykorzystaniem : a. pojęcia mola, masy molowej substancji,
b. objętości molowej gazów w warunkach normalnych, c. stężenia molowego, d. liczby Avogadra. I. IV. Organizacja konkursu 1. Czas trwania poszczególnych etapów konkursu : a) Etap I - szkolny: 60 minut b) Etap II - powiatowy: 60 minut c) Etap III - wojewódzki: 120 minut 2. Rodzaje zadań, które będą zastosowane na poszczególnych etapach : a) Etap I - szkolny: zadania zamknięte i otwarte b) Etap II - powiatowy: zadania zamknięte c) Etap III - wojewódzki: zadania zamknięte i otwarte oraz część doświadczalna (wykrywanie typowych związków nieorganicznych i organicznych) 3. Podczas eliminacji konkursowych na każdym etapie uczeń jest zobowiązany okazać się legitymacją szkolną lub innym ważnym dokumentem tożsamości. 4. Na każdym etapie Konkursu zabrania się wnoszenia do sal, w których odbywa się konkurs wszelkich pomocy, w tym : układu okresowego pierwiastków, tabeli rozpuszczalności, podręczników, książek, kalkulatorów, telefonów komórkowych. 5. Podczas rozwiązywania zadań na I i III etapie uczeń używa pióra lub długopisu, nie może używać korektora a błędne zapisy powinien przekreślić. 6. Na II etapie Konkursu uczniowie mogą korzystać z brudnopisów przygotowanych przez dyrektora szkoły, w której odbywa się II etap Konkursu. Po zakończeniu pracy z arkuszem zadań brudnopis zostaje zwrócony do Szkolnego Zespołu Nadzorującego i nie podlega sprawdzeniu.
V. Wykaz literatury obowiązującej uczestników : 1. Podręczniki szkolne i zeszyty ćwiczeń dopuszczone do użytku szkolnego; 2. Literatura poszerzająca wiedzę uczniów : a) - K. Pazdro i M. Koszmider "Zadania od łatwych do trudnych", b) - B. Kałuża i A. Reych "Chemia zbiór zadań" c) - A. Rygielska "Zadania dla uczestników konkursów chemicznych".