ZARZĄDZANIE PLACÓWKĄ MEDYCZNĄ CZERWIEC 2014 Numer 6 (55) ISSN 2353-2580 S E R W I S M E N E D Ż E R Ó W, W Ł A Ś C I C I E L I I K A D R Y Z A R Z Ą D Z A J Ą C E J Temat numeru Podmiot leczniczy powinien wcześniej przygotować się do możliwości wydłużenia czasu pracy niektórych grup pracowników medycznych. Należy przede wszystkim uwzględnić okres wypowiedzenia w umowach o pracę oraz konsultacje ze związkami zawodowymi na temat zmiany regulaminu pracy. str. 12
Partner magazynu Stowarzyszenie Menedżerów Opieki Zdrowotnej SPIS TREŚCI www.serwiszoz.pl Spis treści AKTUALNOŚCI Resort wprowadza nowe zasady wymiany dokumentacji medycznej... 3 Więcej lekarzy będzie mogło otwierać przychodnie... 4 Powstał punkt wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego... 4 Do placówek trafi Karta Praw Pacjenta-Dziecka... 5 Nowe stanowisko w strukturze NFZ... 5 CSIOZ zaktualizował wytyczne dotyczące EDM... 5 WYWIAD Trzeba odejść od wymogu zysku wywiad z MARKIEM BALICKIM, byłym ministrem zdrowia, byłym dyrektorem Wolskiego Szpitala Chorób Zakaźnych, kierownikiem Centrum Zdrowia Psychicznego przy Szpitalu Wolskim... 6 TEMAT NUMERU Od 1 lipca radiolodzy będą pracować dłużej... 12 FINANSE Szpital może zapłacić podwójnie za błąd... 16 KONTRAKTY NFZ Kontrola NFZ nie może sięgać wstecz... 18 ZARZĄDZANIE Pielęgniarki wystawią receptę... 19 Podpis elektroniczny musi być zintegrowany... 22 PACJENT Obowiązek terapeutyczny ustaje po stwierdzeniu zgonu... 26 Trzeba dbać o jakość wpisów w dokumentacji... 29 NORMY I SANEPID Podejrzenie choroby zakaźnej trzeba zgłaszać... 31 W analizie wyników warto stosować mierniki... 34 DOBRE PRAKTYKI O kredyt warto wystąpić wspólnie... 37 Smartfon może monitorować pacjentów... 39 Redaktor prowadzący: Anna Rubinkowska Kierownik marketingu i sprzedaży: Julita Lewandowska-Tomasiuk Menedżer produktu: Alina Sulgostowska Koordynator produkcji: Katarzyna Kopeć ISSN: 2353-2580 Drukarnia: MDruk Nakład: 1500 egz. Projekt graficzny: Dominika Raczkowska Skład: Raster studio, Norbert Bogajczyk Prenumerata: Zarządzanie placówką medyczną Centrum Obsługi Klienta tel.: 22 518 29 29 e-mail: cok@wip.pl z www.serwiszoz.pl Masz pytanie? Skontaktuj się z nami: serwiszoz@wip.pl Wydawnictwo Wiedza i Praktyka ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa NIP: 526-19-92-256 KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Biuro reklamy Menedżer projektu: Agnieszka Zduńczyk tel.: 660 404 122, e-mail: azdunczyk@wip.pl Zarządzanie placówką medyczną chronione jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku z powyższym redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Zarządzaniu placówką medyczną wskazówek, przykładów informacji itp. do konkretnych przypadków.
ZARZĄDZANIE PLACÓWKĄ MEDYCZNĄ l i s t o d r e d a k c j i Drogi Czytelniku! Część lekarzy oraz techników od 1 lipca 2014 r. obejmie zwiększony wymiar czasu pracy. Kończy się bowiem okres przejściowy dla uprzywilejowanej dotychczas grupy zawodowej, przewidziany w ustawie o działalności leczniczej. W tej sytuacji kierownicy placówek medycznych muszą wcześniej przygotować się do tej zmiany. Należy przede wszystkim uwzględnić okres wypowiedzenia w umowach o pracę oraz konsultacje ze związkami zawodowymi na temat modyfikacji regulaminu pracy. Jak sobie poradzić z wdrożeniem nowych regulacji, podpowiadamy w Temacie numeru pt. Od 1 lipca radiolodzy będą pracować dłużej, zamieszczonym na str. 12. ANNA RUBINKOWSKA redaktor prowadzący Warto również zwrócić uwagę na fakt, że pacjent może żądać zadośćuczynienia za naruszenie swoich praw, bez względu na to, czy doznał szkody. Dla podmiotu leczniczego taka sytuacja jest niekorzystna. Nie tylko dlatego, że placówkę obciąża niebezpieczeństwo zapłaty zadośćuczynienia na gruncie przepisów odnoszących się do praw pacjenta, ale także odszkodowania na zasadach ogólnych. Jak temu zapobiec i czy można się zabezpieczyć przed taką ewentualnością? Więcej na ten temat piszemy w artykule Szpital może zapłacić podwójnie za błąd na str. 16. Polecam również tekst poświęcony stworzeniu grupy zakupowej składającej się z czterech szpitali, które wspólnie wystąpiły o kredyt na restrukturyzację. Takie działalnie pozwoliło na wybór najkorzystniejszej oferty i uzyskanie finansowania nawet dla tych placówek, które samodzielnie nie miałyby zdolności kredytowej. Więcej na ten temat przeczytają Państwo w artykule pt. O kredyt warto wystąpić wspólnie w dziale Dobre praktyki na str. 37. Tradycyjnie już chciałabym przypomnieć o możliwości zadawania pytań ekspertom z zakresu zarządzania placówkami ochrony zdrowia oraz informowania nas o problemach, które moglibyśmy poruszać na łamach magazynu. Do Państwa dyspozycji jest e-mail: serwiszoz@wip.pl. Życzę udanej lektury KONSULTACJA MERYTORYCZNA RENATA MARIA JAŻDŻ-ZALESKA, ekspert w zakresie przekształceń w ochronie zdrowia, pomysłodawczyni, inicjatorka i prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Niepublicznych Szpitali Samorządowych NASI EKSPERCI Janusz Atłachowicz wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej STOMOZ Janusz Burkot prawnik, ekspert ds. zamówień publicznych Małgorzata i Maciej Capikowie eksperci z zakresu ubezpieczeń Michał Culepa prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy Jarosław Rosłon dyrektor Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie Wojciech Szefke aplikant radcowski, Ogólnopolska Izba Gospodarcza Wyrobów Medycznych POLMED Łukasz Siudak prawnik specjalizujący się w prawie cywilnym, administracyjnym i gospodarczym Anna Zubkowska adwokat, specjalista z zakresu prawa procesowego Pełna lista ekspertów dostępna na www.serwiszoz.pl
RESORT WPROWADZA NOWE ZASADY WYMIANY DOKUMENTACJI MEDYCZNEJ Kopia informacji od specjalisty dla lekarza POZ będzie dołączana do dokumentacji wewnętrznej pacjenta. Taka zmiana ma zwiększyć kompletność dokumentacji pacjenta. Ministerstwo Zdrowia pracuje nad projektem nowelizacji rozporządzenia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania. Ma on stanowić jeden z elementów opracowania systemowych rozwiązań umożliwiających skrócenie kolejek osób oczekujących na świadczenie zdrowotne. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej lekarz specjalista, po uprzednim zbadaniu pacjenta i postawieniu diagnozy dotyczącej jego stanu zdrowia, informuje lekarza podstawowej opieki zdrowotnej o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych produktach leczniczych lub środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym o okresie ich stosowania i dawkowania oraz wyznaczonych wizytach WAŻNE Wprowadzenie uregulowań prawnych zobowiązujących lekarzy do wymiany dokumentacji medycznej powstałej w procesie leczenia niewątpliwie podniesie poziom wiedzy lekarza rodzinnego na temat zdrowia pacjenta, a tym samym przyczyni się do bardziej precyzyjnych diagnoz i skuteczności leczenia. kontrolnych. Informacja ta jest podstawą kontynuowania leczenia farmakologicznego zastosowanego przez lekarza w poradni specjalistycznej. Ministerstwo Zdrowia proponuje doprecyzowanie zapisów przez wprowadzenie obowiązku dołączania kopii takiej informacji do dokumentacji wewnętrznej pacjenta przez lekarza specjalistę. Wprowadzenie proponowanych zapisów ma przyczynić się do zwiększenia kompletności dokumentacji pacjenta, na którą składa się także dokumentacja zewnętrzna, zwłaszcza wydane pacjentowi zaświadczenia, opinie, orzeczenia, a także wymieniona informacja dla lekarza podstawowej opieki zdrowotnej o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych produktach leczniczych lub środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym okresie ich stosowania, dawkowania oraz wyznaczonych Aktualności www.serwiszoz.pl wizytach kontrolnych, będąca podstawą kontynuowania leczenia farmakologicznego zastosowanego przez lekarza w poradni specjalistycznej. Kolejnym krokiem powinno być wprowadzenie obowiązku przekazywania karty informacyjnej z leczenia szpitalnego do lekarza rodzinnego. Obecnie dostarczenie takiej dokumentacji do lekarza rodzinnego zależy tak naprawdę od dobrej woli pacjenta. Jeśli pacjent nie podchodzi poważnie do kwestii swojego zdrowia, to leczenie często staje się nieskuteczne. Proponowane zmiany będą miały znaczenie również w kontekście procesów informatyzacji ochrony zdrowia. Projekt P1 stanowi narzędzie, dzięki któremu wymiana danych medycznych między lekarzami uczestniczącymi w procesie leczenia będzie zdecydowanie łatwiejsza. Przekazywanie elektronicznej dokumentacji medycznej docelowo powinno odbywać się automatycznie. Krzysztof Nyczaj czerwiec 2014 3
Aktualności z a r z ą d z a n i e p l a c ó w k ą m e d y c z n ą WIĘCEJ LEKARZY BĘDZIE MOGŁO OTWIERAĆ PRZYCHODNIE Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych umożliwi pediatrom i internistom otwieranie samodzielnych praktyk podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Zmiana ta ma znacznie poprawić pacjentom dostęp do lekarzy. Dzięki zmianom przygotowanym przez resort zdrowia rodzice oraz opiekunowie dzieci uzyskają większą możliwość wyboru, czy ich dzieckiem w POZ będzie się opiekował lekarz rodzinny czy lekarz pediatra. Zmiany umożliwią też udzielanie świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej w ramach systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego przez lekarzy pediatrów i lekarzy internistów w wyniku otwarcia tego segmentu świadczeń zdrowotnych dla lekarzy, którzy mają specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych bądź specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii. Dotąd poradnię POZ mogli prowadzić lekarze rodzinni bądź interniści Zmiany umożliwią udzielanie świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej przez lekarzy pediatrów i lekarzy internistów. i pediatrzy, którzy od lat pracowali w POZ. Młodzi lekarze pediatrzy po specjalizacji mogli tylko zatrudnić się w szpitalu lub być pracownikiem, ale nie właścicielem POZ, ponieważ warunkiem utworzenia praktyki POZ jest dotychczas specjalizacja z medycyny rodzinnej. Nowelizacja wprowadza jeszcze jedno, istotne dla pacjentów udogodnienie: w ciągu roku kalendarzowego każdy pacjent (świadczeniobiorca) będzie mógł 3 razy bezpłatnie zmienić świadczeniodawcę, lekarza, pielęgniarkę i położną POZ (dotychczas bez konieczności ponoszenia opłat można było to zrobić dwukrotnie). Nowe przepisy wejdą w życie po 30 dniach od ogłoszenia ustawy z 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw w Dzienniku Ustaw. POWSTAŁ PUNKT WYMIANY INFORMACJI DOTYCZĄCYCH ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO Centrala Narodowego Funduszu Zdrowia od 1 maja prowadzi punkt kontaktowy służący wymianie danych w ramach Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego. Zmiana ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nastąpiła w wyniku ustawy z 8 listopada 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dotyczy zakresu zadań Narodowego Funduszu Zdrowia w związku z przepisami o koordynacji systemów opieki zdrowotnej. Dodano do niego zapis, że fundusz jest instytucją właściwą, instytucją miejsca zamieszkania, instytucją miejsca pobytu oraz instytucją łącznikową w zakresie świadczeń zdrowotnych, w rozumieniu przepisów o koordynacji, oraz prowadzi, w centrali Funduszu, punkt kontaktowy, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, służący do wymiany danych w ramach Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego w zakresie świadczeń zdrowotnych. 4 czerwiec 2014
Aktualności www.serwiszoz.pl DO PLACÓWEK TRAFI KARTA PRAW PACJENTA-DZIECKA W IV kwartale 2014 roku do placówek medycznych trafi Karta Praw Pacjenta-Dziecka, która jest wspólną inicjatywą informacyjno-edukacyjną Rzecznika Praw Pacjenta Krystyny Barbary Kozłowskiej i Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka. Rzecznik Praw Pacjenta oraz Rzecznik Praw Dziecka w 2013 roku podpisali porozumienie o współpracy, którego efektem jest między innymi wspólne opracowywanie tzw. Karty Praw Pacjenta-Dziecka. Inicjatywa jest skierowana głównie do młodszych pacjentów, ale także do ich rodziców, opiekunów oraz personelu medycznego. Karta Praw Pacjenta-Dziecka, WAŻNE Karta będzie zestawieniem najważniejszych praw najmłodszych pacjentów, które wynikają z obowiązującej ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz Konwencji o prawach dziecka. której opracowywanie dobiega końca, będzie miała formę plakatu, na którym znajdą się między innymi najważniejsze prawa przysługujące dzieciom pacjentom, ich rodzicom. Plakat będzie w jasny, czytelny i interesujący sposób informował o prawach dziecka, które korzysta ze świadczeń zdrowotnych, przede wszystkim o prawie do poszanowania intymności, obecności osoby bliskiej w trakcie udzielania świadczeń, prawie do nauki podczas leczenia na przykład w szpitalu czy sanatorium, prawie do informacji o stanie zdrowia i innych. Karta zostanie oficjalnie upubliczniona i rozesłana do podmiotów leczniczych, takich jak szpitale i oddziały dziecięce, sanatoria, uzdrowiska, w ostatnim kwartale 2014 roku. W SKRÓCIE Nowe stanowisko w strukturze NFZ W NFZ powstało nowe stanowisko koordynatora ds. refundacji. Będzie on odpowiadał za koordynowanie prac związanych z realizacją zadań funduszu wynikających z ustawy o refundacji, w komórkach organizacyjnych centrali. Do podstawowych zadań koordynatora będzie należało w szczególności składanie prezesowi NFZ raportów dotyczących kosztów refundacji w podziale zgodnym z klasyfikacją ATC, przedstawianie analiz i rekomendacji dotyczących opracowywanych zmian w refundacji z podziałem zgodnym ze strukturą planu finansowego, na podstawie trendów w realizacji refundacji oraz analiza ryzyka mechanizmów refundacyjnych. CSIOZ zaktualizował wytyczne dotyczące EDM Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia udostępniło zaktualizowane po konsultacjach wytyczne i rekomendacje dla usługodawców w zakresie budowania i stosowania systemu bezpiecznego przetwarzania elektronicznej dokumentacji medycznej. Są one przeznaczone dla placówek podejmujących decyzję dotyczącą wyboru rozwiązania wykorzystywanego do elektronicznego przetwarzania dokumentacji medycznej, dotyczącą sposobu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzanych danych. Dokument może być również wykorzystywany przez dostawców, którzy podejmują się projektowania i budowy systemów informatycznych dedykowanych dla ochrony zdrowia. Zaktualizowany dokument uwzględnia uwagi zgłoszone podczas konsultacji, które odbyły się w styczniu 2014 roku. Jest dostępny na stronie www.csioz.gov.pl. czerwiec 2014 5
Wywiad z a r z ą d z a n i e p l a c ó w k ą m e d y c z n ą Trzeba odejść od wymogu zysku Największą wadą systemu ochrony zdrowia jest komercjalizacja, która powoduje koncentrowanie się na wyniku finansowym, rozliczaniu procedur i punktów, traktowaniu każdej usługi medycznej odrębnie, a nie jako elementu całościowego podejścia do procesu leczenia, w którym chodzi o efekt zdrowotny, a nie ekonomiczny. Wywiad z MARKIEM BALICKIM, byłym ministrem zdrowia, byłym dyrektorem Wolskiego Szpitala Chorób Zakaźnych, kierownikiem Centrum Zdrowia Psychicznego przy Szpitalu Wolskim Co Pana zdaniem jest najpilniejsze do naprawy w systemie ochrony zdrowia? Pierwsze zadanie to uporządkowanie wiedzy o wadach systemu. Wiemy, jakie one są, ale trzeba to opisać, poddać analizie i przedstawić propozycje co najmniej w kilku wariantach. Należy odejść od zasady stosowanej obecnie przez ministra zdrowia, że rozwiązanie, które przedstawia, jest jedyne, słuszne i najlepsze. Tak było w minionym ustroju i wiemy, jak się skończyło. Gdy mamy kilka wariantów, dyskutujemy ze wszystkimi interesariuszami, przede wszystkim ze środowiskami medycznymi, organizacjami pacjentów. Wybieramy ten najbardziej odpowiedni. Przecież nie można wprowadzać reformy wbrew środowisku. Co jest więc główną wadą systemu? Komercjalizacja, która powoduje koncentrowanie się na wyniku finansowym, rozliczaniu procedur i punktów, traktowaniu każdej usługi medycznej jako odrębnego faktu, a nie elementu całościowego podejścia do procesu leczenia, w którym chodzi o efekt zdrowotny, a nie ekonomiczny. Szpital, który teraz jest przedsiębiorstwem, bo tak zapisała w ustawie o działalności leczniczej była minister zdrowia Ewa Kopacz, ma zarabiać. Trudno się dziwić, że ogranicza działalność deficytową. W obawie przed mediami nie może jej całkiem zlikwidować, ale robi głównie to, co mu się bardziej opłaca, skoro minister zarzuca szpitalowi, że się źle rządzi i za dużo wydaje. Placówka stara się wykonywać jak najwięcej usług wysoko płatnych i w ten sposób dochodzi do zaniedbań w zakresie usług źle finansowanych, chociaż potrzebnych, bo się nie opłaca. Szpital nie powinien działać na takiej zasadzie. Może prywatny owszem, ale publiczny z pewnością nie. Szpitale publiczne nie mogą działać dla zysku. Wynik finansowy nie może być głównym imperatywem funkcjonowania ochrony zdrowia. Lewica, gdy doszła do władzy, nie darła szat niczym Rejtan nad komercjalizacją. Zmiany prowadzące do komercjalizacji systemu ochrony zdrowia zostały wprowadzone w 1999 roku przez rząd AWS z premierem Jerzym Buzkiem. Gdy w 2001 6 czerwiec 2014