Systemy Logistyczne Wojsk nr 38/2012 WYBRANE ELEMENTY W SZKOLENIU OFICERÓW LOGISTYKI PRZYGOTOWUJĄCE DO FUNKCJONOWANIA W ŚRODOWISKU KOALICYJNYM /część 2/ Krzysztof JUNIEC Instytut Logistyki, Wydział Mechaniczny WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Streszczenie. W pierwszej części autor przedstawił prace w wybranych państwach NATO i w samym Sojuszu nad sposobami poprawy szkolenia i treningu oficerów logistyki, których celem jest pozyskanie przez nich niezbędnej wiedzy, umiejętności do operowania w środowisku wielonarodowym. W części tej uwaga została zwrócona na kluczowe aspekty kolektywnej odpowiedzialności za zabezpieczenie logistyczne, oraz narodowe zabezpieczenie logistyczne według wymagań NATO. Przedstawione zostały też wybrane ośrodki szkolenia logistycznego w państwach NATO oraz prowadzone w nich kursy specjalistyczne. Zaprezentowano inicjatywę czterech państw (USA, Kanada, Wielka Brytania, Australia) w zakresie poprawy szkolenia oficerów logistyki w celu pozyskania stosownej wiedzy i umiejętności do operowania w środowisku wielonarodowym. Poniżej druga, kończąca część artykułu. Słowa kluczowe: kompetencje logistyczne, e-learning 1. Propozycje wykorzystania rezultatów inicjatywy Czterostronnego Forum Logistycznego w NATO oraz SZ RP Wykorzystanie w NATO inicjatywy Czterostronnego Forum Logistycznego związanej z opracowaniem Koalicyjnego Ramowego Programu Szkolenia (Coalition Logistic Education Framework CLEF) było jednym z kluczowych punktów agendy dorocznej Logistycznej Konferencji Szkoleniowej, zorganizowanej w 2011 r. przez Sojusznicze Dowództwo Transformacji. W trakcie konferencji cele szkoleniowe CLEF poddano analizie porównawczej z kursami organizowanymi przez Szkołę NATO w O gau. W jej wyniku stwierdzono, że istotna część celów szkoleniowych zidentyfikowanych w CLEF ma swoje całkowite lub częściowe odzwierciedlenie w programach kursów Szkoły NATO (106 ze 134), chociaż nie jako jeden zdefiniowany pakiet. Pozostałe 28 celów szkoleniowych CLEF zostało uznane za leżące w odpowiedzialności narodowej i nie są planowane do włączenia w szkolenie kursowe NATO. Należą do nich m.in.: zdolności logistyczne i doktryny państw uczestniczących w operacji; koalicyjne/wielonarodowe zdolności w obszarze C4I /Command, Control, Communications, Computers and Intelligence/; 1
śledzenie zasobów; remonty; postępowanie z poległymi. Cele szkoleniowe CLEF posłużyły do opracowania listy kluczowych koalicyjnych kompetencji logistycznych, które KAŻDY LOGISTYK uczestniczący w operacji koalicyjnej powinien mieć przyswojone w stopniu przynajmniej podstawowym. Należą do nich: struktura dowodzenia NATO /uprawnienia dowodzenia/; organizacja logistyki NATO; zasady i polityka logistyczna NATO; doktryny logistyczne NATO (serii AJP 4 i AJP 3.13); koncepcja operacji sojuszniczych zasady wsparcia; dostępne narzędzia informatyczne, ich przeznaczenie i wykorzystywanie; proces planowania operacyjnego NATO; proces przerzutu strategicznego; polityka finansowa NATO reguły wspólnego finansowania i kontraktowanie; zabezpieczenie medyczne ewakuacja medyczna, typy jednostek medycznych poziomu II i III, zaopatrzenie medyczne; kompleksowe podejście i koordynacja współpracy cywilno-wojskowej (Civil- Military Cooperation CIMIC); proces zbierania doświadczeń (lessons learned); logistyka ekspedycyjna - zakres/infrastruktura/podstawowe terminy; logistyka połączona przegląd zdolności komponentów: lądowego, powietrznego, morskiego oraz sił specjalnych. W trakcie konferencji podkreślono także ograniczenia wynikające z wydolności Szkoły NATO w O gau, w świetle których nie jest możliwe przeszkolenie na kursach stacjonarnych każdego logistyka z państw NATO. Dlatego istnieje potrzeba przejęcia szkolenia w tym zakresie również przez państwa. Ponadto, wskazano na olbrzymią rolę szkolenia na odległość z wykorzystaniem Internetu, tzw. e-learningu jako doskonałego narzędzia do szerokiego wdrożenia wiedzy na temat kluczowych koalicyjnych kompetencji logistycznych. Reasumując, państwa uczestniczące (w tym Polska) powinny włączyć zestaw kluczowych koalicyjnych kompetencji logistycznych do narodowych programów szkoleniowych. Szkoła NATO w O gau, z uwagi na wskazane powyżej ograniczenia, powinna być 2
wykorzystywana przez SZ RP - w pierwszej kolejności - jako ośrodek szkolenia wykładowców co zapewniłoby w dalszym procesie szkolenia spójność szkolenia NATO-wskiego z narodowym. 2. Nauczanie na odległość, e-learning Prace nad nauczaniem na odległość, znanym w NATO jako program Advanced Distributed Learning (ADL) rozpoczęły się w połowie minionej dekady. Celem ADL jest zapewnienie wysokiej jakości edukacji oraz powszechnej dostępności. Kursy dostępne są dla wszystkich państw członkowskich NATO oraz krajów Partnerstwa dla Pokoju. Obecnie, poprzez witryny Szkoły NATO w Oberammergau jak i Sojuszniczego Dowództwa Transformacji (Allied Command Transformation ACT), dostępnych on-line jest ponad 112 kursów, przy czym tylko jeden z nich - NATO Logistics - jest kursem stricte logistycznym. Jego program obejmuje tematykę Połączonego Wielonarodowego Centrum Logistycznego (Multinational Joint Logistics Center - MJLC), a więc w świetle wdrażanej w miejsce MJLC koncepcji Połączonej Grupy Zabezpieczenia Logistycznego (Joint Logistics Support Group - JLSG) nie odpowiadającą osiągnięciom transformacji logistyki NATO. W związku z powyższym, aby szkolenie logistyczne prowadzone w ramach ADL było prowadzone w oparciu o aktualne treści, planuje się opracowanie nowego kursu logistycznego. Oczekuje się, że będzie on dostępny on-line na początku /pierwszy kwartał/ 2012 roku. Kurs ten jest rekomendowany jako poprzedzający udział w jakimkolwiek z logistycznych kursów w Szkole NATO w Oberammergau. Nie oczekuje się bowiem, że nauczanie na odległość zastąpi tradycyjne szkolenie kursowe. Może ono być narzędziem przydatnym do wstępnego nauczania w celu przygotowania studenta pod względem ogólnym do przyswojenia wiedzy szczegółowej w ramach szkolenia kursowego (powodując ograniczenie tematyki kursu o treści nauczane na odległość, a tym samym ekonomizację szkolenia). Inną zaletą e-learningu jest obniżenie kosztów kierowania na kursy oraz większa dostępność personelu (szkolenie na odległość nie wyłącza całkowicie personelu z codziennych zadań). Wady tej formy szkolenia wynikają przede wszystkim z jego początkowej fazy wdrażania skutkującej niezbyt bogatą ofertą. Wdrożenie wysokiej jakości szkolenia na odległość wymaga starannego przygotowania tego narzędzia, ciekawego podania wiedzy oraz interaktywności przekazu co wymaga czasu i zainwestowania określonych środków. Aby obecnie skorzystać z tej formy szkolenia należy wybrać interesujący kurs na odpowiedniej stronie internetowej (np. http://jadl.act.nato.int) a następnie dokonać 3
wymaganej rejestracji. Przy rejestrowaniu zaleca się korzystanie z oficjalnych wojskowych adresów poczty elektronicznej. Proces logowania przedstawia rysunek 1. Po pierwsze wybierz - NATO COURSES Następnie, wybierz LOG IN lub REGISTRATION FORM Źródło: www.jadl.act.nato.int. Rys.1. Forma rejestracji Omawiana forma szkolenia jest również rozwijana w Siłach Zbrojnych (SZ RP). Obecnie brak jest jednak w ofercie kursów typowo logistycznych. Ważne jest jednak, że w SZ RP podąża się za innowacyjnymi formami szkolenia. Dużą rolę do spełnienia w tej kwestii mogą mieć ośrodki akademickie /WAT, AON, AMW/, szkoły, centra, w tym utworzone Centrum Szkolenia Logistyki w Grudziądzu. Zagadnienie dotyczące szkolenia logistycznego w odniesieniu do potrzeb operacji wielonarodowych stanowiło również podstawę do dyskusji jaką Szef Zarządu Planowania Logistyki -P4 Sztabu Generalnego WP (ZPL-4 SGWP) odbył z przedstawicielami Francji i Włoch w trakcie posiedzenia Komitetu Logistycznego (dawna Konferencja Głównych Logistyków NATO - SNLC). Jest to bardzo cenna inicjatywa Szefa ZPL-P4 SG WP. W jej wyniku zainicjowano współpracę z tymi państwami w celu wymiany doświadczeń związanych z tworzeniem połączonych centrów szkolenia logistycznego, kompozycją programów szkolenia oraz wykorzystywaniem nowoczesnych narzędzi, w tym do e- learningu. 4
Zarówno Francja jak i Włochy wyraziły gotowość podzielenia się swymi doświadczeniami w tym zakresie oraz zaproszenia delegacji SZ RP do złożenia stosownych wizyt w centrach szkoleniowych tych państw (wizyta we Włoszech odbyła się w grudniu 2010 roku, we Francji zaś w III dekadzie maja 2011r.). 3. Zakończenie Dochodząc do docelowego modelu kształcenia logistycznego w SZ RP, w odniesieniu do personelu logistycznego kierowanego do struktur NATO jak i operacji koalicyjnych, należy rozważyć zaimplementowanie na grunt narodowy rozwiązań wykorzystywanych w NATO i doświadczonych państwach Sojuszu zarówno w odniesieniu do treści programowych jak i rozwiązań organizacyjnych. W tym celu zasadnym byłoby: adoptowanie w obecnych i przyszłych programach szkolenia personelu logistycznego przygotowywanego do misji treści ujętych w Koalicyjnym Ramowym Programie Szkolenia /CLEF/; stworzenie na bazie Centrum Szkolenia Logistyki, centralnego ośrodka szkolenia kadr logistycznych szczebla niższego i średniego (szeregowi i podoficerowie w zakresie szkolenia podstawowego) oraz oficerów, którzy zmienili specjalność na logistyczną szersze wykorzystywanie w procesie szkolenia nauczania na odległość E- LEARNING; docelowo korpus oficerów logistyki szkolić w oparciu o ośrodek akademicki (Wojskowa Akademia Techniczna). Zagadnienie szkolenia logistycznego na potrzeby operacji koalicyjnych jest tematem ciągle żywym w Sojuszu. Praca w tym obszarze jest stymulowana przez Komitet Logistyczny /NATO/ i choć kryzys finansowy znacząco wpłynął na możliwości szybkiego wprowadzania nowych rozwiązań szkoleniowych (np. e-learningu) obserwuje się konsekwentne dążenie ACT do podnoszenia poziomu i rozszerzania oferty szkolenia. Z punktu widzenia wielu państw, szczególnie młodych członków NATO, oprócz stworzenia warunków do szkolenia logistycznego, istotne jest aby wiedzieć, z odpowiednim wyprzedzeniem, kiedy i kto takiemu szkoleniu powinien podlegać. Służyć temu powinien system zarządzania rozwojem personelu logistycznego, który z jednej strony pozwoli właściwie przygotować personel przed oddelegowaniem na kolejne stanowisko w kraju, w ramach struktur NATO czy w ramach misji PKW, z drugiej zaś strony 5
wyeliminuje niepotrzebne kierowanie personelu na kursy, w trakcie których przyswajają oni wiedzę nigdy nie wykorzystywaną w codziennej służbie. Jest to szczególnie ważne w dobie racjonalizowania wydatków. Literatura: 1. AJP-4A Sojusznicza Połączona Doktryna Logistyczna; 2. AC/305-D(2008)0010-REV 1 - NATO Vision & Objectives 2009-2018; 3. EAPC(SNLC)N(2010)0020 LC SLSB, Preparation of the operational logistician for multinational operations food-for-thought paper; 4. Logistics Transformation - Progress Report to Logistics Committee prezentacja ACT; 5. EAPC(SNLC)D(2007)0003-REV1, Clarification of the Principles of Collective Responsibility; 6. EAPC(SNLC)N(2010)0020 SNLC SLSB, Logistics education and training - food-forthought paper; 7. Tomasz Chołuj Logistyka wielonarodowa. Various training elements of logistics officers which are happefuly to work in multinational environment (part two Abstract. In the first part the author are presented works in chosen states NATO and in itself Alliance over manners of the improvement of the training and the training of officers of the logistics whose aim is gaining by them the indispensable knowledge, the skill to the management in the multinational environment. Partly this the attention was returned on key-aspects of the collective responsibility for the logistic protection, and the national logistic protection according to requirements NATO. Were are presented also chosen centers of the logistic training in states NATO and driven in them professional courses. One presented the initiative of four states (U.S.A., Canada, Great Britain, Australia) within the range improvements of the trainings of officers of the logistics for the purpose of gaining of the suitable knowledge and the skill to the management in the multinational environment. The below second, consummative part of the article. Keywords: logistics skills, e-learning. 6