MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ZADAŃ Zadanie 1. (1 pkt) Jacopo Peri, Giulio Caccini, Giovanni dei Bardi 1 pkt za prawidłowe wskazanie wszystkich nazwisk Zadanie 2. (3 pkt) Symfonia fis-moll Pożegnalna została skomponowana przez J.Haydna w czasie pobytu na dworze księcia Esterhazy ego. Była formą protestu i wyrazem wielkiej odwagi kompozytora. Brak urlopowań dla członków orkiestry książęcej oraz stosownej wysokości apanaży skłoniły Haydna do swoistej manifestacji: finał symfonii, przebiegający do pewnego momentu w sposób klasyczny nagle przyjmuje zupełnie niespodziewany obrót muzycy kolejno opuszczać poczynają estradę; kompozycję zamykają żałosne dźwięki dwóch skrzypków, którzy skończywszy swą partię gaszą lampki umieszczone przy pulpitach i tak jak poprzedni muzycy, znikają za kulisami. 3 pkt za wskazanie niedogodnej sytuacji muzyków, wymienienie nazwiska księcia Esterhazy ego oraz opisanie teatralności towarzyszącej wykonaniu kompozycji 2 pkt za wskazanie dwóch z powyżej przedstawionych argumentów 1 pkt za wskazanie okoliczności powstania symfonii Zadanie 3. (2 pkt) N.Paganini: 24 Kaprysy; G.Mahler: Symfonia Zmartwychwstanie; H.Berlioz: Symfonia Harold w Italii; F.Schubert: Śmierć i dziewczyna; F.Liszt: Symfonia dantejska; R.Wagner: Tristan i Izolda; F.Mendelssohn: Symfonia Włoska 1 pkt za wskazanie co najmniej czterech właściwych przyporządkowań 2 pkt za wskazanie wszystkich prawidłowych przyporządkowań Zadanie 4. (2 pkt) Na przykład: Jacopo Peri: L Euridice, Giulio Caccini: L Euridice, Claudio Monteverdi: L Orfeo, Christoph Willibald Gluck: Orfeusz i Eurydyka, Ferenz Liszt: Orfeusz, Jacques Offenbach: Orfeusz w piekle, Igor Strawiński: Orfeusz, Ernst Křenek: Orpheus und Eurydike 1 pkt za wymienienie dwóch kompozycji i ich twórców z różnych epok 2 pkt za wymienienie trzech kompozycji i ich twórców z różnych epok Zadanie 5. (4 pkt) Aleatoryzm kontrolowany nie ma wpływu na formę całości kompozycji, lecz wszystkie decyzje dotyczące formy są podejmowane i precyzyjnie kontrolowane przez kompozytora. Wykonawcy nie mogą wybierać pomiędzy alternatywnymi fragmentami, ani zmieniać kolejności ich wykonania. W efekcie nie ma dowolności i improwizacyjności natury formalnej. Segmenty zbiorowego ad libitum charakteryzuje brak wspólnej dla wszystkich partii pulsacji rytmicznej. Po sygnale rozpoczęcia takiego fragmentu wykonawcy grają swoje partie niezależnie od pozostałych, aż do momentu uzyskania kolejnego sygnału od dyrygenta. Zbyteczne więc jest metrum i kreski taktowe, chociaż przybliżone tempo może być
zaznaczone. Z powodu braku kresek taktowych, które ograniczają działanie znaków chromatycznych, w segmentach aleatorycznych krzyżyki i bemole odnoszą się tylko do nut, które bezpośrednio je poprzedzają. Kasowniki są zatem zbędne. 1 pkt za krótką definicję aleatoryzmu kontrolowanego 1 pkt za wskazanie na ograniczenia w dowolności wykonań konkretnych kompozycji 1 pkt za wskazanie kwestii związanych z metrorytmiką 1 pkt za ustosunkowanie się do zapisu partyturowego Zadanie 6. (12 pkt) Sformułowanie tezy wyjaśniającej pojęcie romantyczność. Próba wykazania kategorii romantyczności, wskazania i omówienia dzieł J.Haydna, W.A.Mozarta i L. van Beethovena, w których pojawia się romantyczność w różnych postaciach (np. J. Haydn: Symfonia d-moll Lamentatione, Symfonia e-moll :Trauer-Symphonie, Symfonia f-moll La passione, Sonata fortepianowa f-moll; W. A. Mozart wolne części koncertów fortepianowych; L. van Beethoven symfonie, Fidelio, Missa Solemnis); odniesienie się do wypowiedzi prezentacja własnej opinii, zaopatrzonej w argumentację, posiłkowanie się pojęciem Sturm und Drang. 1 pkt za wykazanie różnicy pomiędzy epoką romantyczną, a kategorią romantyczności po 2 pkt za wskazanie i omówienie dzieł wymienionych powyżej kompozytorów w aspekcie romantyczności 2 pkt za sformułowanie własnego sądu 3 pkt za znalezienie właściwej argumentacji Zadanie 7. (3 pkt) Na przykład: Kanon Sumer is icumen in, Johannes Ockeghem: Deo Gratias, Johann Sebastian Bach: Musikalisches Opfer, Die Kunst der Fuge, Wolfgang Amadeusz Mozart: Symfonia C-dur Jowiszowa KV 551, Ludwig van Beethoven: IX Symfonia d-moll op.129, Hector Berlioz: Symfonia fantastyczna op.14, Karol Szymanowski: II Symfonia B-dur op.19, II sonata fortepianowa A-dur op.21, Bela Bartok: Muzyka na instrumenty strunowe, perkusję i czelestę, Igor Starwiński: Symfonia Psalmów, Arnold Schőnberg: Pierrot lunaire, Witold Lutosławski Preludia i fuga. 1 pkt za wymienienie trzech kompozycji ich twórców z różnych epok 2 pkt za wymienienie czterech kompozycji ich twórców z różnych epok 3 pkt za wymienienie pięciu kompozycji ich twórców z różnych epok Zadanie 8. (3 pkt) a) tetrachord diatoniczny zbudowany jest z półtonów i całych tonów b) tetrachord chromatyczny zbudowany jest z tercji małej i półtonów c) tetrachord enharmoniczny zbudowany jest z tercji wielkiej i mikrotonów (odpowiedź akceptowana: z tercji wielkiej i ćwierćtonów) 1 pkt za poprawne opisanie tetrachordu diatonicznego 1 pkt za poprawne opisanie tetrachordu chromatycznego 1 pkt za poprawne opisanie tetrachordu enharmonicznego Zadanie 9. (1 pkt) wariacje ostinatowe (odpowiedź akceptowana: forma chaccony-passacaglii lub finał syntetyczny lub skrzyżowanie formy sonatowej z formą wariacji)
1 pkt za właściwie określoną formę muzyczną Zadanie 10. (2 pkt) - instrumenty fundamentalne: zdolne do harmonicznej realizacji b.c. (odpowiedź akceptowana: klawesyn, lutnia, chittarone, fagot, nisko brzmiący instrument smyczkowy) - instrumenty ornamentalne 2 pkt za pełną odpowiedź 1 pkt za zdefiniowanie lub/i wymienienie instrumentów fundamentalnych lub podanie nazwy instrumenty ornamentalne Zadanie 11. (1pkt) koncert, poemat symfoniczny 1 pkt za podkreślenie wyżej wymienionych form Zadanie 12. (2 pkt) Imię i nazwisko Ann Sophie Mutter Bohdan Pociej John Eliot Gardiner Emma Kirkby Yo-Yo Ma Czesław Miłosz Krystian Zimmerman Symbol f h b d e c a 1 pkt za co najmniej pięć poprawnych przyporządkowań 2 pkt za wszystkie poprawne przyporządkowania Zadanie 13. (3 pkt) - technika fugato - na przykład: symfonie: I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX; ostatnie opusy kwartetów 1 pkt za właściwie określoną technikę 2 pkt za wskazanie co najmniej dwóch dzieł wykorzystujących technikę fugato Zadanie 14. (2 pkt) A. śpiew neumatyczny; B. śpiew melizmatyczny; C. śpiew sylabiczny 1 pkt za dwa poprawne przyporządkowania 2 pkt za wszystkie poprawne przyporządkowania
Zadanie 15. (5 pkt) Kompozytor Symbol tytułu 1600? Giulio Caccini a X Claudio Monteverdi c Jacopo Peri a X Stefano Landi d Emilio Cavalieri b X Na przykład: styl recytatywny; obecność b.c.; monodia akompaniowana; słowo panem muzyki, afektywność; retoryka muzyczna; uzależnienie kształtu linii melodycznej od prozodii i struktury tekstu poetyckiego; tematyka mitologiczna; alegoria; seconda prattica; swoboda w traktowaniu dysonansów; swobodna rytmika. 1 pkt za prawidłowe zestawienie nazwisk kompozytorów z tytułami dzieł 1 pkt za prawidłowe datowanie 3 pkt za właściwe wskazanie trzech cech dramatu florenckiego Zadanie 16. (4 pkt) a) technika fauxbourdonowa b) średniowiecze (odpowiedź akceptowana: przełom średniowiecza i renesansu; renesans, polskie średniowiecze, renesans polski, XV w., I połowa XV w.) c) Guillaume Dufay (odpowiedź akceptowana John Dunstable) d) technika fauxbourdon zastosowanie równoległego pochodu akordów sekstowych na przemian ze współbrzmieniami kwartowo-kwintowymi 1 pkt za podanie nazwy techniki 1 pkt za wskazanie epoki 1 pkt za podanie nazwiska innego twórcy 1 pkt za podanie definicji techniki fauxbourdonowej Zadanie 17. (5 pkt) Twórcy Ocena S.Wyspiański J.Kasprowicz M.Karłowicz Młoda Polska O.Rinuccini J.S.Bach J.-B.Lully Barok F.Chopin C.K.Norwid C.M. von Weber Romantyzm A.Vivaldi G.Bizet G.Verdi Nie H.M.Górecki E.Munch D.Szostakowicz XX wiek po 1 pkt za każdą prawidłową odpowiedź Zadanie 18. (4 pkt) a) P; b) F; c) P; d) P po 1 pkt za każdą prawidłową ocenę poprawności zdań
Zadanie 19. (5 pkt) Autor: Martin Luter (odpowiedź akceptowana Marcin Luter) Czas powstania: Reformacja (odpowiedź akceptowana: renesans, XVI w., rok 1517) Argumentacja: czterogłosowość śpiewu; prosta faktura; język niemiecki; odwołanie się do Ewangelii; sztuka na chwałę Bożą 1 pkt za podanie nazwiska 1 pkt za określenie czasu powstania 3 pkt za odwołanie się do minimum trzech cech w zaproponowanej powyżej argumentacji Zadanie 20. (3 pkt) Szkoła narodowa Kompozytor z listy Inny twórca danej szkoły Szkoła czeska b np. Anton Dvořak Szkoła skandynawska d np. Jean Sibelius Szkoła rosyjska c np. Modest Musorgski Szkoła polska a np. Stanisław Moniuszko 1 pkt za wszystkie poprawne przyporządkowania 1 pkt za właściwe podanie trzech nazwisk przedstawicieli szkół narodowych 2 pkt za właściwe podanie czterech nazwisk przedstawicieli szkół narodowych Zadanie 21. (2 pkt) Missa solemnis to msza uroczysta. Twórca: Ludwig van Beethoven 1 pkt za definicję missa solemnis 1 pkt za podanie nazwiska twórcy Zadanie 22. (12 pkt) Omówienie cykli instrumentalnych (Das Wohltemperierte Klavier, Musikalisches Opfer, Kunst der Fuge) i fug pojawiających się w wielkich formach wokalno-instrumentalnych (np. Magnificat, Pasja wg św. Jana, Pasja wg św. Mateusza, Msza h-moll). Wskazanie na zróżnicowanie fug pod względem ilości tematów (fuga pojedyncza i fuga wielokrotna). Wykazanie różnorodności w stosowaniu środków techniki imitacyjnej (inwersja, ruch raka, augmentacja, diminucja). Różnorodność w sposobie kształtowania tematów (1-, 2- i 3- częściowe). Współczynniki fugi (temat, odpowiedź, kontrapunkt, stretto, ekspozycja, przeprowadzenie, łączniki, nuta pedałowa). po 1 pkt za omówienie każdego cyklu instrumentalnego 2 pkt za wskazanie i omówienie dwóch fug z dzieł wokalno-instrumentalnych 1 pkt za wykazanie różnicy w sposobie kształtowania fugi pojedynczej i wielokrotnej 2 pkt za wymienienie wszystkich i omówienie co najmniej dwóch środków techniki imitacyjnej 1 pkt za wskazanie rodzajów tematów 1 pkt za wskazanie wszystkich współczynników fugi 1 pkt za omówienie co najmniej trzech współczynników fugi 2 pkt za omówienie co najmniej pięciu współczynników fugi
Zadanie 23. (3 pkt) Inwersja: Inwersja odpowiedź akceptowana: Rak: Rak inwersji: Rak inwersji odpowiedź akceptowana: po 1 pkt za prawidłowe zapisanie permutacji serii wyjściowej Zadanie 24. (4 pkt) - Cykl sonatowy: forma cykliczna, najczęściej 4-częściowa (I część: forma sonatowa, II część: forma sonatowa lub rondo lub cykl wariacji lub forma pieśniowa, III część: menuet lub scherzo, IV część: forma sonatowa lub cykl wariacji lub rondo) lub 3-częściowa (z pominięciem menueta lub scherza); poszczególne części ułożone w sposób kontrastujący; w oparciu o cykl sonatowy konstruowane są: sonata, symfonia, kameralistyka, koncert - Forma sonatowa: wskazanie na współczynniki formy (temat lub tematy, łączniki, ekspozycja, przetworzenie, repryza, koda) 1 pkt za wykazanie wieloodcinkowości cyklu sonatowego lub kontrastowości 1 pkt za określenie budowy poszczególnych części cyklu sonatowego lub wskazanie na formy wypowiedzi kompozytorskiej odwołujące się do cyklu sonatowego 1 pkt za wskazanie współczynników formy sonatowej 1 pkt za omówienie co najmniej dwóch współczynników formy sonatowej Zadanie 25. (5 pkt) Czas powstania: renesans Forma: Requiem (odpowiedzi akceptowane: Missa pro de functis, msza żałobna, msza za zmarłych)
Twórcy: np. Heinrich Schűtz, Wolfgang Amadeusz Mozart, Johannes Brahms, Gabriel Faure, Benjamin Britten, Krzysztof Penderecki 1 pkt za podanie czasu powstania 1 pkt za określenie formy po 1 pkt za podanie nazwisk twórców Zadanie 26. (1 pkt) starożytność 1 pkt za prawidłowe określenie epoki Zadanie 27. (1 pkt) b, c. 1 pkt za właściwe podkreślenie Zadanie 28. (2 pkt) Chanson onomatopeiczna pieśń, wykorzystująca efekty dźwiękowe, przestrzenne, wizualne, naśladujące odgłosy natury (np. śpiew ptaków). Dobór samogłosek, spółgłosek, sylab i wyrazów służących do tworzenia efektów dźwiękonaśladowczych. 1 pkt za wskazanie na efekty dźwiękonaśladowcze 1 pkt za wskazanie, w jaki sposób kompozytorzy osiągali efekty dźwiękonaśladowcze Zadanie 29. (1 pkt) teatr instrumentalny 1 pkt za właściwe wskazanie Zadanie 30. (2 pkt) Czas powstania: barok (odpowiedź akceptowana: barok polski, XVII wiek) Charakter źródła: b 1 pkt za właściwie określony czas powstania 1 pkt za poprawne wskazanie źródła