Instrukcja użytkownika programu Asystent Gabinet Lekarski 2014 Autorzy: omasz Fok Karol Wierzchołowski Dominik Samojluk
Spis treści 1 WSĘP 3 2 Asystent Gabinet Lekarski 5 3 Instalacja 6 4 Pierwsze uruchomienie 8 4.1 Kreator pierwszego uruchomienia....................... 8 4.2 Rejestracja programu.............................. 10 4.3 Aktualizacja programu............................. 10 5 Pierwsze kroki 12 5.1 Interfejs programu............................... 12 5.2 Bazy danych................................... 13 5.3 worzenie baz danych............................. 14 5.3.1 Bazy lokalne............................... 14 5.3.2 Bazy zdalne............................... 15 5.4 Otwieranie bazy danych............................ 16 5.4.1 Bazy lokalne............................... 16 5.4.2 Bazy zdalne............................... 17 5.5 Logowanie do bazy danych........................... 17 5.6 Zamykanie bazy danych............................ 18 5.7 Współdzielenie bazy lokalnej.......................... 18 5.8 Dodawanie, edycja oraz usuwanie rekordów.................. 18 5.9 Przygotowanie do pracy z danymi....................... 19 5.9.1 Ukrywanie niepotrzebnych zakładek, pól i kolumn.......... 19 5.9.2 Opcje wyszukiwania danych...................... 22 6 Podstawowa obsługa programu 23 6.1 Magazyn..................................... 23 6.1.1 Blokowanie dokumentów........................ 23 7 Narzędzia 24 7.1 Masowa korespondencja............................ 24 7.1.1 Jak wysłać masową korespondencję mailową - tzw. mailing?.... 25 7.1.2 Jak wysłać masową korespondencję sms?............... 26 7.2 Edytor szablonów................................ 27 7.3 Zarządzanie grupami.............................. 29 2
SPIS REŚCI 3 7.4 Szablony treści pól opisowych i maili..................... 31 7.5 Konfiguracja skrzynki pocztowej e-mail.................... 31 8 Ustawienia bazy danych 33 8.1 Dane o użytkowniku.............................. 33 8.2 Dane o firmie.................................. 33 8.3 Symbole automatyczne............................. 34 8.4 Zmienne globalne................................ 37 8.5 Waluty...................................... 38 8.6 Użytkownicy - zarządzanie i nadawanie uprawnień.............. 38 8.7 Oddziały..................................... 39 8.8 Etaty....................................... 40 8.9 Przypomnienia................................. 40 8.10 Oznaczenia rekordów.............................. 40 9 Zaawansowane ustawienia 41 9.1 Opcje podstawowe............................... 41 9.2 Wygląd..................................... 43 9.3 Drukowanie................................... 44 9.4 Urządzenia.................................... 45 9.5 Ustawienia załączników............................. 45 9.6 Opcje ułatwień................................. 46 9.7 Poczta...................................... 46 9.8 Zaawansowane.................................. 47 10 Ustawienia w Panelu Menu 50 10.1 Stanowiska.................................... 50 11 Import i eksport danych 51 11.1 Import danych................................. 51 11.1.1 Import z innej bazy danych...................... 51 11.1.2 Import z pliku DBF.......................... 52 11.1.3 Import z pliku CSV........................... 52 11.1.4 Pomocne informacje dot. importu................... 53 11.2 Eksport danych................................. 53 12 Instalacja serwerów SQL 54 12.1 Instalacja i przygotowanie MySQL...................... 54 12.2 Instalacja i przygotowanie MS SQL Express 2008.............. 55 12.3 Instalacja i przygotowanie Firebird...................... 57 12.4 Instalacja i przygotowanie PostgreSQL.................... 57
Rozdział 1 WSĘP Dziękujemy za zainteresowanie się produktami z serii Asystent. Niniejszy podręcznik umożliwi Państwu bezproblemowe zainstalowanie i posługiwanie się zakupionym programem oraz optymalne jego wykorzystanie w Państwa firmie. Dzięki zawartym w podręczniku wskazówkom odnajdą Państwo odpowiedzi na większość pytań, które mogą się pojawić w trakcie posługiwania się nim. W skład programów z serii Asystent wchodzą następujące produkty: Asystent Korporacja, Asystent Firma, Asystent Faktura, Asystent Magazyn, Asystent CRM, Asystent Książka Korespondencji, Asystent Serwis i Reklamacje, Asystent PIM, Asystent HRM, Asystent Gabinet Lekarski, Asystent Agenta Ubezpieczeniowego, Asystent Kancelaria Prawnicza, Asystent Rejestr Kopii Bezpieczeństwa, Asystent Rejestr Oprogramowania i Urządzeń, Asystent Rejestr Pojazdów, Asystent Rejestr Umów, Asystent Rejestr Zgłoszeń, Asystent Wyciągi Bankowe, Asystent Stowarzyszenie, Asystent Skrzynka Pocztowa, i inne. Wszystkie te programy działają w oparciu o ten sam silnik zwany Asystentem. Różnią się jednak między sobą dostępnością lub brakiem dostępności w danej wersji odpowiednich modułów. Dzięki takiej technologii wszystkie programy z serii Asystent są ze sobą kompatybilne i mogą pracować wspólnie na jednych danych. Również posługiwanie się nimi jest jednolite. Oprócz modułów, w które został wyposażony dany program istnieje często możliwość dokupienia dodatkowych rozszerzeń, np. o zarządzanie z poziomu Asystenta ściśle z nim współpracującym sklepem internetowym lub moduł zarządzający aukcjami Allegro. 4
ROZDZIAŁ 1. WSĘP 5 W ramach każdego produktu istnieje dodatkowy podział na wersje (od najniższej do najwyższej): SAR PRO BIZNES MAX Poszczególne wersje różnią się dodatkowymi modułami oraz rozszerzeniami Każda wyższa wersja posiada te same funkcjonalności co poprzednia plus dodatkowe opcje. W wersjach BIZNES i MAX różna jest również licencja jeśli chodzi o stanowiska. O ile w wersjach SAR i PRO poprzez stanowisko rozumie się stanowisko komputerowe, o tyle w tych wersjach wyższych rozumie się poprzez stanowisko liczbę aktywnych użytkowników. Mówiąc wprost - mając dwie licencje PRO Asystenta możemy zainstalować na tylko dwóch komputerach. Posiadając natomiast dwie licencje BIZNES program możemy zainstalować na dowolnej liczbie komputerów, a jedynie dwóch użytkowników może w tym samym czasie pracować na wspólnej bazie. W przypadku niektórych programów różnice między wersjami (SAR a PRO oraz BIZNES a MAX) są tak znikome, że dana wersja aplikacji może nie być oficjalnie w sprzedaży. Jest tak np. w przypadku programów: Asystent Magazyn, Asystent CRM, czy Asystent Kancelaria Prawnicza.
Rozdział 2 Asystent Gabinet Lekarski Asystent Gabinet Lekarski to program dla lekarzy. Jego zadaniem jest wspomaganie obsługi gabinetu lekarskiego. Pozwala na gromadzenia danych o pacjentach i ich chorobach. Program posiada możliwość prowadzenia kartotek pacjentów, historii ich wizyt oraz chorób. W module danych o pacjencie można dodawać załączniki, (np. skany zdjęć z prześwietleń), wprowadzać diagnozę choroby itp. Wśród najważniejszych możliwości programu znajdziemy: pełna obsługa danych kontaktowych osób i kontrahentów (klientów), możliwość tworzenia grup drzewiastych i przypisywania klientów do tych grup, możliwość rejestrowania historii kontaktów, możliwość importowania danych z zewnętrznych baz danych opartych na silniku MySQL, MS SQL, PostgreSQL, Firebird lub plików formatu CSV czy XML, zintegrowany klient poczty e-mail, narzędzie do wysyłania mailingów (masowa korespondencja) itp. 6
Rozdział 3 Instalacja Aby rozpocząć instalację programu w środowisku Windows należy dwukrotnie kliknąć lewym przyciskiem myszy na ikonie programu instalacyjnego. Ukaże się wówczas okno, w którym należy dokonać wyboru języka, po czym wcisnąć przycisk OK. WAŻNE: Jeśli wcześniej już był instalowany program Asystent, przed rozpoczęciem instalacji należy upewnić się, że nie jest on aktualnie włączony! Jeśli okaże się, że program jest uruchomiony wyświetli się komunikat, jak na rysunku po lewej. Kolejne okno, to okno powitalne instalatora, w którym znajdziemy m.in. informację o numerze aktualizacji programu. W celu kontynuacji należy wcisnąć przycisk DALEJ. W kolejnym oknie wyświetlona zostanie treść licencji. Należy się z nią dokładnie zapoznać, gdyż kontynuowanie instalacji programu oznacza akceptację przez użytkownika owej licencji. Potwierdzamy to zaznaczając myszką pole Akceptuję warunki umowy i wciskając przycisk DALEJ. W następnym etapie wybieramy katalog, w którym program ma zostać zainstalowany. Z reguły domyślny wybór jest optymalny. Kolejny krok to określenie nazwy tworzonego katalogu ze skrótami do Asystenta. Zalecane jest pozostawienie domyślnej wartości i kliknięcie przycisku DALEJ. Ukaże się wtedy okno, w którym wybieramy, w jakich miejscach naszego systemu operacyjnego mają być tworzone skróty do Asystenta. Po ich wybraniu należy kliknąć przycisk DALEJ. 7
ROZDZIAŁ 3. INSALACJA 8 Następne okno będzie podsumowaniem wybranych parametrów instalatora. Aby rozpocząć instalację należy wcisnąć INSALUJ. Wraz z postępem instalacji postępować będzie również pasek postępu (patrz rys. po prawej). W ostatnim oknie informującym o zakończeniu procesu instalacji należy kliknąć przycisk ZAKOŃCZ, instalacja zostanie zakończona a program Asystent zostanie automatycznie uruchomiony.
Rozdział 4 Pierwsze uruchomienie Po instalacji programu, Asystent pracować będzie w trybie RIAL (tryb testowy), dlatego przy pierwszym uruchomieniu naszym oczom ukaże się okno jak na rysunku po prawej. W oknie tym widzimy przez jaki czas (liczba dni) program będzie działał w pełnej wersji. Jest to czas przeznaczony na testowanie programu i zapoznanie się z jego funkcjami. Po tym okresie program będzie funkcjonował nadal, jednakże zablokowana zostanie funkcja zapisu danych i użytkownik nie będzie mógł dokonywać żadnych modyfikacji. Okno to będzie pojawiało się przy każdym uruchomieniu programu do czasu, aż zostanie on Zarejestrowany. Kiedy minie kolejne 30 dni (od daty zakończenia czasu na testy) a rejestracja nie nastąpi, program przestanie się uruchamiać. Aby kontynuować uruchamianie programu należy wcisnąć przycisk OK. Jeśli zakupili Państwo program i posiadają do niego numer seryjny, po zamknięciu tego okna z menu Pomoc proszę wybrać Zarejestruj program. Więcej na ten temat znajduje się w rozdziale 4.2. 4.1 Kreator pierwszego uruchomienia Po utworzeniu nowej bazy danych i pierwszym jej otwarciu uruchamia się kreator pozwalający na szybką konfigurację programu przygotowującą do pracy. Dzięki niemu można wpisać dane głównego użytkownika, dane firmy, dane kontaktowe oraz wybrać program do obsługi skrzynki elektronicznej e-mail. Wszystkich tych ustawień można dokonać później, ale wiązało by się to z koniecznością przechodzenia w kilka miejsc w programie ( Zarządzanie użytkownikami - patrz rozdział 8.6, Dane o firmie - patrz rozdział 8.2, Ustawienia zaawansowane - patrz rozdział 9.8, czy Ustawienia Poczty i SMS - patrz rozdział 9.7, a tutaj wszystko mamy w jednym miejscu. 9
ROZDZIAŁ 4. PIERWSZE URUCHOMIENIE 10 Kreator ten zawsze można uruchomić później klikając opcję Kreator pierwszego uruchomienia dostępnej z menu górnego Baza danych. W pierwszym oknie (patrz po lewej) wprowadza się imię i nazwisko głównego użytkownika, który będzie zapisany w bazie danych jako administrator programu. Następne okna służą do wprowadzenia pozostałych danych firmy, czyli: głównych danych identyfikujących firmę: jej nazwy, numeru NIP oraz REGON...... numer tel., adres e-mail i strona www...... poprzez adres siedziby firmy...... poprzez wybór programu do obsługi klienta poczty e-mail... Należy tu określić, czy: obsługa skrzynki ma być wyłączona, ma być włączona ta wbudowana w Asystenta, dzięki czemu będzie można bezpośrednio z programu wysyłać wiadomości (w tym m.in. wystawione dokumenty sprzedaży, zamówienia, zapytania i oferty), a także odbierać pocztę elektroniczną, domyślny klient poczty e-mail ustawiony w systemie Windows tylko do wysyłania wiadomości. Do odbierania będzie służył systemowy program pocztowy,
ROZDZIAŁ 4. PIERWSZE URUCHOMIENIE 11 poczta będzie obsługiwana przez program Outlook również tylko do wysyłania wiadomości. Na koniec pozostaje konfiguracja usługi SMS MAX. Szczegóły o konfiguracji i sposobie korzystania znajdziemy w rozdziale 7.1. Na zakończenie ukazuje się jeszcze komunikat z zapytaniem, czy skonfigurować od razu skrzynkę poczty elektronicznej e-mail. Szczegółowy opis konfiguracji skrzynki pocztowej został opisany w rozdziale 7.5. 4.2 Rejestracja programu Po zainstalowaniu programu Asystent funkcjonuje on na zasadach wersji RIAL, czyli tzw. wersji testowej. Celem wersji testowej jest umożliwienie użytkownikowi zapoznanie się z funkcjami Asystenta, sprawdzeniem czy spełniają one jego oczekiwania. Okres testowania jest określony w postaci limitu dni. Kiedy termin minie, Asystent zablokuje możliwość zapisywania i modyfikacji danych. Po zakupie programu Asystent otrzymamy tzw. klucz licencyjny (numer seryny). Należy wówczas przeprowadzić proces rejestracji by odblokować wszystkie funkcje Asystenta, wyłączyć limit czasowy oraz legalnie korzystać z programu. Aby zarejestrować program Asystent należy po jego uruchomieniu z menu Pomoc wybrać opcję Rejestracja. W oknie, które się ukaże należy wprowadzić swoje dane (imię i nazwisko, nazwa firmy, opcjonalnie adres e-mail) oraz w pole Numer seryjny należy wprowadzić otrzymany klucz licencyjny. Następnie wystarczy wcisnąć przycisk Zarejestruj. Jeśli dane wprowadzono właściwie, ukaże się informacja o poprawnej rejestracji programu. Wówczas należy ponownie uruchomić Asystenta. 4.3 Aktualizacja programu Programy serii Asystent są stale rozwijane i udoskonalane. Dochodzą również stale nowe moduły i funkcjonalności oraz poprawiane są wszystkie wykrywane błędy. Dlatego zalecana jest stała aktualizacja programu. Najnowsze wersje programu odnajdziemy zawsze na jego stronie domowej pod adresem: http://meteoryt.pl/download/2014/. Aktualizacja programu polega na jego ponownej instalacji, stąd proces ten wygląda dokładnie tak samo jak proces pierwszej instalacji. Instalacja nowej wersji powoduje nadpisanie tej
ROZDZIAŁ 4. PIERWSZE URUCHOMIENIE 12 poprzedniej. Zachowane są jednak wszystkie wprowadzone przez nas dane, ustawienia, parametry rejestracyjne itp.
Rozdział 5 Pierwsze kroki W rozdziale tym przedstawione zostaną ogólne informacje na temat korzystania z programu Asystent. Będą to informacje podstawowe ułatwiające zrozumienie filozofii funkcjonowania programu. 5.1 Interfejs programu Interfejs programu Asystent jest dość rozbudowany aczkolwiek bardzo intuicyjny. Wygląda on jak na rysunku poniżej i składa się z następujących elementów: 1. Menu górne widocznej na samej górze programu zawiera odwołania do wszystkich funkcji Asystenta. 2. Pasek narzędzi widoczny poniżej menu zawiera skróty do najczęściej wykonywanych czynności, można tu dodawać własne skróty. 3. Lewe menu (Panel Menu) znajduje się po lewej stronie okna programu składa się z zakładek (kategorii), a te z przycisków. Zapewnia dostęp do większości modułów programu. 13
ROZDZIAŁ 5. PIERWSZE KROKI 14 4. Obszar roboczy znajduje się w centralnej części programu najczęściej jest tabelą zawierającą informacje z danego modułu Asystenta. 5. Panele narzędziowe widoczne z prawej strony okna zawierają kalendarz, zegar, aktualności ze świata, listę użytkowników itp. 6. Panel dodatkowy widoczny pod obszarem roboczym zawiera (w zależności od wersji programu) takie elementy, jak: Baza danych; Kalendarz; Plan zadań; Baza wiedzy oraz Statystyki. 7. Pasek stanu znajduje się na samym dole okna programu znajdziemy w nim informacje o numerze wersji zainstalowanego programu, aktualnie zalogowanym użytkowniku, nazwie otwartej (aktywnej) bazy danych, oddziale, do którego zalogował się użytkownik oraz inne informacje pomocnicze zależne od czynności wykonywanej w programie (np. informacja: o ilości zaznaczonych rekordów, o pobieraniu wiadomości e-mail, o braku połączenia z internetem i próbą nawiązania tego połączenia). Zachęcamy do ogólnego zapoznania się z każdym z wymienionych elementów oraz zapamiętania jego nazwy. Ułatwi to dalsze rozumienie instrukcji, w której właśnie za pomocą tych nazw będziemy się odnosić do wymienionych elementów interfejsu. Użytkownik może dowolnie zmieniać położenie każdego z opisanych obiektów dostosowując ich wygląd do własnych upodobań. Za pośrednictwem ustawień programu można również zmienić skórkę, czyli kolorystykę programu (rozdział 9.2). Najczęściej nasza uwaga zwrócona będzie na obszar roboczy programu. Na jego górze znajduje się tytuł informujący, w jakim module aktualnie się znajdujemy oraz pole Szukaj pozwalające na przeszukiwanie tabeli widocznej poniżej i związanej z danym modułem. Wyszukiwanie jest dynamiczne tzn. wraz z wprowadzaniem słowa w to pole, od razu wyświetlane są wyniki pasujące do zadanego wzorca. Czasami obok pola Szukaj oraz poniżej tabeli z danymi wyświetlane są dodatkowe opcje pozwalające na grupowanie i ograniczanie liczby wyświetlanych rekordów jedynie do tych spełniających zadane kryterium, np. faktury tylko z danego okresu, czy kontrahenci z wybranej grupy. Kiedy w naszej bazie danych znajdzie się kilkaset tysięcy rekordów danych lub też kiedy korzystamy ze zdalnej bazy danych, wówczas każdorazowe przeszukiwanie bazy w momencie wstawienia jakiegokolwiek znaku w pole Szukaj może być dość uciążliwe. Dlatego w takich sytuacjach, zalecane jest zwiększenie tzw. opóźnienia wyszukiwania, które można określić w ustawieniach Asystenta (rozdział 9.1). 5.2 Bazy danych Wszystkie gromadzone i przetwarzane w Asystencie informacje zapisywane są w tzw. bazie danych. Baza danych jest to zatem zbiór wielu tabel przechowujących różne informacje i będących wobec siebie w różnych relacjach i zależnościach. W ramach programu Asystent można utworzyć wiele baz danych. Można więc np. stworzyć bazę danych, w której przechowujemy informacje firmowe (faktury, kontrahenci itp.) oraz drugą bazę na nasze
ROZDZIAŁ 5. PIERWSZE KROKI 15 domowe potrzeby (np. zaplanowane zadania typu opłacić rachunki za określone usługi, dokonać przeglądu auta, przechowywać dane kontaktowe naszych znajomych itp.) Bazy danych możemy podzielić na dwa typy: bazy lokalne i bazy zdalne. Lokalna baza danych składowana jest na tym samym komputerze na którym zainstalowany jest program Asystent w pliku o nazwie takiej samej jak nazwano bazę i z rozszerzeniem baz. Katalog, w którym zapisywany jest ten plik określony jest w ustawieniach programu (rozdział 9.8). Bazy tego typu korzystają z dołączonej biblioteki SQLite 3. Poza lokalnymi bazami Asystent potrafi również współpracować z zewnętrznymi bazami danych w szczególności z bazami: MySQL 4 i MySQL 5 PostgreSQL FireBird MS SQL Są to jedne z najbardziej popularnych i wydajnych baz danych. Powyższe bazy danych dostępne są zarówno dla systemów operacyjnych Windows ale również Linux i Unix. Komunikacja z nimi odbywa się za pomocą protokołu CP. Jeśli planujemy uruchomić Asystenta na kilku komputerach i chcemy, aby każdy z nich działał w oparciu o tę samą bazę danych (aby baza była wspólna), zalecane jest skorzystanie właśnie z jednej z powyższych baz danych. 5.3 worzenie baz danych Przed właściwym rozpoczęciem pracy w programie Asystent należy utworzyć tzw. bazę danych. Baza danych, to zbiór tabel przechowujących różne informacje i będących ze sobą w relacji. Asystent pozwala na tworzenie baz lokalnych, czyli znajdujących się fizycznie na naszym komputerze i nie wymagających żadnych dodatkowych rozszerzeń oraz tzw. baz zdalnych, które fizycznie mogą być umieszczone na innej maszynie. Każde z rozwiązań niesie ze sobą szereg konsekwencji. W kolejnych punktach omówione zostały procesy tworzenia baz lokalnych oraz zdalnych. 5.3.1 Bazy lokalne Aby utworzyć bazę lokalną należy z menu Baza danych wybrać opcję Nowa baza danych lub wybrać przycisk na Pasku narzędzi. W oknie, które się ukaże, należy wybrać zakładkę Lokalna baza danych. W polu Podaj nazwę bazy należy wprowadzić nazwę bazy pod jaką chcemy ją utworzyć. W nazwie tej nie powinny występować spacje ani polskie znaki diakrytyczne (np. ą, ę, ś, itp.). Następnie wystarczy wcisnąć przycisk Utwórz bazę danych, po czym automatycznie zostanie ona otworzona. Plik bazy danych zostanie zapisany w domyślnym katalogu baz danych, do którego ścieżkę można modyfikować patrz rozdział 9.1.
ROZDZIAŁ 5. PIERWSZE KROKI 16 5.3.2 Bazy zdalne Główna zaleta baz zdalnych jest taka, że można mieć do niej dostęp nie tylko z lokalu, w którym pracujemy, ale również z domu albo dowolnego innego miejsca na Ziemi, gdzie jedynym warunkiem dostępu do bazy jest dostęp do internetu. Poza tym bazy zdalne pozwalają na pracę na tej samej (wspólnej) bazie danych wielu użytkowników. Wdrożenie Asystenta w takiej sytuacji, składa się z następujących kroków: 1. Musi istnieć sieć komputerowa pomiędzy komputerami, na których zainstalowane są kopie Asystenta. 2. Na jednym z tych komputerów w firmie należy zainstalować serwer jednej z obsługiwanych baz danych lub posiadać taki serwer zdalny wykupiony w usłudze hostingowej. 3. Należy poznać takie informacje jak: adres IP komputera na którym zainstalowany jest serwer bazy danych lub adres serwera w hostingu, numer portu na którym on nasłuchuje, nazwa oraz hasło użytkownika mającego prawo tworzenia bazy danych, ewentualnie nazwę bazy danych przygotowanej na serwerze. Mając wykonane powyższe kroki, z menu Baza danych w Asystencie wybieramy opcję Utwórz bazę danych lub odpowiedni przycisk z Paska narzędzi. W oknie, które się pokaże wybieramy zakładkę Zdalna baza danych. u należy wprowadzić dane dostępowe do zdalnej bazy. Na te dane powe składają się takie informacje jak: Hasło hasło użytkownika; Protokół czyli typ bazy danych; Adres serwera czyli adres serwera zdalnego lub adres IP komputera w lokalnej sieci LAN z zainstalowanym wirtualnym serwerem baz danych; Port czyli port na jakim nasłuchuje dana baza danych; Użytkownik nazwa użytkownika na jaką Asystent ma się zalogować do zdalnej bazy; Baza danych nazwa bazy danych zawierającej strukturę tabel i relacji Asystenta. Po wypełnieniu formularza należy wcisnąć przycisk Utwórz bazę danych. Asystent spróbuje wówczas połączyć się z wybraną bazą i utworzyć w niej swoją strukturę tabel i relacji. Jeśli nie możemy połączyć się z bazą danych, która znajduje się na innym komputerze należy się upewnić, czy nasze połączenie na wybranym porcie (podanym w formularzu) nie jest blokowane przez jakiś firewall. Jeśli sami uruchomiliśmy zdalny serwer, należy również zadbać o to, aby użytkownik, na którego się logujemy do serwera
ROZDZIAŁ 5. PIERWSZE KROKI 17 miał możliwość logowania z innego komputera (często domyślna konfiguracja przewiduje logowanie jedynie z tego samego komputera na którym jest zainstalowany serwer). W oknie tworzenia bazy danych widnieje pole Baza danych. W pole to należy podać nazwę bazy danych jaka ma zostać utworzona. Jeśli taka baza danych już będzie istniała na zdalnym komputerze, Asystent sprawdzi czy zawiera ona jakieś tabele. Jeśli nie utworzy w niej swoją strukturę. Możliwe jest zatem utworzenie bazy z poziomu administratora bazy danych, a z poziomu Asystenta jedynie utworzenie swojej struktury tabel i relacji w tej utworzonej wcześniej bazie. 5.4 Otwieranie bazy danych Aby otworzyć zapisaną wcześniej bazę danych wybieramy z menu Baza danych opcję Otwórz bazę danych lub wybieramy te opcję z paska narzędzi. Jeśli przed wyłączeniem programu Asystent nie zamkniemy bazy danych, zostanie ona i tak automatycznie zamknięta. akie rozwiązanie sprawi jednak, że przy ponownym uruchomieniu programu baza ta automatycznie zostanie otworzona. 5.4.1 Bazy lokalne Aby otworzyć istniejącą już bazę lokalną, należy: z menu Baza danych wybrać opcję Otwórz bazę danych, w oknie, które się ukaże (patrz rysunek obok) należy wybrać zakładkę Lokalna baza danych, wyświetlona zostanie lista dostępnych baz danych. Lista ta odnosi się do baz, które znajdują się w katalogu zdefiniowanym w konfiguracji programu. Aby otworzyć którąś z widocznych na tej liście baz, wystarczy ją zaznaczyć i wcisnąć przycisk Otwórz bazę danych. Z poziomu widocznego okna można także usuwać lokalne bazy danych. Wystarczy taką bazę zaznaczyć i wcisnąć przycisk Usuń. Należy być jednak bardzo ostrożnym gdyż operacji usuwania nie będzie można cofnąć. Jeśli chcemy otworzyć bazę danych, która zapisana jest w innej lokalizacji (np. współdzieloną bazę danych udostępnioną z innego komputera), należy wcisnąć przycisk Przeglądaj. Pokaże się standardowe okno otwierania pliku. Na-
ROZDZIAŁ 5. PIERWSZE KROKI 18 5.4.2 Bazy zdalne leży odszukać w nim ową bazę i wcisnąć przycisk Otwórz. Chcąc otworzyć zdalną bazę danych należy również z menu Baza danych wybrać opcję Otwórz bazę danych, a następnie w oknie, które się ukaże wybrać zakładkę Zdalna baza danych. W oknie, które się wyświetli należy wprowadzić dane dostępowe do zdalnej bazy oraz wcisnąć przycisk Otwórz bazę danych. Na dane dostępowe składają się takie informacje jak: protokół czyli typ bazy danych; adres serwera czyli adres serwera zdalnego lub adres IP komputera w lokalnej sieci LAN z zainstalowanym wirtualnym serwerem baz danych; port czyli port na jakim nasłuchuje dana baza danych; użytkownik nazwa użytkownika na jaką Asystent ma się zalogować do zdalnej bazy; hasło hasło użytkownika; baza danych nazwa bazy danych zawierającej strukturę tabel i relacji Asystenta. Jeśli baza zdalna znajduje się na jakimś publicznym serwerze lub też nasz serwer udostępniony jest na zewnątrz naszej sieci lokalnej (aby np. móc korzystać z bazy z komputerów znajdujących się w dowolnym miejscu na świecie) należy być bardzo ostrożnym w podawaniu hasła dostępowego do bazy danych. Jeśli bowiem takie hasło trafiłoby w ręce niepowołanych osób mogłyby one zdobyć wszystkie nasze informacje, dokonywać w nich modyfikacji itp. Dlatego w takich sytuacjach zalecane jest nie wpisywanie owego hasła w oknie formularza, aby nie było ono zapisywane na komputerze z Asystentem. Jeśli tak uczynimy, przy każdym łączeniu się z daną bazą proszeni będziemy o podanie tego hasła. 5.5 Logowanie do bazy danych Jeśli w ramach naszej bazy danych utworzymy kilka kont użytkowników (np. dla każdego pracownika w naszej firmie) po otwarciu bazy danych wyświetli się okno jak pokazano na rysunku po lewej. W tej sytuacji należy wybrać użytkownika, na którego chcemy się zalogować oraz w pole Hasło wpisać jego hasło dostępowe. Następnie należy wcisnąć przycisk Zaloguj. W programie Asystent można tworzyć wiele oddziałów naszej firmy oraz przypisywać użytkowników do tych oddziałów. Jeśli utworzymy jakieś oddziały wówczas okno logowania będzie posiadało dodatkowe
ROZDZIAŁ 5. PIERWSZE KROKI 19 pole Oddział, w polu tym podstawia się domyślnie oddział, do którego użytkownik jest przypisany. Użytkownik nie przypisany do żadnego oddziału będzie miał to pole puste i przy każdym logowaniu będzie musiał wybrać z listy oddział, do którego chce się zalogować. Administrator może również przypisać na stałe danego użytkownika do danego działu i zabronić mu logowania się do innych oddziałów. worzenie oddziałów dokładniej opisane jest w rozdziale 8.7. 5.6 Zamykanie bazy danych Po zakończeniu pracy z daną bazą danych lub jeśli chcemy przelogować się do innej bazy danych, możemy ją zamknąć. W tym celu z menu Baza danych wybieramy opcję Zamknij bazę danych lub wybieramy taką opcję z paska narzędzi. Baza zostanie zamknięta a wszystkie dane przez nas wprowadzone poprawnie zapisane. 5.7 Współdzielenie bazy lokalnej Korzystanie z lokalnej bazy danych nie oznacza, że tylko jeden użytkownik może z niej korzystać. W ramach każdej bazy danych może być utworzonych dowolnie wielu użytkowników. Problemem staje się jedynie stworzenie innym użytkownikom, znajdującym się na innych komputerach, dostępu do tej bazy. W przypadku baz lokalnych, taką sytuację można rozwiązać umieszczając bazę danych w jakimś współdzielonym (udostępnionym w naszej lokalnej sieci) katalogu. Należy zadbać, aby użytkownicy Ci mieli prawo do zapisu w katalogu z bazą. Rozwiązanie przedstawione powyżej jest rozwiązaniem doraźnym. Współdzielenie jednego pliku przez kilka kopii Asystenta może w niektórych sytuacjach prowadzić do nieoczekiwanych sytuacji (w tym uszkodzenia bazy) oraz nie wszystkie możliwości Asystenta będą dostępne w pełnej funkcjonalności. Również pojawia się problem bezpieczeństwa takiej bazy danych. Dlatego chcąc korzystać w większej liczbie użytkowników ze wspólnej bazy, należy rozważyć możliwość stworzenia tzw. zdalnej bazy danych, pamiętając przy tym, że bazy tego typu obsługiwane są przez programy w wersjach Biznes oraz MAX. Przypominamy, że dla wersji SAR oraz PRO chcąc zainstalować Asystenta na większej liczbie komputerów, należy zakupić odpowiednią liczbę licencji! 5.8 Dodawanie, edycja oraz usuwanie rekordów Jedną z najczęściej wykonywanych operacji na danych w naszej bazie będą operacje dodawania, edycji i usuwania rekordów. Aby dodać nowy rekord w danej tabeli wystarczy: wcisnąć dwukrotnie lewy przycisk myszy w pustym obszarze tabeli lub, wcisnąć przycisk INS (Insert) na klawiaturze lub,
ROZDZIAŁ 5. PIERWSZE KROKI 20 wcisnąć przycisk Dodaj [INS] pod listą rekordów lub, wybrać z menu górnego, menu pod prawym przyciskiem myszy lub paska narzędzi opcję Dodaj. Za każdym razem ukaże się okno (różne, w zależności od tabeli i modułu w jakim się aktualnie znajdujemy) pozwalające na dodawanie nowych rekordów danego typu. Aby edytować rekord należy: wcisnąć dwukrotnie lewym przyciskiem myszy na danym rekordzie lub, mając zaznaczony dany rekord wcisnąć przycisk ENER na klawiaturze lub, wcisnąć przycisk Edytuj [ENER] pod listą rekordów lub, wybrać z menu górnego, menu pod prawym przyciskiem myszy lub paska narzędzi opcję Edytuj. Posługując się dowolną z tych metod ukaże się takie same okno jak przy dodawaniu rekordu (różne w zależności od wybranej tabeli i modułu) z wypełnionymi danymi otwartego rekordu. W ten sposób można dokonać ich modyfikacji (zmiany). Niektóre pola i przyciski mogą być wyłączone (wyszarzone) w przypadku, kiedy została na rekordzie wykonana czynność, po której nie powinno się dokonywać zmian lub też zostały wprowadzone ograniczenia użytkownikowi. Aby usunąć rekord lub rekordy należy je najpierw zaznaczyć a następnie: skorzystać z klawiatury i wcisnąć klawisz DEL (Delete) lub, wcisnąć przycisk Usuń [DEL] pod listą rekordów lub, wybrać z menu górnego, menu pod prawym przyciskiem myszy lub paska narzędzi opcję Usuń. Zostaniemy wówczas poproszeni o potwierdzenie danej operacji i jeśli wyrazimy zgodę rekord lub rekordy zostaną usunięte. Podobnie jak przy edycji, funkcja usuwania rekordów może być wyłączona po wykonaniu niektórych operacji na danym rekordzie lub po nałożeniu na użytkownika ograniczeń. Wspomniane ograniczenia (uprawnienia) w Asystencie można wprowadzić podczas tworzenia kont użytkowników lub w późniejszym czasie w oknie Zarządzania użytkownikami. Więcej na ten temat znajdzie się w dalszej części podręcznika w rozdziale 8.6. 5.9 Przygotowanie do pracy z danymi Przed przystąpieniem do właściwej pracy z programem warto jest przystosować go do własnych potrzeb. Chodzi głównie o układ danych, wygląd oraz dostosowanie najczęściej chyba używanej funkcji wyszukiwania danych. 5.9.1 Ukrywanie niepotrzebnych zakładek, pól i kolumn Lista rekordów