Opakowania pod kontrolą Konrad Nowakowki Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań Ronące w otatnich latach zużycie opakowań zarówno w Polce, jak i Europie powoduje, że powtające z nich odpady tanowią znaczącą część odpadów z gopodartw domowych nawet do 30 proc. wagowo, a 50 proc. objętościowo. Niezależnie od wzrotu zużycia opakowań w gopodartwach domowych duża maa odpadów opakowaniowych powtaje w przemyśle, uługach i handlu. Prognozy przewidują dalzy wzrot zużycia opakowań, średnio o 5-6 proc. rocznie w ciągu kolejnych lat. Opakowania ą bowiem produktami powzechnie toowanymi we wzytkich działach gopodarki, a powtające z nich odpady ą bardzo rozprozone i przez to tanowią one pewne zagrożenie dla środowika. Sytuacja taka powodowała podjęcie toownych działań legilacyjnych, logitycznych i technologicznych. Obecnie naczelną dewizą zarówno prawodawtwa polkiego, jak i Unii Europejkiej jet zaada zrównoważonego rozwoju, tj. harmonijnego połączenia rozwoju gopodarczego i połecznego z odpowiedzialnością ekologiczną. Wypływa z niej reguła zanieczyzczający płaci, jak i zaada rozzerzonej odpowiedzialności producenta, która w zakreie gopodarki odpadami oznacza, że producent jet nie tylko odpowiedzialny za odpady powtające w toku proceu produkcyjnego, ale również za odpady powtające z wytwarzanych przez niego produktów w trakcie, jak i po zakończeniu okreu ich użytkowania. Zaady te toowane łącznie wkazują, że zarówno producent, jak i użytkownik produktu ą odpowiedzialni za powtające z niego odpady. Stoownie do tego powinny być rozłożone ciążące na nich obowiązki. Regulacje prawne Podtawowymi dokumentami ytemu zarządzania opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi ą: dyrektywa Rady i Parlamentu Europejkiego 94(62)WE [1] z dnia 20 grudnia 1994 r. w prawie opakowań i odpadów opakowaniowych, utawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.), normy oraz inne dokumenty normatywne Europejkiego Komitetu Normalizacyjnego (CEN). Dyrektywa 94(62)WE zawiera regulacje dotyczące problematyki gopodarki odpadami opakowaniowymi i obejmuje wzytkie rodzaje opakowań oraz odpadów opakowaniowych. Jet jedną z dyrektyw nowego podejścia, których zadaniem jet dbałość o to, aby w obrocie znajdowały ię tylko produkty bezpieczne dla zdrowia i życia ludzi oraz środowika. Dyrektywa ta w odróżnieniu od dyrektyw tak zwanego tarego podejścia, nie precyzuje zczegółowo wymagań technicznych, ale zawiera ogólne i podtawowe wymagania związane z ochroną zdrowia ludzi i z ochroną środowika oraz mówi o dokonywaniu potwierdzeń zgodności opakowań w podmiotowym zakreie. Obowiązuje ona wzytkie podmioty, które produkują, importują i dytrybuują towary wprowadzone na rynek. Normy europejkie (EN) oraz inne dokumenty normatywne (raporty) CEN uzupełniają i precyzują wymagania zawarte w dyrektywie. Zotały one opracowane przez Europejki Komitet Normalizacyjny (CEN) na podtawie mandatu udzielonego przez Komiję Europejką i ą podtawowymi dokumentami przy wprowadzaniu wymagań dyrektywy 94(62)WE. Ich toowanie nie jet obowiązkowe dla producentów opakowań. Kraje członkowkie jednak traktują opakowania wytworzone według norm zharmonizowanych jako wykonane zgodnie z podtawowymi wymaganiami zapianymi w dyrektywie. W ten am poób ą również traktowane opakowania wykonane zgodnie z normami krajowymi, do których wprowadzono normy europejkie. Nie wzytkie ą tłumaczone na język polki. Oznaczone literą U ą dotępne tylko w językach angielkim, francukim i niemieckim, np. PN EN 13427:2005(U). Wykazy Polkich Norm zharmonizowanych z pozczególnymi dyrektywami ą aktualizowane i publikowane w obwiezczeniach Prezea Polkiego Komitetu Normalizacyjnego. Ukazały ię natępujące obwiezczenia zawierające wykazy norm zharmonizowanych z dyrektywą 94/62/WE: l Obwiezczenie Prezea Polkiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 6 kwietnia 2004 r. w prawie wykazu norm zharmonizowanych (Mon. Pol. Nr 17, poz. 297), l Obwiezczenie Prezea Polkiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 12 lipca 2005 r. w prawie wykazu norm zharmonizowanych (Mon. Pol. Nr 47, poz. 643). Utawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych [2] Dotoowanie prawodawtwa nazego kraju do wymagań wpólnotowych w zakreie opakowań i odpadów opakowaniowych natąpiło m.in. poprzez ww. utawę. Artykuł 5 utawy precyzuje wymagania dotyczące kryteriów, które powinny pełnić opakowania. Producent, importer i dokonujący wewnątrzwpólnotowego nabycia opakowań powinni ograniczać ilość i negatywne oddziaływanie Przegląd Piekarki i Cukierniczy litopad 2007 71
Prezentacje Opakowania do pieczywa Jeteśmy producentem woreczków wykonanych z wyokiej jakości folii polipropylenowej typu PP CAST. Charakteryzują ię one wyoką przejrzytością i optymalną przepuzczalnością pary wodnej. Cechy te gwarantują najlepze wyekponowanie pieczywa i optymalizację proceu przechowywania pieczywa na wzytkich etapach od produkcji przez tranport do ekpozycji w klepach. Umożliwia to kuteczne budowanie dobrego wizerunku oraz obniżenie zwrotów nieprzedanego pieczywa. W nazej ofercie znajdą Pańtwo również woreczki z tzw. wentylacją (makymalnie 8 otworów o średnicy 4 mm) przeznaczone do pakowania pieczywa nie wytudzonego oraz woreczki z mikroperforacją na gorąco do pakowania pieczywa gorącego. To rozwiązanie umożliwia zapakowanie pieczywa przy makymalnym króceniu czau od produkcji do dotawy, a zatem otwiera możliwości dotarcia do bardziej wymagających klientów. W celu zapoznania ię z nazą pełną ofertą erdecznie zaprazamy na tronę internetową www.kee-eal.pl lub do iedziby firmy przy ul. Spartańkiej 5/7 w Sochaczewie. tel. 046 862 12 14 lub 046 862 12 15 Coffee Service Sp. z o.o. ul. Niemcewicza 26 / U7 02-306 Warzawa tel. (+48 22) 625 15 10, 883 22 96, 628 06 83, fax: (+48 22) 658 31 77 biuro@coffee-ervice.eu www.coffee-ervice.eu Oferujemy: l Automaty pakujące Cofpack pionowe poziome azetkarki i inne l Wagi kombinacyjne (np. do ciateczek) l Detektory metalu l Dozowniki wolno tojące l Piece do prażenia kawy, orzechów, łonecznika itp. l Młyny, Miezarki, Zgrzewarki l Urządzenia do przerobu orzechów l Opakowania, torebki i worki z materiałów termozgrzewalnych (także typu DOYPACK ze truną, z eurodziurką, z taśmą z klejem, z nacięciami, STABILO) l Druk opakowań l Projekty graficzne l Uługowe pakowanie l Używane mazyny i urządzenia. na środowiko ubtancji toowanych do produkcji opakowań oraz wytwarzanych odpadów opakowaniowych w taki poób, aby m.in. objętość i maa opakowań były ograniczone do niezbędnego minimum wymaganego do pełnienia ich funkcji, biorąc pod uwagę oczekiwania użytkownika. Podtawowe wymagania zawarte w dyrektywie 94(62)WE l Wymagania związane z produkcją i kładem urowcowym opakowań u Opakowania powinny być wytwarzane w poób zapewniający ograniczenie ich objętości i may do niezbędnego minimum, wymaganego do pełnienia ich funkcji pozwalających na oiągnięcie wymaganego poziomu ochrony, z uwzględnieniem oczekiwań użytkownika, u Opakowania powinny zawierać możliwie najmniejzą ilość ubtancji twarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub dla środowika, u Makymalna uma zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu ześciowartościowego w opakowaniu nie może przekraczać 100 mg/kg, l Opakowania mogą być projektowane, wytwarzane i wprowadzane do obrotu w poób umożliwiający ich późniejze wielokrotne użycie i odzyk, w tym recykling, l Opakowania powinny być projektowane, wytwarzane i wprowadzane do obrotu w poób umożliwiający ich późniejzy odzyk, tj. przydatność do recyklingu materiałowego, do odzyku energii oraz biodegradacji i kompotowania. Deklarowanie zgodności opakowań z wymaganiami ekologicznymi dyrektywy 94(62)WE Zgodnie z wytycznymi dyrektywy producenci i importerzy opakowań oraz producenci i importerzy produktów w opakowaniach ą zobowiązani: produkować/toować opakowania odpowiadające określonym wymaganiom ze względu na ochronę środowika, ograniczać wytwarzania odpadów opakowaniowych, znakować opakowania informacjami związanymi z ochroną środowika (rodzaje opakowań podlegających oznakowaniu oraz wzory oznaczeń w odpowiednich przepiach). Oznakowanie powinno: określać rodzaj materiałów, z jakich wyprodukowano opakowanie, potwierdzić, że opakowanie pełnia określone wymagania lub kryteria dotyczące ochrony środowika, np. przydatność do wielokrotnego użytku, przydatność do recyklingu, przydatność do kompotowania. Zgodność opakowań z wymaganiami ekologicznymi dyrektywy 94(62)WE może być deklarowana po uzykaniu pozytywnej oceny tych opakowań. Normy europejkie i inne dokumenty normatywne CEN uznane przez Komiję Europejką do wpierania dyrektywy 94(62)WE, mogą być toowane do potwierdzenia, że opakowanie przeznaczone do wprowadzenia na rynek, pełni zaadnicze wymagania określone w dyrektywie 94(62)WE. 72 Przegląd Piekarki i Cukierniczy litopad 2007
Kryteria do przeprowadzania oceny i twierdzania zgodności opakowań z podtawowymi wymaganiami Dyrektywy 94/62/WE zawarte ą w normie EN 13427[ 1 ], której celem jet utalenie całościowej metodyki, prowadzącej do wykonania oceny ze zgodnością z wymaganiami podtawowymi. Zaadnicze wymagania przeprowadzenia oceny ekologicznej opakowań wg 94/62/WE zawarte ą w normach związanymi z określonymi wymaganiami: 1. Zapobieganie przez redukcję u źródła (EN 13428 [2], EN 13427) Opakowanie mui być dotoowane do konkretnego produktu i całego ytemu związanego z pakowaniem. Oznacza to, że oprócz funkcji ochronnych mui być również dotoowane do zadań logitycznych, marketingowych, informacyjno-promocyjnych i innych działających na rzecz produktu w złożonych warunkach. Zapobieganie przez redukcję u źródła jet to proce mający na celu zminimalizowanie may i/lub objętości opakowań jednotkowych, zbiorczych i tranportowych, z zachowaniem wymagań dotyczących opakowań, przy których użytkowanie i akceptacja przez użytkownika pozotają niezmienione, a w wyniku jego zatoowania oiągana jet minimalizacja wpływu opakowań na środowiko. Wykorzytuje ię w nim takie kryteria użytkowe jak: l ochrona produktu, l proce wytwarzania opakowań, l proce pakowania/napełniania, l logityka (w tym tranport, magazynowanie, manipulacja), l prezentacja produktu i marketing, l akceptacja użytkownika/konumenta, l informacja, l bezpieczeńtwo, l prawodawtwo, l inne apekty (jeżeli wytępują). 2. Wielokrotne użycie (EN 13429 [3] ) Aby ocenić zaadność nazwy opakowania wielokrotnego użytku w warunkach przewidywanego toowania, konieczne jet, aby producent upewnił ię, że: l wielokrotność użycia opakowania jet zamierzonym celem pakującego/napełniającego, l jet możliwe zadowalające przywracanie opakowania do użytku, l jet możliwe ponowne napełnianie/załadowanie opakowania, l jet dotępny właściwy ytem, konieczny do wpomagania wielokrotnego użycia, na rynkach, na których dotawca jet odpowiedzialny za umiezczenie opakowanego produktu. Dopiero po pełnieniu powyżzych wymagań można przeprowadzić ocenę, czy dane opakowanie jet wielokrotnego użytku. Jeżeli opakowanie pełnia ww. warunki konieczne jet określenie i zarejetrowanie na możliwie najwcześniejzym etapie informacji, na temat: zamierzeń w zakreie wielokrotnego użycia opakowania, biorąc pod uwagę zczególne okoliczności, w których może zachodzić ponowne użycie, Prezentacje OFERUJEMY: zeroką gamę mazyn do pakowania pieczywa i ciatek najwydajniejze, ekologiczne folie termokurczliwe POLIOLEFINOWE poiadające znak bezpieczeńtwa B. folie perforowane do pakowania ciepłego pieczywa woreczki do rozdmuchu dla piekarni i cukierni. POLPAK Sp. z o.o. 03-117 Warzawa, ul. Kabrioletu 4 tel./fax (022) 614 49 48 w. 28, kom. 604 647 947, 603 196 840 e-mail: krytyna@polpak.pl, barbara@polpak.pl www.polpak.pl PRODUCENT OPAKOWAŃ DLA PIEKARNI I CUKIERNI YANKO Sp. z o.o. 35-205 Rzezów, ul. Torowa 9 tel. (0 17) 863 68 60, tel./fax (0 17) 863 61 71 e-mail: yankorzezow@pro.onet.pl www.yanko.com.pl Oferujemy: nadruk wyokiej jakości techniką flekograficzną na papierze, folii oraz laminatach woreczki foliowe do pakowania ręcznego oraz automatycznego taśmy foliowe do automatów pakujących papiery pakowe w rolkach i arkuzach papiery kazerowane folią torebki papierowe fałdowe i płakie. Przegląd Piekarki i Cukierniczy litopad 2007 73
czy opakowanie może być opróżniane/wyładowywane bez znaczącego uzkodzenia, poza uzkodzeniami, które mogą być naprawione, czy opakowanie może być przywracane do użytku (czyzczone, myte, reperowane) dowolną metodą i według dowolnej normy, z zachowaniem jego zdolności do pełnienia przewidzianej funkcji i bez zagrożenia zdrowia i bezpieczeńtwa oób odpowiedzialnych za to zadanie, czy jakikolwiek proce przywracania do użytku, przeprowadzany pod jego kontrolą, jet zarządzany w poób pozwalający na minimalizowanie jego wpływu na środowiko, czy opakowanie może być ponownie napełniane/załadowywane bez zagrożenia naruzenia integralności produktu lub zdrowia i bezpieczeńtwa oób odpowiedzialnych za te czynności, czy ytem wielokrotnego użycia jet dotępny na rynkach, na których dotawca jet zobowiązany umieścić produkt, tak aby umożliwić wielokrotne użycie, czy ytem wielokrotnego użycia określony jako właściwy, w rzeczywitych warunkach użytkowania, odpowiada wymaganiom dotyczącym ytemu obiegu opakowania. 3. Ocena przydatności opakowań do odzyku Opakowania mogą być przydatne do odzyku: poprzez recykling materiałowy, w potaci energii, poprzez kompotowanie i biodegradację. 3.1. Recykling materiałowy (EN 13430 [4] ) Procedura określania wymagań dotyczących opakowań przydatnych do odzyku przez recykling materiałowy. Kryteria te zaleca ię rozpatrywać w perpektywie obejmującej wzytkie odpowiednie fazy, zaczynając od projektowania opakowania, przez jego wytwarzanie, użytkowanie, zbiórkę i ortowanie po wykorzytaniu, aż do odzyku przez recykling. Do kryteriów poddawanych ocenie zaliczamy między innymi l Nadzór nad projektowaniem/kładem oraz proceem wytwarzania opakowania, l Dotoowanie do dotępnych technologii recyklingu, l Obciążenie środowika powodowane recyklingiem opakowań poużytkowych. 3.2. Odzyk energii (EN 13431 [5] ) Opakowanie przewidziane do odzyku w potaci energii powinno być palne i umożliwiać uzyk cieplny. Uzyk cieplny jet to dodatnia różnica między energią wydzielaną podcza palania materiału a energią potrzebną w przemianie adiabatycznej do ogrzania ubtancji zawartych w materiale i nadmiaru powietrza, od temperatury otoczenia do określonej temperatury końcowej. 3.3. Wykorzytanie przez kompotowanie i biodegradację (EN 13432 [6], EN 13428) W normie podano wymagania oraz procedury określające przydatność do kompotowania i obróbki opakowań i materiałów opakowaniowych w warunkach beztlenowych, uwzględniając cztery cechy: l biodegradowalność, l rozdrobnienie podcza obróbki biologicznej, l wpływ na proce obróbki biologicznej oraz l wpływ na jakość uzykanego kompotu. W przypadku, gdy opakowanie kłada ię z różnych elementów, z których kilka jet kompotowalnych, a pozotałe nie, to takie opakowanie nie nadaje ię do kompotowania. Jednak za kompotowalne mogą być uważane oraz traktowane jako takie, te elementy, które można przed zagopodarowaniem opakowania jako odpadu z łatwością oddzielić ręcznie od innych elementów nienadających ię do kompotowania. 4. Niebezpieczne ubtancje (EN 13428) Ooba lub organizacja odpowiedzialna za wprowadzenie określonych opakowań na rynek (dotawca) powinna być w tanie udowodnić, że w opakowaniu lub jego elementach zotała użyta jedynie minimalna ilość każdej ubtancji niebezpiecznej dla środowika klayfikowanych w załączniku 1 do dyrektywy 67/548/EEC[ 7 ] (ze zmianami) i oznaczone ymbolem N. 5. Metale ciężkie (CR 13695 1 [8] ) Suma zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu (ześciowartościowego) nie może przekraczać 100 ppm (wagowo). Obecnie przedtawione poziomy nie dotyczą niektórych rodzajów opakowań wymienionych poniżej: l Zwolnione ą bezterminowo opakowania wykonane ze zkła kryztałowego ołowiowego, l Dla opakowań zklanych zatoowane jet bezterminowe podwyżzenie makymalnej zawartości umy metali ciężkich, makymalna uma zawartości metali ciężkich w opakowaniu może wynoić 200 mg/kg, pod warunkiem pełnienia natępujących wymagań: u metale ciężkie nie mogły być celowo wprowadzone w proceie produkcji opakowań; u przekroczenie zawartości metali ciężkich w opakowaniu zklanym mogło być jedynie kutkiem użycia do produkcji materiałów pochodzących z recyklingu. l Dla opakowań w potaci krzyń i palet z tworzyw ztucznych do dnia 8 lutego 2009 r., które ą używane w cyklach produkcyjnych w zamkniętym i kontrolowanym proceie, makymalna uma zwartości metali ciężkich w opakowaniu może przekraczać 100 mg/kg, pod warunkiem pełnienia natępujących wymagań: u metale ciężkie nie mogą być wprowadzane celowo w proceie produkcji opakowań; 74 Przegląd Piekarki i Cukierniczy litopad 2007
u przekroczenie zwartości metali ciężkich w opakowaniach może być jedynie kutkiem użycia do produkcji materiałów pochodzących z recyklingu; u opakowania ą wyprodukowane z innych krzyń i palet z tworzyw ztucznych przetworzonych w zamkniętym i kontrolowanym proceie, przy udziale nie więkzym niż 20 proc. innych urowców; u opakowania, ą toowane jako opakowania wielokrotnego użytku, dla których oiąga ię co najmniej 90 proc. wkaźnik zawrotności; u prowadzenia odpowiedniego ytemu ewidencji umożliwiającego udokumentowanie pełnienia wymagań, na podtawie dokumentów magazynowych oraz ewidencji odpadów; u zamiezczenia na opakowaniach w poób trwały i widoczny informacji, że zawartość metali ciężkich w opakowaniu przekracza 100 mg/kg. W wielu przypadkach opakowanie odgrywa tak itotną rolę, że razem z produktem tanowi ytem kładający ię w uprozczeniu z dwóch obiektów: produktu i opakowania. Aby jednak prawidłowo przeprowadzić ocenę należy zwrócić uwagę na fakt, że opakowanie pełni rolę łużebną w tounku do produktu i w relacji do niego winno być traktowane przedmiotowo. Opakowanie mui być dotoowane do konkretnego produktu, a jego parametry do wymagań całego ytemu pakowania, a więc realizacji nie tylko funkcji ochronnych, lecz również zadań logitycznych, marketingowych, informacyjno-promocyjnych i innych działających na rzecz produktu w założonych warunkach. Wychodząc naprzeciw potrzebom producentów przedających woje wyroby w opakowaniach Zakład Ekologii Opakowań Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Opakowań oferuje na zaadach zlecenia przeprowadzenie oceny ekologicznej zarówno opakowań jak i ytemów pakowania. Ocena ta jet przeprowadzana na podtawie tandardów europejkich wydanych do Dyrektywy 94/62/WE i może być podtawą do zadeklarowania zgodności opakowań i ich elementów z wymaganiami. Deklaracja ta odpowiada przyjętej w UE odpowiedzialności producentów za zagrożenia dla środowika wynikające z wprowadzenia na rynek opakowań, ich toowania, a natępnie odzyku powtałych odpadów. Literatura: [1]. PN EN 13427:2005 (U) Opakowania Wymagania dotyczące toowania norm europejkich w zakreie opakowań i odpadów opakowaniowych. [2]. PN-EN 13428:2005 (U) Opakowania Wymagania dotyczące wytwarzania i kładu Zapobieganie poprzez redukcję u źródła. [3]. PN-EN 13429:2005 (U) Opakowania Wielokrotne użycie. [4]. PN-EN 13430:2005 (U) Opakowania Wymagania dotyczące opakowań przydatnych do odzyku przez recykling materiałowy. [5]. PN-EN 13431:2005 (U) Opakowania Wymagania dotyczące opakowań przydatnych do odzyku w potaci energii, w tym określenie minimalnej wartości opałowej. [6]. PN-EN 13432:2002 Opakowania Wymagania dotyczące opakowań przydatnych do odzyku przez kompotowanie i biodegradację. Program badań i kryteria oceny do otatecznej akceptacji opakowań. [7]. Council Directive 67/548/EEC of 27 June 1967 on the approximation of law, regulation and adminitrative proviion relating to the claification, packaging and labelling of dangerou ubtance. [8]. PKN CEN/CR 13695 1:2005 Opakowania. Wymagania dotyczące pomiaru i prawdzania zawartości czterech metali ciężkich i innych ubtancji niebezpiecznych w opakowaniach i ich uwalniania do środowika. Prezentacje Polpack od 15 lat przedaje wyokiej klay mazyny i materiały do pakowania firmom branży piekarkiej i cukierniczej. Oferuje mazyny automatyczne i półautomatyczne pakujące w nowym ytemie pakowania DIBIPACK równoczene zgrzewanie i obkurczanie. Charakteryzują ię zeroką gamą zatoowań, nikim koztem, minimalnym zużyciem energii i obługą jednooobową. W tandardzie wypoażone ą w panel terowania i regulacji czau zgrzewania, temperatury i czau działania elektromagneu. Firma jet producentem folii termokurczliwych pcv i poliolefin i działa przez ieć włanych 8 oddziałów. www.polpack.pl PPHU Hadepol, 87-500 Rypin, ul. Sportowa 6a, tel. +48 54 280 6251, www.hadepol.com.pl, biuro@hadepol.com.pl Producent opakowań Drukarnia flekograficzna papiery pakowe w arkuzach i na roli (w nazej ofercie znajduje ię również papier powlekany polietylenem), torebki fałdowe, torebki. Przegląd Piekarki i Cukierniczy litopad 2007 75