Przedmioowy sysem nauczania z fizyki dla klasy II gimnazjum 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych 7.1. Energia wewnęrzna i jej zmiany przez wykonanie pracy 7.2. Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej 7.3. Zjawisko konwekcji 7.4. Ciepło właściwe 7.5. Przemiany energii podczas opnienia. Wyznaczanie ciepła opnienia lodu konieczne, w kórych na skuek wykonania pracy wzrosła energia wewnęrzna ciała przewodników i izolaorów ciepła oraz ich zasosowania objaśnia zjawisko konwekcji na przykładzie odczyuje z abeli właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, dużej właściwego wody odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia podsawowe wymienia składniki związek średniej energii kineycznej cząseczek z emperaurą przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej emperaurze do ciała o niższej emperaurze, nasępujący przy zeknięciu ych ciał rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym wysępowania konwekcji w przyrodzie ilości dosarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrosu jego emperaury oblicza ciepło właściwe na podsawie wzoru Q cw = m D T zjawisko opnienia (sałość emperaury, zmiany opniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej opnienia lodu rozszerzone (dobra) wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z arciem nie jes spełniona zasada zachowania energii mechanicznej wyjaśnia, dlaczego przyros emperaury ciała świadczy o wzroście jego wykorzysując model budowy maerii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła wymienia sposoby zmiany energii wewnęrznej ciała wyjaśnia zjawisko konwekcji znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powierza w mieszkaniach na podsawie proporcjonalności Q~ m, Q~ D T definiuje ciepło właściwe subsancji Q= cwmd T wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną wielkość na podsawie proporcjonalności Q~ mdefiniuje ciepło opnienia subsancji Q= mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia podaje i objaśnia związek E w śr ~ T formułuje pierwszą zasadę ermodynamiki uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy zależność szybkości przekazywania ciepła od różnicy emperaur sykających się ciał objaśnia, dlaczego podczas opnienia i krzepnięcia emperaura pozosaje sała, mimo zmiany doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu
ilości dosarczanego ciepła w emperaurze opnienia do masy ciała, kóre chcemy sopić ciepła opnienia Przemiany energii podczas parowania i skraplania zależność szybkości parowania od emperaury odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło parowania analizuje (energeycznie) zjawisko parowania i wrzenia ilości dosarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę znaczenia w przyrodzie dużej parowania wody zależność emperaury wrzenia od zewnęrznego ciśnienia na podsawie proporcjonalności Q~ m definiuje ciepło parowania Q= mc p wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania zasadę działania chłodziarki zasadę działania silnika spalinowego czerosuwowego 8. Drgania i fale sprężyse 8.1. Ruch drgający 8.2. Wahadło. Wyznaczanie okresu i częsoliwości drgań 8.3. Fale sprężyse konieczne wskazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający objaśnia, co o są drgania gasnące podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, ampliuda, okres, częsoliwość dla ruchu wahadła i ciężarka na sprężynie demonsruje falę poprzeczną i podłużną podaje różnice między ymi falami podsawowe przemiany energii w ruchu drgającym doświadczalnie wyznacza okres i częsoliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie (9.12) demonsrując falę, posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali wykazuje w doświadczeniu, że fala niesie energię i może wykonać pracę rozszerzone (dobra) odczyuje ampliudę i okres z wykresu x () dla drgającego ciała zjawisko izochronizmu wahadła mechanizm przekazywania drgań jednego punku ośrodka do drugiego w przypadku fali na napięej linie i sprężynie sosuje wzory l = u T oraz l = u f do obliczeń przykłady drgań łumionych i wymuszonych wykorzysuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach sałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach sałych 8.4. Dźwięki wywarza dźwięki o mechanizm rysuje wykres
i wielkości, kóre je opisują. Badanie związku częsoliwości drgań z wysokością dźwięku. Ulradźwięki i infradźwięki małej i dużej częsoliwości (9.13) wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku wyjaśnia, jak zmienia się powierze, gdy rozchodzi się w nim fala akusyczna wywarzania dźwięku w insrumenach muzycznych podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powierzu wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami doświadczalne badanie związku częsoliwości drgań źródła z wysokością dźwięku podaje cechy fali dźwiękowej (częsoliwość 16 Hz 20000 Hz, fala podłużna, szybkość w powierzu) wysępowanie w przyrodzie i zasosowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie) obrazujący drgania cząsek ośrodka, w kórym rozchodzą się dźwięki wysokie i niskie, głośne i ciche 9. O elekryczności saycznej konieczne podsawowe rozszerzone (dobra) 9.1. Elekryzowanie przez arcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym budowę aomu i jego składniki elekryzuje ciało przez poarcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym (9.6) wskazuje w ooczeniu zjawiska elekryzowania przez arcie objaśnia przez doyk określa jednoskę (1 C) jako wielokroność elemenarnego wyjaśnia przez arcie (analizuje przepływ elekronów) 9.2. Siły wzajemnego oddziaływania ciał bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelekryzowanymi przez arcie i formułuje wnioski bada doświadczalnie oddziaływania między ciałami naelekryzowanymi przez zeknięcie i formułuje wnioski podaje jakościowo, od czego zależy warość siły wzajemnego oddziaływania ciał podaje i objaśnia prawo Coulomba rysuje wekory sił wzajemnego oddziaływania dwóch kulek różnoimiennie lub jednoimiennie 9.3. Przewodniki i izolaory przewodników i izolaorów budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów swobodnych) objaśnia pojęcie jon budowę krysaliczną soli kuchennej wyjaśnia, jak rozmieszczony jes, uzyskany na skuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze porafi doświadczalnie wykryć, czy ciało jes przewodnikiem czy izolaorem 9.4. Zjawisko indukcji elekrosaycznej. Zasada zachowania objaśnia budowę i zasadę działania elekroskopu analizuje przepływ ładunków podczas elekryzowania przez doyk, sosując zasadę zachowania mechanizm zobojęniania ciał (meali i dielekryków) wyjaśnia uziemianie ciał demonsruje przez indukcję wyjaśnia przez indukcję wyjaśnia mechanizm wyładowań amosferycznych objaśnia, kiedy obserwujemy polaryzację izolaora
9.5. Pole elekrosayczne oddziaływanie ciał na odległość, posługując się pojęciem pola elekrosaycznego siły działające na ładunek umieszczony w cenralnym i jednorodnym polu elekrosaycznym uzasadnia, że pole elekrosayczne posiada energię 9.6. Napięcie elekryczne Wyprowadza wzór na napięcie między dwoma punkami pola rozwiązuje złożone zadania ilościowe 10. Prąd 10.1. Prąd w mealach. Napięcie elekryczne konieczne podaje jednoskę napięcia (1 V) wskazuje wolomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia podsawowe przepływ w przewodnikach, jako ruch elekronów swobodnych posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia wymienia i opisuje skuki przepływu w przewodnikach rozszerzone (dobra) za pomocą modelu wyjaśnia pojęcie i rolę napięcia zapisuje wzór definicyjny napięcia wykonuje obliczenia, sosując definicję napięcia 10.2. Źródła. Obwód 10.3. Naężenie wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, prądnica buduje najprosszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika podaje jednoskę naężenia (1 A) buduje najprosszy obwód i mierzy naężenie w ym obwodzie rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami elemenów wchodzących w jego skład oblicza naężenie q ze wzoru I = wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie i umowny kierunek mierzy napięcie na żarówce (oporniku) objaśnia q~ q I = przelicza jednoski (1 C, 1 Ah, 1 As) wykorzysuje w problemach jakościowych związanych z przepływem zasadę zachowania
10.4. Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu przewodnika 10.5. Obwody elekryczne i ich schemay podaje jego jednoskę (1 W ) buduje prosy obwód (jeden odbiornik) według schemau mierzy napięcie i naężenie na odbiorniku podaje prawo Ohma mierzy naężenie w różnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle wykazuje doświadczalnie, że odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezależnie od pozosałych oblicza opór przewodnika na podsawie wzoru U R = I oblicza opór, korzysając z wykresu I(U) rysuje schemay obwodów ch, w skład kórych wchodzi kilka odbiorników buduje obwód zawierający kilka odbiorników według podanego schemau (9.7) wykazuje doświadczalnie I ~ U i definiuje opór przewodnika (9.8) oblicza wszyskie wielkości ze wzoru U R = I sporządza wykresy I(U) oraz odczyuje wielkości fizyczne na podsawie wykresów objaśnia, dlaczego odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezależnie od pozosałych wyjaśnia, dlaczego urządzenia elekryczne są włączane do sieci równolegle uwzględnia niepewności pomiaru na wykresie zależności I(U) oblicza opór zasępczy w połączeniu szeregowym i równoległym odbiorników objaśnia rolę bezpiecznika w insalacji elekrycznej wyjaśnia przyczyny zwarcie w obwodzie m wyjaśnia przyczyny porażeń prądem m oblicza niepewności przy pomiarach miernikiem cyfrowym 10.6. Praca i moc odczyuje i objaśnia dane z abliczki znamionowej odbiornika odczyuje zużyą energię elekryczną na liczniku pracy wykonanej przez prąd podaje jednoski pracy 1 J, 1 kwh podaje jednoskę mocy 1 W, 1 kw podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się energia elekryczna w doświadczeniu, w kórym wyznaczamy oblicza pracę ze wzoru W = UI oblicza moc ze wzoru P= UI przelicza jednoski pracy oraz mocy doświadczalne wyznaczanie mocy żarówki (9.9) objaśnia sposób, w jaki wyznacza się ciepło właściwe wody za pomocą czajnika (9.5) z wielkości wysępujących we wzorach W = UI 2 U R W = 2 W = I R przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce objaśnia sposób dochodzenia do P wzoru cw = m D T wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących rozwiązuje problemy związane z przemianami energii w odbiornikach energii elekrycznej podaje definicję sprawności urządzeń ch możliwości oszczędzania energii elekrycznej
ciepło właściwe wody za pomocą czajnika W odpowiednich miejscach w nawiasach podano numery doświadczeń obowiązkowych zgodnie z podsawą programową. Umiejęności wymienione w wymaganiach przekrojowych nauczyciel kszałuje na każdej lekcji i przy każdej sprzyjającej okazji. Kolorem niebieskim zaznaczono wymagania dla uczniów posiadających orzeczenie Poradni Psychologiczno pedagogicznej o upośledzeniu w sopniu lekkim. Małgorzaa Więcław