PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO

Opracował Zespół Polonistów w składzie: Dorota Borzeszkowska- Buriak, Barbara Bartoszyńska, Katarzyna Mańkowska. Zróżnicowanie skali w kolejnych klasach szkoły ponadgimnazjalnej. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO KONTRAKT- JĘZYK POLSKI I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W NOWOGARDZIE 1. Prace klasowe są obowiązkowe, jeśli uczeń nie był w szkole przygotowuje dodatkowo jedno zadanie domowe (jest to możliwe tylko raz w semestrze). 2. Poprawić można wyniki : - sprawdzianu ortograficznego (w terminie dwutygodniowym) - odpowiedzi ustnej (co najmniej 1 w semestrze) w wyznaczonym przez nauczyciela terminie - pracy domowej (za zgodą nauczyciela, w wyznaczonym terminie) UWAGA! Po terminach prace nie będą sprawdzane, nie można również po terminie poprawić odpowiedzi ustnej. 3. Brak zadań obowiązkowych oznacza wpisanie oceny niedostatecznej. 4. W semestrze można raz nie przeczytać lektury na czas. 5. Raz w semestrze można zgłosić tzw. nieprzygotowanie (nie dotyczy pracy klasowej lub sprawdzianu). 6. Na koniec semestrów nie ma tzw. pytania na wyższą ocenę. 7. Prace pisemne (klasowe i domowe) są archiwizowane, mogą być udostępniane zainteresowanym do wglądu. 8. Uczeń zobowiązany jest do prowadzenia zeszytu przedmiotowego, sporządzać w nim notatki z lekcji i okazywać go do kontroli. 9. W razie częstej, nieuzasadnionej absencji ucznia na lekcjach (powyżej 5. kolejnych godzin) obowiązkowe są zaliczenia zaległości na konsultacjach. 10. Nauczyciel respektuje zalecenia poradni psychologicznej dotyczące dysleksji, dysortografii- zaświadczenie jednak nie uprawnia do notorycznego robienia błędów, lecz do wzmożonej współpracy z nauczycielem. 11. Wszelkie działania artystyczne nagradzane są najwyższymi ocenami. 1

PRACA PISEMNA (ANALIZA KIEROWANA) Kryteria oceniania Poziom podstawowy Rozwinięcie tematu 25 punktów 26 punktów Kompozycja 5 punktów 2 punkty Styl 5 punktów 2 punkty Język 12 punktów 8 punktów Zapis 3 punkty 2 punkty Razem 50 punktów 40 punktów Propozycja przeliczenia punktów na oceny szkolne Poziom rozszerzony Klasa I OCENA POZIOM PODSTAWOWY/ POZIOM ROZSZERZONY niedostateczny poniżej 30% punktów 0 14; poniżej 30% punktów 0 11 dopuszczający 30% do mniej niż 45%punktów 15 22; 30% do mniej niż 45% punktów 12 17 dostateczny 45% do mniej niż 55% punktów 23 27 ; 45% do mniej niż 55% punktów 18 21 dobry 55% do mniej niż 65% punktów 28 32 ; 55% do mniej niż 65% punktów 22 25 bardzo dobry 65% do mniej niż 85% punktów 33 42; 65% do mniej niż 85% punktów 26 33 celujący 85% punktów i powyżej 43 50 ; 85% punktów i powyżej 34 40 Klasa II OCENA POZIOM PODSTAWOWY/ POZIOM ROZSZERZONY niedostateczny poniżej 30% punktów 0 14 ; poniżej 30% punktów 0 11 dopuszczający 30% do mniej niż 50% punktów 15 24 ; 30% do mniej niż 50% punktów 12 19 2

dostateczny 50% do mniej niż 60% punktów 25 29 ; 50% do mniej niż 60% punktów 20 23 dobry 60% do mniej niż 70%punktów 30 34 ; 60% do mniej niż 70% punktów 24 27 bardzo dobry 70% do mniej niż 90% punktów 35 44 ; 70% do mniej niż 90% punktów 28 35 celujący 90% punktów i powyżej 45 50 / 90% punktów i powyżej 36 40 Klasa III OCENA POZIOM PODSTAWOWY/ POZIOM ROZSZERZONY niedostateczny poniżej 30% punktów 0 14 ; poniżej 30% punktów 0 11 dopuszczający 30% do mniej niż 50% punktów 15 24 ; 30% do mniej niż 50%punktów 12 19 dostateczny 50% do mniej niż 65% punktów 25 32 ; 50% do mniej niż 65% punktów 20 25 dobry 65% do mniej niż 80% punktów 33 39 ;65% do mniej niż 80% punktów 26 31 bardzo dobry 80% do mniej niż 95% punktów 40 47 ; 80% do mniej niż 95% punktów 32 37 celujący 95% punktów i powyżej 48 50 95% punktów i powyżej 38 40 PREZENTACJA USTNA Kryteria oceniania Sposób realizacji tematu: 3 punkty Kompozycja: 2 punkty Rozmowa (odpowiedzi na pytania nauczyciela i uczniów): 7 punktów Język: 8 punktów Razem: 20 punktów Propozycja przeliczenia punktów na oceny szkolne OCENA KLASA I/ II KLASA III niedostateczny poniżej 30% punktów 0 5 ;poniżej/ 30% punktów 0 5 3

dopuszczający 30% do mniej niż 50% punktów 6 9; 30% do mniej niż 60%punktów 6 11 dostateczny 50% do mniej niż 65% punktów 10 12; 60% do mniej niż 70% punktów 12 13 dobry 65% do mniej niż 80% punktów 13 15; 70% do mniej niż 85% punktów 14 16 bardzo dobry 80% do mniej niż 95% punktów 16 18; 85% do mniej niż 100% punktów 17 19 celujący 95% punktów i powyżej 19 20; 100% punktów 20 PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW Realizacja programu Zrozumieć tekst zrozumieć człowieka pozwala wyposażyć absolwenta szkoły ponadgimnazjalnej w określony zasób wiedzy i umiejętności, związanych zarówno z odczytywaniem różnych tekstów kultury, jak i tworzeniem własnych wypowiedzi oraz organizacją procesu samokształcenia. Zestaw zakładanych osiągnięć ucznia, pozostający w ścisłym związku ze standardami maturalnymi, obejmuje zagadnienia z zakresu kształcenia literacko-kulturowego i językowego, a zarazem odnosi się bezpośrednio do materiału nauczania oraz celów edukacyjnych. Oszacowanie stopnia opanowania przez ucznia wskazanych poniżej wiadomości i umiejętności jest podstawą do wystawienia mu śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych w poszczególnych klasach (pomocna w tym propozycja szczegółowego opisu podstawowego i ponadpodstawowego poziomu wymagań znajdzie się w poradniku metodycznym). Uczeń potrafi: W ZAKRESIE POSIADANEJ WIEDZY - na poziomie podstawowym: wyjaśnić istotę odrębności literatury wobec innych dziedzin piśmiennictwa, objaśnić istotę rozróżnienia trzech rodzajów literackich, podać najważniejsze cechy rodzajowe tekstów lirycznych, epickich i dramatycznych, objaśnić znaczenie nazw epok literackich, przyporządkować epoce nazwiska najważniejszych twórców kultury i wskazać ich dzieła, umiejscowić dzieło literackie na osi chronologicznej (przyporządkować je epoce historycznoliterackiej), streścić dzieła literackie przewidziane programem dla poziomu podstawowego, wskazując 4

najważniejsze wątki i problemy, scharakteryzować program ideowy i artystyczny poszczególnych epok, wymienić cechy gatunkowe najważniejszych dla danej epoki gatunków literackich, omówić budowę systemu językowego, wskazać elementy aktu komunikacji językowej, wymienić podstawowe funkcje wypowiedzi językowych, określić najważniejsze cechy językowe stylów funkcjonalnych w polszczyźnie, wymienić podstawowe typy stylizacji, podać genezę i objaśnić znaczenie najczęściej pojawiających się w tekstach związków frazeologicznych o pochodzeniu biblijnym i mitologicznym, wskazać najważniejsze zmiany w rozwoju historycznym polszczyzny, określić wyróżniki gatunkowe podstawowych typów uczniowskich wypowiedzi ustnych (np. negocjacje, dyskusja, prezentacja) i pisemnych (np. analiza kierowana, rozprawka, referat) oraz tekstów użytkowych (np. podanie, list motywacyjny, CV); - na poziomie rozszerzonym: określić problematykę utworów literackich przewidzianych programem dla poziomu rozszerzonego oraz poznanych w trakcie lektury własnej, zdefiniować podstawowe kategorie estetyczne, prześledzić przemiany światopoglądowe w kolejnych epokach historycznoliterackich; określić rodzaj zależności pomiędzy ich programami ideowymi oraz artystycznymi (polemika, kontynuacja), omówić ewolucję najważniejszych gatunków literackich, podać genezę i objaśnić znaczenie związków frazeologicznych, aforyzmów, skrzydlatych słów, pochodzących z różnych rodzajów tekstów, określić wyróżniki gatunkowe analizy porównawczej oraz eseju (jako szkolnej językowej wypowiedzi pisemnej). W ZAKRESIE ANALIZY I INTERPRETACJI TEKSTU (CZYTANIE TEKSTU) - na poziomie podstawowym: odczytać tekst (fragment tekstu) na poziomie znaczeń dosłownych, określić tematykę tekstu, sformułować myśl streszczającą ogólną ideę tekstu (fragmentu tekstu), odczytać tekst (fragment tekstu), wskazując na jego znaczenia przenośne, usytuować znaczący fragment utworu literackiego (np. inwokacja, scena finałowa) w całości 5

dzieła, wskazać znaczenie analizowanego fragmentu dla całości dzieła literackiego (określić istotne dla utworu problemy znajdujące swoje odzwierciedlenie we fragmencie), objaśnić znaczenie tytułu (zwłaszcza metaforycznego) dzieła literackiego, odwołując się do kreacji bohaterów i fabuły utworu, przedstawić kreację bohatera literackiego (również odnosząc ją do wzorów osobowych epoki), zrekonstruować system wartości wpisany w dzieło literackie, dostrzegając jego wartości etyczne, uniwersalne i narodowe, wykorzystać podstawowe konteksty (przede wszystkim biograficzny i historyczny) w interpretacji utworu literackiego, wskazać w dziele literackim oraz plastycznym obecność typowych dla epoki motywów i toposów, wskazać w dziele sztuki (literackim, plastycznym, filmowym, teatralnym) nawiązania do istotnych toposów biblijnych i mitologicznych, dostrzec wyraziste relacje intertekstualne między dwoma dziełami literackimi (np. podobieństwo tytułu, kreacji bohatera), porównać dzieła literackie według podanego kryterium (wskazać podobieństwa i różnice), rozpoznać w utworze literackim najważniejsze kategorie estetyczne, wartościować dzieła literackie z punktu widzenia czytelnika, rozpoznać cechy charakterystyczne stylów w sztukach plastycznych, scharakteryzować nadawcę i odbiorcę analizowanego tekstu, określić cel tekstu (rozpoznać intencję nadawcy), objaśnić tytuł, motto i puentę tekstu, odnosząc je do poruszanej w nim problematyki, rozpoznać cechy rodzajowe i gatunkowe analizowanego tekstu, rozpoznać najważniejsze cechy językowe i stylistyczne tekstu (nazwać wykorzystane środki stylistyczne), określić funkcję środków językowych i stylistycznych występujących w tekście, objaśnić znaczenie związków frazeologicznych występujących w tekście, określić dominujące w tekście funkcje wypowiedzi oraz przyporządkować im charakterystyczne dla nich środki językowe, odróżnić perswazję od manipulacji, rozpoznać w tekście podstawowe środki retoryczne służące przekonywaniu odbiorcy oraz 6

wskazać ich funkcję, wskazać w tekście cechy polszczyzny mówionej i pisanej, rozpoznać w tekście archaiczne formy językowe (fonetyczne, fleksyjne, leksykalne i składniowe), wskazać zapożyczenia w wypowiedzi językowej; - na poziomie rozszerzonym: zinterpretować dzieło literackie w samodzielnie dobranym kontekście (np. filozoficznym, historycznym, historycznoliterackim, kulturowym), integrować informacje z różnych dziedzin wiedzy (np. filozofii, psychologii, socjologii) i wykorzystywać je w interpretacji dzieła literackiego, wskazać w tekście różnorodne nawiązania intertekstualne oraz określić ich funkcję, www.wsip.pl 25 samodzielnie dobrać kryteria porównania dwóch utworów literackich, uwzględniając ich przynależność rodzajową, dostrzegać powiązania pomiędzy stylami artystycznymi w różnych dziedzinach sztuki, rozpoznać w utworze literackim charakterystyczne dla danej epoki cechy języka i stylu, dostrzec związki między kształtem językowo-stylistycznym oraz formą gatunkową a światopoglądem epoki i prądami artystycznymi, wartościować dzieła literackie z punktu widzenia ich wartości estetycznej; W ZAKRESIE BUDOWANIA WYPOWIEDZI USTNEJ ORAZ PISEMNEJ (TWORZENIE TEKSTU) - na poziomie podstawowym: określić szczegółowo zadania wyznaczone przez temat pracy, ułożyć szkicowy plan oraz przygotować na jego podstawie wypowiedź ustną bądź pisemną, sformułować hipotezę badawczą w odniesieniu do tematu (podporządkować zamysł interpretacyjny tematowi), formułować wnioski interpretacyjne oparte na samodzielnej analizie tekstu, selekcjonować materiał, przywoływać tylko informacje istotne z punktu widzenia tematu (zarówno z analizowanego fragmentu, jak i z całości utworu literackiego), posługiwać się cytatami w funkcji argumentacyjnej, posługiwać się podstawową terminologią historyczno- i teoretycznoliteracką oraz językoznawczą, podsumować rozważania (uogólnić wnioski wynikające w analizy i interpretacji tekstu), skomponować spójną pracę, przestrzegając zasady trójdzielności (wstęp, rozwinięcie, zakończenie), stosować czytelny podział akapitowy wypowiedzi, 7

łączyć akapity, używając wskaźników zespolenia, dokonać streszczenia i parafrazy tekstu, zredagować proste teksty użytkowe (np. podanie, list motywacyjny, CV), posługiwać się poprawną polszczyzną (w zakresie wymowy, fleksji, leksyki, frazeologii, składni), posługiwać się stylem stosownym do sytuacji wypowiedzi, formułować wypowiedź zgodnie z wyróżnikami określonego stylu funkcjonalnego, bronić własnego stanowiska i polemizować z cudzymi opiniami, zabierając głos w dyskusji, przestrzegać zasad etykiety językowej podczas rozmowy, dyskusji, negocjacji; - na poziomie rozszerzonym: biegle posługiwać się aparatem pojęciowym w zakresie terminologii związanej z rodzajami i gatunkami literackimi, środkami artystycznego wyrazu, kategoriami estetycznymi, konwencjami stylistycznymi i prądami artystycznymi, rodzajami stylizacji, rodzajami relacji intertekstualnych, zjawiskami kulturowymi, podporządkować kompozycję wypowiedzi własnemu zamysłowi interpretacyjnemu, unikać szablonów i schematów językowych, posługiwać się bogatym słownictwem i urozmaiconą składnią; W ZAKRESIE SAMOKSZTAŁCENIA - na poziomie rozszerzonym: zgromadzić materiał (literacki, plastyczny, filmowy, teatralny) na zadany temat, dokonać jego selekcji i problematyzacji, korzystać z tradycyjnych (np. encyklopedie, słowniki, leksykony) i nowoczesnych (np. internet) źródeł informacji, zaplanować i właściwie rozłożyć w czasie działania związane z przygotowaniem większej pracy pisemnej lub ustnej (np. projektu badawczego, prezentacji, referatu), przygotować bibliografię podmiotową i przedmiotową, przestrzegając zasad sporządzania opisu bibliograficznego, dokonać korekty własnego tekstu, posługując się słownikiem ortograficznym i słownikiem poprawnej polszczyzny; - na poziomie rozszerzonym: sporządzać przypisy, przestrzegając zasad ich zapisu, 8

planować lekturę własną, uwzględniając swoje zainteresowania oraz plany edukacyjne, gromadzić informacje o ważnych wydarzeniach kulturalnych (np. premierach filmowych, spektaklach teatralnych, wystawach, konkursach literackich, nowościach wydawniczych) oraz uczestniczyć w nich, zgodnie ze swoimi możliwościami i zainteresowaniami. STOSUJE SIĘ NASTĘPUJACY SYSYTEM OCENIANIA SPRAWDZIANÓW: - poniżej 40% - niedostateczny - 41%-55%-dopuszczający - 56%-75%-dostateczny - 76%-90%-dobry - 91%-100%-bardzo dobry OCENA CELUJĄCA: - UCZEŃ POSIADA WIEDZĘ WYRAŻNIE WYKRACZAJĄCĄ POZA PROGRAM NAUCZANIA, - W PRACACH PISEMNYCH WYKAZUJE SIĘ ZNAJOMOŚCIĄ UTWORÓW LITERACKICH SPOZA KANONU LEKTUR 9

ROZKŁAD MATERIAŁU Z PLANEM WYNIKOWYM ZROZUMIEĆ TEKST ZROZUMIEĆ CZŁOWIEKA KLASA 1 CZĘŚĆ 1 Szarym kolorem tła oznaczono wymagania i treści kształcenia w zakresie rozszerzonym Lp. Temat/hasło programowe 1. U źródeł kultury: Biblia Biblia jako księga święta, dzieło literackie i dokument historyczny 2. Oto jestem. Człowiek i Bóg w Biblii historia Abrahama Człowiek wobec Boga i dylematów wiary 3. Strach, niepowstrzymany strach. Świat ludzkich uczuć wobec próby wiary Nawiązania do biblijnych Materiał nauczania tablica chronologiczna, s. 8 9; podręczniku, s. 10 12; Księga Rodzaju s. 13 14); Caravaggio Ofiarowanie Izaaka s. 15); G. Herling- Grudziński Ofiarowanie s. 17 19); Caravaggio Ofiarowanie Izaaka s. 19); Cel lekcji Poznanie budowy, tematyki i okoliczności powstania Biblii Opisanie relacji między człowiekiem a Bogiem w Starym Testamencie Porównanie biblijnej historii Abrahama z jej współczesną interpretacją Wymagania podstawowe (ocena dopuszczająca i dostateczna) Wymagania ponadpodstawowe (ocena dobra i bardzo dobra) BIBLIA W LITERATURZE I KULTURZE objaśnić znaczenie słów wymienić typy ksiąg biblia i testament; biblijnych; określić czas opisać zawartość powstawania Biblii; tematyczną wybranych ksiąg objaśnić istotę podziału biblijnych; Biblii na Stary i Nowy Testament; podać lokalizację wybranego fragmentu Biblii, posługując się skrótem biblijnym; objaśnić tytuł Księgi Rodzaju; opowiedzieć historię Abrahama; bohatera, zwracając uwagę na motywy jego postępowania; zaprezentować starotestamentową wizję Boga; wskazać podobieństwa i różnice w kreacji świata przedstawionego w obu tekstach; określić kompetencje narratora w obu teksach; ocenić postępowanie bohatera; skomentować refleksje S. Kierkegaarda dotyczące wiary Abrahama; zinterpretować wymowę opowiadania G. Herlinga- Grudzińskiego, wykorzystując w funkcji argumentacyjnej cytaty z książki autora Rozmowy w Neapolu; Pojęcia kultura śródziemnomorsk a sacrum profanum werset Pięcioksiąg monoteizm inwersja holokaust przymierze pastisz apokryf Standardy I 19, 31 II 17, 24 II 31, 41 I 28 II 33, 39, 40 10

toposów i motywów w literaturze współczesnej 4. W boleści mej duszy Obraz ludzkiego cierpienia w Biblii Człowiek wobec Boga i dylematów wiary Człowiek Biblii wobec problemów egzystencjalnych 5. Marność nad marnościami Biblijna wizja losu ludzkiego 6. 7. Człowiek Biblii wobec problemów egzystencjalnych Psalm będę śpiewać W świecie poezji biblijnej Człowiek wobec Boga i dylematów wiary Świat biblijnych wartości w Starym i Nowym Testamencie Księga Hioba s. 22 23); P. Breugel Kaleki s. 23); Księga Eklezjasty s. 26 27); J. de Valdes Leal W mgnieniu oka s. 28); podręczniku, s. 29 30; Psalm 23 s. 30); J. Kochanowski Psalm 91 s. 32); M. Sęp Szarzyński Psalmu CXXX paraphrasis ( ) s. 32 33); Cz. Miłosz Psalm 30 Scharakteryzowa nie biblijnej koncepcji niezawinionego cierpienia Opisanie motywów wanitatywnych w różnych tekstach kultury Scharakteryzowa nie psalmów jako wzorca poezji religijnej opowiedzieć historię Hioba; opisać relacje między Bogiem a człowiekiem przedstawione w księdze biblijnej; odszukać w tekście i zinterpretować uniwersalne wypowiedzi dotyczące ludzkiego losu; objaśnić sens wyrazu marność w kontekście księgi biblijnej; odszukać w tekście i zinterpretować aforyzmy wyrażające prawdy o świecie i człowieku; kreację podmiotu lirycznego i adresata oraz relacje między nimi w omawianych psalmach; wskazać cechy gatunkowe psalmu w omawianych utworach; określić rodzaj psalmu; językowy kształt wypowiedzi Hioba, wskazując na jej lamentacyjny charakter; wskazać językowe środki stylistyczne podkreślające refleksyjny charakter tekstu; porównać sposób przedstawienia przemijalności świata i życia ludzkiego w Biblii i w dziele malarskim; wskazać najważniejsze środki stylistyczne zastosowane w psalmach oraz określić ich funkcję; poemat powtórzenie lamentacja stylizacja biblijna wywód filozoficzny aforyzm paralelizm składniowy paralelizm znaczeniowy vanitas psalm (błagalny, pochwalny, dziękczynny, ufności, mądrościowy) psałterz I 19 II 26, 44 I 19 II 36, 41 I 22 II 10, 12, 26, 27, 30, 38 11

8. Ostatni będą pierwszymi Symboliczny język przypowieści ewangelicznej Świat biblijnych wartości w Starym i Nowym Testamencie Biblijny język symboliczny 9. Światło i uczucia. Powrót syna marnotrawnego Rembrandta Inne teksty kultury 10. I piąty anioł zatrąbił Biblijna wizja końca świata Człowiek Biblii wobec problemów egzystencjalnych 11. Nie możesz mnie teraz opuścić Współczesna s. 33); Przypowieść o robotnikach w winnicy s. 35); Winobranie, mozaika wczesnochrześcijańsk a s. 36); R. van Rijn Powrót syna marnotrawnego s. 39); Apokalipsa św. Jana s. 42); El Greco Otwarcie piątej pieczęci s. 43); Z. Herbert U wrót doliny s. 45 46); Określenie istoty paraboliczności Porównanie literackiej (biblijnej) i malarskiej wizji historii syna marnotrawnego Opisanie motywu apokalipsy w różnych tekstach kultury Odczytanie Herbertowskiej reinterpretacji omówić związki psalmów z muzyką; opowiedzieć wydarzenia zawarte w przypowieści; przyporządkować znaczenie symboliczne elementom świata przedstawionego przypowieści; opisać sytuację przedstawioną na obrazie; określić nawiązania do przypowieści obecne w dziele malarskim; wskazać elementy przypowieści zreinterpretowane przez malarza; opowiedzieć wydarzenia opisane we fragmencie; kreację człowieka przedstawioną w tekście; wskazać w tekście cechy wypowiedzi proroczej; kreację podmiotu mówiącego w utworze; porównać kształt językowy psalmów w różnych tłumaczeniach; określić funkcję ewangelicznego mówienia nie wprost o rzeczywistości religijnej; samodzielnie zinterpretować wybraną przypowieść biblijną; środki malarskie służące wyrażaniu emocji i budowaniu nastroju; odszukać w tekście środki językowe służące obrazowaniu apokaliptycznemu; wskazać sposoby kreacji apokaliptycznego przedstawienia rzeczywistości w dziele malarskim; porównać wizję końca świata przedstawioną w Apokalipsie i wierszu ewangelia przypowieść (parabola) symbol kanoniczny apokryficzny R I 1, 7 R II 8, 9 światłocień I 24, 26 II 41 R II 12 apokalipsa katastrofa wizja anafora Sąd Ostateczny relacja II 27, 28, 31, 38, 46 I 19 II 25, 26, 28, 30, 41 I 18, 28 II 25, 29, 33, 40 12

wizja Sądu Ostatecznego Nawiązania do biblijnych toposów i motywów w literaturze współczesnej 12. Biblia wędrówka przez motywy i symbole Biblia jako księga święta, dzieło literackie i dokument historyczny 13. Między mitem a historią. Wiedza o przeszłości i świecie w Biblii Biblia jako księga święta, dzieło literackie i dokument historyczny 14. Ewangelia w oczach historyka. Jezus i Galilea w źródłach historycznych Biblia jako księga święta, dzieło literackie i G. di Arpo Zastęp zbrojnych aniołów s. 46 47); podręczniku, s. 48 51; A. Świderkówna Biblia między mitem a historią s. 52 54); Król Salomon, miniatura średniowieczna s. 53); G. Vermes Jezus a Galilea s. 56 58); H. Llanos Święta rodzina podczas ucieczki do Egiptu s. 59); biblijnego motywu Sądu Ostatecznego Synteza wiadomości na temat Biblii Umiejętność czytania ze zrozumieniem wypowiedzi popularnonauko wej Umiejętność czytania ze zrozumieniem wypowiedzi naukowej opisać bohaterów przedstawionych w relacji podmiotu mówiącego; wskazać nawiązania do Biblii obecne w wierszu; wymienić i omówić najważniejsze motywy biblijne oraz wskazać ich realizację w konkretnych księgach biblijnych; odczytać znaczenie najważniejszych symboli biblijnych; odczytać sens zdań i akapitów; sformułować tezę i argumenty na rzecz tezy; zdefiniować pojęcia zastosowane w tekście; odczytać sens zdań i akapitów; sformułować tezę i argumenty na rzecz tezy; hierarchizować i syntetyzować informacje; Herberta, samodzielnie dobierając kryteria porównania; sporządzić uporządkowaną notatkę, syntetyzującą wiedzę na temat Biblii; rozpoznać charakterystyczne cytaty biblijne i powiązać je z konkretnym motywem; hierarchizować i syntetyzować informacje; rozpoznać zależności kompozycyjne pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu; rozpoznać charakterystyczne cechy języka i stylu tekstu; wnioskować na podstawie zebranych informacji; motyw topos I 19, 21 III 26, 27 II 17, 18, 19, 24 II 17, 18, 19, 22, 24 13

dokument historyczny 15. Człowiek z gnoju Hiob Biblia w świecie poetyckim Tadeusza Nowaka Nawiązania do biblijnych toposów i motywów w literaturze współczesnej 16. Wyznania, których nie chcą wymówić usta. Symbolika chrześcijańska a świat starożytnych Rzymian Starcie rzeczywistości chrześcijańskiej i przedchrześcijańs kiego Rzymu w Quo vadis Henryka Sienkiewicza 17. Poczynają powstawać jakieś nowe uczucia Powieść o narodzinach miłości T. Nowak Psalm nad śnieg bielszy s. 60), Psalm o chorych nogach s. 63); Psalm 51 s. 62); El Greco Zmartwychwstanie s. 61); podręczniku, s. 64 66; H. Sienkiewicz Quo vadis s. 66 68 oraz całość powieści); A. Carracci Domine, quo vadis? s. 65); H. Sienkiewicz Quo vadis s. 70 73 oraz całość powieści); H. Siemiradzki Za przykładem bogów s. 70); Omówienie sposobów i funkcji przekształcania tradycji biblijnej w wierszu T. Nowaka Scharakteryzowa nie świata przedstawionego powieści H. Sienkiewicza Omówienie dwóch koncepcji miłości przedstawionych w powieści H. Sienkiewicza wskazać aluzje i nawiązania biblijne w Psalmie nad śnieg bielszym; odszukać i nazwać środki językowe budujące stylizację biblijną w Psalmie nad śnieg bielszym; wyjaśnić, na czym polega reinterpretacja psalmu biblijnego w wierszu; objaśnić genezę powieści; opowiedzieć i nazwać główne wątki powieści; wskazać w utworze cechy gatunkowe powieści historycznej; rozróżnić bohaterów historycznych i fikcyjnych, reprezentantów świata rzymskiego i chrześcijańskiego; opowiedzieć dzieje miłości przedstawionej w powieści; Winicjusza i Ligię; wskazać przyczyny przemiany duchowej Winicjusza; samodzielnie zinterpretować Psalm o chorych nogach, odczytując obecne w nim przekształcenia tradycji biblijnej; świat rzymski i chrześcijański, odwołując się do kreacji bohaterów powieściowych; określić funkcję kontrastu jako zasady rządzącej kreacją świata przedstawionego w powieści; powiązać wątek miłosny z wymową powieści (moralne zwycięstwo chrześcijaństwa); zanalizować zastosowane w powieści sposoby budowania nastroju w scenach stylizacja biblijna archaizm reinterpretacja powieść historyczna amor profanus amor caritas I 22 II 29, 30, 33, 39 R I 6, 14 R II 1, 2, 9 I 18, 19 II 25, 26, 32, 35, 38 I 18, 19 II 25, 31, 36 14

Starcie rzeczywistości chrześcijańskiej i przedchrześcijańs kiego Rzymu w Quo vadis Henryka Sienkiewicza 18. Koniec i początek. Refleksja historiozoficzna w obrazach śmierci św. Piotra i Petroniusza Starcie rzeczywistości chrześcijańskiej i przedchrześcijańs kiego Rzymu w Quo vadis Henryka Sienkiewicza 19. Pięć kroków do sukcesu jak napisać wypracowanie maturalne 20. 21. Literatura i jej klasyfikacje Swoistość literatury jako H. Sienkiewicz Quo vadis s. 75 77 oraz całość powieści); T. Couture Rzymianie w czasach upadku s. 74); podręczniku, s. 78 80; podręczniku, s. 82 85; Homer Odyseja s. 85 Omówienie filozofii dziejów wpisanej w powieść H. Sienkiewicza Poznanie zasad pracy nad wypracowaniem typu maturalnego Powtórzenie i usystematyzowa nie wiadomości o rodzajach i gatunkach według podanych kryteriów porównać dwa obrazy śmierci przedstawione w powieści; zaprezentować utwór jako powieść o starciu dwóch cywilizacji; objaśnić tytuł utworu w kontekście zaprezentowanej w nim koncepcji historiozoficznej; miłosnych; wskazać i nazwać środki językowe służące gloryfikacji postaci; powiązać koncepcję historiozoficzną powieści z poglądami św. Augustyna; wymienić etapy pracy poprawić błędy nad wypowiedzią pisemną; językowe, stylistyczne i objaśnić zasady kompozycyjne we dotyczące planowania, komponowania, redagowania fragmencie dłuższej wypowiedzi pisemnej; i adiustacji wypracowania; zredagować plan typowego wypracowania (w odniesieniu do tekstów/ fragmentów tekstów literackich); LITERATURA GREKÓW I RZYMIAN wymienić cechy swoiste wyjaśnić istotę opozycji literatury; literatura retoryka oraz odróżnić rodzaj od poezja proza; gatunku literackiego; wskazać cechy każdy rodzajowe w wybranym gloryfikacja historiozofia monolog wewnętrzny literatura epika liryka dramat narrator podmiot I 18, 19 II 28, 29, 43, 44, 46 I 32, 33, 34, 35 III 26, 27, 29 I 20, 21, 22 II 27 15

dziedziny sztuki i rodzaju piśmiennictwa 22. Literatura starożytnych Greków i Rzymian Idea naśladowania natury w sztuce starożytnej 23. Wiem, że nic nie wiem Filozofia grecka Inne teksty kultury 86); Safona [wierz mi ] s. 86); tablica chronologiczna, s. 8 9; podręczniku, s. 87 89; podręczniku, s. 90 91; Platon Obrona Sokratesa s. 91 92); J.-L. David Śmierć Sokratesa s. 92); Platon Obrona Sokratesa; literackich Poznanie ram czasowych i głównych cech literatury antycznej Scharakteryzowa nie zadań filozofii jako dziedziny ludzkiej myśli z trzech rodzajów literackich; nazwać podmiot mówiący charakterystyczny dla każdego z trzech rodzajów literackich; określić czas trwania epoki starożytnej; objaśnić, na czym polegała antyczna idea naśladownictwa; wymienić najważniejsze tematy literatury antycznej; objaśnić, co jest istotą filozofii, odwołując się do omawianego tekstu; posługiwać się w swojej wypowiedzi nazwami wartości (dobro, prawda, mądrość, cnota); skomentować wybrane myśli greckich filozofów, wskazując na wartości, które się w nich ujawniają; sytuację nadawczo-odbiorczą w tekście; rozpoznać w utworze środki językowe służące perswazji; tekście literackim; posługiwać się biegle terminologią teoretycznoliteracką dotyczącą klasyfikacji rodzajowej i gatunkowej; cztery okresy literatury starożytnej; wymienić nazwiska najważniejszych twórców literatury antycznej oraz określić tematykę ich utworów; objaśnić różnice między filozofią a mitologią; wymienić nazwiska najważniejszych greckich filozofów oraz określić ich poglądy; omówić światopogląd Sokratesa; liryczny osoby dramatu rodzaj literacki gatunek literacki synkretyzm poezja proza antyk greckorzymski poezja tyrtejska filozofia etyka I 27, 28 I 28 II 17, 18, 24 R I 12 24. Pieśń od Muz Helikońskich zacznijmy Mitologiczna wizja świata Hezjod Teogonia s. 95); N. Poussin Parnas s. 96); Scharakteryzowa nie mitologicznej wizji świata, bogów i człowieka kreację podmiotu mówiącego; opisać Muzy; odszukać w tekście personifikację; wskazać epickie cechy dzieła; określić relację między człowiekiem a bogami przedstawioną w dziele; mit teogonia epos religijny politeizm personifikacja I 20, 22 II 26, 28, 30, 38, 41 16

25. Klasyczne piękno Apollo Sauroktonos Praksytelesa Inne teksty kultury Nawiązania do mitologicznych oraz antycznych toposów i motywów w literaturze i sztuce współczesnej podręczniku, s. 97 98; Praksyteles Apollo zabijający jaszczurkę (Sauroktonos) s. 99); Poliklet Doryforos s. 98); J. Pasierb Sauroktonos s. 100); Opisanie posągu Apolla jako wzorowego przykładu sztuki antycznej Określenie relacji pomiędzy rzeźbiarskim a literackim przedstawieniem tego samego motywu opisać postać boga oraz sytuację przedstawioną przez rzeźbiarza; określić proporcje ciała postaci; wskazać, jak została przedstawiona boskość wyrzeźbionej postaci; wskazać w wierszu nawiązania do dzieła rzeźbiarskiego; określić funkcję motta i tytułu wiersza; sytuację liryczną w wierszu; objaśnić symbolikę jaszczurki oraz określić funkcje wykorzystanego motywu w dziele rzeźbiarskim; zastosowane w rzeźbie środki służące wyrażaniu emocji i prezentacji postaci; zaproponować i uzasadnić własną interpretację tekstu poetyckiego; kanon proporcja symetria kontrapost I 24, 26 II 28 R II 12 II 26, 29, 34, 41 26. Apollo między mrokiem a światłem. Wina i oczy-szczenie w kultu-rze greckiej Bohaterowie greckiej mitologii jako archetypy ludzkich postaw i zachowań 27. Tak wielki był jej smutek Cierpienie w mitologii greckiej. Bohaterowie greckiej mitologii jako archetypy ludzkich postaw Z. Kubiak Apollo między mrokiem a światłem s. 101 103); G. Moreau Apollo i Boreasz s. 102); podręczniku, s. 104 107; Do Demeter s. 106); L. Giordano Porwanie Prozerpiny s. 105); Poznanie świata wartości antycznej Grecji Interpretacja archetypicznego sensu mitu o Demeter i Korze opowiedzieć dzieje boga; wykazać niejednoznaczność mitologicznego wizerunku boga, odwołując się również do dzieła malarskiego; pojmowanie sprawiedliwości w starożytnych Atenach; opowiedzieć historię Demeter i Kory; obie bohaterki przedstawione w hymnie, zwracając uwagę na przeżywane przez nie emocje; wskazać sensy dosłowne i symboliczne mitu; wskazać związki pomiędzy religią starożytnych a ich prawodawstwem; określić hierarchię wartości społeczeństwa starożytnej Grecji; samodzielnie zinterpretować dowolną historię mitologiczną, wskazując na jej archetypiczny charakter; wskazać w hymnie i nazwać środki językowe służące wyrażaniu emocji postaci; misterium archetyp II 17, 18, 19, 24 II 27, 28, 30, 31, 42 R I 6, 7 R II 1, 5 17

i zachowań. 28. Na ścieżce do Hadesu Miłość i śmierć w mitologii greckiej Nawiązania do mitologicznych oraz antycznych toposów i motywów w literaturze i sztuce współczesnej 29. W śmierć nie odejdę bez sławy Wojna i walka w eposie bohaterskim Heroizm i codzienność w eposie homeryckim 30. Można to było podziwiać Epicki obraz starożytnego świata Heroizm i codzienność w eposie homeryckim podręczniku, s. 108 111; J. Kaczmarski Przechadzka z Orfeuszem s. 108 109); P.-A.-J. Dagnan Bouveret Lament Orfeusza s. 109); O. Tokarczuk Posłowie do Anny In w grobowcach świata s. 112); podręczniku, s. 113 115; Homer Iliada s. 115 116); Filoksenos Bitwa pod Issos s. 114); Homer Iliada s. 118 119); Grający na flecie, malowidło grobowe s. 120); Opisanie funkcjonowania mitu orfickiego w kulturze Poznanie cech gatunkowych eposu Zbadanie, w jaki sposób literatura grecka odzwierciedla rzeczywistość opowiedzieć mit orficki; objaśnić, na czym polegał rytualny charakter mitu; wskazać w wierszu aluzje i nawiązania do historii mitologicznej; obraz piekła przedstawiony w wierszu; określić autora, czas powstania i przynależność gatunkową tekstu; objaśnić tytuł eposu; Achillesa i Hektora jako bohaterów heroicznych; wskazać najważniejsze cechy gatunkowe eposu dotyczące tematu, kreacji bohaterów, typu narracji i stylu; wypisać sceny przedstawione na tarczy Achillesa; wskazać w tekście epitety i określić ich funkcję; przywołać różne przykłady nawiązań do mitu orfickiego w literaturze, sztukach plastycznych i muzyce; określić egzystencjalny sens mitu o zejściu do podziemi, odwołując się do przykładów z różnych kultur; wskazać najważniejsze wydarzenia w eposie; sposób prowadzenia narracji; samodzielnie przeanalizować porównanie homeryckie, wskazując na jego funkcję w utworze; rzeczywistość antycznej Grecji, odwołując się do tekstu; wyjaśnić, na czym polega idea naśladownictwa zrealizowana w utworze; mit orficki II 25, 29, 33, 34 R I 6 R II 1, 2 epos rycerski heksametr inwokacja heroizm porównania patos epitet mimesis I 18, 19, 20, 22, 23 II 27, 30, 32, 35, 38 I 18, 22, 26, 27 II 41, 42 R II 9 18

Idea naśladowania natury w sztuce starożytnej 31. Okrutne fortele Kirki. Baśniowy świat eposu Heroizm i codzienność w eposie homeryckim 32. Homer jako wychowawca. Rola poezji w antycznej Grecji Dydaktyczna i formacyjna funkcja literatury antycznej 33. Uosobienie przewrotności losu. Tragedia grecka bohater tragiczny i jego tragizm Koncepcja ludzkiego losu i etos w tragedii antycznej 34. Życie wasze to cień cienia Koncepcja losu ludzkiego w tragedii antycznej podręczniku, s. 120 125; Homer Odyseja s. 121 123); Atak Lajstrygonów na statki Odysa, fresk s. 122); W. Jaeger Homer jako wychowawca s. 126 127); podręczniku, s. 128 129; J. Misiewicz Tragedia attycka s. 129 131); teatr w Epidauros s. 130); podręczniku, s. 132; Sofokles Król Edyp s. 133 oraz całość dramatu); Charakterystyka fantastyki w Odysei jako jednej z konwencji literackich Umiejętność czytania ze zrozumieniem wypowiedzi popularnonauko wej Poznanie genezy i budowy tragedii antycznej Scharakteryzowa nie antycznej koncepcji ludzkiego losu określić autora, czas powstania, temat i przynależność gatunkową tekstu; wyjaśnić różnicę między fikcją a fantastyką; wskazać w tekście fantastyczne elementy świata przedstawionego; odczytać sens zdań i akapitów; sformułować tezę i argumenty na rzecz tezy; zdefiniować pojęcia zastosowane w tekście; wskazać źródło tragedii antycznej w obrzędach religijnych; wskazać cechy gatunkowe tragedii; objaśnić, jakie funkcje pełni dialog w tragedii; nazwać cel tragedii greckiej; opowiedzieć dzieje Edypa przedstawione w micie tebańskim i tragedii; określić czas i miejsce akcji dramatu; porównać sposób kreacji bohaterów eposu rycerskiego i fantastycznego; dostrzec w utworze realizację toposu życia jako wędrówki; porównać sposób kreacji rzeczywistości fantastycznej w dziele literackim i malarskim; hierarchizować i syntetyzować informacje; rozpoznać zależności kompozycyjne pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu; wymienić elementy kompozycyjne tragedii oraz określić ich funkcje; budowę greckiego amfiteatru; porównać koncepcję ludzkiego losu w tragedii i biblijnej Księdze Eklezjasty; sformułować prawdy fantastyka retrospekcja cudowność epicka epitet stały homo viator I 18, 22 II 25, 26, 28, 36, 40 paideia II 17, 18, 19, 24 tragedia katharsis akcja kompozycja I 20, 23, 27 II 17, 18, 24 R II 5 fatum I 18 II 35, 42, 44, 45, 46 19

Koncepcja ludzkiego losu i etos w tragedii antycznej 35. Ty sam sobie zatratą Wybór i wina w tragedii greckiej Koncepcja ludzkiego losu i etos w tragedii antycznej 36. Więc wiedząc, zmilkniesz? Mowa zamiast milczenia język jako akt komunikacji Elementy aktu komunikacji językowej Najważniejsze funkcje komunikatów językowych 37. Słowa twe na wiatr ulecą Porozumienie A. Kokular Edyp i Antygona s. 134); Sofokles Król Edyp s. 136 139 oraz całość dramatu); G. Moreau Edyp i Sfinks s. 138 139); podręczniku, s. 142 143; Sofokles Król Edyp s. 136 139); podręczniku, s. 144 146; Określenie istoty tragizmu Edypa Wyjaśnienie, na czym polega specyfika komunikacji językowej Sformułowanie zasad sprzyjających określić winy Edypa; wskazać wpływ przeznaczenia na losy bohatera; określić sytuację wypowiedzi w omawianym fragmencie dramatu; Edypa, odwołując się do fragmentów tragedii; wskazać cechy Edypa jako bohatera tragicznego; objaśnić różnicę między komunikacją werbalną a pozawerbalną; wskazać sześć najważniejszych elementów aktu komunikacji językowej w dowolnym komunikacie; rozpoznać funkcję informatywną, ekspresywną i impresywną w omawianym tekście; odróżnić monolog od dialogu oraz tezę od hipotezy; o ludzkim losie wyrażone w pieśni chóru; wskazać psychologiczne powody braku akceptacji przez Edypa zarzutów Tyrezjasza; rozstrzygnąć, czy bohatera należy uznać za winnego, czy niewinnego, odwołując się do tekstu J. Misiewicza (lekcja 33.) i poznanych pojęć; sześć najważniejszych funkcji komunikatów językowych; wskazać środki językowe, za pomocą których jest realizowana w dialogu Edypa i Terezjasza funkcja impresywna i ekspresywna; określić powody nieporozumienia w rozmowie Edypa i ironia tragiczna tragizm wina tragiczna hybris nieświadomość świadomość wyparcie akt mowy nadawca odbiorca kontekst komunikat kod kontakt funkcja ekspresywna funkcja impresywna funkcja informatywna funkcja poetycka funkcja metajęzykowa funkcja fatyczna komunikacja werbalna komunikacja pozawerbalna monolog dialog polilog I 18, 19, 23 II 26, 42, 44, 45 I 9, 10 II 11, 12 I R 2 II 11, 13 20

21 i nieporozumienie w języku Warunki skuteczności komunikacji językowej 38. Bóg wielki, mocny, wiecznie młody Religijny charakter Króla Edypa Koncepcja ludzkiego losu i etos w tragedii antycznej 39. Furia i wrzask Współczesna bliskość antyku Nawiązania do mitologicznych oraz antycznych toposów i motywów w literaturze i sztuce współczesnej 40. Odważ się być mądrym. Horacy wychowawca Sofokles Król Edyp s. 136 139); Sofokles Król Edyp s. 147 oraz całość dramatu); W. Lengauer Gardzienickie gesty (podręcznik s. 149 151); porozumieniu w komunikacji językowej Opisanie związków pomiędzy literaturą a sferą sacrum w tragedii antycznej Umiejętność czytania ze zrozumieniem wypowiedzi naukowej określić intencje rozmówców omawianego dialogu; wymienić reguły skutecznej komunikacji; ludzi i bogów na podstawie pieśni chóru; opisać relacje między ludźmi a bogami przedstawione w pieśni chóru; wykazać sakralny i moralistyczny charakter tragedii antycznej; odczytać sens zdań i akapitów; sformułować tezę i argumenty na rzecz tezy; hierarchizować i syntetyzować informacje; Tyrezjasza; zbudować wypowiedź respektującą reguły skutecznej komunikacji; wskazać podobieństwa między starotestamentowymi normami religijnymi a nakazami wyrażonymi w pieśni chóru; uzasadnić, która z koncepcji religijnych (politeizm czy monoteizm) przejawia się w omawianym tekście; rozpoznać charakterystyczne cechy języka i stylu tekstu; wnioskować na podstawie zebranych informacji; stychomytia prawda fałsz teza hipoteza pytanie profanum sacrum II 26, 40, 42, 44, 45 R II 1, 5 oralność II 17, 18, 19, 22, 24 Scharakteryzowa odtworzyć i ocenić pieśń podręczniku, s. 153 155; nie Horacjańskiego kreację podmiotu lirycznego i adresata w omawianych hierarchię wartości starożytnego Rzymu; alegoria etos Horacy Ojczyzna modelu pieśniach; zabrać głos w dyskusji patriotyzm Dydaktyczna okrętem patriotyzmu wskazać w pieśni i na temat uniwersalności i formacyjna funkcja literatury s. 154), Do młodzieży s. 155); zinterpretować poetycki obraz alegoryczny; nakazów etycznych w poezji Horacego; antycznej nazwać cechy patrioty opisanego w pieśni; 41. Czemu wędrujemy Omówienie wskazać w pieśniach stoicyzm I 18, 19, 22 I 18, 19, 31 II 25, 26, 28, 35, 45 III 1, 18, 20

wiecznie? Horacy filozofujący poeta Życie godne i szczęśliwe w pieśniach Horacego 42. Podam do lotu wysokie skrzydła Horacy poeta natchniony Refleksja metapoetycka w liryce Horacego 43. Wędrówka przez motywy i symbole antyczne 44. Lekko trącam struny zabawa z tradycją antyczną Nawiązania do mitologicznych podręczniku, s. 156 158; Horacy Pieśń zimowa s. 157), Do Mecenasa s. 158 159), Do Pompejusza Grosfusa s. 160); mapa cesarstwa rzymskiego s. 163); Horacy Poeta ptak s. 162); podręczniku, s. 164 167; A. Bocklin Cisza morska s. 167); Anakreont Śniadanie, Bój z Erosem, Eros w pułapce s. 168); K.I. Gałczyński O wróbelku filozofii życiowej Horacego Scharakteryzowa nie Horacjańskiej koncepcji poety i poezji Synteza wiadomości na temat literatury antycznej Wskazanie podobieństw formalnych i myślowych między antycznymi kreację podmiotu lirycznego i adresata w omawianych pieśniach; sformułować zalecenia, jak żyć szczęśliwie na podstawie analizowanych tekstów; objaśnić zasady etyczne stoicyzmu i epikureizmu z odwołaniami do analizowanych tekstów; wykorzystać kontekst biograficzny do interpretacji pieśni; objaśnić, z czego wynika przekonanie podmiotu lirycznego o nieśmiertelności własnych dokonań; wskazać w wierszu realizację motywu lotu i przemiany; odczytać znaczenie aluzji mitologicznej zastosowanej w wierszu; wymienić i omówić najważniejsze motywy i toposy literatury starożytnej oraz wskazać ich realizację w konkretnych tekstach literackich; odczytać znaczenie najważniejszych symboli antycznych; określić nastrój i tematykę omawianych wierszy; wyodrębnić i zinterpretować puentę; wskazać nawiązania do obecność motywów żeglugi, biesiady i Fortuny oraz objaśnić ich funkcje; powiązać nazwiska filozofów z reprezentowanym przez nich kierunkiem filozoficznym; określić znaczenie motywu lotu i przemiany dla struktury artystycznej utworu; wskazać podobieństwa i różnice między utworem Horacego a fragmentem pieśni J. Kochanowskiego; sporządzić uporządkowaną notatkę, syntetyzującą wiedzę na temat literatury antycznej; wykazać podobieństwo leksykalne i kompozycyjne między anakreontykami a wierszem współczesnym; aurea mediocritas epikureizm carpe diem topos liryka refleksyjna szał poetycki wieszcz non omnis moriar utwór metapoetycki epigramat puenta anakreontyk II 25, 26, 34, 42 R II 5 I 18, 19, 28 II 25, 26, 28 III 14 R II 5, 9, 11 I 19, 21 III 26, 27 I 19 II 25, 29, 39, 40 22

oraz antycznych toposów i motywów w literaturze i sztuce współczesnej 45. Pięć kroków do sukcesu jak przygotować prezentację ustną 46. Kultura i literatura starożytna propozycje prezentacji 47. Tysiąc lat kultury średniowiecza Przemiany w średniowieczny m światopoglądzie i duchowości 48. Wszystko jest dobre Filozofia średniowieczna s. 169) podręczniku, s. 170 172; tematy prezentacji s. 172); tablica chronologiczna, s. 174 175; podręczniku, s. 176 179; J. Fouquet, ilustracja rękopisu (podręcznik s. 178); podręczniku, s. 179 180; św. Augustyn anakreontykami a współczesną miniaturą poetycką Poznanie zasad pracy nad prezentacją ustną Przygotowanie prezentacji ustnej na wybrany temat dotyczący Biblii i/ lub literatury antycznej Określenie ram czasowych i najważniejszych cech epoki Przedstawienie średniowiecznej koncepcji Boga jako przyczyny myśli filozoficznej antyku w wierszu współczesnym; wymienić etapy pracy nad prezentacją ustną; objaśnić zasady dotyczące wyboru tematu, doboru bibliografii, gromadzenia, przetwarzania i selekcji informacji oraz przygotowania wystąpienia; samodzielnie wybrać temat prezentacji i zgromadzić materiał umożliwiający realizację tematu; na podstawie zgromadzonego materiału sformułować tezę, dobrać argumenty i wyciągnąć wnioski; przywołać właściwe konteksty interpretacyjne; ŚREDNIOWIECZE określić czas trwania epoki; objaśnić nazwę epoki; wskazać rolę chrześcijaństwa dla tworzenia się kultury średniowiecza; wyodrębnić tezę postawioną przez św. Augustyna; stwierdzić, jaka ocena zredagować plan typowej prezentacji (określić tezę, argumenty i wnioski); przy przygotowywaniu prezentacji wykorzystać samodzielnie dobraną bibliografią przedmiotową; posługiwać się biegle terminologią teoretycznoi historycznoliteracką; objaśnić, z czego wynikała i na czym polegała średniowieczna zasada uniwersalizmu; wskazać argumenty św. Augustyna dowodzące nieistnienia zła w świecie; porównać poglądy na średniowiecze uniwersalizm patrystyka scholastyka uniwersalia teodycea I 12, 13a, 32 III 26, 27, 29 III 1, 2, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 21, 23, 25 R III 2, 3 I 27, 28 I 28 II 17, 18, 24 R I 12 23

Przemiany w średniowieczny m światopoglądzie i duchowości 49. W świecie znaków Znak językowy na tle innych rodzajów znaków 50. Gaude, Mater Polonia. Hymn pierwszego polskiego poety Realizacje idei ad maiorem Dei gloriam w literaturze średniowiecza 51. Pieśń ojczysta Bogurodzica Realizacje idei ad Wyznania s. 181 182); B. Gozzoli Życie św. Augustyna s. 181); podręczniku, s. 183 185; witraż katedry w Kolonii s. 185); podręczniku, s. 186 189; Wincenty z Kielczy Hymn do świętego Stanisława s. 187 188); Wincenty zwany Kadłubkiem Kronika polska s. 189 190); podręczniku, s. 192 193; Bogurodzica dobra w świecie Poznanie klasyfikacji znaków Wskazanie w hymnie syntezy wątków religijnych i patriotycznych Analiza różnych sposobów przedstawienia śmierci św. Stanisława Interpretacja Bogurodzicy jako pieśni wyrażającej idee Boga i świata wyłania się z tekstu filozoficznego; zdefiniować pojęcie znaku; objaśnić istotę znaku językowego; wskazać znak ikonograficzny i symbol w materiale ikonograficznym; zaklasyfikować podany znak do odpowiedniego typu; przedstawić biografię świętego opisaną w hymnie; określić zasługi świętego dla Boga i ludzi; wskazać cechy gatunkowe hymnu w omawianym utworze; wyróżnić części kompozycyjne hymnu; wskazać podstawę porównania hymnu oraz fragmentu kroniki; odszukać w tekście alegorię i określić jej funkcję; porównać sposoby przedstawienia męczeństwa św. Stanisława, wskazując na różnice rodzajowe między tekstami; kreację podmiotu lirycznego i adresatów w pieśni oraz określić relacje między nimi; temat dobra reprezentowane przez Sokratesa i św. Augustyna; odróżnić znak umowny od symptomu oraz znak symboliczny od ikonicznego; podać własne przykłady różnych typów znaków; wyróżnić w tekście zwroty do różnych adresatów i określić ich funkcje; objaśnić przyczynę połączenia w hymnie wątków religijnych i patriotycznych; ustalić samodzielnie kryteria porównania hymnu oraz fragmentu kroniki; wymienić dogmaty wiary przedstawione w tekście; udowodnić symetrię semiotyka semantyka znak znak umowny symptom znak symboliczny znak ikoniczny znak językowy mowa ciała I 1a II 1 hymn I 23 II 26, 27, 38, 43, 45 alegoria antyteza pieśń religijna pośrednictwo teocentryzm hierarchizm II 40 R II 3, 11 I 18, 19, 22 II 25, 26, 27, 35, 42, 46 24

25 maiorem Dei gloriam w literaturze średniowiecza 52. Sztuka romańska i Bogurodzica Realizacje idei ad maiorem Dei gloriam w literaturze średniowiecza 53. A na świecie zbożny pobyt Trwałość i zmiana języka w dziejach Pochodzenie polszczyzny Rodzina językowa języków słowiańskich Najważniejsze zmiany w polskim systemie językowym w zakresie fonetyki, fleksji, leksyki i składni s. 191); ikona Deesis s. 193); podręczniku, s. 194 196; Bogurodzica s. 191); ikona Deesis s. 193); kościół św. Piotra w Kruszwicy s. 195); Madonna z Dzieciątkiem s. 196); Maryja z Dzieciątkiem s. 196); podręczniku, s. 197 199; Bogurodzica s. 191); religijne epoki ustalić hierarchię osób wpisaną w utwór; dostrzec różnice w postrzeganiu w pieśni życia doczesnego i wiecznego; Omówienie wskazać podstawę związków porównania Bogurodzicy i między malarskiego przedstawienia Bogurodzicą a deesis; romańskimi omówić i porównać dziełami sztuki realizację średniowiecznej idei wstawiennictwa w dziele literackim i malarskim; Dostrzeżenie różnic między staropolszczyzną a polszczyzną współczesną wskazać archaizmy występujące w Bogurodzicy; umiejscowić polszczyznę w grupie języków słowiańskich; budowy obu zwrotek utworu; wskazać średniowieczną symbolikę liczb w Bogurodzicy; określić typ archaizmu; zanalizować budowę słowotwórczą i fleksyjną wybranych archaizmów; podać własny przykład neosemantyzmu i archaizmu leksykalnego; deesis styl romański portal iluminacja archaizm neologizm neosemantyzm I 24, 26, 27, 28 II 41 R II 12 54. Język jako system Poznanie objaśnić, na czym polega system znaków I 1b, c, 2a, b, 3a, b I 15 II 14

znaków Cechy charakterystyczne języka jako systemu znaków Podsystemy języka 55. Gotyk piękno uduchowione i pełne emocji Przemiany w średniowieczny m światopoglądzie i duchowości 56. Dualizm wyobrażeń Symbolika przestrzeni w średniowieczu Inne teksty kultury 57. Pełna smutku i żałości Liryzm i dramatyzm planktu średniowiecznego podręczniku, s. 199 201; [Ach, miłość ] s. 201); podręczniku, s. 202 206; zamek w Malborku s. 203); Wit Stwosz, ołtarz główny s. 206); J. van Eyck Zaślubiny Arnolfinich s. 207); J. Przyboś, Widzenie katedry w Chartres s. 204 205); katedra w Chartres s. 204); A. Guriewicz Kategorie kultury średniowiecznej s. 207 210); Święta rozmowa s. 210); Posłuchajcie, bracia miła s. 212 213); R. van der Weyden Zdjęcie z krzyża wzajemnych zależności między poszczególnymi podsystemami języka Scharakteryzowa nie gotyku jako stylu w sztuce średniowiecznej Interpretacja wiersza Przybosia jako przekładu intersemiotyczne go Umiejętność czytania ze zrozumieniem wypowiedzi popularnonauko wej Przedstawienie wizerunku Maryi jako cierpiącej matki systemowy charakter języka; podzielić wyraz na głoski i sylaby; określić typ wypowiedzenia; opisać cechy architektury gotyckiej, odwołując się do wybranego przykładu; porównać styl romański i gotycki w architekturze, rzeźbie i malarstwie; określić sytuację liryczną; opisać katedrę przedstawioną w wierszu; wskazać w wierszu środki językowe służące wyrażaniu emocji; odczytać sens zdań i akapitów; sformułować tezę i argumenty na rzecz tezy; zdefiniować pojęcia zastosowane w tekście; opowiedzieć zdarzenia opisane w wierszu; kreację podmiotu lirycznego i adresatów w utworze oraz podsystemy języka; wyróżnić w formie wyrazowej rdzeń i formant oraz temat i końcówkę fleksyjną; wymienić przykłady dzieł gotyckich w Polsce i Europie; zastosować w opisie dzieł sztuki terminologię charakterystyczną dla sztuk plastycznych; omówić rolę koloru i przestrzeni w utworze; hierarchizować i syntetyzować informacje; rozpoznać zależności kompozycyjne pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu; wskazać w wierszu kontrasty i określić ich funkcję; wskazać w wierszu środki językowe służące fonetyka leksyka słowotwórstwo fleksja składnia gotyk łuk ostry witraż rozeta lament (plankt) apokryf liryzm oksymoron kontrast II 2 I 24, 26, 27 I 28 II 29, 41 R II 12 II 17, 18, 19, 24 I 18, 19, 22 II 25, 26, 27, 35, 42, 46 26