EKSPERTA PORADY JAK PRACOWAĆ Z POMOCĄ Scenariusz zajęd z wykorzystaniem pomocy Pamiętnik mojego humoru (kod: 199076) Pomoc: Dla prawidłowego funkcjonowania poznawczego i emocjonalnego dziecka bardzo ważna jest umiejętnośd odreagowywania przez nie codziennych wydarzeo. Zarówno wydarzenia pozytywne, jak i negatywne wywołują w dziecku różnorodne emocje, które powinny zostad wyrażone. Pamiętnik mojego humoru przeznaczony jest dla dzieci w wieku 5-7 lat, wykonany został w formie 30-kartkowego zeszytu o formacie A-4, tak by dziecko mogło go używad przez miesiąc. Na każdej stronie narysowane zostało koło podzielone na 12 kawałków, dziecko może wybrad nazwę dla koła (tort, pizza) zadaniem dziecka jest przypomnied sobie wydarzenia z danego dnia, pomyśled jakie uczucia się z nimi wiązały (radośd, smutek, złośd, strach) i kolorami zaznaczyd je (pokolorowad) na kole-torcie/pizzy, używając symboli kolorystycznych (np. kolor zielony radośd, kolor niebieski smutek, kolor czerwony złośd, kolor żółty strach). Każdego dnia dziecko koloruje swoją pizzę/tort humoru i może dodatkowo wykonad rysunek co ważnego mnie dziś spotkało. Temat zajęd: Jak mogę wyrażad swoje emocje zaczynam prowadzid pamiętnik humoru? Cele: Nauka rozpoznawania i nazywania podstawowych emocji. Pomoc w odreagowywaniu emocji. Uświadamianie, że każdy w dniu przeżywa różnorodne emocje, że mamy wpływ na to, jaki mamy nastrój ( co możesz zrobid żeby twoja pizza była mniej ostra? ).
Zachęcanie do rozmowy o emocjach dzieci, które nie potrafią mówid o nich wprost (np. Czemu Twoja pizza ma tyle papryki czerwonej/czemu Twój tort ma tyle czerwonego kremu ). Zwiększanie u dzieci zdolności empatii. Czas: ok. 30 min. Zajęcia mogą byd prowadzone w kontakcie indywidualnym lub w grupie. Przebieg zajęd: 1. Polecenie dla grupy dzieci: Otwórzcie swoje pamiętniki na nowej stronie, przypomnijcie sobie wydarzenia z dzisiejszego dnia, które wywołały waszą radośd, sprawiły, że dobrze się czuliście, byliście uśmiechnięci, zadowoleni. Weźcie zieloną kredkę i zamalujcie jeden z kawałków koła, jeżeli ktoś pamięta więcej wydarzeo radosnych niech zamaluje dwa lub trzy kawałki. A teraz przypomnijcie sobie zdarzenia, które was zasmuciły, sprawiły, że było wam przykro, chciało wam się płakad. Weźcie niebieską kredkę i zamalujcie na kole jeden z kawałków na niebiesko, jeśli ktoś pamięta więcej smutnych wydarzeo niech zamaluje dwa lub trzy kawałki. A teraz przypomnijcie sobie wydarzenia, które was rozzłościły, spowodowały, że chciało wam się krzyczed, coś zniszczyd. Weźcie czerwoną kredkę i zamalujcie jeden z kawałków koła, jeżeli ktoś pamięta więcej wydarzeo, które go zdenerwowały niech zamaluje dwa lub trzy kawałki. A teraz przypomnijcie sobie sytuacje, w których czegoś się baliście, mieliście się ochotę schowad albo uciec. Weźcie żółtą kredkę i zamalujcie jeden z kawałków koła, jeżeli ktoś pamięta więcej sytuacji, w których się bał, niech zamaluje dwa lub trzy kawałki. Niektóre kawałki mogą zostad białe, jeśli nie macie pomysłu, jakim kolorem je zamalowad. Jeżeli komuś zabrakło kawałków, może je czarną kredką dorysowad. 2. Druga strona kartki przeznaczona jest na wykonanie rysunku p.t. najważniejsze wydarzenie dzisiejszego dnia (pozytywne lub negatywne). Polecenie dla grupy dzieci: Na drugiej stronie narysujcie najważniejsze wydarzenie z dzisiejszego dnia, może to byd zarówno wydarzenie, które sprawiło wam przyjemnośd, jak i wydarzenie, które was
rozzłościło, przestraszyło lub zasmuciło. Może to byd wydarzenie które dopiero nastąpi po wyjściu ze szkoły. 3. Podsumowanie. Na zakooczenie zajęd nauczyciel prosi, by każde dziecko dokooczyło zdanie: Ja. (dziecko wymienia swoje imię) każdego dnia mogę odczuwad różne emocje i mogę je narysowad w swoim pamiętniku. Psycholog kliniczny Agnieszka Wrzesiak EKSPERTA PORADY JAK PRACOWAĆ Z POMOCĄ Scenariusz zajęd z wykorzystaniem pomocy Misiowe humorki co czuje miś? (kod: 036067, 036116) Pomoc: MISIOWE HUMORKI - CO CZUJE MIŚ? cz. I Pomoc składa się z 4 misiów-pudełek (miś wesoły, miś smutny, miś przestraszony, miś zły) oraz 24 kart przedstawiających osoby, przedmioty lub sytuacje, które wywołują w dzieciach określone emocje. Zadaniem dziecka jest segregowanie kart do odpowiednich misiówpudełek, tak by treśd karty była zgodna z emocją misia. MISIOWE HUMORKI - CO CZUJE MIŚ? cz. II Druga częśd pomocy przeznaczonej do uczenia dzieci rozpoznawania i nazywania emocji, takich jak: nieśmiałośd, zazdrośd, obrażenie się oraz zadowolenie z siebie. Składa się z 4 misiów-pudełek oraz 32 kart przedstawiających osoby, przedmioty lub sytuacje, wywołujące w dzieciach powyższe emocje. Zadaniem dziecka jest segregowanie kart do
odpowiednich misiów-pudełek (by treśd karty była zgodna z emocją misia), opowiadanie historyjek (co się wydarzyło?). Temat zajęd: Co czuje miś? Przebieg zajęd nr 1: Cele: Nauka rozpoznawania i nazywania podstawowych emocji. Zwiększanie u dzieci zdolności empatii. Uczenie zasad dobrego zachowania. Rozwój umiejętności językowych. Stymulowanie rozwoju myślenia przyczynowo-skutkowego. Stymulowanie umiejętności segregowania. Czas: ok. 30 min. Zajęcia skierowane do dzieci od 2-3 r.ż., mogą byd prowadzone w kontakcie indywidualnym lub w 3-4-osobowych grupach. 1. Rozpoznawanie i nazywanie emocji: nauczyciel siedząc z dziedmi na dywanie wyjaśnia, wskazując dzieciom kolejne misiepudełka: zobaczcie, mam tu różne misie, ten miś jest wesoły, cieszy się, ten miś jest smutny, ten miś boi się, ten miś jest zły ; nauczyciel pokazuje dziecku karty: sprawdzimy, czemu misie tak się czują/mają takie miny, nauczyciel bierze jedną z kart np. tort ze świeczkami, wyjaśnia: tu jest tort ze świeczkami, miś ma urodziny jak się czuje miś? miś jest wesoły, uśmiecha się ; następnie wkłada kartę do misia-pudełka z uśmiechniętą buzią; nauczyciel bierze kolejną kartę np. ciemnośd: miś leży w łóżku, w pokoju jest ciemno jak się czuje miś? jeżeli dzieci udzielają poprawnej odpowiedzi (słownie lub poprzez włożenie karty do odpowiedniego pudełka) prowadzący potwierdza: tak, miś się boi ciemności ; przy błędnej odpowiedzi koryguje: miś boi się ciemności, włożymy kartę do misia, który się boi ; analogicznie postępuj się z kolejnymi kartami (nauczyciel podczas wyjaśniania dziecku, jaka sytuację przedstawiają kolejne karty może korzystad z opisu zamieszczonego w instrukcji).
2. Tropiciele. po rozłożeniu wszystkich kart nauczyciel proponuje dzieciom zabawę w tropicieli gdy dzieci mają zamknięte oczy nauczyciel ukrywa karty w różnych miejscach sali (tak by były trochę widoczne); dzieci otrzymują zadanie polegające na odnalezieniu kart pasujących do któregoś z czterech misiów, ale każde z dzieci ma szukad kart pasujących do innej emocji, np.: Jaś szuka wszystkie obrazków, które psują do misia smutnego, Zosia wszystkich obrazków, które pasują do misia rozzłoszczonego. 3. Tworzenie własnych kart. Nauczyciel pyta dzieci kolejno o jedną z omawianych emocji: kiedy ty jesteś wesoły/a? kiedy się smucisz? czego się boisz? kiedy jesteś zły/a? Każde dziecko otrzymuje karton i kredki, na którym ma narysowad siebie przeżywającego wskazaną emocję. 4. Podsumowanie. Na zakooczenie zajęd nauczyciel prosi, by każde dziecko zaprezentowało swój rysunek i dokooczyło zdanie: Ja. (dziecko wymienia swoje imię) jestem.. (dziecko wymienia narysowaną emocję), gdy.. Przebieg zajęd nr2: Cele: Dalsze rozwijanie umiejętności rozpoznawania i nazywania podstawowych emocji. Zwiększanie u dzieci świadomości własnych doznao emocjonalnych. Rozwijanie empatii. Rozwój umiejętności językowych. Stymulowanie rozwoju myślenia przyczynowo-skutkowego. Czas: 30 min.
1. Rozpoznawanie i nazywanie emocji: Nauczyciel siedząc z dziedmi na dywanie wyjaśnia, wskazując dzieciom kolejne misiepudełka: zobaczcie, mam tu różne misie, ten miś jest zadowolony, dumny z siebie, uśmiecha się, bo coś mu się udało ; wskazujemy dziecku kolejne pudełka: A tu miś jest zazdrosny (pudełko miś zazdrosny), tu wstydzi się (pudełko miś zawstydzony), a tu się obraził (pudełko miś obrażony). Nauczyciel prezentuje dzieciom karty: sprawdzimy, czemu misie tak się czują/mają takie miny. Nauczyciel bierze jedną z kart np. Wygrana w zawodach, wyjaśnia: Miś brał udział w zawodach sportowych, ale nie zdobył medalu, inne dzieci zdobyły medale, co czuje miś? miś jest zazdrosny. Nauczyciel wkłada kartę do pudełka misia zazdrosnego. Nauczyciel bierze kolejną kartę np. Rozdarte spodnie: Miś ma rozdarte spodenki, ale duża dziura, co czuje miś? : jeżeli dzieci udzielają poprawnej odpowiedzi (słownie lub poprzez włożenie karty do odpowiedniego pudełka) prowadzący potwierdza: tak, miś się wstydzi ; przy błędnej odpowiedzi lub wykonaniu korygujemy: miś się wstydzi, damy kartę misiowi, który wstydzi się. Analogicznie postępuje się z kolejnymi kartami, podczas wyjaśniania dziecku, jaka sytuację przedstawiają kolejne karty można korzystad z zamieszczonego na koocu instrukcji opisu; 2. Wymyślanie historii do wylosowanego obrazka: Każde z dzieci losuje jedną z kart, do której układa historyjkę co się zadaziało, że miś ma taką minę, nauczyciel może pomagad dziecku zadając pytania, np. Obiad (Miś nie chce zjeśd obiadu, woli się bawid. Co czuje miś?) Co mama ugotowała misiowi na obiad W co bawił się miś, gdy mama zawołała go na obiad? Miś musi przerwad zabawę, jak czuje się miś? Co miś chciałby zjeśd na obiad? 3. Tworzenie własnych kart. Nauczyciel zwraca się do dzieci: przypomnijcie sobie sytuację, w której czuliście się zazdrośni, zawstydzeni, obrażeni albo dumni z siebie Każde dziecko otrzymuje karton i kredki, na którym ma narysowad siebie przeżywającego którąś z czterech omawianych emocji. 4. Podsumowanie.
Na zakooczenie zajęd nauczyciel prosi, by każde dziecko zaprezentowało swój rysunek i dokooczyło zdanie: Ja. (dziecko wymienia swoje imię) jestem.. (dziecko wymienia narysowane emocję), gdy.. Psycholog kliniczny Agnieszka Wrzesiak EKSPERTA PORADY JAK PRACOWAĆ Z POMOCĄ Scenariusz zajęd z wykorzystaniem pomocy Worek do boksowania złości (kod: 101253) i Plansza do wytupywania złości (kod: 101254) Pomoc: Plansza do wytupywania złości oraz worek do boksowania złości są sposobami bezpiecznego odreagowywania złości stosując je pomagamy dziecku rozpoznad i nazwad odczuwane emocje, dajemy możliwośd wyrażenia uczud, a tym samym poradzenia sobie z nimi. Temat zajęd: Jak wyrzucad z głowy złości, by nikomu nie robid przykrości Cele: Pomoc w odreagowywaniu złości. Zachęcanie do rozmowy o trudnych emocjach dzieci, które nie potrafią mówid o nich wprost. Uświadamianie dzieciom konsekwencji wyrażania złości w niewłaściwy sposób.
Zwiększanie u dzieci zdolności empatii. Zwiększanie u dziecka poczucia bezpieczeostwa. Czas zajęd: ok. 45 min. Przebieg zajęd: 1. Nauczyciel, siedząc wraz z dziedmi w kręgu, proponuje rozmowę o złości. Wyjaśnia, że złośd jest odczuwana przez wszystkich ludzi, chociaż nie wszyscy tak samo ją wyrażają. Różne są też powody złości czasami złościmy się na siebie, czasami na innych, albo na sytuację, w której się znaleźliśmy. 2. Dzieci na oddzielnych karteczkach zapisują lub rysują, co je złości. Na jednej karteczce można zapisad/narysowad tylko jedną rzecz, przedmiot, zachowanie. Każde dziecko może wykorzystad tyle karteczek, ile potrzebuje. Następnie dzieci mają za zadanie włożyd wszystkie karteczki do wcześniej przygotowanej jednej małej koperty zabawa ma pokazad, że zbyt duża ilośd karteczek nie mieści się w kopercie, uszkadza ją tak jak zbyt duża ilośd złości w głowie psuje nam dobry humor. 3. Nauczyciel wyjaśnia dzieciom: Każdy z nas jest czasem zły; gdy jesteśmy źli trudno nam usiedzied w jednym miejscu, czasem płaczemy albo krzyczymy, zdarza się, że rzucamy przedmiotami, albo mamy ochotę kogoś uderzyd; takie emocje trzeba koniecznie wyrzucad z głowy, ale tak by nikomu nie zrobid krzywdy; popatrzcie, co możemy zrobid, jak będziemy źli. 4. Nauczyciel prezentuje plansze do wytupywania złości. To jest plansza do wytupywania złości, gdy ktoś jest zły musi stanąd na stópkach i mocno tupad, najmocniej jak potrafi, a złośd będzie wylatywała przez stopy; gdy poczujecie, że stopy zrobiły się ciepłe, gorące i się zmęczyły, to znaczy że jesteście spokojniejsi. 5. Nauczyciel prezentuje worek do boksowania złości. Ten worek również będzie Wam pomagad w pozbywaniu się złości; należy stanąd przed workiem, poboksowad go z całej siły, złośd będzie wylatywała przez pięści, boksuje się tak mocno, aż ręce się zmęczą, a to oznacza, że złośd wyleciała. 6. Dzieci w 3-4 osobowych grupach wykonują wspólnie rysunek pt. Złośd. Następnie prezentują swoje prace i opowiadają, dlaczego przedstawili złośd w taki sposób. Nauczyciel przypomina dzieciom, że każdy człowiek ma prawo się złościd i wyrażad swą złośd, ale ważny jest sposób w jaki to robimy złośd można wyrazid słowami, można ją narysowad, wytupad, wyboksowad.
7. Podsumowanie. Na zakooczenie zajęd nauczyciel prosi, by dzieci wspólnie powtórzyły zdanie: Jesteśmy mistrzami w wyrzucaniu z głowy złości tak, by nikomu nie robid przykrości Psycholog kliniczny Agnieszka Wrzesiak O ekspercie: Pani Agnieszka Wrzesiak prowadzi szkolenia w cyklu warsztatowym Moje Bambino Integracja dla edukacji, których najbliższa edycja rozpocznie się jesienią br. Więcej informacji nt. aktualnych szkoleo: http://www.akademiabambino.pl/aktualnosci-warsztaty. Psycholog kliniczny, w codziennej pracy zajmuje się diagnozą i terapią u dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi, nadpobudliwych psychoruchowo, z zaburzeniami rozwojowymi oraz prowadzi terapię rodzin. Współzałożycielka Centrum Psychologiczno-Logopedycznego Mavicus w Łodzi. Przez wiele lat pracownik Oddziału Psychiatrycznego dla Dzieci oraz Oddziału Neurologii Dziecięcej. Jest mamą 16-letniej Ani i 8-letniego Kuby.