Odwaga myślenia i wychowania relacja z IX Ogólnopolskiej Konferencji Filozoficznej dla Nauczycieli i Wychowawców Łopuszna 2014 r. Odwaga myślenia i wychowania to temat przewodni odbywającej się w dniach 10 12 stycznia 2014 r. IX Ogólnopolskiej Konferencji Filozoficznej dla nauczycieli, wychowawców, dyrektorów szkół i tych, którym leży na sercu dobro polskiej szkoły. Organizatorami tego spotkania byli: Stowarzyszenie Drogami Tischnera, Instytut Myśli Józefa Tischnera w Krakowie, Instytut Obywatelski. Patronat honorowy objęło Ministerstwo Edukacji Narodowej. Województwo małopolskie reprezentowały szkoły noszące im. ks. prof. Józefa Tischnera z takich miejscowości jak: Kraków (Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 35, Szkoła Podstawowa Nr 153, Szkoła Podstawowa Nr 43, Zespół Szkół Nr 2, Zespół Szkół Elektrycznych Nr 1); Bochnia (Zespół Szkół Nr 3); Wadowice (Zespół Szkół Nr 3); Stary Sącz (Szkoła Podstawowa Nr 1, Zespół Szkól Ponadgimnazjalnych); Mszana Górna (Zespół Placówek Oświatowych); Ratułów (Zespół Szkół Podstawowej i Gimnazjum); Zakopane (Gimnazjum Nr 2), a także Łopuszna (Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Łopusznej). Wśród gości honorowych nie zabrakło: pani poseł Urszuli Augustyn z Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, posła Sławomira Piechoty przewodniczącego Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, posła Andrzeja Guta Mostowego, senatora prof. Stanisława Hodorowicza, pani Agaty Wilam założycielki Uniwersytetu Dzieci, przedstawicieli Kuratorium Oświaty w Krakowie z panią Bożeną Bryl dyrektorem Delegatury w Nowym Targu, przedstawicieli samorządów Gminy Nowy Targ i Gminy Czarny Dunajec. Celem konferencji było podniesienie kompetencji nauczycieli w zakresie nauczania i kształtowania postaw obywatelskich uczniów, stworzenie warunków do dyskusji na temat etycznych aspektów nauczania i wychowania, upowszechnienie myśli filozoficznej ks. prof. Józefa Tischnera oraz poszerzenie wiedzy uczestników spotkania w zakresie znaczenia edukacji regionalnej. W pierwszym dniu konferencji wystąpiła pani posłanka Urszula Augustyn, na co dzień pracująca w Komisji Edukacji Nauki i Młodzieży w Sejmie RP, która swoim wykładem inauguracyjnym Jak można wychowywać przez literaturę? rozpoczęła debatę na temat pracy nauczyciela, pasji potrzebnej do wykonywania tego zawodu, jak również podręczników, programów i autonomii szkolnictwa. Drugi dzień zjazdu to intensyfikacja wykładów, rozmów, dyskusji nad przewodnim zagadnieniem konferencji. Jako pierwszy nad problemem odwagi w myśleniu i nauczaniu
pochylił się pan Wojciech Bonowicz, który w swoim wystąpieniu przytoczył słowa ks. prof. J. Tischnera Tropem wychowania musi się stać idea wyzwolenia. Cytat ten posłużył do postawienia tezy, iż nie da się przekazać uczniom wartości, w które sami nie wierzymy. Pracę nad wychowankiem należy zatem zacząć od pracy nad samym sobą, gdyż nie można wytykać podopiecznym tych błędów, które również i my popełniamy. Poruszona została także kwestia różnic pomiędzy dawnym a obecnym sposobem wychowania. Współcześnie dziecko, nie wychodząc z domu, ma ciągły kontakt z rówieśnikami poprzez różnorodne portale społecznościowe. W niektórych dziedzinach (choćby biorąc pod uwagę obsługę komputera) to młody człowiek wyraźnie góruje nad dorosłymi swą wiedzą i umiejętnościami. Pomimo tych wszystkich zmian to my rodzice i nauczyciele - jesteśmy odpowiedzialni za wprowadzenie dziecka w świat wartości i zasad etycznych i nie powinniśmy o tym zapominać. Następnie głos zabrała pani Agata Wilam, współzałożycielka Uniwersytetu Dzieci, która podczas niezwykle interesującego wykładu przybliżyła historię powstania i początki funkcjonowania szkoły, mającej na celu rozwijanie potencjału twórczego i intelektualnego dzieci, by te, korzystając w pełni ze swoich talentów, wiedzy i możliwości, rozumiały świat i potrafiły w nim działać. Zwróciła uwagę również i na to, że motorem uczenia się jest ciekawość, dlatego zachęcała do dodawania uczniom skrzydeł, przeprowadzania na zajęciach eksperymentów oraz doświadczeń, pobudzania wyobraźni. Tematykę odwagi podjął też pan dr Adam Workowski z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, który skupił się na myśleniu wewnętrznym i zewnętrznym. Stwierdził, iż czymś normalnym jest, że w myśleniu chcemy mieć rację, choć takie podejście często prowadzi do zerwania kontaktów z drugim człowiekiem.
Z kolei osią wykładu pani prof. Krystyny Ablewicz z Uniwersytetu Jagiellońskiego były głównie lęki pedagogów związane z wykonywanym zawodem, a także sposoby radzenia sobie z nimi w pracy nauczycielskiej. Duży nacisk podczas całej konferencji został położony na promocję regionalizmu, kultury i góralskiej filozofii, z którą tak bardzo związany był ks. prof. Józef Tischner. Uczestnicy sympozjum mieli możliwość wysłuchania wykładu Jak się myśli na Podhalu? wygłoszonego przez pana prof. Stanisława Hodorowicza. Pan senator zauważył, iż najważniejszymi cnotami na Podhalu, ukształtowanymi przez miejsce, pasterskie korzenie oraz różnorodność przenikających się kultur, są prawda, honor, wolność i mądrość. W ciągu trzech dni nauczyciele, dyrektorzy szkół i wszyscy przybyli goście obejrzeli jasełka oraz obrzędy świąteczne zaprezentowane przez zespoły góralskie Łopuśnianie, Nasa rodzina oraz wysłuchali kolęd w wykonaniu grupy regionalnej z Jurgowa.
Niedziela to przede wszystkim wizyta w Domu Ludowym w Bukowinie Tatrzańskiej, gdzie wykład dotyczący wychowania regionalnego, wpływu i roli rodziny w kultywowaniu tradycji wygłosił pan poseł Andrzej Gut Mostowy. Wyświetlono również jeden z odcinków filmu pt.: Siedem grzechów głównych po góralsku, po czym pani dr Stanisława Trebunia - Staszel oraz pan Bartłomiej Koszarek (dyrektor Bukowiańskiego Centrum Kultury) opowiedzieli o pracy nad realizacją tego przedsięwzięcia. Następnie młodzież ze Szkoły Specjalnej Przysposabiającej do Pracy Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich w Czerwiennem pod kierownictwem pani Marii Michalik wystawiła niezwykły spektakl teatralny O Zwyrtale Muzykancie. Ostatni dzień sympozjum został zwieńczony sztuką teatralną Lykorz mimo włosnyj woli w wykonaniu Amatorskiego Zespołu Teatralnego im. J. Pitoraka z Bukowiny Tatrzańskiej.
Na zakończenie uczestnicy IX Ogólnopolskiej Konferencji Filozoficznej złożyli podziękowania na ręce prezesa Stowarzyszenia Drogami Tischnera pana Kazimierza Tischnera za zaangażowanie w zorganizowanie tego przedsięwzięcia. Opracowanie: Lidia Zontek - Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Łopusznej.